شەوەو گاوە سوورێ
بەشۍ: یەکەمە
ئۊسا قەڎیمەنە دەگایوە گولانۍ پاڵش دابێ تەموه و کەشۍوی بەرز و سەختیەو، ئا دەگای فرە زەریفە بێ، مەردمش فرەتەر خەریکوو باخڎاری و حەیوانداری بێنێ، جار جاریچ دلێ ھەوشە گولانەکاشانە وەرزوو کشت و کاڵیەنە سەوزی و تەماتێ و ترۆزیێ و بڕېو چېوێ نیێنێ پەی وېشا.
ژەنی شان بە شانوو پیایەکا خەریکێ ھەرمان کەردەی بێنێ، جە حەیوان دۆشتەی، نان پەتەی گېرتە تاکو ھێزم ئاردەی و گەلەبێرە، پاڵیچشەنە زارۆڵە وەیکەردەی.
چا دەگاینە پیایوی ژیر و دانامە ژیوێ، قسێ و کەلامش پېسە بۍ گەوھەری، پەی ئانەیە شیێ بە تڵا بنویسیش، باسێش پەڕێ بێنێ خاڵێ وەرچەمۍ، نامۍ ئا پیا دانامەیە (ڕۆسەم) بێ. بەڵام کێخواو دەگاکێ قینیش ئەی چەنەش، دوێ چەمۍ سەرەیش بێنێ ئاڎی نەوینێنێ.
ئیجا چوون لالۊ ڕۊسەم فرە یاگێ حورمەتی بۍ پەی خەڵکی، ئاڎ نەتاوێ وەرەڕوو هیچش پەنە واچۆ تاکو ھەم دژمەن تراشیش نەکەردەبۆ و ھەم لاو وێچشەو جە شان و شکۆیش کەم نەبۊوە. بەڵام پەشتەو سەرەیەو بە قسێ خرابەش ۋاچۍ و بە ھەرمانکەرەکاش ۋاچۍ تاکو متاودێ خرابە بنیەیدێ ملش و چفندێش گۊشوو خەڵکیەرە، واچدێ ئی کابرا شێتا شێت.
چا دەگاینە وەھار ۋېیەرد و ھامنی سوور ئاما و لوا، پایېز و خەزانیچ بارشا کەرد، دارێ ڕووت و قووتێ و بێ‌دەسێ کەوتێ. تازە وردە وردە زمسان جە ڕاوە ئاما. ئا ساڵە پاسە دیار بۍ وەروە مەوارۆ. ڕوێو ھەورێ گرمنێنێ، وارانېوی بێ‌واڎە دوێ یەرێ سەعاتێ وارێ و دماوە وەرەتاوێو گنێوە خەریک بۍ باڵێ مریچڵا سۆچا.
مەردم مات بۍ و ۋاچۍ ئەر پېسەبۊ ساڵێوەی وشکە ئینا ڕاوە، کەش سەوز مەبۊ و ئاڵف مشتەو مشتداری مەگنۆ و باخێ تەژنایەنە تاسیا و دارێ مرا.
وەھار یانێ قرمەو ھانا، پریکە پریکوو نەرگێس تەڵانا، ھاژەو شەتاوا.
ئیجا سەوزەڵانی تەڵانێنە نەچفنۆ کەی وەھارا؟
مەگەر خوڎا وېش ڕەحم کەرۊ بە وشکەساڵی ئێساڵی.
چڼە وەختێ پی جۊرە ۋېیەرد، وارانېو وارێ و زوو ڕۊجیار گنێوە سارا و قاقوو وەرەتاوی بە تاموو زقمی دیاری دێ.
بەڵام ڕوێو جە بنەو ڕۊیەو ئاسمان دابېش پێوەرە، ھەورێ گرمنێنێ و شەلاخ شانێنێ بۍ واران. ھەوا وردە وردە سەرد بی و زقمێو ھۆرش‌کەرد تاکو ئیسە نەکەوتەبۊوە.
لالۊ ڕۊسەم پا زقمەنە داش بەر یانەنە و بە ژەنەکېش کە نامۍش (فانۆزە) بێ، ئەسپاردش چەنی کوڕەکا ئاڵفێوی فرە بەرڎۍ سەردەمو حەیوانەکەیەو و ئاو و گۊشتێوی ھەسەمیچ بنیەسەر شەوۍ مێمانێم ھەنێ.
دێدە فانۆزە ماچۊ: پی زقمەنە کۆگە ملی؟ یانەو ئېمە تاکو دەگا دوورەدەسیا، ئاخر یانەشا نزیکە پاکەش بێ.
-کورە پیاکە کەس مەیاوۆتەنە، ئاخر ئینە کەی وەختوو بەرەگان؟
لالۊ ڕۊسەمیچ ماچۊ: کورە ژەنەکێ حەتمەن چېوێوش چەنە مزانوو، من ملایملو ھەرمانەم ھەنە، ھەی ھوو ھاگات قسەکامبۊ دیارا دووکەت فرە درێژەنە.
لالۊ ڕۊسەم پاڎار بێ، زوو یاوا دلێ دەگای و دیش چڼە نەفەرێ جەمێنێ، سڵام و ئەحواڵ‌پەرسیش کەردێ و ئاڎییچێ بە گەرمی جوابشا داوەو واتش عەشرەت ناسۆرەو ئاسمانی خاس مەواچۆ، ئۍ شەو دیارا ئاسمان وەزۊرە زەمین!
ئامانا شۆنەو کناچڵەکام و زەماکام ئەر دڵشا پەوەبۊ بەرووشاوە یانەو وېما ئۍ شەو شەوۍوەی سەردەنە، گردێتا یانە گەورانە جەمێ بیدېوە تاکو ئا یاگێ پەنەتا کریۆ، گاوېوە، گۆرەکێو، کاوڕېو دوێ کاوڕێ بە مەزەڼەو وېتا سەرە بڕدێ و شۆربا و کەشکەک یا ئاوگۊشت یا ھەرچی دڵتا پەو بی بنیەیدێ سەر. تاکو ساحبێ نەوسدێ، کوڕێ و پیای بانێ تلنا و ژەنێ و کناچۍ و وەیوەکێتا، بە شەوچەرە و چای و چاشتی پەزیرایی کەرا نەکای سەوای دەگا وەروەنە شاریۆوە، ئانا من قسێ وېم کەردەم، دەم بە دەم ئی قسێ گېڵندېوە، ئەریچ قسێ من نەبیە، خۊ زەرەرتا نەکەردەن، کەردما سوورېوتا گېرت. دەوروو یۆیەنە جەمێ بیدېوە و دوێ نەقڵێ وەشێچ کەردێ و دوێ نەقڵێ وەشێ مژنەودێ، ھەرمانە جە مەحکەم کاریەنە عەیب نمارۆ!
بەش گېیان پارێزنمێ ئەر ھەنترینما دیەو خۊ خاس، ئەر یەکترینیچما نەڎیەو گەردەنم ئازاڎ کەردێ. ئینەشە وات و خوڎاحافێزیش کەرد.
ماریا عەزیزی.[1]