دەمەتەقێوە سەرو ڕۊمانەو چنارەی
بەشۍ: دوەمە
نوویسەرو چنارەی:
من نوویسەرو ڕوٙمانەو چنارەی جە نزیکوٙ نمەژناسو و ڕەنگە پەی ئەوەواناو دەقیٛوی ئەدەبی یان غەیرە ئەدەبی لازمیچ نەبوٙ سەرو نویسەری قسیٛ کەری، چوونکوم ئانە دەقا کە نوویسەری مژناسوٙنە بە وانەری، بەڵام پیٛسە وەرچەم ڕوٙشنی ئەڼە ماچوو (محەمەد ڕەزا بەهمەنی) یوٙ چا ماموٙسا ڕوٙشنویر و تیٛژبینانەو هوٙرامانیا کە بە ئەسڵ شوٙشمەیاو ساڵه و (1956ز) پاوەنە جە ئەڎای بېیەن و دماو تەمامنای قوٙناخەکا وانای جەپاوە و نەوسوده و کرماشان، بوٙ بەماموٙساو مەگیٛڵوە پەی شوٙشمیٛ و چاگە خزمەت بەزیٛدەکه و ویٛش کەرۊن، ماموٙسا ڕەزا سەروبەرو شوٙڕشو خەڵکو ئیٛرانی چیٛرو کاریگەری فیکری سیاسی یەکیتی نیشتمانی و کوٙمەڵەی ڕەنجدەرانی بەتایوەت شەهید (ئازاد هۆرامی) چەنی هامفکرەکاش ئەنجومەنیٛوی چەپی سیاسی جە شارو نەوسوڎیٛنە منیاره و دماتەر ئی ئەنجومەنە پەیوەست بوٙ بە کوٙمەڵه و زەحمەتکیٛشاو کوردستانی، ساڵه و (1990ز) ملوٙ بەرو وڵاتی و ئیسە نیشتەجاو سویدیا، ماموٙسا ڕەزا هەم سەرو سایکوٙلوٙژیا و هەم بە ستراکچرو جەمگاو مەنتیقەکەی ئاشنا و ئاگادارا! هەرپا بوٙنەیچوٙ دەسش پەی ژانەریوٙ بەردەن کە مەلمووسا پەیش و پیٛسە ویٛچش ماچوٙ گەرەکشا گیٛلوٙوە پەی ئا سەردەمیە کە ویٛش چنەش بېیەن! سەردەمیٛو کە خەمو نانی خەمی گۆرەو خەلکەکەی بېیەن و سەرەڕاو هەژاری و نەداری و دماکەوتەیی، دابو نەریتی دەسوپاگیر و زڵم و ستەمو دەسەلاتدارا وەربەسیٛو بېیەن وەرو دەمو ژیواو و ئارامی و گەشەکەرده و ئا جەمگایە!
ڕوٙمانه و چنارەی جە دوەتوٙ (443) لاپەڕیٛ ڕوٙمانیٛوە دریٛژە و فرە تەوەرە و پەڕ جە تراژیدیانە. نوویسەر لاش کەردەنوٙ پەی چن گرفتیوٙ سیاسی، کەلتووری و کوٙمەلایٛتی جەمگاکەیش کە ئاسەواری نەریٛنیش بېیەن سەرو بارو ژیوا و گوزەرانو خەڵکەکەیش. ڕاسەن نوویسەر خەمی گەورەش بژیٛوی و بیٛکاری و داب و نەریتە دەس و پاگیرەکیٛ جەمگاو هۆرامانی بییەن، بەڵام غافڵ نەبېیەن جە باسکەردەو جمو‌وجوٙڵی سیاسی بەتایبەت جووڵەو حزبو تودەی و گیرته و بەردەی و ئیعدامکەردەو ئەعزاو و لایەنگرەکا ئاحزبیە و دەسپنەکەرده و شوٙڕشو خەڵکو ئیٛرانی پەی وڕناو سیستمی پاشایەتی.
بە واناو ڕوٙمانەکەی بەرگنوٙ نویسەر شارەزایی و ئاشنایەتی خاسش بېیەن سەرو هونەرو ڕوٙمان نویسی و وەرچەمگرته و ئا مەرج و ڕیٛسا و یاسایا کە مشوٙ پەی ڕوٙمانیٛ وەرچەم گیریا، چوونکای ڕوٙمان نویستەی پیٛسەنە یانە وەشکەردەی، مشوٙ وەڵتەر گرد ئامادەکاریوٙت پەی کەردە بوٙ! زەینییەتت ئامادە بوٙ، بەرنامە و نەخشەت نیابوٙرە و بزانی گەرەکتەن چیٛش کەری و پەی چیٛشیش کەری، ڕوٙمانەو چنارەی پنەما ماچوٙ نوویسەر هەم نەخشە و پلانش بېیەن هەمیچ زانانش چیٛش کەروٙ و پەی چیٛشیش کەروٙ، بە قەوڵو ویٛش چنارەش کەردەن سیمبولو وەڵاتیٛو گەورەتەر بەنامیٛ هۆرامانی، هەڵبەتە ئینە دیاو منا و ڕەنگە دیاو توٙ و ئەویتەریچ جیاواز بوٙ، مەرج نېیا ئانە لامنوٙ عالا لا توٙیچ عال بوٙ، بە قەولو ڕوٙبیٛرت ئاچلی ڕادەو سەرکۆتە و یان خاسی و خراپی ڕوٙمان یان بە عام هونەری زەمەن دیاریش کەروٙ نەک من و توٙ، ئەر نەسڵی دماتەر ستایش و پیٛشوازیشا چنەکەرد ئانە دیارا یاگیٛو ویٛش کەردەنۆو سەرەکەوتەیش بەدەس ئاوردەن، قسیٛ من قسیٛ ئاروٙینەو ئەوەواناو منی نەوعییا پەی چنارەی، من هەمیشە واتەنم و ماچویچ! هەسانی کەردەی و ویٛ وستەی دلیٛ ئا قاڵب و چوارچیٛوە فوٙرمولەکریانە کە وەڵینان نېیەنیٛرە مەیاونوٙما مەقسەد بەڵکو ئانە فیکر و ویرکەردەیوٙ و ئەنەنیاره و ئیٛمەن متاڤوٙ دەسما گیٛروٙ و وەڵما بوزوٙ.
ڕەفعەت مورادی.[1]