Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 526,329
Wêne 106,531
Pirtûk PDF 19,796
Faylên peywendîdar 99,735
Video 1,450
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,467
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,781
هەورامی 
65,762
عربي 
29,006
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,357
فارسی 
8,571
English 
7,175
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,119
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,869
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,011
Pirtûkxane 
2,706
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,229
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
133
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
MP3 
311
PDF 
29,992
MP4 
2,354
IMG 
194,717
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergê...
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
جعدة المغارة؛ الصورة الأولى لأنسنة الإنسان
Her wêne ji sed peyvan bêtir dibêje! Ji kerema xwe re wêneyên me yên dîrokî biparêzin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

جعدة المغارة

جعدة المغارة
إعداد/ آزاد الكردي
روناهي/ منبج: تتميز قرية جعدة المغارة التي تستلقي في جوار جسر قوزاق؛ كنضار من الضياء وتلتحف الخاصرة اليمنى لنهر الفرات، فتتهامس موسيقاه بعبق القدم والتاريخ؛ بامتزاج طبيعي يتجاوز في مشهده حدود السحر والجمال.
استكشاف معالم إنسانية بالغة القدم
عملت البعثة الفرنسية الأثرية التي ترأسها البروفسور إريك كينيو في عام 2007م في موقع جعدة المغارة وتبين أنه تل صغير بارتفاع ستة أمتار لكن الحفريات وصلت إلى تسعة أمتار، يمثل كل متر منها الصورة الأولية للفترة الاستيطانية وانتقال الإنسان من مرحلة الصيد إلى مرحلة جني الثمار، وعثر على بقايا لنباتات وبعض الحيوانات إلى جانب مجسد رأس الثور البري مع قرنيه. هذا الاكتشاف الأثري يعتبر ذا أهمية كبيرة لا سيما وأن الحقبة التاريخية له هي الأقدم في سوريا والشرق الأوسط إضافة إلى أنه ذو صلة بمواقع تاريخية أخرى؛ كموقع المريبط والجرف الأحمر والعبر, ما يمنح سوريا فضل السبق في انطلاقة الثورة الزراعية الأولى في العالم.
يعود الموقع إلى الألف الحادي عشر قبل الميلاد أي إلى فترة المسماة بالعصر الحجري الحديث، وهي الفترة التي تمكن الإنسان السوري في منطقة وادي الفرات من التكيف مع الحياة الجديدة التي استقر بها من خلال زراعة القمح وتدجين الحيوانات.
سوريا هي مهد الثورة الزراعية الأولى
عثر في موقع جعدة المغارة على لوحة مرسومة بشكل مباشر على الجدران الطينية، ما يجعلها من أقدم اللوحات في العالم، إذ وجدت ضمن بيت دائري مبني من الحجارة والطين، تحفه بروزات نحو الداخل بطول مترين وارتفاع خمسة أمتار وعرض متر واحد، وتوضع فيه القطع الأثرية المهمة. هذا الاكتشاف لشكل البيت هو الأول من نوعه في المنطقة وبالتالي فهو يثري في الفترة التي شهدت العصر الحجري الحديث ما قبل الفخار( النيوليتك). بينت الدراسات في العصر الحجري أن الإنسان كان يعيش حياة المشاعية متنقلاً بين الصيد والقنص وجمع والتقاط الثمار. وظل الأمر هكذا عدة آلاف من السنين، ليستقر لاحقاً بالقرب من مصادر المياه، ليأتي الصيد إليه لا أن يذهب هو إليه, حيث كانت الحيوانات تأتي لتشرب من ضفاف الفرات، إذ تمكن من صناعة الفخاخ والشراك لها، ليقنصها ويصطادها ويأكلها، ووجدت في الموقع كمية من عظام الحيوانات يصل ارتفاعها أكثر من متر، من مختلف الأنواع، وبالأخص الجاموس المحلي وعجوله لكنه انقرض الآن حيث كان يتميّز بضخامته فيصل ارتفاعه عند الكتف 180سم والتباعد بين رأسي قرنيه 2 م، واللافت بالأمر أن هذا الحيوان قد لاقى تقديساً فيما بعد، وهذه المجموعة البشرية الأولى لم تأكل السمك نهائياً. ولم يعتمد الإنسان في تلك الفترة بغذائه على اللحوم، وإنما كان يسهل عليهم الذهاب شرقاً نحو السهول المجاورة، ليلتقطوا حبوب القمح البري، ويحضّروها ويطحنوها ويصنعوا منها نوعاً من الخبز خاصة ما يثبت ذلك وجود طواحين حجرية بدائية وبعض أنواع الحبوب الأخرى المحروقة. ومن العادي والتلقائي أن تنبت البذور التي تسقط منهم، ومع التكرار ربما كانت هناك البدايات لاكتشاف الزراعة، كذلك عندما تركوا صغار الحيوانات لتسمن وتكبر عرفوا تربيتها وتدجين الحيوانات. كما وعثر على أجزاء من اللبن عليها رسومات فنية على أرضية البيت وأدوات مصنوعة من عظام الحيوانات والصوان، وكذلك تمثال لرجل في وضعية الوقوف طوله أقل من خمسة سنتيمترات. وأيضاً تمثال لامرأة نصفي مصنوع من الحجارة البيضاء بطول أقل من خمسة سنتيمترات وهو بوضعية تعبد ويشبه الإلهة الأم أو ربة الخصب عشتار، ويعتقد البعض أن ذلك يمثل بداية ما يعرف بالإلهة عشتار ربة الخصب والعطاء والجمال، والتمثالان مصنوعان من الطين والكلس والصلصال، حيث جريت مقارنتهما بتماثيل مشابهة لها وجدت في رها بشمال كردستان.
كنوز من العبر والأثر على ضفاف النهر
وتظهر الدراسات شكل المسكن الدائري ويبلغ قطره 5ر7 م له عمود مركزي تستند عليه قطع خشبية وأغصان تشكل السقف, ينقسم من الداخل إلى حجيرات صغيرة مربعة أو دائرية , موزعة بشكل عشوائي أبعادها بحدود “5 ر1م ” ومن خلال الهياكل العظمية البشرية التي وجدت مطوية الرجلين بوضعية القرفصاء ومدفونة بشكل جانبي تحت أراضيها, ويستدل أن المجموعات البشرية الأولى كانت تعيش هناك ولم يعرف إن كانت هذه الهياكل لرجال أم نساء ولم يتم التعرف على عمر العظام لفقدانها الكربون الذي يمكن من خلاله أن يستدل على عمر العظام. إلا أن أهم ما اكتشف هي الرسوم الزخرفية الهندسية الشكل على ثلاثة جدران في الموقع يصل ارتفاعها إلى مترين وبثلاثة ألوان؛ الأبيض والأحمر والأسود وأصبح الموقع يعرف ب (بيت الرسومات) وهي الأقدم في الشرق الأوسط، بل هي الأقدم من نوعها حتى الآن لما تجسده الرسوم الموجودة على جدران صنعها الإنسان بنفسه في تلك الفترة.
لوحة جدارية من مخلفات الإنسان الأول
تبرز واجهة بناء المنزل من خلال لوحة بمقدمة مستطيلة الشكل بطول تسعة أمتار، عليها رسومات هندسية ذات الألوان الثلاثة وهي الأحمر والأسود والأبيض وعلى جانبي المجسد المستطيل يوجد حائط نصف دائري يمثل قرني الثور بطول متر لكل قرن وقد تم البناء بالحفر في الأرض ومن ثم إعادة البناء بالحجارة ثم تم طلاؤه بالطين، وهو مازال محافظاً على شكله الأصلي وألوانه وأعمال الزخرفة عليه بكل التفاصيل. وعثر في ذات المكان على تجسيد لجمجمة الثور البري التي تعود إلى 8700 سنة ق.م وربما يعود سبب تجسيد جمجمة الثور البري نظراً لأنه كان يمثل في تلك الفترة القداسة إذ كان يعبد آنذاك بدليل أنه تم العثور في العديد من المواقع الأثرية القريبة على جمجمة الثور البري الطبيعية، وهي تنتشر في أماكن مهمة من المنزل بكامل أجزائها مع قرونها أما سبب المحافظة على الألوان بصفائها، فإنه يعود حتماً إلى قدسية المكان، وعلى ما يبدو أنه عندما رحل الناس قاموا بطمر المكان مباشرة من دون أي تخريب. كما تم اكتشاف غرفة كائنة في المنزل كان سقفها قد احترق في تلك الفترة وسقط ما حافظ على دعائم المنزل في المكان دون تخريب وقد تم العثور على طبقات الخشب من خلال أعمدته مما ساعد على إعادة بنائه في تلك الفترة. وتشير الدراسات أن البيت كان مخصصاً لإقامة الطقوس الدينية والمناسبات الاجتماعية ليكون بذلك أصل المعابد في الفترات اللاحقة، ويقع ضمن قرية بناها المزارعون الأوائل الذين تركوا مهنة الصيد في مقابل لجوئهم إلى امتهان الزراعة وتربية المواشي. وبالتالي هذا يفسر البدايات الأولى لطقوس العبادة الوثنية التي يعتقد أنها كانت معبداً أو مكاناً مقدساً وهو ما يساعد على فهم البداية الأولى لظهور الممارسات التعبيرية والتي أصبحت فيما بعد طقوساً لعقائد دينية ما.
الجدير ذكره أن تسمية الاسم، أنها أتت من اللهجة المحلية البدوية جعدة باللهجة البدوية تعني “قعدة” والقعدة أتت من القعود، أي الجلوس. أما الشق الثاني من الاسم للمغارة، فهو أن هناك اعتقاد بوجود كهف في المنطقة أتت التسمية للإشارة إليه.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 607 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | ronahi.net
Gotarên Girêdayî: 1
Dîrok & bûyer
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 26-05-2020 (4 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Kategorîya Naverokê: Pêşveçûnî
Kategorîya Naverokê: Çand
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 04-06-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 05-06-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 04-06-2022 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 607 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.121 KB 04-06-2022 Hejar KamelaH.K.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919

Rast
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
13-07-2024
Sara Kamela
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
18-07-2024
Burhan Sönmez
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Tewfîq Wehbî
Babetên nû
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 526,329
Wêne 106,531
Pirtûk PDF 19,796
Faylên peywendîdar 99,735
Video 1,450
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,467
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,781
هەورامی 
65,762
عربي 
29,006
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,357
فارسی 
8,571
English 
7,175
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,119
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,869
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,011
Pirtûkxane 
2,706
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,229
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
133
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
MP3 
311
PDF 
29,992
MP4 
2,354
IMG 
194,717
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Dosya
Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Kurdistan Kurtelêkolîn - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Kurtelêkolîn - Kategorîya Naverokê - Gotar & Hevpeyvîn Kurtelêkolîn - Cureya Weşanê - Born-digital Kurtelêkolîn - Cureya belgeyê - Zimanî yekem Kurtelêkolîn - Kategorîya Naverokê - Ziman zanî Enfalkirî - Cihê jidayikbûnê - Dukan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.734 çirke!