پەرتوکخانە پەرتوکخانە
لێ گەڕیان

کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!


گەریانا دەست نیشانکری





لێ گەڕیانا هویر      کیبورد


لێ گەڕیان
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرن
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
ئامراز
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
زمان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هژمارا من
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
لێ گەڕیان ڤڕێکرن ئامراز زمان هژمارا من
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارێ مە
 بابەت ب هەلکەفتێ
 رێسایێن بکار ئینانێ
 ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
 بوچوونێن هەوە
 کومکری
 کرونولوژیا ڕویدانا
 چالاکی - کوردیپێدیا
 هاریکاری
بابەتێ نوی
کەسایەتی
ئەفشین فەلاحی
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئەسعەد سەیدانی فەرد
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئەرکان باڵواسە
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئەرسەلان ڕەسوڵی
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئەرسەلان عەبدوڵڵاهی
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئیبراهیم ڕەسوڵی
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئاراس عەبید حەمەبۆر
17-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئومێد سەیدی
13-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئومێد ساڵح پوور
13-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئومێد خزریان ئازەر
13-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئامار
بابەت 525,777
وێنە 106,466
پەرتوک PDF 19,791
فایلێن پەیوەندیدار 99,665
ڤیدیۆ 1,449
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
301,349
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,756
هەورامی 
65,744
عربي 
28,846
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,307
فارسی 
8,547
English 
7,168
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
پول
کرمانجی - کوردیی سەروو
ئەنفالکری 
5,229
کەسایەتی 
3,918
شەهیدان 
2,533
پەڕتووکخانە 
1,279
وشە و دەستەواژە 
914
کورتەباس 
828
جهـ 
584
وێنە و پێناس 
365
هۆزان 
237
ئامار و راپرسیا 
161
بەلگەنامە 
64
بەلاڤوک (گوڤار، روژنامە و ...) 
38
نڤیسێن ئایینی 
29
شوینوار و جهێن کەڤنار 
28
پارت و رێکخراو 
26
موزەخانە 
19
ڤیدیۆ 
12
پەند و ئیدیۆم 
10
ناڤێن کوردی 
8
کارا هونەری 
7
كلتوور - پێکەنین 
7
نەخشە 
3
هەمەجۆرە 
3
رێکەوت و رووداو 
2
لێنانگەها کوردی 
1
هوز - تیرە - بنەماڵ 
1
ژینگەها کوردستانێ 
1
گیانلبەرێن کوردستانێ 
1
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
کەسایەتی
ئەڤریم ئالاتاش
کەسایەتی
خالد بەگێ جبری
جهـ
ڕەمبوسی
کەسایەتی
ئیبراهیم ئەمین باڵدار
جنگ چالدران 03
تەڤی کوردیپێدیایێ دزانی؛ کی، کییە! کیرێ، کیڤەیە! چ، چییە!
پول: کورتەباس | زمانێ بابەتی: فارسی
هەڤپشکی کرن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
هەلسەنگاندنا بابەتی
نایاب
گەلەك باشە
ناڤنجی
خراب نینە
خراب
بو ناڤ لیستا کومکریا
ڕایا خو دەربارەی ڤی بابەی بنڤێسە!
گهوڕنکاریێن بابەتی!
Metadata
RSS
گووگلا وێنا بو بابەتێ هەلبژارتی!
گوگل دەربارەی بابەتێ هەلبژارتی!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

جنگ چالدران 03

جنگ چالدران 03
$جنگ چالدران 03$
جنگ‌ چالدُران‌، نخستین‌ جنگ‌ دولتهای‌ صفوی‌ و عثمانی‌ در 920 در دشت‌ چالدران‌ انجام شد.

گسترش‌ قلمرو عثمانی‌ در مشرق‌، سقوط‌ بیگ‌نشینهای‌ آناطولی‌، حاکمیت‌ عثمانی‌ بر مغرب‌ فرات که‌ پس‌ از جنگ‌ اُتْلُق‌ بلی‌ در 877 به‌ شکست اوزون‌ حسن‌ و پیروزی‌ سلطان‌ محمد فاتح‌ ختم‌ شد، همچنین‌ نفوذ روزافزون‌ طریقت‌ صفوی‌ در آسیای‌ صغیر و پا گرفتن‌ جنبش‌ قزلباشان‌ (قزلباش‌) که‌ به‌ تشکیل‌ دولت‌ صفوی‌ (حک: ح 906 1135) و رواج‌ تشیع‌ انجامید، وقوع‌ جنگ‌ را بین‌ ایران‌ و عثمانی‌ اجتناب‌ناپذیر کرده‌ بود.بایزید دوم‌، به‌ دلیل‌ گرفتاریهای‌ داخلی‌ و خارجی‌، از جنگ‌ با صفویان پرهیز داشت‌.
اسماعیل‌ صفوی‌ (حک: ح 906930) نیز که‌ هنوز آمادگی‌ لازم‌ برای‌ درگیری‌ با عثمانیان‌ را نداشت‌، سیاست‌ دوستی‌ با بایزید را پیش‌ گرفت، ‌ اما این‌ مناسبات‌ در 916، هنگامی‌ که‌ شاه‌اسماعیل بر شیبک‌خان‌ ازبک‌ پیروز شد، به‌ هم‌ خورد، زیرا شاه‌ اسماعیل‌ پوست‌ سر شیبک‌خان‌ را که‌ از کاه‌ پر شده‌ بود، همراه‌ فتح‌نامه‌ای‌ غرورآمیز برای‌ سلطان‌ عثمانی‌ فرستاد.
این‌ کار موجب‌ خشم‌ بایزید شد و در مکتوبی‌ به‌ شاه‌ اسماعیل‌، او را به‌ حمله به‌ ایران‌ تهدید کرد. بایزید نتوانست‌ این‌ تهدید را عملی‌ سازد، چرا که‌ از سلطنت‌ بر کنار شد و سلیم‌ اول‌ جای‌ او را گرفت‌.
سلیم‌ پس‌ از آگاهی‌ از تشدید فعالیتهای‌ مذهبی سیاسی قزلباشانِ وابسته‌ به‌ شاه‌اسماعیل‌ در آناطولی‌، درصدد حمله‌ به‌ ایران‌ بر آمد.
در این‌ میان‌، نورعلی‌ خلیفه‌، از مبلّغان‌ اعزامی‌ شاه‌اسماعیل‌ به‌ آناطولی‌ مرکزی‌، بسیاری‌ از علویان‌ و قزلباشان‌ را در اطراف‌ خود گرد آورد و نیروهای‌ فرستاده‌ شده‌ برای‌ سرکوبی‌اش‌ را شکست‌ داد.
وی‌ پس‌ از تصرف‌ شهر توقات‌، به‌ نام‌ شاه‌اسماعیل‌ خطبه‌ خواند.
از طرف‌ دیگر، خان‌ محمدخان‌ استاجلو (حاکم‌ دیار بکر) به‌ دستور شاه‌اسماعیل‌ نامه‌های‌ توهین‌آمیزی‌ به‌ دربار عثمانی‌ می‌فرستاد.
2 - حمایت شاه‌اسماعیل‌
افزون‌ بر این‌، شاه‌اسماعیل‌ به‌ صورت‌ آشکار و نهان‌ از مدعیانِ سلطنت‌ عثمانی‌ حمایت‌ می‌کرد، چنان‌ که‌ سلطان‌ احمد را به‌ مخالفت‌ با برادرش‌، سلطان‌ سلیم‌ اول‌، ترغیب‌ می‌کرد و چون‌ سلطان‌ احمد کشته‌ شد، شاه‌ اسماعیل‌ پسر او، سلطان‌ مراد، را در ایران‌ پناه‌ داد و حکومت‌ قسمتی‌ از فارس‌ را به‌ او واگذار کرد؛ از این‌رو، سلطان‌ سلیم‌ پس‌ از قلع‌ و قمع مدعیان‌ سلطنت‌ و سامان‌ دادن‌ به‌ مرزهای‌ عثمانی‌، درصدد حمله‌ به‌ ایران‌ بر آمد.
وی‌ بر آن‌ بود که‌ پیش‌ از لشکرکشی، تکیه‌ گاه‌ شاه ‌اسماعیل‌ در آناطولی‌ شرقی‌ و مرکزی‌، یعنی‌ جامعه قزلباشان‌، را از بین‌ ببرد.
سلطان‌سلیم‌ با گرفتن‌ فتوای‌ علما، برای‌ جهاد با قزلباشان‌ و کفار ، پس‌ از شناسایی‌ قزلباشان‌ در خاک‌ عثمانی‌ که‌ حدود چهل‌ هزار تن‌ می‌شدند دستور قتل و حبس‌ آنان‌ را صادر کرد.
وی‌ از آن‌ بیم‌ داشت‌ که‌ پس‌ از لشکرکشی‌ به‌ ایران‌، این‌ افراد در خاک‌ عثمانی‌ قیام کنند. پس‌ از آن‌، سلطان‌ عثمانی‌ در 23 محرّم‌ 920، از اِدرنِه‌ به‌ سوی‌ آذربایجان به‌ راه‌ افتاد و با ارسال‌ نامه‌ای‌ به‌ عُبَیداللّه‌خان‌ ازبک‌، او را نیز به‌ حمله‌ به‌ ایران‌ ترغیب‌ کرد.
لشکریان‌ عثمانی‌ در 19 جمادی‌الاولی 920 به‌ صوشهری‌، ابتدای‌ سرحد دولت صفویه‌، رسیدند.
3 - نامه‌نگاری طرفین جنگ
سلیم‌ اول‌ که‌ از عقب‌نشینی شاه‌اسماعیل‌ به‌ اراضی‌ داخلی‌ ایران‌ و پیامدهای‌ آن‌ بیمناک بود، در جریان‌ پیشروی‌ به‌ سوی‌ ایران‌ و به‌ منظور تحریک‌ شاه‌اسماعیل‌ به‌ جنگ‌، چهار نامه توهین‌آمیز برای‌ او فرستاد.
نخستین‌ آنها به‌ زبان‌ فارسی‌ بود که‌ از ازمیر فرستاده‌ شد.
وی‌ در آن‌ شاه‌اسماعیل‌ را با عناوینی‌ چون‌ «امیراسماعیل‌» و « فرمانده‌ عجم» خطاب‌ و او را به‌ الحاد و فتنه‌انگیزی‌ متهم‌ کرد و از او خواست‌ تا مردانه‌ به‌ میدان نبرد آید. نامه‌های‌ سلیم‌ به‌ امرا و حکام‌ در این‌ زمان‌، حاکی‌ از آمادگی‌ او برای‌ جنگ‌ با بنیانگذار سلسله صفوی‌ است‌. سلطان‌ سلیم‌ پاسخ‌ نامه سومش‌ را در 23 جمادی‌الاولی همان‌ سال‌، چهار روز پس‌ از ورود به‌ قلمرو صفوی‌، در حوالی‌ ارزنجان‌ دریافت‌ کرد.
شاه‌اسماعیل‌، بر خلاف‌ سلطان‌سلیم‌، او را با عنوان‌ اسلام‌پناه‌ خطاب‌ کرد و مضامین‌ نامناسب‌ مکتوبات‌ سلطان‌ را حاکی‌ از طرز نگارش‌ منشیان‌ تریاکی‌ دربار تلقی‌ کرد.
سپس‌، سلیم‌ را از عاقبت‌ لشکرکشی‌ به‌ قلمرو صفویان‌ بیم داد.
سلیم‌ پس‌ از دریافت‌ این‌ نامه‌، از شدت‌ خشم‌ امر کرد قاصد را بکشند و چهارمین‌ نامه‌ را که‌ به‌ زبان‌ ترکی‌ نوشته‌ شده‌ بود و سرشار از عبارات‌ توهین‌آمیز و تحریک‌کننده‌ بود، همراه‌ تسبیح‌ و خرقه‌ و کشکول (به‌ نشانه اینکه‌ پادشاهی‌ کار تو نیست‌ و مثل‌ پدرانت‌ درویشی‌ کن‌)، برای‌ وی‌ فرستاد.
4 - ورود عثمانیان به دشت چالدران
در همین‌ ایام‌، سلطان‌ سلیم‌ با اعتراضات‌ برخی‌ از امیران‌ عثمانی‌ مخالف‌ جنگ‌ با ایران‌ و شورش گروهی‌ از ینی‌چریان‌، روبه‌رو شد که‌ بی‌درنگ‌ آنها را سرکوب‌ کرد.
شاه‌اسماعیل‌ که‌ در این‌ زمان‌ در همدان‌ بود، با اطلاع‌ از حمله سلطان‌ سلیم‌ اول‌ به‌ ایران‌، از طریق‌ تبریز و خوی‌ روانه دشت‌ چالدران شد و به‌ سمت‌ شرقی‌ آن‌ رفت‌.
سپاه‌ عثمانی‌ در حدود یک‌ هفته‌ بعد، در اول‌ رجب‌ 920، به‌ آنجا رسید و در تپه‌های‌ شمال‌ غربی‌ آن‌ موضع‌ گرفت‌.
خان‌محمدخان‌ استاجلو و نورعلی‌ خلیفه‌ پیشنهاد کردند که‌ بدون‌ دادن‌ فرصت‌ استراحت‌ و آرایش‌ جنگی‌ به‌ عثمانیان‌ به‌ آنها حمله‌ شود، لیکن‌ دورمیش‌خان‌ این‌ کار را خلاف‌ مردانگی‌ دانست‌ و شاه‌اسماعیل‌ هم‌ این‌ نظر را پذیرفت. بدین‌ ترتیب‌، عثمانیان‌ فرصت‌ استقرار و صف‌آرایی‌ یافتند.
در طرف‌ دیگر، بسیاری‌ از امیران‌ عثمانی‌ می‌خواستند به‌ سپاه‌ خسته‌ یک‌ روز استراحت‌ داده‌ شود، لیکن‌ پیری‌ محمدپاشا، دفتردار روم‌ایلی‌ (ایالت‌ سابق‌ امپراتوری‌ عثمانی‌)، با این‌ نظر مخالفت‌ کرد، چرا که‌ بسیاری‌ از آقنجیها (کسانی‌ که‌ به‌ منظور جاسوسی‌، تخریب‌ و غارتگری‌ در حمله‌ به‌ سرزمینهای‌ بیگانه‌ شرکت‌ می‌کردند) در اردوی‌ عثمانی‌، شیعه‌ بودند و گرایش‌ قزلباشی‌ داشتند و احتمالاً اگر جنگ‌ به‌ تأخیر می‌افتاد، تحت‌ تأثیر مبلّغان‌ صفوی‌ به‌ اردوی‌ شاه‌اسماعیل‌ می‌پیوستند؛ از این‌رو، سلطان‌ سلیم‌ بی‌درنگ‌ آماده نبرد شد.
5 - آرایش جنگی و قوای طرفین
درباره تعداد قوای‌ طرفین‌ جنگ‌، آمار دقیقی‌ در دست‌ نیست‌ و برخی‌ آمار مبالغه‌آمیزی‌ داده‌اند. ظاهراً، لشکریان‌ عثمانی‌ بین‌ هشتاد هزار تا صدهزار نفر و ایرانیان‌ حدود بیست‌هزار نفر بودند. باتوجه‌ به‌ اینکه‌ قسمتی‌ از قوای‌ قزلباش‌ در مرزهای‌ خاوری‌ قلمرو صفوی‌ درگیر بودند و شاه‌اسماعیل‌ قصد نبرد با سلطان‌ عثمانی‌ را نداشت‌ و ضمناً شاه‌اسماعیل‌، به‌ دلیل‌ جانبازی‌ قزلباشان‌، در جنگهای‌ دیگر نیز با افراد کمتری‌ بر دشمن‌ پیروز شده‌ بود و افزون‌ بر آن‌، وی‌ حتی‌ قصد نبرد با عثمانیان‌ را نداشت‌، رقم‌ یاد شده‌ درست‌ به‌ نظر می‌رسد.
آرایش‌ جنگی‌ لشکر عثمانی‌، شامل‌ ینی‌چریان‌ مسلّح‌ به‌ تفنگ‌ و شمشیر که‌ نیروی‌ اصلی‌ قشون بودند، شتران‌ و استران‌ بارکش‌ به‌ صورت‌ سدّ محافظ‌ ینی‌چریان‌، دویست‌ توپ‌ و صد خمپاره پیشاپیش‌ قشون‌ و دسته پیاده عَزَبها (سربازان‌ غیرمنظم‌ در صفوف‌ مقدّم‌) که‌ نقش‌ استتاری‌ برای‌ توپها نیز داشتند، در حالی‌که‌ سلطان‌ سلیم‌ بر بالای‌ تپه‌ای‌ مشرف‌ بر دشت‌ چالدران‌ و در قلب‌ لشکر مستقر بود، حاکی‌ از عزم‌ و آمادگی‌ آنان‌ برای‌ جنگی‌ تمام‌عیار بود. مورخان‌ ایرانی‌ از پناه‌ گرفتن‌ نظامیان‌ عثمانی‌ درون‌ «حصنی‌ از عرابه‌ و زنجیر» و قلعه آهنی‌ سخن‌ گفته‌اند.
لشکریان‌ ایران‌ از هر نظر با سواران‌ عثمانی‌ متفاوت‌ بودند، اسبهای‌ ایرانیان‌ فربه‌ و توانا و سواران‌ آنها، بر خلاف‌ نیروهای‌ عثمانی‌ که‌ بیمار و خسته‌ بودند، همگی‌ سالم و قوی‌بنیه‌ بودند، اما اسلحه ایرانیان‌ کمانهای‌ چاچی‌ و گرزهای‌ آهنین‌ بود و توپخانه‌ و قشون‌ پیاده‌ نداشتند. آرایش‌ نظامی‌ آنها شامل‌ میمنه‌ و میسره‌ و قلب‌ لشکر بود و شاه‌اسماعیل‌ نیز با گروهی‌ از سواران‌ زبده‌ در جانبی‌ مشرف‌ بر لشکر موضع‌ گرفته‌ بود تا در صورت‌ لزوم‌ به‌ کمک‌ آنها برود.
به‌ روایت‌ برخی‌ از مورخان‌، شاه‌اسماعیل‌ در آن‌ گیرودار به‌ شکار بلدرچین‌ مشغول‌ بود. آنان‌ در آغاز بر عثمانیان‌ چیره‌ شدند اما دیری‌ نگذشت‌ که‌ ناگزیر عقب‌نشینی‌ کردند.
در این‌ هنگام‌، شاه‌اسماعیل‌ به‌ میدان‌ آمد و فرماندهی‌ جناح‌ راست‌ لشکر قزلباش‌ را خود برعهده‌ گرفت‌.
وی‌ که‌ می‌دانست‌ سلیم‌ می‌خواهد با کشاندن‌ ایرانیان‌ به‌ تیررس‌ توپها بر آنان‌ ضربه سنگینی‌ وارد آورد، تصمیم‌ گرفت‌ دو جناح‌ لشکر عثمانی‌ را هم‌زمان‌ تحت‌ فشار قرار دهد و به‌ عزبها مجال‌ کنار کشیدن‌ از جلو توپها را ندهد و پس‌ از گذشتن‌ از صف‌ توپها، قراولان‌ خاص‌ سلطان‌ را درهم‌ شکند و پیاده‌نظام‌ ینی‌چری‌ را از پشت‌ آماج‌ حمله دوسویه قزلباشان‌ قرار دهد.
اگرچه‌ شاه‌ اسماعیل‌، جناح‌ چپ‌ لشکر عثمانی‌ را در هم‌ شکست‌ و تا محل‌ نیروی‌ عقب‌دار عثمانی‌ پیش‌ تاخت‌، اما جناح‌ چپ‌ لشکرش‌ گرفتار آتش‌ توپخانه‌ شد و درهم‌ شکست. ‌ در ادامه‌، آتش‌ سنگین‌ توپخانه‌ جناح‌ راست‌ و قلب‌ سپاه‌ ایران‌ را نیز در هم‌ کوبید.
6 - مجروح شدن شاه‌اسماعیل
شاه‌ اسماعیل‌ مجروح‌ شد و اسبش‌ در گل‌ فرو رفت‌.
وقتی‌ نزدیک‌ بود به‌ دست‌ دشمن بیفتد، قزلباشی‌ به‌ نام‌ میرزاسلطان‌علی‌ که‌ به‌ شاه شباهت‌ داشت‌، خود را به‌ جای‌ او معرفی‌ کرد و مهتری‌ به‌ نام‌ خضرآقا، اسبش‌ را به‌ شاه‌اسماعیل‌ داد و او از مهلکه نجات‌ یافت‌.
شاه‌صفوی‌ که‌ مقاومت را بیهوده‌ می‌دید، همراه‌ گروهی‌ از جانبازان‌ قزلباش‌، از طریق‌ تبریز به‌ درگزین‌ گریخت‌. سلطان‌سلیم‌ که‌ گریز وی‌ را حیله‌ای‌ جنگی‌ برای‌ به‌ دام‌ انداختن‌ قوای‌ عثمانی‌ پنداشته‌ بود، سپاه‌ خود را از تعقیب‌ وی‌ و غارت باز داشت‌ و عثمانیها تنها پس‌ از فرا رسیدن‌ شب‌، به‌ غارت‌ و ضبط‌ اموال‌ و اسباب‌ برجا مانده اردوی‌ صفوی‌ پرداختند.
7 - تلفات جنگ چالدران
در مورد تلفات جنگ‌ چالدران‌ اطلاع‌ دقیقی‌ در دست‌ نیست‌.
در اکثر منابع‌ ایرانی‌، رقم‌ تلفات‌ طرفین‌ جنگ‌ پنج‌ هزار نفر ضبط‌ شده‌ است‌، شامل‌ سه‌ هزار نفر عثمانی‌ و دو هزار قزلباش. ‌برخی‌ از مورخان‌ ترک‌ شمار تلفات‌ عثمانی‌ را حدود سی‌هزار تن‌ و تلفات‌ سپاه‌ ایران‌ را دو برابر پنداشته‌اند، که‌ به‌ نظر درست‌ نمی‌آید، لیکن‌ باتوجه‌ به‌ اینکه‌ عثمانیان‌ در جنگ‌ از سلاحهای‌ آتشین‌ استفاده‌ کردند و از سرهای‌ بریده‌ شده اسرای‌ نظامی‌ در چالدران‌ کله مناره‌ ساختند، گمان‌ می‌رود شمار تلفات‌ قزلباشان‌ بیشتر از رقم‌ یاد شده‌ باشد.
8 - بازگشت سلیم
سلطان‌سلیم‌ از چالدران‌ به‌ تبریز رفت‌.
وی‌ بر آن‌ بود که‌ پس‌ از گذراندن‌ زمستان‌ در تبریز، برای‌ اتمام‌ کار شاه‌اسماعیل‌ به‌ تعقیب‌ وی‌ بپردازد، لیکن‌ به‌ سبب‌ نارضایتی‌ سپاهیان‌ عثمانی‌ از کمبود ارزاق‌ و طولانی‌ شدن‌ زمان‌ دوری‌ از وطن‌، همچنین‌ مخالفت‌ گروهی‌ از سپاه‌ در ادامه جنگ‌ با ایرانیان‌ مسلمان‌ ، سلطان‌ سلیم‌ از بیم‌ وقوع‌ فتنه‌ ، پس‌ از تصرف‌ خزاین و اموال شاه‌اسماعیل‌ و سران‌ قزلباش‌ و کوچاندن‌ برخی‌ از ارباب‌ حرف‌ و هنر تبریز با خانواده‌هایشان‌ به‌ استانبول، تبریز را در 25 رجب‌ 920 ترک‌ کرد، اکثر مورخان ایرانی‌ بازگشت‌ عجولانه سلیم‌ را نوعی‌ فرار از بیم‌ بازگشت‌ شاه‌اسماعیل‌ دانسته‌اند. به‌ گزارش‌ کاترینو زنو، نافرمانی‌ مردم‌ تبریز و واهمه‌ از تجدید قوای‌ شاه‌ اسماعیل‌، سلطان‌سلیم‌ را به‌ ترک‌ تبریز مجبور کرد.
9 - دلیل‌ شکست‌ صفویان‌
مهم‌ترین‌ دلیل‌ شکست صفویان‌ و پیروزی‌ دولت‌ عثمانی‌ در جنگ‌ چالدران‌، تجهیزات‌ برتر جنگی‌ عثمانیان‌، به‌ویژه‌ توپخانه و پیاده‌نظام‌ مسلح‌ به‌ تفنگ‌ ، بود.
صفویان‌ با وجود آشنایی‌ با کاربرد توپ‌ و تفنگ‌، استفاده‌ از سلاحهای‌ آتشین‌ را نشانه بزدلی‌ و ناجوانمردی‌ می‌دانستند.در منابع‌ ایرانی‌ نوشته‌ شده‌ که‌ سلیم‌ با اسماعیل‌ عهد کرده‌ بود از توپ‌ استفاده‌ نکند، ولی‌ در جریان‌ نبرد عهد خود را شکست. تضاد موجود میان‌ سران‌ قزلباش‌ و غرور شاه‌اسماعیل‌، که‌ ناشی‌ از پیروزیهای‌ پیاپی‌ او بود، همچنین‌ رعایت‌ نکردن‌ اصول‌ جنگی‌ و استفاده‌ از حمله‌ به‌ جای‌ دفاع‌ و دست‌کم‌ گرفتن‌ نیروهای‌ عثمانی‌، از دیگر دلایل‌ شکست‌ ایرانیان‌ در چالدران‌ بود که‌ باعث‌ شد لشکریان‌ ایرانی‌ از آن‌ همه‌ فداکاری‌ و جانبازی‌ بهره‌ای‌ نبرند.
10 - قلمرو عثمانی
با پیروزی‌ عثمانیان‌ در نبرد چالدران‌، بخشی‌ از آناطولی‌ شرقی‌ که‌ در تصرف‌ دولت‌ صفوی‌ بود و نیز امیرنشین‌ ذوالقدر، به‌ قلمرو عثمانی‌ ضمیمه‌ و دیار بکر نیز از دست‌ صفویان‌ خارج‌ شد. پس‌ از چالدران‌، ایرانیان‌ در قبال‌ دولت‌ عثمانی‌ موضع‌ دفاعی‌ گرفتند و تا هنگام‌ سلطنت‌ شاه‌عباس‌ اول‌ (حک:996 1038) وضع‌ به‌ همین‌ صورت‌ باقی‌ ماند.
11 - شاه‌اسماعیل پس از شکست
ضربه‌ای‌ که‌ در چالدران‌ بر شاه‌اسماعیل‌ وارد آمد، تأثیر عمیقی‌ بر وی‌ گذاشت‌، چنان‌ که‌ تا پایان‌ حیاتش‌ از دخالت‌ جدّی‌ در اداره امور حکومتی‌ کناره‌ گرفت‌، در هیچ‌ جنگی‌ شرکت‌ نکرد و به‌ پادشاهی‌ بی‌اراده‌ و راحت‌طلب‌ تبدیل‌ شد. به‌ گفته ملا کمال، ‌پس‌ از چالدران‌ کسی‌ آن‌ پادشاه‌ را خندان ندید.
افزون‌ بر این‌، از اعتقاد غلوآمیز مریدان‌ قزلباش‌ به‌ مرشد کامل‌ کاسته‌ شد و تمرد و کشمکشهای‌ قبیله‌ای‌ افزایش‌ یافت‌.
جنگ‌ چالدران‌ افسانه شکست‌ناپذیری‌ شاه‌اسماعیل‌ را از بین‌ برد، اما عثمانیان‌ هرگز نتوانستند ایران‌ را ضمیمه قلمرو خود کنند و مردم‌ را به‌ دست‌ برداشتن‌ از مذهب‌ تشیع‌ وا دارند.
از آن‌ پس‌، حکومت‌ صفویه‌ که‌ به‌ عنوان‌ حکومتی‌ الاهی‌ مشروعیت‌ داشت‌، به‌ حکومتی‌ اداری‌ سلطنتی‌ تنزل یافت.[1]
ئەڤ بابەت ب زمانا (فارسی) هاتیە نڤیساندن، کلیک ل ئایکۆنا بکە ژ بو ڤەکرنا ڤی بابەتی ب ڤی زمانا کو پی هاتیە نڤیساندن!
این مقاله بە زبان (فارسی) نوشته شده است، برای باز کردن آیتم به زبان اصلی! بر روی آیکون کلیک کنید.
ئەڤ بابەتە 568 جار هاتیە دیتن
هاشتاگ
ژێدەر
بابەتێن پەیوەستکری: 4
زمانێ بابەتی: فارسی
روژا تمام کرنێ: 08-04-2023 (1 سال)
جوڕێ دۆکومێنتێ: زمانی یەکەم
جوڕێ وەشانێ: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: فارسی
وەڵات - هەرێم: کوردستان
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: دوزا کورد
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: مێژوو
تایبەتمەندی یێن تەکنیکی
کوالیتیا ڤی بابەتی: 96%
96%
ئەڤ بابەتە ژ لایێ: ( سارا سەردار ) ل: 08-04-2023 هاتیە تومارکرن
ئەڤ بابەتە ژ ئالێ: ( شادی ئاکۆیی ) ل : 08-04-2023 پێداچوون ژبوو هاتییە کرن و ڕەها بوویە
ئەڤ بابەتە بو دویماهیک جار ژ لایێ: ( شادی ئاکۆیی )ڤە: 08-04-2023 هاتیە ڕاست ڤەکرن
ناڤ و نیشانێن بابەتی
ئەڤ بابەتە ب ستانداردی کوردیپێدیا هێشتا نە دروستە و پێدڤی ب داڕشتنەکا بابەتی و زمانی هەیە!
ئەڤ بابەتە 568 جار هاتیە دیتن
کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
پەڕتووکخانە
ژانێن خەریبییێ
کەسایەتی
خەیری ئادەم
کەسایەتی
عەیشان مجۆ بەرکات جۆمەر
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها سارتکە
کەسایەتی
سەرهات ناریمان خەمۆ
کەسایەتی
عەیشان هەسن دەروێش حەمۆ
کورتەباس
فەقیێ تەیران و فنک
کەسایەتی
بلند محەمەد
کەسایەتی
عەبدوڵا ساڵح ئاکرەیی
پەڕتووکخانە
رەوشا خواندنێ ل کەمپا میردینێ 1988-1992
کورتەباس
پەزوشڤانەتی
شوینوار و جهێن کەڤنار
شکەفتا گوندێ گوندکی ل ئاکرێ
وێنە و پێناس
زەلامێن کورد ل دەمێ یاریا تاولێ ل باژێڕۆکێ کۆیە، ساڵا 1963
پەڕتووکخانە
کۆمێک وشەی کوردی کە عەرەب دەکاریان دەکات
کەسایەتی
فادیا فێسەڵ ڕەڤۆ حسێن
کورتەباس
ژن ئینان لە کوردستانێ دە
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها کوردا
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
شوینوار و جهێن کەڤنار
پرا دەلال
کورتەباس
بشتەڤانیا چینا ریچبەر و ژار د شیعرا کوردی دا
وێنە و پێناس
مستەفا بارزانی ل دەمێ پێشکێشکرنا گۆتارەکێ ل کۆیە، ساڵا 1963
وێنە و پێناس
کۆمەڵەکا دانعەمرێن ئێزدی ل لالش، ساڵا 1976
کورتەباس
بەراهیەک ژبو لێکۆلینەوەک ل فۆلکلۆرێ کوردی-ئەرکی فۆلکلۆر
کەسایەتی
عیسا هادی شکور فارس
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
وێنە و پێناس
لالش ل ساڵا 1976
کەسایەتی
فایزا دربۆ حسێن
وێنە و پێناس
نەورۆزا ساڵا 1972

روژەڤ
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
21-02-2024
زریان سەرچناری
سەبریا هەکاری
کەسایەتی
ئەڤریم ئالاتاش
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئەڤریم ئالاتاش
کەسایەتی
خالد بەگێ جبری
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
خالد بەگێ جبری
جهـ
ڕەمبوسی
24-04-2024
ڤەژەن کشتۆ
ڕەمبوسی
کەسایەتی
ئیبراهیم ئەمین باڵدار
12-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئیبراهیم ئەمین باڵدار
بابەتێ نوی
کەسایەتی
ئەفشین فەلاحی
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئەسعەد سەیدانی فەرد
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئەرکان باڵواسە
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئەرسەلان ڕەسوڵی
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئەرسەلان عەبدوڵڵاهی
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئیبراهیم ڕەسوڵی
18-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئاراس عەبید حەمەبۆر
17-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئومێد سەیدی
13-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئومێد ساڵح پوور
13-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ئومێد خزریان ئازەر
13-07-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئامار
بابەت 525,777
وێنە 106,466
پەرتوک PDF 19,791
فایلێن پەیوەندیدار 99,665
ڤیدیۆ 1,449
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
301,349
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,756
هەورامی 
65,744
عربي 
28,846
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,307
فارسی 
8,547
English 
7,168
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
پول
کرمانجی - کوردیی سەروو
ئەنفالکری 
5,229
کەسایەتی 
3,918
شەهیدان 
2,533
پەڕتووکخانە 
1,279
وشە و دەستەواژە 
914
کورتەباس 
828
جهـ 
584
وێنە و پێناس 
365
هۆزان 
237
ئامار و راپرسیا 
161
بەلگەنامە 
64
بەلاڤوک (گوڤار، روژنامە و ...) 
38
نڤیسێن ئایینی 
29
شوینوار و جهێن کەڤنار 
28
پارت و رێکخراو 
26
موزەخانە 
19
ڤیدیۆ 
12
پەند و ئیدیۆم 
10
ناڤێن کوردی 
8
کارا هونەری 
7
كلتوور - پێکەنین 
7
نەخشە 
3
هەمەجۆرە 
3
رێکەوت و رووداو 
2
لێنانگەها کوردی 
1
هوز - تیرە - بنەماڵ 
1
ژینگەها کوردستانێ 
1
گیانلبەرێن کوردستانێ 
1
کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
پەڕتووکخانە
ژانێن خەریبییێ
کەسایەتی
خەیری ئادەم
کەسایەتی
عەیشان مجۆ بەرکات جۆمەر
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها سارتکە
کەسایەتی
سەرهات ناریمان خەمۆ
کەسایەتی
عەیشان هەسن دەروێش حەمۆ
کورتەباس
فەقیێ تەیران و فنک
کەسایەتی
بلند محەمەد
کەسایەتی
عەبدوڵا ساڵح ئاکرەیی
پەڕتووکخانە
رەوشا خواندنێ ل کەمپا میردینێ 1988-1992
کورتەباس
پەزوشڤانەتی
شوینوار و جهێن کەڤنار
شکەفتا گوندێ گوندکی ل ئاکرێ
وێنە و پێناس
زەلامێن کورد ل دەمێ یاریا تاولێ ل باژێڕۆکێ کۆیە، ساڵا 1963
پەڕتووکخانە
کۆمێک وشەی کوردی کە عەرەب دەکاریان دەکات
کەسایەتی
فادیا فێسەڵ ڕەڤۆ حسێن
کورتەباس
ژن ئینان لە کوردستانێ دە
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها کوردا
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
شوینوار و جهێن کەڤنار
پرا دەلال
کورتەباس
بشتەڤانیا چینا ریچبەر و ژار د شیعرا کوردی دا
وێنە و پێناس
مستەفا بارزانی ل دەمێ پێشکێشکرنا گۆتارەکێ ل کۆیە، ساڵا 1963
وێنە و پێناس
کۆمەڵەکا دانعەمرێن ئێزدی ل لالش، ساڵا 1976
کورتەباس
بەراهیەک ژبو لێکۆلینەوەک ل فۆلکلۆرێ کوردی-ئەرکی فۆلکلۆر
کەسایەتی
عیسا هادی شکور فارس
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
وێنە و پێناس
لالش ل ساڵا 1976
کەسایەتی
فایزا دربۆ حسێن
وێنە و پێناس
نەورۆزا ساڵا 1972
فۆڵدەر
کورتەباس - جوڕێ دۆکومێنتێ - زمانی یەکەم کورتەباس - باژێر و باژارۆک - لالش کورتەباس - جوڕێ وەشانێ - دەستنڤیس کورتەباس - وەڵات - هەرێم - باشوورێ کوردستانێ کورتەباس - کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ - ئایین و ئاتەیزم کورتەباس - باژێر و باژارۆک - شنگال کورتەباس - باژێر و باژارۆک - شێخان کورتەباس - زمان - شێوەزار - ک. باشوور هۆزان - پۆلێنێن هەلبەستی - ئەڤینی هۆزان - جورێ هەلبەستێ - کلاسیک

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| دروستکرنا لاپەری 1.094 چرکە!