#Koyê# şehri #Kürdistan#’ın en eski yerleşim yerlerinden bir tanesi. Keye kenti gelişen teknolojiye rağmen gelenekleri ve kültürlerini sürdürmeye çalışıyor.
Koye halkı eski usul değirmenlerde buğdaylarını öğüterek evde ekmek yapmayı tercih ediyor. Kentte hâlâ 15 değirmen çalışır durumda.
Mam Xidir’ın değirmeni yüz yıla yakındır hiç ara vermeden hizmet ediyor.
Mam Xidir’in değirmeni 1928 tarihinde babası Hacî Kakemîn Salih tarafından kuruldu ve o günden beri bu değirmen hiç durmaksızın çalıştı.
Mam Xidir 1931’de dünyaya geldiğinde babasının değirmeni 3 yıldır iş yapıyordu.
2019 tarihinden Mam Xidir hayata gözlerini yumdu. Koye’nin kent merkezinde bulunan yüzyıllık değirmen Mam Xidir’ın ismiyle biliniyor.
Değirmende çalışanlar adeta kentin toplumsal mozağini yansıtıyor. Hristiyan ve Kürt çalışanlar bir arada çalışıyor, ekmeğini kazanıyor.
Mam Xidir’ın değirmeni İngiliz menşeli bir ABD markası ve dizel motora sahip. Her ne kadar bazı İngiliz şirketi bu artık antika olan değerli değirmeni satın almak için yüksek fiyat teklif etmesine rağmen, Mam Xidir kültür ve eski geleneklerine bağlılığı nedeniyle satmayı kabul etmemişti.
Şimdilerde Koye ve çevre köylerden halk buğdayını Mam Xidir’ın değirmeninde öğütüyor.[1]