ڕەخنەیێ سەرو ڕېزەشۆروو شیعرەی تازێ هۆرامانی نویسەر سوهەیب فارۆقی
نویستەی: #عادل محەمەدپوور#
نەمان پێڵەو چەماش ڕۊ/وەحشەت
لەرزش وستەن دارسانی و/ دار/ دڎانېش لەرزا
نە سەردا کۆتنە شاریۊوە و/ نە کڵاوە/ عالتەرین سەرگەرمی ئی زمسانینه
کاتېو سەرۆ زوقمجۊشیۆ/ قورسی ئی باری/ هەر زەمین کېشۆش
فەرێحێ دڵنە تۊریان/ بەرێ قوفڵ و/ پەنجەرێ مات/ هەناسە دووکەڵ خېزا و
پا پەی جمای/ زۊرش مەردەن/ شەقۊ ئی شەوۍ/ چەقوێوەنە،
جەرگ بڕ/ پووتین دڵماوە ڕچەش ماڕان/ حەوت خەت
ئی زمسانە وېشنە مەسا و/دڵ نۆرۊزش باردان خېیاڵ
چەمەڕانا.../ هەرەوەزی/ تاوۆ تارنۆ زوقمسانی و
گنمێ وەهار... (شارۆ)
بابەتێوی ئەدەبی عالم بە نامې: (ڕېزەشۆروو شیعرەی تازێ هۆرامانی و فەزای زوانەوانیی دەقە شیعرییەکې) بە قەڵەموو کاک سوهیب فارۆقی کە سەرو ئەوەوانایەو ئی شێعرێ شارۆیە نویستەبېش واناوە. پۆلێو باسێ دەردواردێش هورووژناینێ کە لامەو یاگېو سەرەنجېنێ. ئەر چی من پېسەو وانەرێوە چەمەڕایی ئانەیمە بې کە نویسەر بە وینگایێوی تیژ و قووڵتەر، باسەکەش شیتەڵکاری بکەردایێ کە گرڎ دەراوێوە زوانی، ئەدەبی و ویری ئی دەقیشە بگېرتایېوە. پەنەوازم زانان ڕاساو کامڵ کەرڎەیو بابەتەکەی چن خاڵێوەنە، وینگای ئەدەبی وېم بوزوو ڕوە:
1) چی نویستەنە ئامان: ئی شێعرێ (جە ڕوە و سینتاکسی وە دەقێوە قوفڵدریێنە (!!!)؛ شاعیر زیاڎ جە نیمەو دێڕەکانە قوفڵش دان بەرەو ڕستەکاش (دێڕەکاش) بە فعل دانشپۆوە پەی نموونەی (لەرزش وستەن؛ جۊشیۆ؛ کېشۆ؛ تۊریا؛ خېزیا؛ جما؛ ڕچە مەڕیا؛ چەمەڕواڼا؛ تارنۆ؛ گنمێ ----. وستەیرەش پاسە کەرۊ کە کەمتەر ئازادە بۊ و ڕا کەرۊوە پەی وینایش؛ من ئینەیشە بە خەسارێ گولانە زانوو شاعێر تاو بڕێ یاگانە گرڎو ڕستەکا نەژەنۊ و بازۆشاوە تاکو وەردەنگ وېش دەسێش کریێوە با بە کام قوفڵی وېش مەیلش بۊوزۆشارە.
من پەی وېم خاس نەیاوانێنە کە مەبەست ئەو قوفڵ دریای سینتاکسی چېش بېیەن؟ ۋەرەنجامو وزیایرەکەیش پەی کام باسی تێئۆریکیی تەجرۆبە کریای ئەدەبی هۆرگېڵۆوە؟ ئەرچی نویسەر ئی خەسارشە وستەن پاو هەرماناو دەقەکەی (فێعلەکاش). کریۆ بزانمێنە تینەتوو واتەکاری (فعل)، کریاوەیی و جووڵەکەرڎەین (پوویایی، dynamic)، دلېو باسە ئەدەبی- ڕەخنەییەکانە پېچەوانەیچش سەلەمیان: هەر دەقێوە کردارێش چن نەبا، دەقێوە وزیارە و ئەرەمدران (ایستا، static). نیشانەژناساو شێعرێ ماچانێ: ئاوردەی واتەکاری ئەر درۊس و هونەری، دلېو تان و پۆ شێعرەکېنە بە هەرمانە بریا و ئاشنایی ماڵیارەشان سەرەو بکریۆنە؛ نە تەنیا خەسار نېیەن، بەڵکەم ئینای ڕەدەو هەرمانێ خەللاق و دەردواردێنە. (نەمای پێڵەو چەمو ڕۊی، وەحشەتوو لەرز وستەی دلېو دارسانی، دڎان لەرزای داری زوقمجۊشییای زمسانی...ڕچە ماڕای پۆتینی، دڵ و خېیاڵ و نۆرۊز باردای...)، گرڎٚ بې ئۆقرەیی وجۊشایشا چنە چکۊرە. نەزانام ئی بارە سینتاکسییەو نویسەریە کە وستەنش گېڵ، چېرخانش چېشەن و بە چە پیمانێوە ئی واتە و دەسە واتە ئیستێعاریکیێ، قوفڵ دریاینێ. ئی فەزا هونەریێ چی دەقنە هیچ کە وانەری چەلەنگی حەزنۆ و گنۊ کۊششێچ پەی کەرڎەیەو ڕەمزەکا و ئاماژە پەناوایەکاش.[1]