پەرتوکخانە پەرتوکخانە
لێ گەڕیان

کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!


گەریانا دەست نیشانکری





لێ گەڕیانا هویر      کیبورد


لێ گەڕیان
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرن
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
ئامراز
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
زمان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هژمارا من
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
لێ گەڕیان ڤڕێکرن ئامراز زمان هژمارا من
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارێ مە
 بابەت ب هەلکەفتێ
 رێسایێن بکار ئینانێ
 ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
 بوچوونێن هەوە
 کومکری
 کرونولوژیا ڕویدانا
 چالاکی - کوردیپێدیا
 هاریکاری
بابەتێ نوی
پەڕتووکخانە
کۆمێک وشەی کوردی کە عەرەب دەکاریان دەکات
22-06-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەڕتووکخانە
رەوشا خواندنێ ل کەمپا میردینێ 1988-1992
09-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
ژانێن خەریبییێ
01-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
کەسایەتی
دانا جەلال
30-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گەهنۆم ڤارێبوون ژ بهایان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
بێهۆدەییا جانی
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گۆگەمێلا، چەپا کەنیزەکێن پایتۆنان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
کەسایەتی
عەبدوڵڵا سمایل ئەحمەد
25-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئامار
بابەت 524,564
وێنە 106,205
پەرتوک PDF 19,762
فایلێن پەیوەندیدار 99,337
ڤیدیۆ 1,439
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
300,751

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,734

هەورامی 
65,720

عربي 
28,794

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,201

فارسی 
8,374

English 
7,162

Türkçe 
3,569

Deutsch 
1,456

Pусский 
1,123

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

جهـ
تل قەسەب
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
کەسایەتی
ئەڤریم ئالاتاش
کەسایەتی
خالد بەگێ جبری
جهـ
ڕەمبوسی
نبذة مختصرة عن الأسماء الكردية للمناطق التاريخية القديمة في كردستان (1)
هەڤکارێن کوردیپێدیا، ل هەمی بەشێن کوردستانێ، زانیاری یێن گرنگ ژبو هەڤ زمانێن خوە ئەرشیڤ دەکەن.
پول: کورتەباس | زمانێ بابەتی: عربي
هەڤپشکی کرن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
هەلسەنگاندنا بابەتی
نایاب
گەلەك باشە
ناڤنجی
خراب نینە
خراب
بو ناڤ لیستا کومکریا
ڕایا خو دەربارەی ڤی بابەی بنڤێسە!
گهوڕنکاریێن بابەتی!
Metadata
RSS
گووگلا وێنا بو بابەتێ هەلبژارتی!
گوگل دەربارەی بابەتێ هەلبژارتی!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

نبذة مختصرة عن الأسماء الكردية للمناطق التاريخية القديمة في كردستان (1)

نبذة مختصرة عن الأسماء الكردية للمناطق التاريخية القديمة في كردستان (1)
نبذة مختصرة عن الأسماء الكردية للمناطق التاريخية القديمة في كردستان (1)
بيار قاسم
يعيش الكرد على أرضهم التاريخية منذُ آلاف السنين و قد سمّوا مناطقهم و جبالهم بأسماء تتطابق مع لغتهم الكردية الحديثة ، و قد تُرجِمَت الأسماء الى الآرامية و من ثمّ إلى العربية في الزمن الإسلامي ، و لكن الذي يضع علامة التساؤل هو عدم اهتمام علماء الآثار و المؤرخين إلى كُرديّة الأسماء بل إحالتها إلى لغاتٍ أخرى مثل ( الآشورية و اليونانية و الآرامية و العربية ) دوناً عن اللغة الكردية؟؟
و من هذه المناطق التي نحن بصددها :
گەرمیان : تقع في جنوب كردستان( باشورى كوردستان ) و تعني المنطقة الساخنة أو الحارة نظراً لنيرانها الدّائمة الاشتعال و إضافة إلى استبطانها آباراً بترولية و نفطية تمّ التنقيب عنها في مُستهلِّ القرن العشرين ، اسم گەرمیان هو اسم كردي صرف مكوّن من مقطعَين :
گەرم germ = الساخن او الحار + يان التي تُشير إلى الأماكن ، و كذلك عينُ الاسم موجود في اللغة السومرية على صيغة gir mah ( گیر ماە ) و تعني بالإنگليزية ( kiln الأتون و موقد النار ) .
يُطلق الكرد سكان گەرمیان على كركوك تسمية باوه گور گور و إنّه لمن غير المُستَبعَد استيحاء الاسم من اللفظ السومري گیر ماە ) التي تعني حرفياً النار الكبيرة او بقاء النار مشتعلاً .
فالتعبير الكردي : گور كورا ئاگر gur gura Agir : يعني اتّقاد النار .
و كذلك تحوّل الاسم في اللغة الآرامية إلى بيت گەرماي او بيت گەرمي ( beth germi ) اي المنطقة الساخنة و منها انتقلت الى المصادر العربية الإسلامية على صيغة باجرمي .
----------------------------------------
دەربەندي بازيان : يقع دەربەندي بازيان على الطريق الواصل بين كركوك و السليمانية في جنوب كردستان و يُطلَق عليه البوابة الجرداء( دەربەندي ڕووتە ) و هو ممر سهل العبور .
هنا لنقف على شرح الاسم و تفسيره :
- دەربەندي : يتألف من مقطعَين دەر + بەندي
دەر هي نفسها دەرگە و تعني الباب
بەندي تعني الغلق و السّد ( سدّ الباب ) و منها الكلمة الكردية دەربەندیخانە التي تعني السجن و الحبس ، فكان الباب يُغلَق و يُفتَح حينما يُراد العبور منه .
أما اسم بازيان فهو أيضاً مكوّن من باز / واز + يان
باز / باس / واز = كلها تعني المفتوح للعبور
و يظهر ذلك جليّاً في التعابير الكردية الآتية:
دەر باس ببە / دەر واز ببه = بمعنى اعبر الى الداخل
و كلمة باز / باس موجودة في الانگليزية على شكل path و التي تعني ممر العبور ، و يجدرُ بالإشارة إلى أن اسم دەربەندي بازيان تحوّل الى بابيت( ba beth ) في المصادر الآرامية .
أودّ التنويه إلى أنّه تمّ اقتباس كلمة( الدّرب ) من الكلمة الكردية ( دەربەندي ) و التي تعني المضيق بين جبلَين لأنّ العرب كانوا يعتبرونه باباً للعبور ، و إلى جانب ذلك اقتبس العرب كلمة ( جواز ) التي تعني مكان العبور من الكلمة الكردية : جي + واز = مكان العبور
جواز البحر ، جواز الطُرق و جواز البلدان ،كل هذه الكلمات مأخوذة من المقطعَين الكرديين : جي = المكان و واز = المفتوح للعبور ، حتى أنّه كلمة جواز السفر التي هي في مضمونها وثيقةٌ تسمحُ لحاملِهِ العبورَ إلى جميع البلدان و الدول مأخوذةٌ من الكلمة الكردية جي واز .
ماديان المُعرّبة إلى مدائن : كانت عاصمة الساسانيين و آثارها باقية و ماثلة للعيان جنوب شرق بغداد و من أحد أحيائها ( كورد آباد ) أي معمورة الكرد ، حيث أنّ كلمة آباد متأتيّة من الكلمة الكردية آوادان/ آبادان و تعني الإعمار ، أما تسمية إحدى الأحياء بكورد آباد دليلٌ لا جدال و لا محاججة فيه على كُرديّة الساسانيين و غير أنه تسمية العاصمة بماديان دليلٌ آخر يدعم انتماء الساسانيين للميديين ، علاوةً على ذلك ثمّة مناطق في كردستان ترتبط من خلال أسمائها ارتباطاً و ثيقاً بالامبراطورية الميدية و منها :
منطقة مهاباد في شرق كردستان و التي تعني معمورة الكرد و يتكون الاسم من مقطعين ( ماه + آباد ) و كذلك هناك جبل مانشت في إيلام ( ماه + نشت ) :
ماه : و مثلها ماس ، مان و ماد تُشير إلى الامبراطورية الميدية ، أما كلمة نشت: تعني الإقامة و الموطن و منها نيشتە جي = مكان الإقامة و لها امتداد في اللغة الكردية متمثّّلاً في كلمة نيشتيمان التي تعني الموطن و مكان الإقامة . إضافةً إلى ماه كو / ماكو و معناه الجبل الميدي و إلى جانبه ماه دەشت ( السهل الميدي ) و أخيراً النهر الميدي ( مان رود ) .
يغلب على الظن بأن اسم منطقة آميدية المعرَّب إلى عمادية في محافظة دهوك في جنوب كردستان مأخوذٌ من اسم إميديا ( ابنة الملك الميدي كەي خسرو ) التي زُفّت إلى الملك البابلي نبوخذ نصر إبّان تحالف الأخيريَن لتقويض العرش الآشوري الذي أسرف في التوحُّش و الاجرام .[1]
ئەڤ بابەت ب زمانا (عربي) هاتیە نڤیساندن، کلیک ل ئایکۆنا بکە ژ بو ڤەکرنا ڤی بابەتی ب ڤی زمانا کو پی هاتیە نڤیساندن!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەڤ بابەتە 306 جار هاتیە دیتن
هاشتاگ
بابەتێن پەیوەستکری: 3
زمانێ بابەتی: عربي
روژا تمام کرنێ: 21-05-2023 (1 سال)
جوڕێ دۆکومێنتێ: زمانی یەکەم
جوڕێ وەشانێ: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وەڵات - هەرێم: کوردستان
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: زمانزانی
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: وتار و دیمانە
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: مێژوو
تایبەتمەندی یێن تەکنیکی
کوالیتیا ڤی بابەتی: 99%
99%
ئەڤ بابەتە ژ لایێ: ( ئاراس حسۆ ) ل: 16-06-2023 هاتیە تومارکرن
ئەڤ بابەتە ژ ئالێ: ( زریان سەرچناری ) ل : 21-06-2023 پێداچوون ژبوو هاتییە کرن و ڕەها بوویە
ناڤ و نیشانێن بابەتی
ئەڤ بابەتە ب ستانداردی کوردیپێدیا هێشتا نە دروستە و پێدڤی ب داڕشتنەکا بابەتی و زمانی هەیە!
ئەڤ بابەتە 306 جار هاتیە دیتن
کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!
کەسایەتی
خەیری ئادەم
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
پەڕتووکخانە
رەوشا خواندنێ ل کەمپا میردینێ 1988-1992
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
وێنە و پێناس
کۆمەڵەکا دانعەمرێن ئێزدی ل لالش، ساڵا 1976
شوینوار و جهێن کەڤنار
پرا دەلال
پەڕتووکخانە
ژانێن خەریبییێ
کورتەباس
پەزوشڤانەتی
کەسایەتی
عەبدوڵا ساڵح ئاکرەیی
وێنە و پێناس
زەلامێن کورد ل دەمێ یاریا تاولێ ل باژێڕۆکێ کۆیە، ساڵا 1963
شوینوار و جهێن کەڤنار
شکەفتا گوندێ گوندکی ل ئاکرێ
کەسایەتی
فایزا دربۆ حسێن
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها کوردا
کەسایەتی
عیسا هادی شکور فارس
کەسایەتی
بلند محەمەد
وێنە و پێناس
مستەفا بارزانی ل دەمێ پێشکێشکرنا گۆتارەکێ ل کۆیە، ساڵا 1963
کەسایەتی
عەیشان مجۆ بەرکات جۆمەر
کورتەباس
فەقیێ تەیران و فنک
پەڕتووکخانە
کۆمێک وشەی کوردی کە عەرەب دەکاریان دەکات
کەسایەتی
فادیا فێسەڵ ڕەڤۆ حسێن
وێنە و پێناس
لالش ل ساڵا 1976
کورتەباس
بشتەڤانیا چینا ریچبەر و ژار د شیعرا کوردی دا
کورتەباس
مێهڤانداریا دوو هونەرمەندا
کەسایەتی
سەرهات ناریمان خەمۆ
کورتەباس
بەراهیەک ژبو لێکۆلینەوەک ل فۆلکلۆرێ کوردی-ئەرکی فۆلکلۆر
کەسایەتی
عەیشان هەسن دەروێش حەمۆ
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها سارتکە
وێنە و پێناس
نەورۆزا ساڵا 1972

روژەڤ
جهـ
تل قەسەب
01-02-2024
ڤەژەن کشتۆ
تل قەسەب
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
21-02-2024
زریان سەرچناری
سەبریا هەکاری
کەسایەتی
ئەڤریم ئالاتاش
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئەڤریم ئالاتاش
کەسایەتی
خالد بەگێ جبری
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
خالد بەگێ جبری
جهـ
ڕەمبوسی
24-04-2024
ڤەژەن کشتۆ
ڕەمبوسی
بابەتێ نوی
پەڕتووکخانە
کۆمێک وشەی کوردی کە عەرەب دەکاریان دەکات
22-06-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەڕتووکخانە
رەوشا خواندنێ ل کەمپا میردینێ 1988-1992
09-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
ژانێن خەریبییێ
01-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
کەسایەتی
دانا جەلال
30-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گەهنۆم ڤارێبوون ژ بهایان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
بێهۆدەییا جانی
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گۆگەمێلا، چەپا کەنیزەکێن پایتۆنان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
کەسایەتی
عەبدوڵڵا سمایل ئەحمەد
25-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئامار
بابەت 524,564
وێنە 106,205
پەرتوک PDF 19,762
فایلێن پەیوەندیدار 99,337
ڤیدیۆ 1,439
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
300,751

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,734

هەورامی 
65,720

عربي 
28,794

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,201

فارسی 
8,374

English 
7,162

Türkçe 
3,569

Deutsch 
1,456

Pусский 
1,123

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!
کەسایەتی
خەیری ئادەم
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
پەڕتووکخانە
رەوشا خواندنێ ل کەمپا میردینێ 1988-1992
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
وێنە و پێناس
کۆمەڵەکا دانعەمرێن ئێزدی ل لالش، ساڵا 1976
شوینوار و جهێن کەڤنار
پرا دەلال
پەڕتووکخانە
ژانێن خەریبییێ
کورتەباس
پەزوشڤانەتی
کەسایەتی
عەبدوڵا ساڵح ئاکرەیی
وێنە و پێناس
زەلامێن کورد ل دەمێ یاریا تاولێ ل باژێڕۆکێ کۆیە، ساڵا 1963
شوینوار و جهێن کەڤنار
شکەفتا گوندێ گوندکی ل ئاکرێ
کەسایەتی
فایزا دربۆ حسێن
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها کوردا
کەسایەتی
عیسا هادی شکور فارس
کەسایەتی
بلند محەمەد
وێنە و پێناس
مستەفا بارزانی ل دەمێ پێشکێشکرنا گۆتارەکێ ل کۆیە، ساڵا 1963
کەسایەتی
عەیشان مجۆ بەرکات جۆمەر
کورتەباس
فەقیێ تەیران و فنک
پەڕتووکخانە
کۆمێک وشەی کوردی کە عەرەب دەکاریان دەکات
کەسایەتی
فادیا فێسەڵ ڕەڤۆ حسێن
وێنە و پێناس
لالش ل ساڵا 1976
کورتەباس
بشتەڤانیا چینا ریچبەر و ژار د شیعرا کوردی دا
کورتەباس
مێهڤانداریا دوو هونەرمەندا
کەسایەتی
سەرهات ناریمان خەمۆ
کورتەباس
بەراهیەک ژبو لێکۆلینەوەک ل فۆلکلۆرێ کوردی-ئەرکی فۆلکلۆر
کەسایەتی
عەیشان هەسن دەروێش حەمۆ
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها سارتکە
وێنە و پێناس
نەورۆزا ساڵا 1972
فۆڵدەر
جهـ - تۆپۆگرافی - گردۆڵگەیی جهـ - جهـ - شارەدێ جهـ - زمان - شێوەزار - ک. باشوور جهـ - باژێر و باژارۆک - شەقڵاوا جهـ - وەڵات - هەرێم - باشوورێ کوردستانێ کورتەباس - باژێر و باژارۆک - شنگال کورتەباس - باژێر و باژارۆک - شێخان کورتەباس - باژێر و باژارۆک - لالش کورتەباس - جوڕێ دۆکومێنتێ - زمانی یەکەم کورتەباس - جوڕێ وەشانێ - دەستنڤیس

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| دروستکرنا لاپەری 1.218 چرکە!