ناڤ: سەید محەمەد
ناسناڤ: شێخ مارفی نۆدێ
ناڤێ بابێ: کاک ئەحمەدێ شێخ
ساڵا ژ دایکبوونێ: (1166 کۆچی - 1752 زاینی)
ساڵا مرنێ: (1254کۆچی - 1838 زاینی)
جهێ ژ دایکبوونێ: گوندێ نۆدێ، #شارەزوور#
جهێ مرنێ: گردی سەیوان، #سلێمانی#
$ژیاننامە$
شێخ مارفێ نۆدێ (1753 – 1838) ناڤێ وی یێ درست سەید محەممەدێ ناڤدار ب مارف کوڕێ سەید مستەفا کوڕێ سەید ئەحمەدە و باپیرێ وی یێ سێزدێ سەید عیسایێ بەرزنجی یێ کوڕێ بابەعەلیێ هەمەدانییە. شێخ مارف هەلبەستڤان و زانایەکی ئایینی و مرۆڤەک خودێناس بوو، بابێ وی کاک ئەحمەدێ شێخ (بەرنیاس ب کاک ئەحمەدی سلێمانی) و باپیرێ وی شێخ سەعید و باپیرێ وی یێ مەزن شێخ مەحموودێ حەفیدە.
ل ساڵا (1166 کۆچی - 1752 زاینی) ل گوندێ نۆدێ سەر ب ناڤچەیا شارەزوورێ ژدایکبوویە، ل دەف بابێ خوە فێری خواندنێ بوویە و قورئانا پیرۆز و پەڕتووکێن سەرەتایی یێ نەحو و سەرف تمام کرینە. پاشێ چوویە باژارێ قەڵاچۆلانا پایتەختێ بابانان، ل ڤێرێ ل قوتابخانەیا غەزائییە شەرحا موغنی خواندییە و حەتا ساڵا 1764ز و پاشان چوویە هزارمێرێ و ل دەف مەلا محەممەدێ ئیبنولحاجی پەڕتووکێن سیوطی و حیسامکاتی و عبدالله یەزدی و مختصر و شەرحا عەقائیدێ خواندینە. پاشێ ڤەگەڕیایە قەڵاچۆلانێ، حەتا وی سەردەمی کو ئیبراهیم پاشایێ بابان باژارێ سلێمانی ئاڤا کری و پایتەختێ بابان ل قەڵاچۆلانێ هاتە ڤەگوهاستن. دەمێ ئیبراهیم پاشای مزگەوتا مەزن چێکری، شیخ مارف بوویە مامۆستایێ وی مزگەوتێ. شێخ مارفی تەریقەتا قادری ژ شێخ عەلیێ کۆسەیێ دۆڵپەموو وەرگرتییە، کو دبیتە مامێ بابێ وی و هەروەسا باپیرێ وی یێ دەیکێ، کو وی ژی تەریقەتا خوە ژ شێخ ئسماعیلێ وەلیانی وەرگرتییە.
$زیرەکی و ڕەوانبێژییا شێخ مارفی$
ل بەلاغە و زمان و وێژەیا عەرەبیدا مامۆستا بوویە، ل تەفسیر، حەدیس، ئەخبار، تەوجید و قرائەتێدا ژی شارەزاییەکی باش هەبوویە. شێخ مارفی ب هەرسێ زمانێن کوردی، عەرەبی و فارسیێ بەرهەم هەبووینە.
$ناکۆکیا ناڤبەرا مەولانا خالد و شێخ مارفێ نۆدێ$
هەرچەندی کو ژبەر ژیەک نەگەهەشتنێ ئاریشەیەک بچویک ناڤبەرا مەولانا خالدێ بەغدادیێ نەقبەشبەندی و شێخ مارفێ نۆدێ چێ بوو، لێ پاشێ نانکۆکیا ناڤبەرا وان نەما و ئاشتی و تەباییێ جهێ وێ گرت، بتایبەت کو پاشێ شێخ مارفی ب ڕێیا نامەیەکێ داخوازا ژێ بۆرینێ ژ مەوالانا خالد دخوازیت. (مێژوویا ناڤدارێن کورد – 301).
$کۆچا داوییا شێخ مارفێ نۆدێ$
ح. شێخ مارفێ نۆدێ ل ساڵا (1254کۆچی - 1838 زاینی) کۆچا داوی کرییە و لسەر وەسیەتا وی ب خوە، تەرمێ وی ل گۆڕستانا گردێ سەیوانا نزیک گۆمبەتا سولەیمان پاشایێ بابان هاتییە ڤەشارتن. شێخ مارف یەک ژ زانایێ مەزنێ کوردستانێ بوو و هەروەسا یەک ژ کەسایەتیێن دیارێ مالباتا بەرزنجەیان بوو. وی دەستەک بالا هەبوو ل هەلبەست و وێژەیێدا و سوارچاکێ مەیدانا زانستێ عەرووز و ڤەهاندنا هەلبەستێ بوو.
$کوڕێن شێخ مارفێ نۆدێ$
１. سەید محەممەد
２. ح. حاجی کاک ئەحمەدێ شێخ
$بەرهەمێن وی$
1) لوغەتنامەی ئەحمەدی
2) أزهار الخمائل في الصلوات المشتملة على الشمائل
3)تخميس قصيدة البردة
4)تخميس قصيدة أءنعم عيشا
5)الإغراب في نظم الإعراب
6)أوثق العرى في الصلاة على خير الورى
7)إيضاحح المحجة و اقامة الحجة على الطاعن في نسب السادة البرزنجية
8)البرهان الجلي في مناقب شيخي السيد علي
9)ترصيف المباني في نظم تصريف الزنجاني
10)تنقيح العبارات في توضيح الإستعارات
11)تخميس قصيدة بانت سعاد
12)تخميس قصيدة المضرية
13)تخميس قصيدة الهمزية
14)تحميس لامية العجم
15)الفرائد في علم العقائد
16)البرهان الجلي في مناقب الامام علي (کرم الله وجهه)
17)تنوير العقول في أحاديث الرسول
18)الشامل في العوامل
19)القطوف الداني في حروف المعاني
20)کفاية الطالب في نظم کافية ابن الحاجب [1]