ئامادەکرنا: موسەدەق توڤی :-
بدرێژییا 32 سالێن نیمچە سەربەخوەییا ب ناڤێ هەرێما کوردستانێ ل باشوورێ کوردستانێ هەى، چ سەردەمێ رژێما بەعسى و چ پشتى دامەزراندنا ئیراقا ئەم کورد ب ئیراقا فیدرال ناڤدکەین، ئەڤ پارچەیە ژ کوردستانێ نەیا تەنا و ئێمن بوویە ژ دەستدرێژییا دەولەتێن هەڤسوو (جیران)، بەردەوام ژێر هێرشێن فرۆکە و تۆپباران و سالێن داویێ درۆن و موشەکێن ڤان جیرانان بوویە.
دەستەلاتێ هەرێمێ چەند دەستێ هەڤالینیێ و نیازپاکیێ بۆ دەولەتێن هەڤسوو ل رۆژهەلات و باکوورێ خوە درێژکربیت و ژبەردانان بۆ کربیت، بەرژەوەندیێن وان پاراستبن نەشیایە وەلاتیێن هەرێمێ ژ دەستدرێژیێن وان ب پارێزیت، رۆژانە ب مهانەیێن جۆراوجۆر خوینا وەلاتیێن باشوور ب چەکێن وان هاتییەرێژتن و داوى دەستدرێژییا دەولەتا ئیرانێ ل رۆژا 15 کانوونا دووێ موشەکبارانا ناڤ باژێرێ هەولێرێ و شەهیدکرنا سەرمایەدارێ کورد رەحمەتى پێشره و دزەیى و کچا وى و مێڤانێ وى و کارکەرەکا فلیپبینى و بریندارکرنا چەندێن دى بوو، ئەز پێشبینى دکەم ئەڤە نە داوى دەستدرێژییا ئیرانێ بیت.
د هەمان دەمدا دەستدرێژیێن دەولەتا ترکیا رۆژانە د بەردەوامن ژ سنوورێ ئیراقێ و ترکیا ڤەگرتییە هەتا دگەهیتە کووراتییا هەرێمێ ل گەرمیان، د ڤان دەستدرێژییاندا نە تنێ چەکدارێن بەرهەلستکارێن خوە کرینە ئارمانج بەلکى هەر مرۆڤەکێ کورد ب گیانەوەر و ئاڤاهیڤە کرینە ئارمانج و بێى هیچ دلوڤانییەک و بێى بەرچاڤوەرگرتنا هەموو دەستبەردانێن دەستەلاتێ هەرێمێ بۆ وان کرین.
هندیکە دەستدرێژیێن ژ باشوورێ هەرێمێ ئانکو ژ ئێراقا فیدرالا ئەم پشکەک ژ وێ دهێنە سەر مە نە کێمترن ژ یێن هەردو دەولەتێن هەڤسوو، هەرچەندە ئیراق وەک دەولەت خوە ژ ڤان دەستدرێژییان دووردگریت، بەلێ ب چەکێ ئیراقێ دهێنەکرن و دەستدرێژیکەر پشکەکن ژ هێزێن چەکدارێن ئیراقێ و مووچە و پێدڤیێن خوە ژ داراییا ئیراقێ وەردگرن.
ب کورتى بەرێ چەکێن هەرسێ وەلاتێن جیران ل هەرێما کوردستانێیە و هەموو هەڤپەیمانى و دەولەتێن پەیوەندى ب وەلاتێن رۆژهەلاتێ ناڤینڤە هەى ئاگادارن ژ ڤێ رەوشێ بەلێ د بێ دەنگن.
پرسیار ئەوە هەتا کەنگى ئەڤ رەوشە دێ یا بەردەوام بیت، چەند قەرەقۆلەکا ترکان بەر گوللەهاونەکا بەرهەلستکارێن وان بکەڤیت دێ گوندەکێ مە هێتە تۆپارانکرن..؟ ئەرێ چەند وەلاتییەکێ رۆژهەلاتێ کوردستانێ مێڤانێ باشوور بیت د بەرامبەر وێ مێڤانداریێدا دێ ئیران وەلاتێ مە موشەکباران کەت، چەند رێڤینگەک نە ب دلێ دەستەلاتدارێن ئیرانێ ب گەشتیارى یان بۆ کارەکێ بازرگانى رێکا وى بکەڤیتە ڤى وەلاتى ئه و دێ مە موشەکباران کەن..؟ ئەرێ هندى ل فەلستینێ یان هەروەلاتەکێ دى یێ گرێداى ب ئیرانێڤە شەرەک روودەت دێ بەرێ درۆن و موشەکێن حەشدا شیعییا عیراقێ کەڤیتە کوردستانا مە؟؟ چەند پرسیارەکن رۆژانە هەروەلاتییەکێ باشوور یێ خەما ڤى وەلاتى و پاشەرۆژا ڤێ نیمچە سەربەخوەیێ هەى دکەت، بەرى هەر تشتەکى ژ دەستەلاتدار و رێبەرێن حزبێن هەرێمێ و هەڤپەیمانییا ناڤدەولەتییا ئیراق ژ سەدامى رزگارکرى دکەت، هەموو پرسیار ژى د پرسیارەکێدا کۆمدبن: ئەرێ د ڤێ رەوشێدا ئەڤ هەرێمە نە پێدڤى ب پاراستنەکا ناڤدەولەتی (Protected area)یە کو ڤێ هەرێمێ ژ هەردەستدرێژییەکێ ب پارێزیت و راستەخوە ئەرد و ئەسمانێ هەرێمێ ل ژێر کۆنترۆل و پاراستنا وێ هێزا ناڤدەولەتى بن یا ب بریارا جڤاتا تەناهیێ یا نەتەوەیێن یەکگرتى دهێتەپێکئینان و بادەکا تەناهى و ئاسایشا ناڤخوەیىا هەرێمێ ژى هەر ل ژێر کۆنترۆلا وێ بیت..؟
دروستە پرسیار بێتەکرن د وی دەمیدا دێ هەلویستێ دەستەلاتێ هەرێمێ دگەل ئیراقێ و هندەک هێزێن چەکدار یێن ب زۆرى خوە ل سەر هەرێمێ سەپاندى چ بیت..؟د بەرسڤا پشکا ئێکێ ژ پرسیارێ ئەز دبینم هندى دەولەتا ئیراقێ شیانێن پاراستنا هەرێمێ نەبن دروستە هەرێم یا پاراستى بیت ژ ئالیێ هەڤپەیمانییەکا ناڤدەولەتیڤە ب بریارا جڤاتا تەناهیێ و ژ ئالیێ سیاسی و کارگێرى و ئابووریڤە هەرێمەکا فیدرال بیت د سنوورێ ئیراقا فیدرالیدا هەتا رەوش وەسان دهێتەگۆهارتن ئیراق بکاریت و نیازا پاراستنا هەموو ئیراقێ هەبیت.
د بەرسڤا پشکا دووێ ژ پرسیارێ ئەگەر ئه و هێزا ناڤدەولەتییا ب ئەرکێ پاراستنا هەرێمێ دهێتەراسپاردن یا کرنێ بیت و خوەدى دەستەلات بیت دێ شێت سنوورەکى بۆ هەر هێزەکا چەکدار یا دەرڤەى باشوورێ کوردستانێ دانیت، چ ئه و هێز بەرێ خوە بدەتە وى جهى یێ ژێهاتى چ ژی وەک هێزەکا بێچەک و سڤیل د چوارچووڤێ یاسایێن هەرێمێ و ئیراقێدا بمینیت.
ل داویێ ئەز دبینم چ چارەیێن دى ل بەر ڤێ رەوشا هەرێما کوردستانێ نین ژبلى هندێ ببیتە پاراستییەکا ناڤدەولەتى و ژێر سەرپەرشتییا جڤاتا تەناهیێ و نەتەوەیێن یەکگرتى و دەم هاتییە دەستەلات و هەموو حزب و ئالیێن سیاسی و رێکخراوێن جڤاکێ سڤیل و چالاکڤانێن کوردستانیێن هەرێمێ و دەرڤەى هەرێمێ کار بۆ ڤى ئارمانجى بکەن. [1]