فەڕەنسا و گرنگیدان بە جینۆسایدی کوردستان

#ڕەسوڵ بۆسکێنی#

خەباتی دوور و درێژ و بەردەوامی کورد لەبەرامبەر دوژمنەکانیدا بۆ ڕزگارکردنی نیشتمانەکەی باجی قورسی لەسەر داوە، بەتایبەت لەباشووری کوردستان و لەسەردەمی حزبی بەعسدا، ئه و قوربانی و باجە گەیشتە لوتکە، سەرەڕای چەوسانەوە و گرتن و کوشتن، ئەنفال و بەکارهێنانی چەکی قەدەغەکراوی کیمیاوی بەفراوانی بەکارهێنا، بەتایبەت لەمانگی مارتی ساڵی 1988 لە شاری هەڵەبجە، بەبەرچاوی جیهانەوە فرۆکەکانی سەدام حسین بۆمبەکانیان بەسەر شاری هەڵەبجەدا باراند و ئه و شارەی لەجوڵە خست و خامۆشی کرد، کامێڕا و ڕۆژنامەکانی وڵاتان دیمەنی شارەکەیان گواستەوە بۆ جیهانی دەرەوە، کە مەرگ باڵی بەسەر ئه و شارە داکێشا و شارەکە وەک لەخەوێکی قوڵدا دەرکەوت، مرۆڤدۆستانی جیهان شەڕەنگێزی بەعس و بێ چارەیی کوردیان بینی، کەچۆن لە بۆمبارانی فڕۆکەکانەوە مەرگیان دەباراند، دەسەڵاتدارانی عیراق بێ سڵەمینەوە و ڕێزگرتن لەبەڵگەنامە نێودەوڵەتیەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان بەگازی قەدەغەکراو بەبەرچاوی ئەوانەوە جوڵەی له و شارە بڕی، کە تائه و کاتە نموونەی ئه و کارە دڕندانەیە کەم بوو، تەنانەت دوو وڵاتی گەورەی دژ بەیەکی وەک یەکێتی سۆڤیەت و ئەڵمانیا لەجەنگی یەکەمی جیهانی، کەگەیشتنە حاڵەتی نەخوازراویش، ئه و چەکەیان دژی یەکتر بەکارنەهێنا، لەکاتێکدا ئەوان زۆرترین عەمباری پەسمەندەکراوی کیمیاویان هەبوو.
ئەم قڕکردن و کۆمەڵکوژیەی کورد لەلایەن دەسەڵاتدارانی عیراقەوه، سەرنجی زۆر لەوڵاتانی دەرەوە و مرۆڤدۆستی دنیای بۆ لای خۆی ڕاکێشا، لەناویاندا فەڕەنسا، بەهۆی هەوڵەکانی فەڕەنسا نەتەوەیەکگرتووەکان بڕیاری 688ی دژەفڕینی لەسەر عیراق دەرکرد، هەرچەندە دەتوانین ئەوە لەبەرچاوبگرین پەیوەندی نێوان چەند کەسایەتیەکی کورد و فەڕەنسا بووەتە بنەمایەک بۆ سیاسەتی فەڕەنسا و پشتیوانی بۆ کورد، بەڵام لەوانەیە زۆر جار لەکەمتەرخەمی کورد بەرامبەر چارەنوسی خۆی و پشتیوانی وڵاتانی دەرەوە بەتایبەت فەڕەنسا، مرۆڤ وای بێتەخەیاڵ فەڕەنسا و هەندێک لەوڵاتانی تر، زیاتر لەکورد خۆی خەمی کوردیان بێت، ئینجا ئەگەر بەرژەوەندی خۆشیان لەبەرچاوبێ ئەوە هیچ لەگەورەیی ئه و خەمخۆریە کەم ناکاتەوە.
ئەمجارەش لەگەڵ تەشەنەکردنی ئازارەکانی کورد و پەلامار و داگیرکاری تورکیا لەباشوور و قەندیل و ڕۆژئاوای کوردستان و پرسی بێ دەوڵەتی کورد، لەکاتێکدا کورد سەرقاڵی کێشە و ململانێ ناوخۆییەکانی خۆیەتی، خەڵکانی تر زیاتر بیر لە کورد دەکەنەوە، ئەوەتا لەم کاتەدا دووبارە بۆ پشتیوانی نەتەوەی کورد لە فڕەنسا چەند پەرلەمانتارێک بەسەرپەرشتی جۆن کریسڤ سەرۆکی پارتی دیموکراتی فەڕەنسا پڕۆژەی کۆمەڵکوژی هەڵەبجەیان ئامادەکرد و لەڕۆژی 26-11-2021 بەبەشداری 26 پەرلەمانتار لەپەرلەمانی فەڕەنسا خستەڕوو، 9 پەرلەمانتار پڕۆژەکەیان پەسندکرد و 17 پەرلەمانتار دژی پڕۆژەکە وەستانەوە، بێگومان ئەم جۆرە هەوڵانە بەچاوێری پەرلەمانتاران و میدیا جیهانیەکان گرنگی زۆری بۆ کێشەی کورد هەیە، ئەگەرچی لەم قۆناغەدا پڕۆژەی بەجینۆسایدناساندنی کورد سەرکەوتنی بەدەست نەهێنا، هیچ دوورنییە، وەک هەمیشە تورکیا بەجوڵە بەردەوامەکانی دژی چارەنووسی کورد، ئەمجارەش یاریەکی نەگریسانەی کردبێت و گرفتی بۆ پڕۆژەکە دروست کردبێت، بەڵام ئەوەی گرنگە بابەتەکە لێرە کۆتایی نەهاتووە و جاری تریش ئەم بابەتە دەچێتەوە نێو پەرلەمان و هیچ دوور نییە، پەرلەمانی وڵاتانی تریش هەمان ڕا و بۆچوونی فەڕەنسایان هەبێت، لەسەر جینۆسایدی گەلی کورد و بێ دەوڵەتی کوردستان، بەڵام دەبێت کورد ئەوە بزانێت دنیا لەسەر بەرژەوەندی وەستاوە و دەوڵەوتانی تریش بەرژەوەندی و سیاسەتی تایبەتی خۆیان هەیە و کوردیش پێویستە بەر نامەی خۆی هەبێت.
ئەوەی مایەی نیگەرانیە ئەم پڕۆژە بڕیارەی بەجینۆسایدناساندنی کورد لەپەرلەمانی فەڕەنسا، لەلایەن کورد و میدیای کوردی کەمترین بایەخی درا، ئەمەش ئاماژەی ئەوەیە پرسی ناساندنی بەجینۆسایدی کوردستان لەڕوانکەی سیاسی کورددا تائێستا کاری لەپێشینه نییە، تەنانەت لەسەر ئاستی گشتی کوردیش کاریگەریەکی ئەوتۆی نەبوو، ئەمەش ئەوەدەردەخات دیبلۆماسیەتی کورد لە فەڕەنسا بەرامبەر بە پڕۆژەیەکی وا گەورە بۆ پشتیوانی کورد، نەیانتوانی ڕای گشتیی ناوەوە ی کوردستانی لێ ئاگاداربکاتەوە و هەستی جەماوەری کوردستان لەئاست ئەم هاوسۆزیەی فەڕەنسا بۆ کورد بجوڵێنن، مایەی خۆشحاڵی دەبێت ئەگەر ئەم هەوڵە گرنگەی فەڕەنسا دەرفەتی ئەوەی هەبێت پەرلەمان و حکومەتی هەرێم و لایەنه سیاسیەکانی کوردستان هوشیار بکاتەوە، سوود لەم کارە گرنگە ببینن بۆ بەجینۆسایدناساندنی کورد لەجیهان، پێویستە کورد دەرفەتی ئەم پشتیوانی نێودەوڵەتیە بقۆزێتەوە، بەتایبەت وڵاتێکی وەکو فەڕەنسا، کە ئەندامی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتیە، زۆر گرنگە دەستخۆشی و پێزانینی کورد بۆ پەرلەمانی فەڕەنسا و ئه و ئەندام پەرلەمان و پارتانەی به و کارە هەستاون و پشتگیریان کردووە، بۆ بەردەوامیدان به و هاوسۆزییە و کاری باشتر لەداهاتوودا، بەپێچەوانەوە کەمتەرخەمی کورد لەئاست پێزانینی ئه و هەوڵە گرنگە و کەم بایەخ سەیرکردنی ئەم پڕۆژەیە، لەبەهای یاسایی کۆمەڵکوژی کورد بۆ ناساندنی بەجینۆساد لەڕووی نێودەوڵەوتیەوە لاواز دەکات.[1]