نامۍ: دەروێش ئەیاز
نازنام: کرندی
نامۊ تاتەی: دەروێش قولی کرندی
ساڵۊ پېڎابییەی: 1869ز.
ساڵۊ مەرڎەی: 1971ز.
یاگۊ پېڎابییەی: #کرند _ کرماشان#
یاگۊ مەرڎەی: #کرند _ کرماشان#
$ژیۋاینامە$
دەروێش ئەیازی کرندی؛ ئی شاعېرە، کوڕو دەروېش قولی کرندین، بەپاو سەرەتاو دیوانەکەیش کە کوڕەکەیش گلېرکەرڎەنۆ، ساڵەو (1869ز.) پېڎایی جە (کرند) پېڎابییەن و هەر ئەچاگەیچ یاوان پەنە و خەریکو وانای بېیەن. دمای مەردەی تاتەیش، بېیەن بە جانشینو ئاڎی دلۍ بارەگاکەیشەنە (پیرمووسی) جە کرند، چاگە خەریکو ڕانمایی خەڵکی بېیەن و
پەی فەترێچ خەریکو کاری حەڵەبی سازی و بەنایی و مامۊسایی و فاڵایی و چراوسازی بېیەن، تاکو جە ساڵەو (1971ز.) جە تەمەنو (102) ساڵینە کۊچی دمایینش کەرڎەن و هەر جە زاڎگاو وېشەنە بە خاکیشان ئەسپاران.
جە دەروېش ئەیازیۆ بڕێ هۊڼیۍ بە یاڎگاری مەنېنێ کە دلۍ دەفتەرەکەیشەنە بە نامۍ دیوانو (دەروېش ئەیاز) جەمۍ کریێنێ و فرېشان باس جە ڕا و ڕەچەو (یارسانی) مەکەران.
دەروېش ئەیاز، یۊ بییەن جە شاعېرە گۆرەکا و پایێوە بەرز و باڵاش بېیەن جە زوان و ئەدەبی کورڎی و فارسینە و هۊنیەکېش تا واچی تەڕۍ و تازۍ و ڕەوانۍ و پاراوۍ و شیرینېنۍ.
چن نموونێ جە شېعرەکانو دەروېش ئەیازی کرندی
شیرین زوانان:
شیرین زوانان، شیرین زوانان
مورغم کەفت وەشوون شیرین زوانان
وەشەرت و ئیقرار صاحێب چەوگانان
تاویام نە کورەی مەسساح مەکانان
شاڎبیم وە جەماڵ، شاڎبیم وە جەماڵ
شیم وە داڵەهۆ، شاڎبیم وە جەماڵ
ئاوەردیم دەفتەر نە هەر چوار مەحاڵ
یاوایم وەسەرا و سەرچەشمەی زوڵاڵ.
جەژنی فەتیرە:
ئازیزم کۆوان، ئازیزم کۆوان
نە دڵتەنگی وېم یاڎکەردم کۆوان
عەصام دا وە گەز ڕاهی بیم ڕەوان
تا یاوایم بەو مەرز دۆڵ دار کردەکان
هەر نەیەک ناکام چوون تیپ کەڵ ڕەم
جەم کەثیرێ نەو جا دیم وە چەم
کەم کەم و نەرم نەرم تەکم دا نەوەر
کەردم مولاحیظە نە پا تا وە سەر
دیام جەماعەت مووسای کەلیم بین
ڕەژیدەی خالق حەق قەدیم بین
مەجلس ئارابی نە پای هەر سەنگێ
مەوانان ئاواز، هەریەک نە ڕەنگێ
مەڕەقصان وە نەظم بەزم سازەوە
جەرگ داردینان، دان وە گازەوە
جات خالی بسات خەسرەوانی بې
گرد مەس بادەی ئەرغەوانی بې
لام، ئەلف سەروین تای کەلاغی دیم
لەرەی ئەشرەفی سینەو مەمان دیم
قەد و پیراهەن یەکتای کەتان دیم
گۊش و گۊشواران زوهرە نەما دیم
سەر وە عەرەقچین تەل و تەڵا دیم
خوماری عەینان، مەس مەخموور دیم
سیا وە سوورمەی تەجەللی طوور دیم
حەی تاران ئاوێز نە سای گەردەن دیم
چوون مەڵهەم پەی زام شەفای مەردەن دیم
مشکی و کەلاغی کژ نە کۊڵان دیم
چوون مەجنوون دەیری هەر دەی چۊڵان دیم
قەتارەی قازان سەروێن لاران دیم
زوڵف چوون بەڕۍزای سای مەغاران دیم
ژن و مرد چوون یەک مەس شەراو دیم
سەرتاپا نمناک عەطرو گوڵاو دیم
بەعضێشان نە ۋیر هاری و هەرەج دیم
سەر دەلیلەی ڕەم خالی فەرەج دیم
تورکی تای ئەنام باڵا بەرزان دیم
سەر بانۆوان نە دین هەرزان دیم
کوڕان و دوېتان گرڎ نە بەرزان دیم
لەژێر شاخەی زەرد ئالووی باردار
نازک نازاران، چوون لالەی وەهار
سنجق و نارانجۊقجۊق و صەف صەف
دڵداری توای، دڵ نەدەی وە کەف
وېنەی تیاتۆر، باڵا مەنماڼ
غارەت کونەندەی دین و ئیماڼ
گشت مەس بادەن نامی جەوانان
هەریەک وە صەوتێ ئاواز مەوانان
چېش کەرۊم تاریف تەمامیش نېیەن
چەژن خەسرەوی هەر وەی طەور بېیەن
بێ ئێوە دۆسان دیدەم بۊ لێڵاو
جاتان خالییەن نە باغ ڕېژاو
ئەصڵەن دەقێی نەداشتن ئارام
مەڕەقصان وە نەظم سازەکەی بارام
تومەز ئەو ڕۊ عید فەطیرشان بې
قانوون مەزهەب، ڕای پیرشان بې
هەرچەند چەم گل دام نە سەر تاکو بە وار
نە یاوەرانم، کەس نەبی دیار
پەی بېکەسی وېم خەستە و خاطر غەم
ئەسر وېنەی ۋاران؛ وارام نە ڕووی چەم
(ئەیاز) ئومێڎش هەن وە لوطف جەم
مەرگ دۆستانم، نەوێنم وە چەم.
زەماوەن:
دۆسان گېیانی، یادتان وە خەیر
چوون من داخڵ بین وە بسات سەیر
ئینە سێ ڕۊژەن، نەچەم ئەڵوەن
بەرزەن نە ئەفلاک زەڵەی زەماوەن
ماشتەی کەژ نە کۊڵ کەمەرزەڕینان
جۆقجۊق و تیپ تیپ ئافتاو جەمینان
قەد وە کەمەرەی یەکتای زەڕەوە
وە تافتە و خارای موشەججەرەوە
زڕە زڕ پۆیلەی، سەروێن لارانەن
وېنەی بەڕۍزای سای مەغارانەن
نازک جەمینان ڕېژاوی ماوا
گەرم ڕەقصانەن صوب تاکو خوەرئاوا
وە نەظم مەقام سازەکەی موراد
وە عەیش و عەشرەت غەم مەدەن وەباد
صەدای زیل و بەم هەی شاواز شاواز
فەڵەک نە هەفتەم ئاما وە پەرواز
جە شنەی نەسیم شاخەی شەتاوان
شەوان هەرامەن، خاو نە ڕووی چاوان
نەجۆش بادەی جەرگ صۆفی سۊز
باغات ڕېژا و بېیەن وە نۆرۊز
زڕەی لەرزانەی باڵا بەرزانەن
سەیر مەهوەشان نە دین هەرزانەن
قەتارەی قازان، شۆخان شەنگەن
ئەفسووس پەی ئێوە خاطرم تەنگەن.
ئەسعەد ڕەشید.[1]