#عسمەت شەریف وانلی# لرێکەفتی 21.11.192ز ل تاخێ حي الاکراد ل دیمەشقا پایتەخت هاتیە دونیا ، خاندنا سەرەتایی ل خاندنگەهەکێ ل هەمان گەرەک تەمام کر ولسەر دەرگەهێ خاندنگەهێ هاتیە نڤێسین ئەڤە ژ لایێ عادیلا خاتون خوشکا #سەلاحەدین ئەیوبی# هاتیە ئاڤاکرن ، هەر ژ زاروکینیا خوە حەز ل خاندنا بابەتێن دیرووکێ هەبوو بتایبەتی دیرووکا گەلێ کورد وهەروەسا وەرزش لسالا 1940ز دگەل هندەک ژ برادەر وهەڤالێن خوە ب دامەزراندنا نادیا کوردستان ولەقەک ژێ تەرخانکر بو تەپا پێ ل گەرەکا حي الاکراد ، عسمەت شەریف هەڤنیاسین دگەل چەند سەرکردێن کومەلا خویبون کرن مینا میر #جەلادەت عالی بەدرخان# ، مەمدوح سەلیم ، قەدری جەمیل باشا ، ئەکرم جەمیل باشا ودکتور نورالدین زازا ، زور ڕامانێت ڤیانا وەلاتی وگەلەک ڕەوشتێن پاقژ ژێ فێربوو ، عسمەت وانلی خاندنا خوە هەتا قوناغا ناڤنچی ل وەلاتێ لوبنانێ تەمام کری وباوەرناما اللیسانس دزانستێن سیاسی دا ل زانکویا داد یا فرەنسی وبەردەوام دبیت لسەر خاندنا خوە ل زانکویا ئەمریکی ل بەیروتێ، زمانێ عەرەبی وئینگلیزی وفرەنسی دزانین ، ل باژێرێ بەیروتێ هەڤنیاسین دگەل دکتور کامیران بەدرخان کر وپەیوەندیێن وان بهێزبوون لسەر شنگستێ ڕێزگرتنا بەرامبەر ئێک ، لرێکەفتی 29/11/1948ز وانلی بەرەڤ وەلاتێ سویسرا برێکەت ژبەر تەمامکرنا خاندنا بلند وشیا باوەرناما دکتورا لسەر بابەتێ زانستێن یاسایی ل زانکویا لوزان وەرگریت وپاشی باوەرناما ماستەرێ لسەر بابەتێ دیرووکێ ل زانکویا جنیف ودبیت ماموستایێ دیرووکا کوردستانێ ل زنکویا سوربون ل وەلاتێ فرەنسا ، عسمەت شەریف وانلی خێزان پێک ئینات دگەل ئافرەتەکا سویسری وکورەک بناڤێ سیامەند دهێتە سەر دونیایێ ، هەر ژ دەستپێکا سەرهلدانا شورەشا ئیلونێ ل باشورێ کوردستانێ بسەرکێشیا مەلا موستەفا بارزانی وانلی دبیت نوینەرێ بارزانی ل ئوروپا ، لسالا 1956ز ناڤبری دگەل 18 هەڤالێن خوە کومەلا خویندکارێن کورد ل ئوروپا دامەزراند وهەر ئەو بوویە سەروکێ کومەلێ هەتا 1962ز ، لسالا 1960ز کونگرێ خویندکارێن جیهانێ ل بەغدا هاتە سازکرن وعسمەت شەریف سەرپەرشتیا شاندێ کوردی دکر وپاشی چەندین سەرەدان برن ڕوژهەلات وباشورێ کوردستانێ ، پەیوەندیێن وی بهێزکەتن دگەل سەرکرداتیا شورەشا کوردی ، باوەرناما دکتورا لدور شورەشا کوردستانێ لسالا 1970ز وەرگرت ولسالا 1985ز وانلی ب هەڤکاری دگەل چەند برادەرێن خوە ئێکەتیا پارێزەرێن کورد ل ئوروپا دامەزراند وسەروکاتیا وێ ئەوی برێڤە بر ، بەلاڤوکەک بناڤێ (چارەسەریا جیهانی یا مافێن گەلێ کورد ) بزمانێ فرەنسی ل پاریس هاتە بەلاڤەکرن ، پشتی شکەستنا شورەشا کوردی لسالا 1975ز ژ ئەنجامێ پەیمانا جەزائیر دناڤبەرا عێراقێ وئیرانێ دا ، لرێکەفتی 7/10/1976زحکومەتا بەعسیان داخاز ژێ کر ئامادە ببیت ل بەغدا ، هەتا دانوستاندن بهێتەکرن لسەر هندەک بابەتێن گرێدای ب دوزا کوردیڤە ، لدەمێ زفرینێ تووشی کریارەکا تیرورکرنێ دبیت ژ لایێ هەوالگێریا عێراقێ ڤە وگەلەک نە دویر بوو ژیانا خوە ژ دەست بدەت وهەروەسا دەمێ نوینەراتیا بارزانی دکر ، ئێلچیێت سەدامی هێرش کرە سەر مالا وی وفیشەکەک بسەرێ وی کەت بەلێ هاتە قورتالکرن ، هەر ژ ئەگەرێ ڤێ چەندێ وانلی نە دشیا بدروستی باخڤت وئێش کەتە سەرێ وی . لسالا 1995ز دبیتە ئەندامێ پەرلەمانێ کوردستانێ دەرڤەیی وەلاتی ولسالا 1999ز دبیتە سەروکێ کونگرێ نیشتیمانی کوردستان ، پەرتووکێن وی نڤێسین دوزا گەلێ کورد ل تورکیا وکورد وکوردستان ، زێدەباری بەلاڤەکرنا زور بابەت ودیراساتان مینا کوراسەک لسەر دوزا کوردی ل سوریێ وچەندین نامێن ڤەکری ئاراستەی سەروکێ بەرێ یێ سوریێ حافز ئەلئەسەد وکورێ وی بەشار ئەلئەسەد ، مالباتا وان لسالا 1924ز ژباژێرێ وانێ ل باکورێ کوردستانێ مشەختبوون بەرەڤ باژێرێ دیمەشقێ عسمەت وانلی خێزان دگەل ئافرەتەکا سویسری پێک ئینات وکورەک هەبوو بناڤێ سیامەند سیاسەتزان وتێکوشەر شەریف وانلی لرێکەفتی 9/11/2011 ز ل باژێرێ لوزان ل وەلاتێ سویسرا وەغەرکر ..[1]