Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
28-05-2024
Sara Kamela
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 518,902
Wêne 106,237
Pirtûk PDF 19,341
Faylên peywendîdar 97,356
Video 1,397
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra...
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd...
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cih
Qamişlo
الشهيدة ليلى قاسم في قصيدة للشاعر الكردي جگرخوين
Kurdîpêdiya bûye Kurdistana mezin, hevkar û arşîvkarên wê ji her alî û zaravayan hene.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست2
Kurmancî - Kurdîy Serû2
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0
الشهيدة ليلى قاسم في قصيدة للشاعر الكردي جگرخوين
Kurtelêkolîn

الشهيدة ليلى قاسم في قصيدة للشاعر الكردي جگرخوين
Kurtelêkolîn

الشهيدة ليلى قاسم في قصيدة للشاعر الكردي جگرخوين
د. إبراهيم إبراهيم
تمتلك شخصية الشهيدة ليلى قاسم خصوصية في التاريخ الكردي المعاصر، فهي أول امرأة كردية أُعدِمت بسبب نضالها السياسي، وأصبحت رمزاً من رموز النضال النسوي الكردي، ألهبت مشاعر الشعراء والفنانين والمغنين، فبات اسمها لامعاً في كردستان إثر انهيار الاتفاقية المعلنة بين القيادة الكردية والحكومة العراقية في 11 اذار في عام 1974م، حيث لوحق السياسيون الكرد، ومن ضمنهم ليلى قاسم التي لم تترك بغداد، وأصرّت على متابعة النضال فتم اعتقالها في نيسان لتُعدم لاحقاً في 12 أيار 1974م.1
تأثر الشاعر الكردي جكرخوين كثيراً بإعدام ليلى قاسم، فكان الإلهام الشعري حاضراً بقوة حيث نظّم قصيدة رثاء ومدح في هذه الشخصية الرمز بعنوان (Leyla Şehîd)، هذه القصيدة المشبعة بالصور الشعرية الجميلة والبلاغات والاستعارات والكنايات، ومن البيت الأول، يبدأ الشاعر بالمدح مستحضراً المثل الكردي الذي يرى الأسد أسداً ولا فرق بين ذكرها وأنثاها (اللبوة)، والأسد كما هو متعارف عليه يمثل رمز الشجاعة والقوة، وملك الغابة لا أحد يضاهيه قوة وإقداماً وشجاعة، وليس كذلك فقط بل إنّ راية كردستان كانت في يدها، فهي أبت أن ترحل وأصرّت على النضال، فالراية رمز القيادة، ومن المتعارف أنّ أول المستهدفين في المعارك ومنذ القدم هم حملة الرايات، فكانت ليلى مستهدفة، وكانت من أوائل ضحايا انهيار ذلك الاتفاق المعقود بين الكرد والحكومة العراقية.
إنّ الشاعر يمدح عنفوان ليلى وجبروتها، فهي صلبة صلابةَ الفولاذ، وهكذا قلبها والذي حوّل روحها إلى شعلة من الجسارة والإقدام، ويصرّ الشاعر ويكرّر أن ليلى هو ليلاه، مجسداً نفسه ممثلاً عن الكرد فليلى هي ليلى الكرد جميعاً، فيقول:
Şêr, şêr e, mêr e yan jin e
Nîşan bi dest, Leyla min e
Pola ye dil wek asin e
Leyla kî ye?
Leyla jin e
Leyla min e
Leya min e ….2
لقد جعلتْ ليلى من قلب الشاعر لهيباً وناراً، وجعلت من لحظة رحيلها بشرى للكرد بأن يومهم قادم، وأن المستقبل ينتظرهم، فما فعله العدو ليس إلاّ خوفاً ورعباً من إصرارها على النضال والثبات في الموقف، ويكرر الشاعر بأن ليلى ليلاه هو لتصبح هذه لازمة للقصيدة حتى آخرها حيث ينهي بها كل مقطع، فتغدو مثل أغنية جميلة لها أثر مباشر في النفس، والروح، فيقول:
Leyla min e, Leyla welêt
Wê dil li min kir ar û pêt
Mizgîn li kurd roja me têt
Dijmin ji tirsan maye şêt
Leyla kî ye?
Leyla jin e
Leyla min e
Leya min e ….3
يستغل الشاعر الموروث الثقافي عند الناس، فعندما كان يٌلمح سقوط “نجمة” من السماء، كان الاعتقاد أن ّ ثمة من رحل من هذه الدنيا، وقد رأى الشاعر أن نجمة قد سقطت من السماء، ولا ريب أنّها نجمة ليلى، “ماتت ليلى”، فحزنت الأشجار على رحيلها واصفّرت الأوراق، وأصاب اليباس البساتين وأصبح كل شيء يوحي بالحزن، ولكن لا بدّ أن تكون ليلى رمزاً وحافزاً لكل الطلاب لينهضوا من غفوتهم وليتابعوا النضال كما أصرّت ليلى على ذلك، ونرى هنا أنّ الشاعر لا يخرج عن سياق الواقع الذي كان، هو يوثّق حدثاً تاريخياً، لا يريد أن يبالغ، إنّه يسرد الحقيقة، فهكذا كانت ليلى، ولهذا أعدمت ليلى، فيقول:
Sitêr ji ezman hate xwar
Zer bûn li min bax û bihar
Rabin ji xew ey xwendewar !
Tev mêr û jin bibne şiyar
Lyla kî ye ?
Leyla jin e
Leyla min e
Leya min e ….4
يستغل الشاعر الفرصة المناسبة ليربط ما يحدث في التاريخ المعاصر بذلك التاريخ القديم الذي كان الكرد فيها أسياداً لجغرافيتهم، واستدعاء ليلى قاسم في هذا النص الشعري هو لذاتها، فالقصيدة لها، لتمجيدها، وتمجيد حالة استشهادها، واستشهاد ليلى جعلتها تكتسب صفة الملوك قدراً وقيمةً، فهي لا تقل عن أردشير ملك إيران، بل إنها هي من تستحق ذلك التاج الملكي، وهي تستحق بجدارة ان يدوّن الشاعر اسمها في التاريخ بماء من ذهب، فقد أكّدت أنّ المرأة الكردية لا تختلف عن الرجل الكردي في الإقدام والشجاعة، هي ابنة أسلاف الكرد (الميتانيين والميديين)، فدت وطنها بروحها، فلتحيا ليلى وليحيا كل الفدائيين، والأبطال، كما وأنّ الكرد سيتذكرونها دوماً، وسيكونون أوفياء لذكراها، فيقول:
Da ser te taca Erdeşêr
Navê te dinvîsim bi zêr
Jin nû dibin wek şêr û mêr
Leyla kî ye ?
Leyla jin e
Leyla min e
Leya min e ….
Leyla keça Mît û Meda
Canê xwe da di ber meda
Bijîn heçî ku canfida
Xweş bin ji te jar û geda
Leyla kî ye ?
Leyla jin e
Leyla min e
Leya min e ….5
يحاول الشاعر ان يستدعي كل الكلمات المعبرة والجميلة ليخبر المتلقي مدى قيمة ليلى واستشهادها، ويصبح الشاعر جزءاً من نصه الشعري فهو لا يتخلى عن ليلاه، ليلى المدللة الكثيرة النشاط والحركة، المجتهدة، الجميلة، الرائعة، اليافعة، ….. أراد الشاعر أن يبّين كل تلك الخصائل الحميدة التي اجتمعت فيها، وكل ما يوحي إلى القوة والعنفوان، ولذلك يصف الشاعر عزمها وقوتها بقوة النمر والأسد، وهي أفضل الرموز التي توحي وتدل على القوة الجبارة، واستملاك الحدث، ولأجل ذلك ذاع صيتها بين الكرد، وصيت شجاعتها ومقاومتها، وصمودها، فيقول:
Leyla delal û pir çeleng
Leyla ciwan û şox û şeng
Xwe daye kuştin wek piling
Şêr e li nav kurd daye deng
Leyla kî ye ?
Leyla jin e
Leyla min e
Leya min e ….6
ويشبهها الشاعر بالقنديل الذي أنار الدرب، وأزال الظلام عن المكان، هي من جعلت الكرد يؤمنون بأنه مازالت المقاومة مستمرة، وأنه ثمّة أمل بالمستقبل، لذك عَلت الابتسامة وجوه الناس بدلاً من البكاء، فليلى أصبحت نيّرة وسطعت بضيائها كلّ محيطها، وكأنّ الشاعر يوحي بأن العتمة كانت سيدة المكان قبل ليلى، وربما تكون إشارة إلى الحالة الاجتماعية التي كانت تعيشها المرأة بشكل عام، والمقيدة بقيود العادات والتقاليد، فليلى أعادت الثقة بالمرأة لتتابع نضالها جنباً إلى جنب مع الرجل، بل أنها حببت الموت إلى الناس، الموت في سبيل القضية والوطن، هي التضحية من أجل إزالة الظلم، والاضطهاد عن كاهل الشعب، التضحية بالروح من أجل الاستمرار وغرس قيم التضحية في الأجيال القادمة، لذلك كان استشهادها، منعطفاً في حياة المرأة الكردية لتشارك بشكل أكبر في الحياة السياسية، ولذلك يقول الشاعر أنّ كل النساء أصبحن كليلى، والمقصود كليلى في صمودها وتضحيتها، وحبّها لقضيتها، وتشبثها بالمكان حتى الرمق الأخير، إن ضياء ليلى كان قادراً أن يزيل العتمة عن الليل كله ويجعله مثل شعلة من النور الوضاءة، هي أزالت تلك العتمة السائدة في الوسط الاجتماعي الكردي، وأعطت رسالة مفادها لابد من المقاومة ولا نفع للهرب، لا بد من النضال، حتى تحقيق الحرية، ومن أجل ذلك لابدّ من الوحدة، ورصّ الصفوف، والتعاون، ولتتشابك الأيادي معاً لبناء مستقبل مشرق، فيقول:
Leyla çiraxa şevreş e
Wê rû li kurdan kir geş e
Kuştin bi me kurdan xweş e
Zordarî îdî nameşe
Leyla kî ye ?
Leyla jin e
Leyla min e
Leya min e ….
Bi wê li kurd ron bûye şev
Jin bûne wek Leyla me tev
Îdî nema hêjaye rev
Ey kurd de destan bidne hev !
Leyla kî ye ?
Leyla jin e
Leyla min e
Leya min e ….7
بلغ الحماس بالشاعر حدوده العظمى، حتى نسي أنّه هو من يكتب القصيدة، بل وكأنه هو المتلقي، ولذلك يرغب وبعزيمة كبيرة أن يلتحق هو الآخر بليلى فما نفع الحياة دون نضال، هذه الحياة البائسة، التي ماعادت لها طعم ولا رائحة ولا حتى ذلك الشكل المرغوب فيه، وحتى نصبو إلى ما نريد يرى الشاعر بأن التضحية بالدماء والأرواح كفيلة لإيصال الكرد إلى مبتغاهم، ولذلك يمجّد الشاعر بحياة ليلى (عاشت ليلى، تحيا ليلى، طوبى لليلى)، فيقول:
Divêm li pey te bêm ejî
Çibkim bi vê jîna rijî ?
Xwînê nerêjî napijî
Leyla bijî, Leyla bijî !…
Leyla kî ye ?
Leyla jin e
Leyla min e
Leya min e ….8
وهكذا يستمر الشاعر إلى نهاية القصيدة مادحاً ليلى قاسم، ومحاولاً استنهاض الهمم لدى المتقاعسين عن النضال والذين فقدوا الأمل بالحرية، ويرى في استشهادها فرصة للشباب ليُعيدوا النظر في حياتهم، واتّخاذ ليلى عبرة ومثالاً للنضال، لبلوغ الحرية والمجد، ويختتم الشاعر قصيدته بأنّ ليلى بلغت درجة من القداسة والعظمة تُضاهي درجة الدين، والإيمان، وأنّ إعدامها أثّرت كثيراً في نفسيته، وجددت آلامه، و تفتحت جراحاته من جديد، هذه الآلام والجراحات التي طغت على قلب الشاعر وروحه، فالشاعر يحاول أن يزاوج بين فكرتين اثنتين، الحزن على فقدان ليلى، والفخر باستشهاد ليلى، فطوبى لليلى، وتحيا ليلى، فيقول:
Lelya bijî, sed aferîn
Ji bo me bûye ol û dîn
Dîsa li min derbûn birîn
Hetta ciger min bûye xwîn
Leyla kî ye ?
Leyla jin e
Leyla min e
Leya min e ….9
إنّ الشاعر اختار لهذه القصيدة شكلاً مغايراً لقصائده الأخرى في هذه المجموعة الشعرية، وأراد أن تكون افتراش الكلمات على الصفحة متميّزة كتميّز ليلى، وكذلك الكلمات المستحضرة لبناء القصيدة التي تليق بعفّة ليلى ومكانتها ودلالها، وقد نجح في إعطاء موسيقى خارجية للنص الشعري متوازية مع الايقاع الداخلي لها، أمّا الصور الشعرية فقد كانت حاضرة فيها وبكثافة، بعضها تليق بشجاعتها، وأخرى تليق برقتها ودلالها، وأخرى تليق بدرجة نضالها وتضحيتها.
1 – محمود الوندي: “ليلة القبض على ليلى قاسم”، الحوار المتمدن– العدد: 2277 – 10 / 05 / 2008م، https://cutt.us/HsqbA
2 – Cegerxwîn, Şefaq, ç.1, weş. Roja nû, Stokholm 1982. r. 59.
3 – Cegerxwîn, Şefaq, r. 59.
4 — Cegerxwîn, Şefaq, r. 59.
5 – Cegerxwîn, Şefaq, r. 60.
6 – Cegerxwîn, Şefaq, r. 60.
7 – Cegerxwîn, Şefaq, r. 61.
8 – Cegerxwîn, Şefaq, r. 61.
9 – Cegerxwîn, Şefaq, r. 62.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 1,576 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | medaratkurd.com/
Faylên peywendîdar: 1
Gotarên Girêdayî: 6
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 12-05-2021 (3 Sal)
Bajêr: Xaneqîn
Bajêr: Bexda
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Kategorîya Naverokê: Helbest
Welat- Herêm: Kurdistan
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 98%
98%
Ev babet ji aliyê: ( Burhan Sönmez ) li: 20-02-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( ڕۆژگار کەرکووکی ) ve li ser 20-02-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( ڕۆژگار کەرکووکی ) ve li ser 19-05-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,576 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Viyan hesen
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41

Rast
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
05-05-2024
Aras Hiso
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
05-05-2024
Aras Hiso
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
19-05-2024
Sara Kamela
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
MEDRESEYA QUBAHAN
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Qamişlo
Babetên nû
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
28-05-2024
Sara Kamela
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 518,902
Wêne 106,237
Pirtûk PDF 19,341
Faylên peywendîdar 97,356
Video 1,397
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Viyan hesen
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.437 çirke!