ناونیشانی بابەت: جەنگ و هەرێمی کوردستان و بن بەست
ئامادەکردن: چیڤارا کەمال
من پێم وایە کە بارودۆخی ئەم هەرێمە گەیشتۆتە بن بەست و هیچ ڕێگە چارەیەک نییە کە بتوانێت ئەو هەموو نەهامەتی و گرفتە یەک لەدوای یەکانە چارەسەر بکات چونکە هیچ پلان و بەدواداچونێک نییە بۆ کێشەکان و ڕۆژ لەدوای ڕۆژ کێشە و گرفتی نوێ دێتە ئاراوە و دەچێتە سەر سکەی خۆیی و پیادە دەکرێت ، کاریگەریی هەموو گرفت و ڕووداوە یەک لەدوای یەکەکانی ڕۆژبەڕۆژ و سات لەدوای سات ڕوبەڕوی تاکی کورد دەبێتەوە لەم هەرێمە کەمەر شکێنە و وردەوردە بووەتە هۆکاری ئەوەی سادەترین ماف و داواکارییەکان بگڕیتەوە و کار وا بڕوات ئەم هەرێمە دەبێتە یەکێک لە ناوچەکانی ئەفریکای باشوور کە ڕووبەڕووی چەندین جۆر نەخۆشی دەروونی و قات و قڕی بۆتەوە ، لەم هەرێمە خۆدزینەوە بۆ قوتاربوون لە هەر پرسیارێک کە ڕووبەڕووی بەرپرسان و شارەزایان دەبێتەوە بە مەبەستی چارەسەر لە ئێستادا تەنیا بە ڕستەیەک وەڵام دەداتەوە کە ئەویش ئەوەیە (هەرێم لە جەنگدایە) ؟ کامە جەنگ؟ ئەو جەنگەی بەڕای 3/4 ی تاکی کورد بەزۆر کرا بە بەرۆکی ئەم هەرێمە و بووە شەڕی کورد؟ ئێستا سنووری هەرێمی کوردستان بووەتە پێگەی یەکلاکردنەوەی ناکۆکیە ئایینی و تایفی و مەزهەبیەکان و لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی جگە لە دەست خۆشی و قسەی باق و بریق هیچ هەڵوێستێکی تر بە دی ناکرێت ، کۆتایی هێنان بەم جەنگە بۆ ئەمریکا و هاوپەیمانانی کردەی تەنیا 2 ڕۆژە گەر بیانەوێت و بەرژەوەندی و گەرمکردنی بازاڕی چەکەکانیان بهێڵێت ، وەگەر نا دوور نییە ئەم جەنگە 100 ساڵی دی نەخایەنێت و کۆتایی بە کورد و کورد بوونی هەرچوار پارچەکەش بهێنێت ، درێژە پێدان و بەردەوامی ئەم جەنگە زۆرێک لە هاوکێشەکانی ناوچەکەی لەسەر هەردوو ئاستی ناوخۆیی و دەریشەوە گۆڕی ، لەسەر ئاستی ناوەوە هەلێکی ئێجگار باش دەست حکومەتی هەرێم و بەرپرسانی ئیداری کەوتووە بۆ بیانوو هێنانەوەی نەبوونی داهات و مووچە و نەوت و بەنزین و خۆراکی کولێتی بەرز و دەرمان و هتد .. ، تەنیا کەسێکیش کە باجەکانی زۆر بەسەختی لەسەر کەوتووە و دەیدات تاکی کوردە ، هاووڵاتی سڤیلی بێ دەرامەت و داهاتە، ئەو هاووڵاتییەی سەرباری نەبوونی بژێوی و لانە و خۆراک لە بەرەکانی جەنگێکی نەویستراو ونەخوازراودا ڕۆژانە دەبێتە سوتەمەنی و بە دەستی خەڵکانێک لەناو دەچێت نازانرێت کێن و لە کوێوە هاتوون و چییان دەوێت؟ هەرێمی کوردستان وەک ئەوەی دەڵێن لەسەربانەوە بیخەیتە خوارەوە بەو شێوەیە کەوتە ناو ئەم جەنگە و گورزی کەمەر شکێنی لەگەڵ خۆیدا وەشاند کە هێنانی قات و قڕی و بە بن بەست گەیاندنی ئەم هەرێمە بوو تا دوا بڕگەکانی ژیان تیایدا ، لەسەر ئاستی دەریشەوە بازاڕێکی ئێجگار گەورە و زەبەلاحی بۆ ئەمریکا و هاوپەیمانانی واڵا کردووە کە مەحاڵە بەو زوانە دەرگا و دەڕابەکانی دابخرێن لە کاتێکدا کە ڕیکۆردی ئابووری و ژێرخانی ئابووری وڵاتان لە ئاستە نزمەکانیدایە بە تایبەت بازاڕی چەک و تەقەمەنی کە گەر بەوردی بڕوانینە ئەو بازاڕە تەنیا لە سووریا و ئێراق جمەی دێت و کێ بڕکێکە ئەوەیە کە هەر وڵاتە و بە پێی تواناکانی خۆی بەشداری دەکات لە چمکێکی ئەو جەنگەدا و بەپێی ئەو چەک و تەقەمەنیانەی خۆی دەیەوێت مامەڵەیان پێوە بکات و ساغیان بکاتەوە ، هاووڵاتییان لەوانەیە لە نەگەن کە هەر گوللەیەک لە سنووری هەرێم بتەقێنرێت نرخەکەی زۆر گران لەسەرمان دەکەوێت و بە دەیان و سەدان قات لێمان وەردەگیرێتەوە جا وەرە بۆ حساباتی هاتوچۆی فڕۆکە و بۆمب و تەقەمەنی قوورس و جۆراوجۆری تر ، وەی بە حاڵمان بۆ ئەو گرفت و نەهامەتیانەی دوای جەنگیش ، چونکە تاڵاوی وەرگرتنەوەی پارە و پولی جەنگمان چەشتووە لە ڕابردودا بە نموونەی قەرەبوی جەنگەکانی کوەیت و ئێران ، ئێمە لە هەرێمی کوردستان ساڵانە ، یان باشترە بڵێم هەر چەند ساڵ جارێک و بە جۆرێک باجی جەنگ و شەڕی بێ بنەما و کەمەر شکێن دەدین و بێ نان و ئاو و کارەبا و بەنزین و مووچە و لانە دەبین ، ئاخر تاکی کورد تا کەی بەرگەی ئەو هەموو ئازار و برین و داچۆڕانە بگرێت ؟ تاکەی جەنگ و نەبوونی و قات و قڕی؟ تاکەی بێ پلای و خۆ گلاندن لە شتانێک کە هیچ پەیوەندییەکی بە ئێمەوە نیە؟ بۆ دەبێت خۆمان وەربدەینە هەندێک گرفتی وا گەورە کە لە ئاست نێودەوڵەتیدا بن و پاشان هەوڵ بدەین بە گژیا بچینەوە ، ئاخر بە کامە داهات و بە کامە چەک و بە کامە پشتگری ، ئاخر خۆ ئێمە هیچ نین تا بمانەوێت دەرکەوین و خۆمان بسەلمێنین ئەویش لە ڕوانگەی توانای جەستەیی و شەڕکردنمان! باشە ئەم هەرێمە تا ئێستا نەیتوانیوە سادەترین ماف و بنەماکانی مرۆڤایەتی دابین بکات بۆ تاکەکانی چ جای بیەوێت لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی خۆی دەربخات ، ئێمە ئەوە ماوەی 30 ساڵ دەبێت ناتوانین ماڵی خۆمان بەڕیوە بەرین و پێداویستییە سەرەتاییەکانمان فەراهەم بکەین لە کارەبا و نەوت و بەنزین و خۆراک و مووچە تازە بە تازە مان دەگیرێت بۆ مووچە لەم هەرێمە کە با تانکەر نەوت دەفرۆشێت و داهاتی ناوخۆیشی بەردەوامە ، من ئەوەندە دەڵێم سەردەمی ڕژێمی پێشووی سەدام حسێن لە هەموو داهاتی ئێراق تەنیا 5% خەرجی کراوە بۆ دانیشتووانەکەی و بەو شێوەیەش ژیان دەگوزەرا کە زۆرێکمان بیرمانە ئەمە لە کاتێکدا بوو کە ئێراق لە جەنگێکی قوورس و سەختی 8 ساڵەدا بوو لەگەڵ دەوڵەتێکی تری گەورە! خەڵکی ئەم هەرێمە بەو شێوەیەی وەک ئێستا هیلاک و ماڵوێران نەبوون! ئێستاش دەمی هەر کەسێکی ئەو سەردەمە بکەرەوە دەڵێت کورە بابە کێ ەیزانی ئەسڵەن کە شەڕە؟! ئەی باشە بۆ ئێستا لەگەڵ خەرجکردنی ئەو هەموو ترلیۆن و ملیارد و ملیۆن و 17% ی داهات بەو حاڵە بەڕێوە دەچین ؟ ئایا ئەمە سەیر نییە ؟ ئایا ئەمە سیحر نیە؟ ئەمە جیاوازی نییە ؟ کێ وەڵامی نهێنی ئەم هاوکێشەیە دەداتەوە؟ کێ هەیە بتوانێت ئەم (لوغزە) وەک ئەڵێن حەل بکات ؟ لە هەرێمی کوردستان ئێمە بۆ ناژین لەگەڵ ئەو هەموو داهات و پارە و نەوتە؟! ئایا ئەم هەرێمە بە بن بەست نەگەیشتتوە؟ تکایە هەرکەس زانی با وەڵام بداتەوە پاداشتی گەورەی لە دونیا و قیامەت دەبێت و من وەک خۆم بە بلیمەت و پڕۆفیسۆر و بیرمەند و شارەزا ناوی دەبەم و دەیناسێنم. [1]