Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn
  

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê


Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Lêgerîna naverokê
Li ser lêgerînê bikirtînin
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Dark Mode
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Lêgerîna naverokê
Li ser lêgerînê bikirtînin
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Dark Mode
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2025
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Cihên arkeolojîk
Bîrdariya Enfalê
24-02-2025
Seryas Ehmed
Pirtûkxane
Pêvajoya Çareseriyê
21-02-2025
Sara Kamela
Pirtûkxane
WATA
13-02-2025
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 3 Abdusamet Yîgît
28-01-2025
Sara Kamela
Cih
Qada Jina Azad
24-01-2025
Aras Hiso
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
12-12-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Hasan Bîter
26-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 48
24-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
10-11-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet
  541,867
Wêne
  115,995
Pirtûk PDF
  20,972
Faylên peywendîdar
  112,016
Video
  1,954
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
296,688
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,898
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,668
عربي - Arabic 
34,762
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
21,809
فارسی - Farsi 
12,156
English - English 
8,001
Türkçe - Turkish 
3,709
Deutsch - German 
1,872
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,899
Pend 
24,978
Kurtelêkolîn 
6,044
Şehîdan 
4,356
Enfalkirî 
3,950
Pirtûkxane 
2,778
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,749
Cih 
1,165
Belgename 
315
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
62
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
552
PDF 
33,006
MP4 
3,164
IMG 
213,864
∑   Hemû bi hev re 
250,586
Lêgerîna naverokê
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî ya Rojhat Zîla...
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî yên Erdal Şahî...
Kurtelêkolîn
Peyama dawî ya Seyîd Evran
Cihên arkeolojîk
Bîrdariya Enfalê
Kurtelêkolîn
Jiyaneke tijî têkoşîn; Mihe...
معاناة الکورد الإيزديين في ظل الحکومات العراقية..1921-2003
Her wêne ji sed peyvan bêtir dibêje! Ji kerema xwe re wêneyên me yên dîrokî biparêzin.
Pol, Kom: Pirtûkxane | Zimanê babetî: عربي - Arabic
Par-kirin
Copy Link0
E-Mail0
Facebook0
LinkedIn0
Messenger0
Pinterest0
SMS0
Telegram0
Twitter0
Viber0
WhatsApp0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

معاناة الکورد الإيزديين في ظل الحکومات العراقية..1921-2003

معاناة الکورد الإيزديين في ظل الحکومات العراقية..1921-2003
دلشاد نعمان فرحان
كشفت دراسة اعدها باحث تناولت خطط ووسائل ترحيل وتهجير وتعريب الايزديين الى ان الحكومات العراقية منذ 1921 ولغاية 2003 كانت تهدف من وراء هذه السياسات ليس فقط تغير ديموغرافية مناطقهم بل الى تعريبهم وتشويه تاريخهم وانهائهم من وجودهم على اراضيهم .
الدراسة التي جاءت ضمن اصدارات مركز الدراسات الكردية وحفظ الوثائق في جامعة دهوك تناولت بالاسهاب ابرز الاساليب والوسائل المستخدمة في تعريب مناطق الايزديين والخلفية التاريخية لما تعرضت له مناطق تواجدهم في كوردستان الجنوبية منذ بداية القرن الماضي وما حصل من صراع بين الانكليز الذين اسسوا الدولة العراقية الحديثة والكورد بشكل عام والانكليز والايزديين بشكل خاص .
معاناة الكورد الايزديين في ظل الحكومات العراقية المتعاقبة 1921 – 2003 يستعرض مؤلفها دلشاد نعمان فرحان الحملات العسكرية التي شنت ضد الايزيدية من قبل الحكومات العراقية منذ الثلاثيات وصولا الى تسعينات القرن الماضي حيث اشتدت تلك الحملات جراء موقف الايزيدية ومشاركتهم في ثورة ايلول حيث يقول "ان اول حملة عسكرية عراقية جرت عليهم ( الايزيدية ) كانت في سنة 1925 حيث تم تسير قوة عسكرية كبيرة الى جبل شنكال تمهيدا لتنفيذ مشروع الجزيرة " ص 79 ،هذه الحملة التي كانت سببا في تهجير الايزيدية من قراهم واخلائها لاسكان العرب فيها ، مستعرضا موقف الايزيدية وتمرد داود الدواد زعيم الايزيدية في شنكال.
الدراسة التي تتناول العديد من الحملات والسياسات بالوثائق والادلة واستنادا الى مصادر علمية عديدة خاصة ما تعرض له الايزيدية من حملات تهجير وتعريب أبان الحكم الملاكي في العراق وخاصة اصدار الاحكام العرفية واصدار الاحكام في اكثر من ( 400 ) قضية واعدام تسع من زعماء حركة التمرد في شنكال بعد فشلها وجرح وهروب داود الدواد الى سوريا .
هذه المعلومات التي وردت متفرقة هنا وهناك جمعها دلشاد في كتاب يمكن اعتبارها اول دراسة وثائقية من نوعها تشير الى خطط الحكومات العراقية تجاه الايزيدية كانت تهدف تشويههم وتغير ديموغرافية مناطقهم وخاصة تلك السياسات في زمن حزب البعث.
الفصول والمواضيع العديدة للكتاب تصلح كل واحدة لان تكون دراسة بحد ذاتها ، فمن زحف العشائر العربية وبمساعدة الحكومة للسكن في مناطق الايزيدية في سنجار وشيخان منذ تأسيس الدولة العراقية وخاصة قرارات لجنة تصفية الاراضي التي عملت منذ 1940 – 1950 وكذلك تشجيع توطين العشائر العربية في المثلث الواقع بين اقضية شنكال- تلعفر والحضر هي مواضيع اول يكتب فيها .
حسب الدراسة التي اشار في مقدمتها ( أ . د عبد الفتاح بوتاني ) رئيس مركز الدراسات الكوردية وحفظ الوثائق في جامعة دهوك فانه " لم يكن للايزديين اية حقوق او امتيازات دينية في ظل الحكومات العراقية المتعاقبة خلال المدة ( 1920 -2003 ) وكانت تلك الحكومات تعاملهم كمعاملتها للكورد المسلمين ، بل اسوء أحيانا " ص7 .
ويضيف بوتاني في مقدمة الدراسة " انها ( الحكومة العراقية ) سجلتهم خلافا لرغبتهم عربا في احصائيات 1977 ، 1987 ، 1997 "
لذلك يقول عبد الفتاح ان " هذه الدراسة هي الاولى من نوعها في تسليط الضوء على محنة ومعاناة الكورد الايزيديين في ظل تلك الحكومات غير الديمقراطية"
ويشير انه و"لهذا السبب أرتأى المركز نشر هذه الدراسة بعد تدقيقها ومراجعتها ودعمها بالمعلومات وبالعديد من الوثائق خدمة للحقيقة التاريخية التي يجب على الجميع الحرص عليها".
لذا ليس من السهل تحديد المهم والاكثر اهمية في الدراسة حيث تشير بالتواريخ مثلا الى عدد القرى التي دمرت في حملات التعريب والتهجير التي قام بها حزب البعث مثلا بانه " تعرضت اكثر من ( 215 ) قرية ايزيدية خلال فترة الدراسة الى الترحيل والتدمير والتعريب ، منها مازالت معربة وغيرها لاتزال مدمرة واخرى سكنها الكورد المسلمون بعد تحريرها من العرب تحت حجج وذرائع متنوعة"ص111
الدراسة التي جاءت مدعمة بالوثائق والكتب الرسمية التي كانت تهدف الى تشويه تاريخ الايزيدية في الحركة التحررية الكوردية او التي تهدف الى تعريبهم وترحيلهم حملت ايضا وثائق على اصدار الاحكام على المئات بمصادرة اموالهم المنقولة وغير المنقولة او مصادرة دورهم وممتلكاتهم او ترحيلهم عنوة كما حصل في سنجار وشيخان حسب ماذهب اليه دلشاد نعمان في دراسته هذه.
الدراسة التي لخصت جملة من السياسات التي انتهجتها الحكومات العراقية المتعاقبة ضد الكورد الايزيدية اعتبرت ذلك بانه يدخل في باب "ان عمليات تعريب مناطق الايزديين اكتسبت استراتيجية مهمة ، بهدف تقليص حدود كوردستان العراق ومحاصرتها وبالتالي الوصول الى عمق كوردستان "
من هنا وحسب الدراسة فان " الحكومات العراقية استخدمت كافة الوسائل السياسية والعسكرية والاقتصادية للسيطرة على هذه المناطق ومن ثم جلب القبائل العربية اليها وتشجيعها الاستيطان فيها "
الى جانب ذلك تخرج الدراسة بوضوح الى ان " الحكومات العراقية المتعاقبة حاولت تشويه الهوية القومية للكورد الايزديين واعتبرتهم عربا ، مع انها كانت تنتهج في تعاملها مع الايزديين وخفية عين التعامل الذي كانت تسلكه مع بقية الكورد"
بقي القول انه وعلى ضوء ما خرجت به الدراسة من نتائج عن ممارسات الحكومات العراقية المتعاقبة فانها تشير بوضوح الى اشتداد تلك الممارسات في النصف الثاني من القرن الماضي حيث كانت تصر على ان الايزيدية ليسوا اكردا بل هم من اصل عربي وانهم من الناحية الدينية ليسوا سوى فرقة من المسلمين التي انشقت عن الاسلام وان عليهم العودة الى حضيرة الاسلام"ص145 .
وتستعرض الدراسة التي رغم حاجتها الى الكثير من المراجعة وخاصة كي تتلائم والواقع الحالي من تقسيمها الى اكثر من دراسة مستقلة ، تستعرض الاجراءات التي اتبعتها الحكومات بحق الايزيدية من اسكانهم في مجمعات قسرية او اقامة جوامع فيها ورفض تعليمهم باللغة الكوردية رغم انها لغتهم الام ولغة نصوصهم الدينية ضمت العديد من القرارات التي كانت تهدف تطبيق هذه السياسات ايضا ، اي انها – الدراسة – هذه رغم انها كانت ستكون اكثر اهمية لو صدرت قبل فترة توضح اهمية تطبيق المادة 140 من الدستور العراقي لانها تحافظ على وحدة لايزيدية ، حيث عانوا الكثير بسبب موقعهم الجغرافي لانهم كانوا الخط الفاصل بين اقليم كوردستان والاقليم العربي.
ويشير دلشاد ان الدراسة هي في سبيل تسليط الاضواء على بعض الجوانب المعتمة والمهمة من تاريخ الشعب الكوردي بشكل عام والكورد الايزديين بشكل خاص .
بقي ان نشير ان كتاب ( معاناة الكورد الايزديين في ظل الحكومات العراقية المتعاقبة1921 – 2003 – دراسة في خطط ووسائل ترحيل وتهجير وتعريب الايزديين ) تقديم ومراجعة أ. د . عبد الفتاح علي البوتاني من اصدارات مركز الدراسات الكوردية وحفظ الوثائق التابع لجامعة دهوك هي اول دراسة تحوى هكذا معلومات يتم جمعها وتدوينها وتوثيقها عن ترحيل وتعريب وتهجير الايزيدية في العراق
Pirtûkê bixwînin: معاناة الکورد الإيزديين في ظل الحکومات العراقية..1921-2003
1,118 cara hatiye dabezandin
Daxwazê ji nvêser , wergêr û dezgehên belavkirinê dkeyin eger bu hewe baş nîne pertuka hewe li vêrê bît , dxwazîn me agehdar biken.
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 5,423 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 4
Pol, Kom: Pirtûkxane
Zimanê babetî: عربي
Kategorîya Naverokê: Dîrok
PDF: Erê
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Hawrê Baxewan ) li: 01-07-2012 hatiye tomarkirin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( ڕێکخراوی کوردیپێدیا ) ve li ser 19-01-2016 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet 5,423 car hatiye dîtin
QR Code
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.140 KB 01-07-2012 Hawrê BaxewanH.B.
Fayla PDF 1.0.17 MB 231 01-07-2012 Hawrê BaxewanH.B.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Penaberên ji Serekaniyê li hemberî dagirkeriyê ji NY’ê re name şandin
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Jiyaname
Mîna Acer
Jiyaname
Narin Gûran
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî yên Erdal Şahîn ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Jiyaname
Hasan Bîter
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Pêvajoya Çareseriyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 3 Abdusamet Yîgît
Kurtelêkolîn
Zanîngeha Kurdistanê ya Sineyê pêşbirka Xelata Qelama Hejar li dar dixe
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Kurtelêkolîn
Zanîngeha Kurdistanê ya Sineyê pêşbirka Xelata Qelama Hejar li dar dixe
Kurtelêkolîn
Şêniyên Herêma Firatê cenazeyê endamê Hêzên Ewlekariya Hundirîn Mihemed Hesso oxir kirin
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
WATA
Jiyaname
Diya Ciwan
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Jiyaname
Resul Geyik
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî ya Rojhat Zîlan ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Jiyaname
Erdal Kaya

Rast
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî ya Rojhat Zîlan ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
17-02-2025
Aras Hiso
Nameyên dawî ya Rojhat Zîlan ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî yên Erdal Şahîn ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
17-02-2025
Aras Hiso
Nameyên dawî yên Erdal Şahîn ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Kurtelêkolîn
Peyama dawî ya Seyîd Evran
17-02-2025
Aras Hiso
Peyama dawî ya Seyîd Evran
Cihên arkeolojîk
Bîrdariya Enfalê
24-02-2025
Seryas Ehmed
Bîrdariya Enfalê
Kurtelêkolîn
Jiyaneke tijî têkoşîn; Mihemed Hiso
24-02-2025
Aras Hiso
Jiyaneke tijî têkoşîn; Mihemed Hiso
Babetên nû
Cihên arkeolojîk
Bîrdariya Enfalê
24-02-2025
Seryas Ehmed
Pirtûkxane
Pêvajoya Çareseriyê
21-02-2025
Sara Kamela
Pirtûkxane
WATA
13-02-2025
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 3 Abdusamet Yîgît
28-01-2025
Sara Kamela
Cih
Qada Jina Azad
24-01-2025
Aras Hiso
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
12-12-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Hasan Bîter
26-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 48
24-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
10-11-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet
  541,867
Wêne
  115,995
Pirtûk PDF
  20,972
Faylên peywendîdar
  112,016
Video
  1,954
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
296,688
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,898
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,668
عربي - Arabic 
34,762
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
21,809
فارسی - Farsi 
12,156
English - English 
8,001
Türkçe - Turkish 
3,709
Deutsch - German 
1,872
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,899
Pend 
24,978
Kurtelêkolîn 
6,044
Şehîdan 
4,356
Enfalkirî 
3,950
Pirtûkxane 
2,778
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,749
Cih 
1,165
Belgename 
315
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
62
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
552
PDF 
33,006
MP4 
3,164
IMG 
213,864
∑   Hemû bi hev re 
250,586
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Penaberên ji Serekaniyê li hemberî dagirkeriyê ji NY’ê re name şandin
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Jiyaname
Mîna Acer
Jiyaname
Narin Gûran
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî yên Erdal Şahîn ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Jiyaname
Hasan Bîter
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Pêvajoya Çareseriyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 3 Abdusamet Yîgît
Kurtelêkolîn
Zanîngeha Kurdistanê ya Sineyê pêşbirka Xelata Qelama Hejar li dar dixe
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Kurtelêkolîn
Zanîngeha Kurdistanê ya Sineyê pêşbirka Xelata Qelama Hejar li dar dixe
Kurtelêkolîn
Şêniyên Herêma Firatê cenazeyê endamê Hêzên Ewlekariya Hundirîn Mihemed Hesso oxir kirin
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
WATA
Jiyaname
Diya Ciwan
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Jiyaname
Resul Geyik
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî ya Rojhat Zîlan ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Jiyaname
Erdal Kaya

Kurdipedia.org (2008 - 2025) version: 16.33
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.61 çirke!