Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,799
Wêne 106,001
Pirtûk PDF 19,735
Faylên peywendîdar 98,966
Video 1,423
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,502

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,705

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,125

فارسی 
8,292

English 
7,138

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
کوردستان و تێشکانی ڕاپەڕینی ئازەربایجان
Hevalên Kurdîpêdiya ji bo kurdîaxêvên xwe agahiyên girîng arşîv dikin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: کوردیی ناوەڕاست
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0
کوردستان و تێشکانی ڕاپەڕینی ئازەربایجان
Kurtelêkolîn

کوردستان و تێشکانی ڕاپەڕینی ئازەربایجان
Kurtelêkolîn

وتەيەکي پێويست

ئەو نووسينەی لاپەڕەکانی داهاتوو کە لە فارسييەوە وەرگێڕدراوە، لە بەشي شەشەم و هەشتەمی پەڕتووکی (گژشتە چراغ ڕاە ايندە است)، واتە (رابردوو چرای ڕێگای داهاتووە) وە، وەرگيراوە. ئەم پەڕتووکە لەلايەن دەستەی (جامی) يەوە نووسراوە و ناوی هيچ کەسێکی بەسەرەوە نييە. بەڵام لەو پێشەکي و ووردە سەرنجانەدا کە لەلايەن (بيژن نيک بين)ە وە تۆمارکراون، هاتووە و دەبێژێ: (باسکاران و نووسەرانی ئەم لێکۆڵينەوەيە ناوونيشانيان ئاشکرا و زانراو نييە. تەنها لە پلاتفۆڕمێکدا کە لە کۆتايی چاپی يەکەمدا هاتووە و ڕوونکراوەتەوە کە (جامی) کورتکراوەی (جبهەی ازادی مردم ايران)ە). پەڕتووکی ناوبراو لە پێشەکييەک و دوانزە بەش پێکهاتووە کە بەسەريەکەوە هەمووی بلايتييە لە 736 لاپەڕەی گەورە. لە هاوينی ساڵی 1983 دا لەلايەن دەزگای چاپەمەنيی (نيلوفر) ەوە چاپکراوەتەوە. هەرچەندە ئەو لێکۆڵينەوەيە بێ کەموکوڕی و هەڵە و ناتەواوی نييە، بەڵام لەگەلأ ئەمەشدا بە لێکۆڵينەوەيەکی گرنگی مێژوويی _ ڕامياريی هاوچەرخی جيهان و ئێران و پێوەندييەکانی ئێران بە جيهانی دەرەوە و کاريگەرێتی و دەست تێکەڵکردنی ووڵاتە کەپيتاليست و ئيمپرياليستەکان، بەتايبەتی ئەوروپای ڕۆژئاوا و ئەمەريکا لە ڕووداوەکانی نێو ئێران دا، دادەنرێت.
نووسەران لە هەموو ئەو ڕاپەڕين و بزووتنەوە نيشتمانی و نەتەوەيی و چينايەتييانەی کە لەو چەند ساڵانەی ڕابردوودا بەرپا بوون، کۆڵيويانەتەوە و ئامانج و هۆيە گرنگ و سەرەکييەکانيان دەستنيشانکردوون. بێگومان بەپێی تێگەيشتن و تێخوێندنەوەی بەرژەوەنديی تايبەتيی خۆيان هەڵوێستيان بەرامبەر وەرگرتوون و ئەنجامگيرييان لێهەڵهێنجاندوون.
دەبێت ئەوە بڵێين کە ئێمە لێرەدا نامانەوێ سەرلەبەر و ناوەڕۆکی ئەو نووسراوە شەنوکەو بکەين و سەرنجەکانی خۆمانی لەسەر دەربڕين، چونکە لەراستيدا نە لێرەدا ئەو دەرفەتەمان هەيە و نە وەکوو پێويستيش سەرچاوە و بەڵگەنامەی دروست و تەواو لەبەردەستدان، هەر تەنها وەکوو بەڵگەنامەيەک و کورتە سەرچاوەيەک بە پێويستمانزانی ئەو باسەی کە لەسەر کوردە، وەربگێڕين بەو هيوايەی کەڵکبەخش بێت و جێگای ڕەزامەنديی هەمووان بێت. هەرچەندە پەڕتووکی ناوبراو وەک ووتمان يەکێکە لەو لێکۆڵينەوە گرنگ و پڕ زانيارييانەی کە زۆر پێويستە وەربگێڕدرێتە سەر زمانی کوردی، بەڵام جێگای داخە کە ئەمڕۆ ئەنجامدانی ئەو کارە (لەباری مادييەوە) لەتوانای ئێمەدا نييە. لەم پێشەکييە کورتەدا بەپێويستی دەزانين ئەوە دەربڕين کە ئێمە پێمان چاکە و بەپێويستی دەزانين کە هەر نووسينێک لەسەر کورد و کوردستان لەلايەن بێگانەوە و بە زمانی بێگانە نووسراوە و دەنووسرێت، وەربگێڕدرێنە سەر زمانی کوردی. چونکە لە دوو ڕووەوە گرنگ و پێويستە: يەکەم _ بۆئەوەی هەمووان ئاگاداربين و بزانين بێگانە چۆن لێمان تێگەيشتوون و چيمان لەسەر دەبێژن و چۆن تێمان دەڕوانن، تا لە ڕێگای ڕاستييەکانيانەوە خۆمان باشتر بناسين. دووەم _ بۆئەوەی گەر نادروستی و چەوتييەکيش لەو نووسراوانەدا هەبێت (کە بە دڵنيياييەوە زۆريش هەن)، لەلايەن نووسەران و شارەزا و مێژوونووسە زانا و دڵسۆزەکانی خۆمانەوە ئاشکرا بکرێن و ڕاستييەکانيان تۆمار بکرێنەوە و هەڵە و چەوتييەکانيشيان بەدرۆ بخرێنەوە.
ئێمە بەم تێگەيشتن و مەبەستەوە ئەم نووسينەمان وەرگێڕاوە کە ئومێدەوارين بەکەڵک بێت و جێگای خۆی بگرێت. ئەگەر ناتەواوی و کەموکوڕييەکيش لە هەر ڕوويەکەوە هەبێت، ئەوا زۆر داوای لێبووردن دەکەبن.

بەختياری شەمەيی
bakhtiarshamaiy@aol.nl


کوردستان و تێشکانی ڕاپەڕينی ئازەربايجان

لەگەلأ تێشکانی ڕاپەڕينی ئازەربايجاندا، کوردستانيش دووچاری هەمان چارەنووس بووەوە. بەڵام سەرکردەکانی (هێزی کۆمەڵەی کوردستان) هەڵنەهاتن و لەسێدارە دران(1).تەنها هۆزێکی کورد کە ئامادە نەبوو خۆی بەدەستەوە بدات، هۆزی (بارزان) بوو. بارزانييەکان کە لە باکووری کەرکووک (ئێراق) دا نيشتەجێبوو بوون، لە ساڵی 1945 دا بەپێی بانگهێشتنی (قازی محەمەد) و بە سەرکردەيەتيی (مەلا مستەفای بارزانی) هاتنە نێو خاکی ئێرانەوە، کە نێزيکەی دووهەزار خێزان (دەهەزار کەس) ێک دەبوون. سێهەزار پياوی جەنگاوەريان تێدا بوو. بەهۆی شەڕوشۆرشەوە دژی دەوڵەتی ئێراق، هەندێ لە سەرکردەکانيان کە لەلايەن ئەو دەوڵەتەوە فەرمانی لەسێدارەدان بەسەرياندا درابوو، بانگهێشتنەکەی (قازی محەمەد) يان پەسەند کرد و هاتنە ئێرانەوە. سەرلەشکر (رەزم ئارا) سەرۆکی ئەو کاتەی سوپا، پاش هاتنەناوەوەی لەشکر بۆ نێو ئازەربايجان، ئەو ڕووداوانەی بەم شێوە تۆمار کردوون : (...(قازی محەمەد) خێزانە (بارزانييەکان)ی لە دەوروبەری (مەهاباد) لە (تيکاب) دا نيشتەجێ کردبوون.سوپا کە ئەمەی دەزانی، فەرمانی بە هێزێکی سەربازی دا کە لە (تيکاب) و (شاهين قەڵا) تێپەڕن و خۆيان بگەيەننە مياندوئاو. ئەک ڕووداوە بووە هۆی ئەوەی کە (بارزاني) يە شەڕکەرەکان هەست بەوە بکەن کە خێزانەکانيان لەبەر مەترسيی سوپادان و خۆيان دوورکەوتوونەتەوە لێيان.
بەناچاری داوای ئاشتييان کرد و لەتەک ئێمەدا کەوتنە گفتوگۆکردنەوە.
(مەلا مستەفا)، (وەکوو ميوانی سوپا) هات بۆ تاران و لەگەلأ چەند لێپرسراوێکی جۆراوجۆردا دەستی بە گفتووگۆ کرد.
دەوڵەت سێ ڕێگای چارەسەرکردنی بۆ پێشنياز کردن:
1- خۆتان بە ئێرانی بناسێنن و چەکەکانتان دابنێن. بەم شێوەيە دەوڵەت لە گوندی تايبەتيدا داتان دەنێت و خەرجيی شەش مانگتان بۆ مسۆگەر دەکات.
2- ئەگەر ناتانەوێت لە ئێراندا بمێننەوە، ئێمە لە ڕوانگەی ئەرکی ڕەوشتييەوە 111 کەس لە سەرکردە بارزانييەکان کە لە ئێراق فەرمانی خنکاندن دراوە بەسەرياندا، جێگا دەکەينەوە و ئەوانی ديکەش بۆ ئێراق دەنێرينەوە.
3- ئەگەر پێشنيازەکانی سەرەوە پەسەند نەکرا ن، دەبێت خاکی ئێران بەجێبهێڵن.
لەو سەروبەندەدا دەوڵەت ئاگاداريکردنەوە کە لە ڕۆژی يەکەمی مانگی فێبريوەريی 1946 دا هێزە سەربازييەکان بەرەو ئەو ناوچانە دەکەونە ڕێ کە لەژێر دەسەڵاتی کوردەکاندان.
(مەلا مستەفا) دوای ئاگادار بوون لە بيروڕای دەوڵەتی ناوەندی، بۆ بردنەوەی هەوالأ و گفتوگۆکردن لەگەلأ سەرکردە (بارزانی) يەکانی ديکەدا بەرەو کوردستان کەوتەوە ڕێ. پاش چەند ڕۆژێک ئاگاداريان کردينەوە کە دەيانەوێت بۆ ئێراق بگەڕێنەوە.
يەکەم ڕۆژی مانگی فێبريوەری سوپا دەستی بە جمان کرد و دەستی بەسەر ناوچەکاندا گرتەوە. بەڵام لەپڕ ئێمە هەستمان بەوە کرد کە ئەوان ڕووەو ناوچەکانی ڕۆژئاوای ئازەربايجان بۆپێشەوە دەڕۆن و مەبەستيان ئەوەيە کە لەگەلأ هۆزی (شکاک) دا پێوەندی ببەستن. بەهۆی ئەمەوە لە 3 ی مانگی مارت دا لە ناوچەی وورمێ ڕووبوڕووی هێزی (بارزانی) يەکان بووينەوە و شەڕ و لێکدان لە هەموو بەرەکانی جەنگدا ڕوويدا.
بارزانييەکان لە هەموو ڕوويەکەوە خەڵکی تێکۆشەرن. سروشتی تايبەتيی جەنگاوەرێتييان بەم شێوەيەيە:
1- لە کەڵک وەرگرتندا لە زەوی بۆ بەرگري لەخۆکردن، جۆرە وەستا و شارەزايەکن کە لە وێنەيان نييە.
2- لە تەقەمەنی بەکارهێناندا گەلێ دەست دەگێڕنەوە و ووردەکارن، هەتا ئێستا نەبينراوە کە (بارزانی) يەک لەماوەی پێنسەد مەترييەکدا گوللەباران بکات، هەموويان بە گشتی زۆر لەبەرترەوە گوللەباران دەکەن.
3- گەلێ زوو پەی بە خاڵە لاوازەکانی دوژمن دەبەن کە بەڕاستی ئەم سروشتەيان فرە سەرسوڕهێنەرە.
4- کەسانێکی گورجوگۆڵن و دەشت و کێو زوو بەخێرايی دەبڕن بێئەوەی هەست بە ماندووێتی بکەن.).
(رەزم ئارا) چەک و ئامڕازە جەنگييەکانيانی بەم شێوەيە دەستنيشانکردووە:
(ئەوان، هەفت تۆپ و سەد ڕەشاشی سووک و گران و چەکی ديکەی زۆری جۆراوجۆريان هەبوو، ئيدی جگە لەوانەش گەلێ دەزگای بێتەليان هەبوو کە بەهۆيانەوە ئاخاوتنەکانی ئێمەيان پێوەردەگرتن. هەروەها خاوەنی چرای يەکدی هۆشيارکردنەوەش بوون. بەکورتييەکەی ڕێکخستنێکی سەربازيی تەواويان هەبوو.(2).).
(سوپا (بارزانييەکان) ی کە لە ڕۆژئاوای ئازەربايجانەوە بەرەو باکوور دەڕۆيشتن، گەمارۆ دا. بەڵام (بارزانييەکان) بە شاڵاوی ڕووبوڕووی توندوتيژ هێڵی ڕۆژئاوای گەمارۆکەی سوپايان تێکشکاند و جەنگاوەرەکان خۆيان گەياندە (بازرگان) ی کەناری ئاراراتەوەز(3).).
بەم شێوەيە (بارزانييەکان) بە درێژايی سنوری تورکيا و ئێران لە ئازەربايجانەوە کوتايان و لەڕێگای بازرگان و ئاراراتەوە چوونە نێو خاکی سۆڤێتەوە. بارزانييەکان لە هەموو ماوەی مانەوەی خۆياندا بەشێوەی بە کۆمەڵی لە خاکی سۆڤێتدا ژيانيان بەسەر برد و پاش چەند ساڵێک گەڕانەوە بۆ ئێراق. بەڵام ئازەربايجانييە پەنادراوەکان تا ساڵی 1948، بەشێوەی دەستە و کۆمەڵی لە ناوچەکانی: (تەفليس) – (خداد) – (خاچماز) – (گنجە) و دەوروبەری باکۆ لەژێر دەستبەسەريدا بوون. هەروەها مەڵبەندی ڕاميارييان لە شارۆچکەی (مردکان) بوو کە کوێستانێکە سەر بە باکۆيە.
لەو ساڵەدا (پيشەوەری) دوای مشتومڕێکی زۆر توندوتيژ لەگەلأ (مير جەعفەر باقڕۆف) دا، داوای لێکرد کە تەنێ تفەنگەکانی ئازەربايجانييە پەنادراوەکان بداتەوە پێيان تا بۆ نيشتمانيان بگەرَێنەوە.
بەداخەوە پاش ئەو ڕووداوە (پيشەوەری) بەشێوەيەکی گوماناوی کۆچی دوايی کرد و هەموو پەنادراوەکانيش دووچاری تۆڵە لێسەندنەوەيەکی ناجوامێرانە بوون. لێکيان جياکردنەوە و هەندێکيانيان لە کۆمەڵە دەرکردن و سووکايەتيشيان پێکردن و بە لاوازی هێشتياننەوە. ئيدی زۆربەيان هەر لە ئارەزووی گەڕانەوەدا بۆ نيشتمان، دواهەمين ڕۆژان و ساتەکانی تەمەنی پڕ لە خەم و خەفەتيان بەسەر دەبەن.
1- ڕۆژی 21-03-1947 (محەمەد سەيفی قازی) و (سەدری قازی) لە مەهاباد لەسێدارە دران.
2- لە کفتوگۆکانی سەرلەشکر (رەزم ئارا) سەرۆکی فەرمانگەی سوپا لەتەک ڕۆژنامەنووسەکاندا، ڕۆژنامەی (ارس بەجای ايران ما) ژمارە 77، 26.1.2.
3- لە هەواڵنێری تايبەتيی ئاژانسی (اشوشيتد پريس)، (ايران ما) ژمارە 754،
رۆژمێژووی 26.3.28.
تێبينی: لەم باسەدا پێويستە هەمووان ئاگاداری ئەوە بين کە ژمارەی ڕۆژ و مانگ و ساڵەکان هەموويان بەپێی ڕۆژمێژووی (شمسی– خۆری) نووسرا بوون، لەبەرئەوە بە پێويستمانزانی کە ڕۆژمێژووی زايينی لەبرييان بنووسين. هەروەها ژمارەی پەراوێزەکان لە چاپە فارسييەکەدا بەم جۆرەن: پەراوێزی ژمارە (1)ی ئەم وەرگێڕانە لەبری پەراوێزی ژمارە (3) ی لاپەڕە 475 ی پەڕتووکەکەيە. پەراوێزی (2)لەبری پەراوێزی (1)یلاپەڕە476 و پەراوێزی (3) لەبری پەراوێزی(1)یلاپەڕە477–ە.
ئەم بەشە لە پەڕتووکەکەدا لە لاپەڕەکانی 475 تا 477 ی بەشی هەشتەمدايە.
ئەمەی خوارەوە ناونيشانی تەواوی چاپە فارسييەکەيە :
گژشتە چراغ ڕاە ايندە است
پژوهش گروهی (جامی)
ويراستار : بيژن نيک بين
چاپ دوم و تابستان 1362
انتشارات نيلوفر


(هێزی دێمۆکراتيی کوردستان)، (کۆمەڵە) و خۆفەرمانڕەوايی کوردستان

(هێزی دێمۆکراتی کوردستان) کە ماوەيەک دوای (هێزی دێمۆکراتی ئازەربايجان) پێکهات، دەوروبەری مانگی ئۆکتۆبەری ساڵی 1945 يەکەم کۆنگرەی خۆی لە شاری مەهاباد گرت. لەبەرئەوەی لێکچوونێکی زۆر لەنێوان خواست و ئامانجەکانی (هێزی دێمۆکراتی ئازەربايجان) و (هێزی دێمۆکراتی کوردستان) دا هەيە، ئێمە لە ڕوونکردنەوەی خواستەکانی ئەم هێزەدا تەنها ئەو گفتوگۆيانە دەستنيشان دەکەين کە (محەمەد هورمز) لەگەلأ (قازی محەمەد) دا ئەنجامی داوە.
(پ- ئامانجی (هێزی دێمۆکراتی کوردستان) چييە و ئايا ئێوەش هەر وەکوو (هێزی دێمۆکراتی ئازەربايجان) داوای خۆفەرمانڕوايی نێوخۆيی دەکەن يان نا؟
و- چوار ساڵە کە خۆفەرمانڕەوايی لێرە جێبەجێ دەکرێت و ئەم کارە، ئێمە زۆر لەمێژە ئەنجاممان داوە. ئامانجی ئێمە هەمان شتە کە لە بەياننامەی (حيزبی دێمۆکراتی کوردستان) دا ڕاگەيەندراوە و من دانەيەکی بە بەڕێزتان دەدەم. هەر وەکوو خۆتان ئاگادارن مەبەستی ئێمە بريتييە لەمانە:
1- ميللەتی کورد لە چوارچێوەی ئێراندا لە بەڕێوەبردنی کاروباری ناوچەيی، خۆفەرمانڕەوا و ئازاد بێت و لەنێو سنوری دەوڵەتی ئێراندا خۆفەرمانڕوايی ميلليی کورد بەدەست بهێنێت.
2- بە زمانی خۆی بتوانێت بخوێنێت و کاروباری فەرمانگەکان بە هەمان زمان بەڕێوە ببرێت. 3- ئەنجوومەنی فەرمانڕەوايی کوردستان بەپێی ياسای بنچينەيی، دەستبەجێ هەڵببژێردرێت لە هەموو کاروبارە کومەڵايەتی و دەوڵەتيەکاندا سەرپەرشتيی بکات.
4- فەرمانبەرانی دەوڵەت دەبێت بێ چەندوچوون خەڵکی ناوچەکە بن.
5- بەهۆی ياسايەکی گشتييەوە لەنێوان وەرزێر و دەرەبەگدا ڕێککەوتن بەجێبهێنرێت و داهاتووی هەردوو لايان مسۆگەر بکرێت.
6- (حيزبی دێمۆکراتی کوردستان) بەتايبەتی تێدەکۆشێت کە لەنێوان جەماوەری ئازەربايجان و نەتەوەکانی ديکە کە لە ئازەربايجاندا دەژين (ئاسووری و ئەرمەنی و ئەوانی دی) لە خەباتياندا يەکێتی و برايەتيی تەواو جێگير بکات.
7- (حيزبی دێمۆکراتی کوردستان) بەهۆی کەڵکوەرگرتنەوە لە سەرچاوە سروشتييە زۆروزەبەندەکانی کوردستان و پێشخستنی کاروباری کشتوکێڵی و بازرگانی و پەرەسەندنی کاروباری فەرهەنگييەوە لەپێناوی خۆشبژێوی و مسۆگەری و سەروەريی نيشتمانی خۆی خەبات دەکات. پ- (هێزی دێمۆکرات) بەڕێوەبردنی کاروبارەکانی خۆی چۆن ئەنجام دەدات و خۆفەرمانڕوايی کە دەفەرموون چوار ساڵە جێبەجێکراوە بە چ شێوەيەک بووە؟.
و- کاتێک کە ويستمان خۆفەرمانڕەوايی لە کوردستاندا جێبەجێ بکەين، هەڵبژاردنمان ئەنجام دا، لە ناوچەکانی کوردستانەوە نوێنەرەکان هاتنە مەهاباد. نوێنەرانی ناوبراو ليژنەيەکيان بۆ بەڕێوەبردنی کاروبارەکانی کوردستان و پێکهێنانی پێوەنديی بە دەوڵەتی ناوەندييەوە هەڵبژارد کە ئەم ليژنەيە بەناوی (ليژنەر سەرکردايەتيی ميللی) يەوە ناودەبرێت. لەڕاستيدا ئەم ليژنەيە سەرکردايەتييەکەی لەو ڕووەوەيە کە کاروبارەکانی کوردستان بەڕێوە دەبات.
پ- فەرمووتان ئێوە خۆفەرمانڕوايی کوردستان دەخوازن، لەم ڕووەوە ناردنی نوێنەر بۆ ئەنجوومەنی شووڕای ئازەربايجان بە چ مەبەستێک بووە؟.
و- لەبەرئەوەی کە ئامانج و مەبەستی (هێزی دێمۆکراتی ئازەربايجان) لەگەلأ (هێزی دێمۆکراتی کوردستان) لێکنێزيکن و هەر وەکوو يەک وان، لەم خەباتەدا يەکێتييەک هەيە لەنێوان ئەم دوو هێزەدا. ناردنی نوێنەر بۆ ئەنجوومەنی ميلليی ئازەربايجان تەنها بۆ ئەوەيە کە هاوکاريی پتر بکەين، ئەگەرنا مەبەستی ئەم کارە پێکەوە گرێدانی ئەم دوو بەشە نييە لەتەک يەکديدا.
پ- ئەگەر يەکێتييەکی تەواو لەنێوان (هێزی دێمۆکراتی ئازەربايجان) و (هێزی دێمۆکراتی کوردستان) دا نەبێت، ئەی کەواتە چۆن (هێزی ئازەربايجان) ليژنەيەکی وەزيرێتييان پێک هێناوە، بەڵام ئێوە کارێکی لەم بابەتەتان ئەنجام نەداوە؟
و- ليژنەی ميلليی کوردستان لەڕاستيدا هەر هەمان ليژنەی وەزيرانی ئازەربايجانە 1).
داخوازييەکانی (هێزی دێمۆکراتی کوردستان) لەلايەن کوردەکانی ئێراق و تورکياشەوە پشتيوانيی لێکراوە. ئەوە بوو کە لە مانگی ئۆکتۆبەری هەمان ساڵدا (مەلا مستەفای بارزانی) لەگەلأ نێزيکەی سێهەزار پياوی جەنگاوەردا لە ئێراقەوە هاتە ئێران و چوونە نێو (هێزی دێمۆکراتی کوردستان) ەوە.
ڕۆژی 15 ی ديسامبەری ساڵی 1945 (قازی محەمەد) لە کۆبوونەوە و خۆپيشاندانێکی فراواندا دامەزراندنی (کۆماری کوردستان) ی بە ڕەسمی ڕاگەياند و ڕۆژی 22 ی ژەنيوەری ساڵی 1946 ئەنجوومەنی ميلليی کوردستان دروستکرا و (قازی محەمەد) بە سەرۆکی کۆماری ميللي هەڵبژێردرا. هەروەها (حسێن سەيفی قازی) بە وەزيری جەنگ هەڵبژێردرا و (مەلا مستەفای بارزانی) و (عەموخانی شکاک) و هەندێ کەسی ديکە لە سەرۆک هۆزەکانی کورد گەيشتنە پلەوپايەی ژەنەڕاڵی و بوونە سەرکردايەتيی هێزە چەگدارەکانی کوردستان.
پێکهێنانی کۆماری ميلليی کوردستانيش وەکوو کۆماری ميلليی ئازەربايجان دوابەدوای يەکدی بينينی (قازی محەمەد) و (مير جەعفەر باقرۆف) لە باکۆ و بە يارمەتيی و پشتيوانيی مادی و مانايی دەوڵەتی سۆڤێت ئەنجام درا.

1- (مردم)، ژمارەی تايبەتی، ژمارە 7، ڕێکەوتی 11.10.24، لە (شهباز)ەوە وەرگيراوە.
2- ووشەی (خۆفەرمانڕەويی) لەبری (خودموختاری) بەکار هێنراوە.(و).
تێبينی: ئەم ووتارە لە بەشی شەشەمدايە و لە لاپەڕەی، 338-339، ەوە وەرگێڕدراوە.(و).
Ev babet bi zimana (کوردیی ناوەڕاست) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet 10,617 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 1
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Cureya belgeyê: Werger
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Ziman - Şêwezar: Kurdî ,Başûr - Soranî
Meta daneya teknîkî
Mafê telîfê ji xwediyê gotarê bo Kurdîpêdiya hatiye veguhestin
Kalîteya babetê: 76%
76%
Ev babet ji aliyê: ( Hawrê Baxewan ) li: 21-01-2013 hatiye tomarkirin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Hawrê Baxewan ) ve li ser 29-01-2016 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 10,617 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Çand û Civak
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971

Rast
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,799
Wêne 106,001
Pirtûk PDF 19,735
Faylên peywendîdar 98,966
Video 1,423
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,502

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,705

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,125

فارسی 
8,292

English 
7,138

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Çand û Civak
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Dosya
Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Çand - Mamik - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Çand - Mamik - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.343 çirke!