Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,790
Wêne 105,998
Pirtûk PDF 19,735
Faylên peywendîdar 98,966
Video 1,422
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,498

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,705

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,121

فارسی 
8,292

English 
7,137

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
قاضي محمد.. الرجل الحلم والأمل
Kurdîpêdiya rojane dîroka Kurdistanê û Kurdan tomar dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست4
Kurmancî - Kurdîy Serû5
English1
فارسی2
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

قاضي محمد

قاضي محمد
عبد الوهاب بيراني
تقول السيدة “مينا قاضي” عن زوجها “قاضي محمد”: “كان القاضي إنساناً كبيراً، مثقفاً، وعالماً وشجاعاً، وشهماً، وجريئاً”.
قاضي محمد أو “قازي محمد” تولد عام 1893 في الأول من أيار، ونشأ في عائلة كبيرة تحب العلم، وتعظّم من شعائر الدين وتدرك تاريخ الشعب الكردي وجغرافيته وعلى مقربة وتماس مع الجمعيات الاجتماعية والخيرية والسياسية بمدينة مهاباد وما حولها، وأتقن سبع لغات إلى جانب لغته الكردية الأم منها الإنكليزية والفرنسية والأذرية والفارسية والروسية والتركية، وعُرف بمحبته للكتب وأسس أكبر مكتبة خاصة، فكان ملماً بعلوم عصره من فلسفة وعلم اجتماع وفنون السياسة والدبلوماسية والتاريخ والجغرافية بالإضافة إلى العلوم الدينية والفقهية والقانونية، وقد تسلم إدارة أول مدرسة تم افتتاحها بالمدينة، فكان خير مشجع للناس على إرسال أبنائهم للمدرسة وضرورة التعلم لمواجهة الجهل والتخلف، ولرفع الظلم والاضطهاد على كاهل شعبه المظلوم عن طريق العلم، فكان معارضاً للقبيلة المقيتة، منفتحاً على آفاق إنسانية، وكان لدور الاتحاد السوفيتي آنذاك ورياح التحرر وحق الشعوب لتقرير مصيرها، هذه القضايا كانت تلفت فكره، فيعمل على الإحاطة بها والاهتمام بها، أما الجانب الخاص في شخصيته فكان راقي التعامل، يتقن فن الحوار، متواضعاً، مهتماً بالفقراء، ويهوى السباحة فقد كان سباحاً ماهراً ويمتلك جسداً رياضياً، كل تلك المزايا والسجايا في شخصيته وتحت تأثره بالأفكار الثورية الديمقراطية، وتمتعه بحس وطني عالٍ جعله ينضم إلى جمعية خويبون التي تأسست عام 1927، ولينضم لاحقاً إلى “جمعية بعث كردستان” عام 1942 والتي تطورت تنظيمياً، إلى الحزب الديمقراطي الكردستاني وتزعمه قاضي محمد، وكان الحزب الوليد في أتون الحرب العالمية الثانية يهدف إلى تحقيق الحرية لإيران والحكم الذاتي لكردستان ضمن وحدة الأراضي الإيرانية، وحُسن الجوار مع الدول والشعوب المجاورة، وخاصة مع الشعب الأذربيجاني والأقليات غير الفارسية، وانتشر الحزب في جميع أرجاء كردستان إيران واستمر القاضي في النضال وتوسيع قاعدة الحزب وتنقل بين المناطق الكردية والتقى رؤساء القبائل والعشائر الكردية وعقد مصالحات كبيرة بين كثير منها كانت تشهد خلافات مختلفة، واستغل ضعف الدولة ووجود قوات سوفيتية في كردستان ليعلن عبر بيان نية الحزب في إعلان كردستان جمهورية مستقلة، وفي يوم 22 كانون الثاني من عام 1946 أعلن قيام جمهورية كردستان الديمقراطية أو ما عُرفت لاحقاً بجمهورية مهاباد حسب الوصف الكردي لها، وانتُخب القاضي رئيسا لها، وبدأ بتشكيل الجيش وتسليحه وكان لوصول قوات البارزاني بقيادة الجنرال مصطفى البارزاني خير سند وقوة للجمهورية الفتية، ومن جانب آخر دخل في حوارات ومفاوضات مع حكومة إيران، وأسهب في توضيحه للإيرانيين أن وجود كردستان بشكلها المستقل هو الشكل الديمقراطي الذي من شأنه إنهاء الصراع بين الكرد والإيرانيين، لكن انسحاب القوات السوفيتية جعل موقف القاضي ضعيفاً، وهذا ما حصل مراراً وتكراراً في التاريخ الكردي القريب والمعاصر، فقد أرسلت إيران حملة عسكرية في كانون الأول 1946 باتجاه مهاباد، وقد نجحت في القضاء على الجمهورية ومؤسساتها، ولم يشأ القاضي الفرار، فقد أقسم يوم التأسيس بأنه سيدفع حياته ثمناً لإعلان الجمهورية وأنه مستعد أن يضحي بروحه ودمه لأجل استقلال الوطن، وفعلاً فقد أقدم الإيرانيون على اعتقاله وفرض حكم الإعدام شنقاً بحقه وبحق عدد من أفراد عائلته ورفاقه وصل عددهم ل47 شهيداً وتم إعدامهم في ذات الساحة التي أعلن فيها التأسيس (ميدان جار جرا) في الحادي والثلاثين من آذار 1947وهكذا تم إسدال الستار الثقيل على تجربة فتية في التاريخ الكردي الحديث، ولم يمت الحُلم الكردي بالاستقلال وإقامة دولته وتحرير وطنه، وبقى دم القاضي ورفاقه الأبطال شعلة مضيئة تشع على ليل كردستان الغارقة بالعتمة والظلم والاضطهاد.
بعد مرور كل هذه السنوات لا زالت شخصية قاضي محمد مجالاً للبحث وللدراسة، وربما كانت ذكرى استشهاده فرصة لإعادة بعض مزايا التجربة الكردية الأولى في التاريخ الحديث لتأسيس وإعلان أول جمهورية كردية بعد الحرب العالمية الثانية، وما أفرزته من تغيرات ونتائج ملموسة أثرت على وضع وقضية الشعب الكردي في نزاعه من أجل التحرر والديمقراطية وفق المبادئ العالمية والإنسانية.. كما أنها فرصة لبحث أسباب الانهيار الدراماتيكي السريع للجمهورية الفتية، وربما نتساءل لماذا لم تعمل أي من الجهات الثقافية أو الإعلامية على إنتاج أفلام سينمائية تعرض أبرز مراحل تأسيس الجمهورية وبعض من مراحل حياة قاضي محمد التي تحمل سمات غنية، وجوانب عميقة لم تعالجها الرواية أو السينما الكردية.
رغم أن قاضي محمد كانت له اهتمامات أدبية وفنية فقد ساعد على انتشار الأدب والمدارس والمسارح، وتعد مسرحية “تضحية أم” من أولى المسرحيات التي قدمت باللغة الكردية على مسارح مهاباد آنذاك، والجانب الأكثر أهمية في شخصية قاضي محمد كانت تكمن في تحرره الفكري وعلمية أفكاره وتعامله المميز مع المرأة ومواقفه التحررية وتشجيعه للمرأة الكردية بالتعلم لتكون سنداً في بناء دولة ديمقراطية حديثة، ومما ذكرته شريكة حياته وزوجته “مينا قاضي” التي اكتسبت لقب “دايي خانم” أي السيدة الأم لما كانت تمتلك من صفات مجتمعية ولدورها البارز في الدفاع عن الجمهورية وعملها بين قطاعات النساء آنذاك، والتي توفت قبل سنوات في الغربة، قالت: “كان القاضي يتعامل معي كصديق، ولم يكن يفرق في محبته بين بناته أو أولاده، وكان يحترم المرأة كثيراً، لا يفرق بين المرأة والرجل، وكان على الرغم من انتمائه لعائلة كبيرة، ومجتمع قبلي عشائري حيث تعدد الزوجات كانت ميزة للآغوات ولذوي الشأن، إلا أن القاضي رفض الزواج الثاني لإيمانه بكرمة وإنسانية المرأة، حيث إن فكر القاضي كان ضد مجتمع الآغواتية فكان تعامله مع المرأة مساوياً لتعامله مع الرجل في الحقوق”.
وتستطرد مينا قائلةً: “كان القاضي يطلب المشورة مني في قضايا سفره لدول الجوار وعلاقته السياسية، ومحاور نقاشات ومواقف، وكان يمنح قيمة حقيقية للنساء الكرد، فعندما سافر إلى باكو (عاصمة جمهورية أذربيجان) أثناء فترة الجمهورية أخذ معه ابنته فوزية، حيث كان يريد لها مستقبلاً كامرأة سياسية، فكان يعلم الفتيات السياسة وكيفية إدارة شؤون الدولة، كان يتحدث معها يومياً عن الوضع الدولي والكردي، وبوجه الحديث لابنته “عصمت” التي كانت تناقش مطولاً في أمور الفكر والسياسة فقد كان يريد لها أن تصبح سياسية وتدير مرافق الدولة، كما طلب من زوجته أن تعمل على تشكيل اتحاد نسائي وتنظيم النساء في ورشات عملية وتعليمية، وشجع على ذلك قائلاً: ما قيمة الذهب والفضة في يد المرأة الكردية إن لم تكن تملك العلم والمعرفة”، وشجع زوجته على التبرع بكل ما تملك من صيغة وذهب في سبيل العمل وتعليم النساء في مجتمع ربما من النادر إيجاد امرأة تتقن الكتابة والقراءة.
هذه المرأة العظيمة التي شاركت القاضي حياته وفي أصعب المراحل وتشبعت بأفكاره التحررية وخاصةً فيما يتعلق بتحرر وعمل وتعلم المرأة الكردية، فتقول في حوار قديم وقبل وفاتها بسنوات: “حينما علمت أن المرأة الكردية في كردستان الشمالية تقاتل في صفوف الكريلا ضد الدولة التركية فرحت جداً، وذلك لأننا هكذا نكون قد اقتربنا من تحرير الشعب الكردي، لأن المرأة الكردية أصبحت تناضل في الساحات السياسية، وهذه كانت رغبة القاضي وهدفه الكبير في تشكيله للاتحاد النسائي للمشاركة في جميع شؤون البلاد والمجتمع”.
كانت شخصية القاضي محمد فريدة وتمتلك كاريزما خاصة قادرة على التحرك وفي أصعب الأوقات، وكان يمتلك بُعداً معرفياً وفكرياً، ولهذا لن نستغرب حينما نجد وصاياه لشعبه قبيل أن يُنفذ حكم الإعدام به، والتي يجب أن تنقش على جدران وألواح رخام وبحروف من ذهب في الساحات العامة والأكاديميات وعلى بوابات الحدود لما لها من قوة وعمق، ومن وصاياه :
حافظوا على وحدتكم، وصفوفكم واتفاقكم.
لا تقترفوا الأعمال المشينة تجاه بعضكم.
لا تثقوا بأعدائكم، ولا تبيعوا أنفسكم للعدو.
لا تعتمدوا على عدوكم ولا تنخدعوا به.
اعملوا على رفع مستوى التعليم والعلم.
لا تتوقفوا عن النضال حتى تحققوا الحرية والاستقلال للشعب.
هكذا خاطب الشهيد قاضي محمد أبناء شعبه حتى يكون لهم يوماً ما مكاناً على هذه الأرض الطاهرة، وتحت شمس الله مثل سائر القوميات الأخرى، وطلب منهم السماح والعفو قائلاً : “لا أظن أن لأحد منكم حق علي سوى حق الله، وآمل أن تأخذوا بنصيحتي وأن ينصركم الله على الأعداء”.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 1,701 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | ronahi.net
Gotarên Girêdayî: 3
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 01-04-2021 (3 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Kategorîya Naverokê: Rexneya Siyasî
Kategorîya Naverokê: Ramiyarî
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 97%
97%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 22-05-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( ئاراس ئیلنجاغی ) ve li ser 23-05-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( ئاراس ئیلنجاغی ) ve li ser 22-05-2022 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,701 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.134 KB 22-05-2022 Hejar KamelaH.K.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Çand û Civak
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê

Rast
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,790
Wêne 105,998
Pirtûk PDF 19,735
Faylên peywendîdar 98,966
Video 1,422
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,498

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,705

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,121

فارسی 
8,292

English 
7,137

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Çand û Civak
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Dosya
Jiyaname - Zayend - Nêr Enfalkirî - Zayend - Nêr Navên Kurdî - Zayend - Bêl alî Jiyaname - Netewe - Kurd Enfalkirî - Netewe - Kurd Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Jiyaname - Cureyên Kes - Nivîskar

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.515 çirke!