دیدار، نیوار محەمەد سەلیم
مەلا مستەفا دا ڕابیت نڤێرا نیڤرۆ کەت چوو سەر بەرەکی یێ بچووک بوو، بۆ نڤێژێ ئەز ل وی دەمی گەنجەکێ خودان شیان بووم، چووم من بەرەکێ مەزن دانا پێشیا وی بەری دا کو نڤێژا خوە ل سەر بکەت، بەرێ خوە دا من و گۆت مەمنون. پاشان ژی پارێ دەبانجەکێ بۆ من دابینکر و برنوویەکا دار شووشە. ل ئیرانێ ژی باسکەک دا من کو ئەڤە 48 سالە من ل دەف خوە پاراستی. ژ 1963ێ و هەتا نها ل سەر داخوازا کورێ شێخ ئەحمەد من دەرسوکا خوە ل بارا ڤاژی گرێدایە. ئەڤە هندەک ژ گۆتنێن پێشمەرگێ دێرین ڕەمەزان خورشید قەترانن، بەحس ل بیرهاتنێن خوە یێن ل گەل شێخ ئەحمەد بارزانی و بارزانیێ نەمر.
من بەر دانا پێشیا ئه و بەرێ ل سەر دا نڤێژا خوە بکەت
جارا ئێکێ من هەڤنیاسین ل گەل مەلا مستەفا بارزانی کری ل سالا 1967 بوو، ئەم ل گەل چووینە گەریانێ ل گوندەکی دبێژنێ پشتا هسانا ل پشت دیلمان دا ل قەسرێ سەر ب قەزا چۆمان یا پارێزگەها سلێمانیێ. ڕابوو دا نڤێژێ کەت ل سەر بەرەکی یێ بچووک بوو، ئەز ژی ڕابووم من بەرەک دانا بەر سینگێ وی دا سەرێ خوە ب دانیتە سەر. ل وی دەمی ئەز یێ خورت بووم، من دو زارۆ هەبوون، نێزیکی 30 سالیێ بووم. تەماشەی من کر و گۆت مەمنون.
نڤێژا خوە کر و هات تڤەنگا دوتوی ئینا، یا تایبەت بوو ب نێچیرێ، سێ چار کمکەک هەڤالان نیشا ددان ئەوی ددانایێ و دکوشتن بۆ ستێرکێ یێ زیرەک بوو. دەما چوویی ڕوونشتیە خوار، ئەم ل دووری وی ڕوونشتین، ئەوی ل گەل سەلیمێ چیێ کو ئەز وی دەمی ل گەل وی چووبووم و ل گەل وی پێشمەرگە بووم، گۆتێ ئه و کیە، گۆتێ ئەزبەنی پێشمەرگێ منە، گۆتێ ئەرێ ئه و ل دووڤ وان سمبێلایە؟ سمبێلێن من د مەزن بوون و من بادابوون. پاشان ناڤێ من ژێ داخواز کر. پاشان ب ناڤێ من گازی من کر و چوومە دەف، پرسیارا ناڤێ من و بابێ من کر و بەحس ل هندێ کر کا خێزان و زارۆ من هەنە و پاشان گۆتە من ل وێرێ ب ڕوونە خوار. سێ جاران گازی من کر و پرسیار ژ من کرن.
پاشان نڤێژا ئێڤاری ژی ل هەمان جه کر و ئەم ڤەگەریاینە دیلمان کو مالا وی ل وێرێ بوو، بەری بگەهنە دیوانخانێ، گۆتە سەلیم چێی دەما دهێیە دیوانخانێ ڕەمەزان ژی ل گەل خوە بینە. پاشان چووینە دیوانخانێ هێش ئه و نەهاتبوو، دەما هاتی ئێک ئێکە ب ناڤێن ئامادەبوویان بخێرهاتنا هەموویان کر، ئەز دووماهی کەس بووم بخێرهاتنا من کری. پاشان پشکدارکرم د ئەنجامدانا هندەک کارێن دیوانخانێ دا.
مەلا مستەفا ب سمبێلێن من داخبار بوو
بۆ جارا ئێکێ ئەز دیتم و هند ب من ڤە هاتە گرێدان، هندی باوەری ب چێیان هەبوو، هەکە کەسەک کەفتبا سەر تەبیعەتێ وی گەلەک حەز ژێ دکر، هەر وەکو عەمەر ئاغایێ دولەمەری گۆتیە من. هەر وەکی وی و سەلیمێ چێی د ناڤبەرا خوە دا ئەڤ سوحبەتە کری، سەلیم گۆت ژ بەر هندێ بوو چونکو ل دەمێ نڤێژێ بەر دانا پێشیا وی. عەمەر ئاغای گۆتی نەخێر، کەیفا وی ب سمبێلێن وی هات.
ژ بەر کو ئەم بۆ داخوازیا چووبووینە لایێ وی، ل ڕۆژا دووڤ دا داخواز ژ سەلیم کر کو بەری بچین، ئدریس بارزانی ببینین، ل وێرێ دەما چووینە لایێ وی، ئه و تشتێ مە داخواز کری بۆ مە دابین کربوو، برنویەکا دار شووشە ژی دا من، پشتی ئەم چووین، گازی من کر و ڤەگەریام، گۆتی بابێ من دڤیا دەبانجەکێ بدەتە تە، بەلێ مە ل ڤێرە نینن، ژ بەر هندێ ژی کۆژمەکێ پارەیی دا من دا بۆ خۆ دەبانجەکێ پێ بکرم، بێ کو بەرپرسێ من بزانیت و د ڕاستی ژی دا من ژی نەگۆتی و ئەم ڤەگەریاینە ڤە.
ئەڤە ژ 1963ێ وەرە دەرسۆکێ ڤاژی دکەمێ
شێخ ئەحمەد بارزانی بڕیار دا ئه و خەلکێ گۆندێ سەبتی یێ زێباریان ئەڤێن چووینە ناڤ ڕێکانیان ب ڤەگەرن، ئێکی دگۆتنێ فەرمەز نوونەرێ شێخ ئەحمەد بوو ل وێرێ. هێسترا من ژی یا نەخۆش بوو، یا وەسان نەبوو باری ببەم، ئەز چوومە دەف فرەمەز، من گۆتێ هێسترا من یا نەخۆشە ئەز نەشێم باری ببەم، بەلێ هەکە هێسترەک هەبیت ئەز دشێم ل گەل باری بچم ل سەر بڕیارا بارزان. فرامەز گۆت تو ب ڕوونە خوار من کارێ ب تە، پشتی دەمژمێرەکێ چوو ژوور و هات کاغەزەک نڤیسی بوو گۆت تو دێ ڤێ کاغەزێ بەی گەهینیە شێخ ئەحمەد. ئەز چووم، مالا وی ل داویدکا بوو، ل بەرامبەر، من ئێک ل سەر ڕێ دیت گۆت دێ چ کەی، من گۆتێ دێ چمە دەف شێخ ئەحمەد، گۆت ئەوێ هەیە ل نێزیک کانیا جووهی دچیت، دێ چیتە بارزان. ئەز چووم ل کانیەکێ ل پشتا بارزان دبێژنێ کانیا تاتیکی ل وێرێ گەهشتمێ، من سلاڤ کرێ و بەرسڤا من دا. کار ب ڕێکەرێ وی دگۆتنێ عوزەیر. هات گۆت خێرە، من گۆتێ کاغەزەک یا بۆ شێخی یا ل گەل من، من کاغەز داڤێ گۆتی ل گەل مە وەرە بارزان. ئەم چووینە بارزان هندەک کەسێن مە یێن بیری ل وێرێ بووم سەبرا من ب وان هات. ل وێرێ بۆ جارا ئێکێ ل دیوانخانێ من مەلا مستەفا بارزانی ژی دیت. پشتی سێ ڕۆژان عوزەیر داخواز ژ من کر کو بچمە گەلیەکی ل بەرامبەر دا کو شێخ عوسمان بەرسڤا نامێ بدەت، شێخ عوسمان کورێ شێخ ئەحمەد بوو، دەما ئەز گەهشتیمە دەف وان هێش شێخ یێ نڤستی بوو و من ل وێرێ ل گەل وان پێشمەرگا تێشت خوار. پاشان پشتی شێخ عوسمان هاتیە وێرێ ئێک ژ ئامادەبوویان کو پێشتر مە ئه و سوبحبەت کربوو جووتەکێ جەمەدانیێن سۆر بۆ من ژ شێخ عوسمان خواست دا ل جهێ یێن خوە یێن سۆر گرێدەم. ئه و ژی دانەمن و ل سەر داخوازا وی ل بارا ڤاژی پێچا نەیا سۆر. ئەڤە ژ وێ ڕۆژێ و هەتا نها جەمەدانیا من یا ڤاژی یە، گۆتێ جەمەدانیا پێشمەرگەی یا ڤاژی یە و دێ یا وی ژی یا ڤاژی بیت. هێشتا ئەز ژی نەببوومە پێشمەرگە. بەلێ ل دووڤ یێن بۆ مە گۆتی پێشتر شێخ عەبدولسەلام ژی جەمەدانیا سۆر ل بارا ڤاژی گرێددا.
کرمە زێرەڤانێ مووچەکێن دژی فرۆکان
دەما بۆ جارا دویێ من مەلا مستەفا دیتی ل سالا 1968ێ بوو، هەر ل گەل سەلیم بوو چووینە حاجی عومران پشتی ساخی و سلامەتیێ. ل وێرێ مە گەلەک سوحبەت نەکرن ژ بەر کو گەلەک زوو ڤەگەریایین. ل سەر داخوازا مەلا مستەفایی گۆتە مە هەرنە جهێ خوە، دێ هندەک بڕیار بۆ هەوە هێن و دێ کار پێ هێتە کرن.
ل سالا 1975ێ دەما من دیتی ئەم سێ کەس چووینە ئیرانێ ب ڕێڤە چووینە شیڤەرەشی ل حاجی عومران، ل وێرێ چووینە دەف مەلا مستەفایی، بەلێ ئەم دو کەس ب تنێ چووینە ژوور. ئەم کەسێ ل بەر ساروخێن هوک یێن ئیرانی و ئه و کەسێن ئه و ساروخ دهاڤێتن دا چیتە بهێنڤەدانێ، داخواز کر کو کەسەک بچیتە جهێ وی، سەلیم چێی گۆتێ ڕەمەزان دێ چیتە جهێ وی، داخواز ژ من کر کو بچمە ژوور. ل وێرێ گەلەک شیرەتێن تایبەت گرێدای کارێ پێشمەرگاتیێ و دانا پێزانینان و پاراستنا وان ل من کرن. پشتی چەند ڕۆژان ماینە ل وێرێ شورەش تێکچوو، ئێڤاریەکێ گازی من کر و ئەز ژی چوومە وێرێ. ئەوان لەشکرا گۆت ڕەمەزان ئەم دێ بارکەین چینە ڤە، من گۆتێ دێ چینە دەف جەنابێ ئدریس بارزانی و پاشان هەرن گۆت بلا دەستپێکێ دێ چینە وێرێ ئه و ل گۆندێ ئازادی بوون ئەم چووینە وێرێ. عەبدولموهەیمن و ئدریس بارزانی ل وێرێ بوون، پشتی ل گەل وان ئاخفتی ئه و چوون و ل سەر داخوازیا وان ئەز ڤەگەریامە جهێ خوە و بۆ ماوێ نێزیکی حەفتیەکێ مامە ل وێرێ و من چاڤدێری دکر. پاشان گۆتە من وەرە هەرە دەف عەلیێ خەلیل یێ سێلکی و چەند پێشمەرگەکان ل گەل خوە ببە. ئەز چوومە وێرێ، شورەش تێکچوو چووینە حاجی عومران، خەلک گەلەک چوونەڤە. ئەز و سەلیم جانگیر چووینە دەف مەلا مستەفای و حەسێن مارونسی یێ زانا ژی ل وێرێ بوو.
ئەم ڕوونشتین و ل وێرێ گۆتێ سەلیم تو بۆچی نەچوویە ڤە؟ گۆتێ ئەز بەنی من چ مال نینن، ئه و جهێ تو لێ بی ئه و مالا منە. پاشان بێ دەنگ بوو ماوەکی و ڤێ جارێ پرسیار ژ من کر و تو بۆچی نەچوویە ڤە ڕەمەزان؟ من گۆتێ ئەز خولام خودێ یێ ل وێرێ ما ئەز دێ ل وێرێ چ کەم؟ گۆتە من تە چ بچووک هەنە؟ من گۆتێ ئەز خولا سێ خولامکێن تە، دو کوڕ و کچەک. گۆت باب یان برا، من گۆتێ نە من بابە و نە ژی برا ب تنێ من خودێ یێ هەی. داخواز ژ مەلا حسێن کر بەرسڤا من بدەت کا چ هەیە بۆ من بێژیت؟ مەلا حسێن بێ پاشناڤ ئێکسەر گۆتێ مەلا مستەفا ئه و کەسێن مجاهد بانە ل دەف پێغەمبەری سلاڤ ل سەر بن د خۆشتڤی بووینە و ئەڤە ژی ئێکە ژ وان مجاهدان و یێ خۆشتڤی یە ل دەف مە. پاشان ژ دەف وی چووین، بەلێ نەهاتینە ڤە چووینە دەف مەسعود بارزانی.
پاشان ب گۆرەیی ڕێکەفتنەکێ ل گەل بەرپرسەکێ ئتلیعاتا ئیرانێ مە هەموویان چەکێ خوە دانا دا کو مە دەربازی ئیرانێ بکەت، پشتی چەک هەموو ڕادەستی وی کەسی کری، ئەوی چەکێ مەلا مستەفا بارزانی ڤەگەراند و ل سەر داخوازا وی چار تڤەنگ بۆ مە هێلان ئێک ژ وان ڕادەستی مە کر. پشتی ئه و چوویی ئێک هات ب ترۆمبێلەکا تایبەت و مەلا مستەفا بارزانی ل گەل خوە برە ئیرانێ. ل وی دەمی هەموو کەسان بەردا گریێ، ئەز ڕابووم چەک و پێدڤیێن وی من برنە د ترۆمبێلێ دا، ل وێرێ گۆتە من، ل گەل مەسعود وەرنە دەف مە نەچنە ئوردیگای. ئەم ماینە ل وێرێ دو ڕۆژان نەشیاین خوە ڕزگار بکەین و کەفتینە دەست حوکمەتێ و ئەم برینە کرمانشاه.
ل دیدارا دووماهیێ ژی ئەز خەلات کرم
پشتی چەند ڕۆژان من گۆتە سەلیم چێی وەرە بچینە نەغەدەی دێ پاشان چین خێزانێن خوە ئینین. ئەم چووینە وێرێ بۆ دیدارا مەلا مستەفا بارزانی. ئەم چووینە وێرێ هێش مەلا مستەفا نەهاتبوو، ل بەر دەرێ خیڤەتێ من جگارە بەردایێ من دیت هات، من جگارە هاڤێتە بن پێن خوە و تەمراند. گۆتە مە پاشی هوون بۆچی چوونە گرمانشاه، مە گۆتێ ئەز بەنی ئەم هاتینە گرتن، گۆتی باشە ب خێر هاتن. داخواز کر ب ڕوونین من گۆتێ هەکە دەستووریێ بدەیی دێ چم زارۆیێن خوە ئینمەڤە و ئه و بوو ئەز چووم و هاتم من 30 خێزان ل گەل خوە ئینانەڤە.
ل وێرێ ل دەمێ ڤەگەریانێ پشتی مە مەلا مستەفا بارزانی دیتی ل وێرێ کەیفا وی ب وێ ڕەفتارا من یا ئینانا 30 خێزانان کەیف خۆش بوو، ل وێرێ گۆتە من ئێدی ل ڤێرێ دەبانجە و تڤەنگ مفای ناگەهیننە مە، بەلێ داخواز ژ عەمەر ئاغای کر کو باسکەکێ جگاران بۆ من بینیت.
ئەڤە 48 سالە ئه و باسک من ل دەف خوە پاراستی و ب چاڤەکێ گەلەک پیرۆز ژی تەماشە دکەمێ و من یێ پاراستی ژی، نە وی و نەژی من چو جاران جگارە پێ نەکێشایە و نە ژی پێ دکێشین.[1]