Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
12-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,411
Wêne 104,866
Pirtûk PDF 19,372
Faylên peywendîdar 97,508
Video 1,398
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI ...
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi...
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
شوناسی کوردی لە ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدا
Em xemgîn in ku Kurdîpêdiya li bakur û rojhilatê welêt ji aliyê dagirkerên tirk û farisan ve hat qedexekirin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: کوردیی ناوەڕاست
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

شوناسی کوردی لە ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدا

شوناسی کوردی لە ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدا
شوناسی کوردی لە ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدا
جانێت کلین
و. لە ئینگلیزییەوە: عەتا قەرەداخی

لەگەڵ بەرەوپێشەوە چوونی سەدەی نوێدا، بیرمەندانی- ڕۆشنبیرانی- کورد سەرقاڵبوون بە پرسی شوناسەوە، هەروەها ئەوەی لە کوێ دەگونجێن لەگەڵ ئەو دەستە نوێیانەی پێشنیار کراون لە لایەن هاوچەرخەکانیانەوە، یان لە لایەن دەوڵەتەوە سەپێندراون. ئەرمەنەکان وایان دەرخست ئەوان ئەو گرووپە بوون، کە شوناسی خۆیان دژی کوردەکان دیاری کرد، بەڵام بەشێوەیەکی ڕوو لە زیادبوون تورکەکان وابوون. لەم ئاشکراکردنەدا، نووسەرانی کورد گەڕاونەتەوە بۆ هاوچەرخترین لێکۆڵینەوە لە میللیبووندا (ئەگەر بشێت وای ناو ببەین)، لێکۆڵینەوە بۆ پشکنینی شوناسی کوردی لەبەرامبەر شوناسی دراوسێکانی کورددا. هەندێجار، لێکۆڵینەوەی (رەگەزپەرستانە) بەرەو ئەوەی بردوون خۆیان ببەستنەوە بە ئەرمەنەکان و گەلانی تری ئێرانییەوە. لە دەوروبەری ساڵی 1913دا نووسەرێک ئاماژەی بۆ ئەوە کرد، لەئاکامدا ئەرمەن و کورد هەمان گەلن:
وەکوو دەزانرێت، کورد و ئەرمەنەکان نەوە گەورەکانی هەمان گەلی ئۆردوون... سەرباری ئەوەی نووسین و ئەدەب و زمان و داب و نەریتی نەژادیمان هەمان شێوە بوو، دواتر ئەرمەنەکان ئایینی مەسیحییان پەسەند کرد و هەوڵی بوونێکی جیاوازیان لە ئێمە دا. لەم دواییاندا ئەوان پێشکەوتن و شوێن ئامانجێکی نائاشکرا کەوتن. ئەم جۆرە کارانە بوو، کە ئەرمەنەکانی خستە سەر ڕێبازێکی جیاواز لە ئێمەی کورد. ئاواتەخوازم ئەم دوو ڕەگەزە برایە، کورد و ئەرمەن، یەک بگرن و دەست لەناو دەست و کار بکەن بە ئاراستەی بەدیهێنانی هەمان ئامانج و بنیاتنانی بوونێکی بنجینەیی ئاڵوگۆڕ. بەڵێ، کوردەکان کەمێ لە دواترن، ئەرمەنەکان کەمێ لەپێشترن، بەڵام وادانانرێت، کە ئەوان هەرگیز ئەم پێشنیارەی ئێمە پەسەند نەکەن. با ئێمەی کورد پیشانی بدەین ئێمە کێین. بێ گومان، کات ئەوان و ئێمە پێکەوە کۆدەکاتەوە(27).
دوای جەنگ، لەگەڵ ئەوەدا، چەندین وتار لە ڕۆژنامەگەری کوردیدا دەستیان کرد بە گاڵتەکردن بە داواکانی ئەرمەنەکان بۆ بەشی خۆیان لە شوێنی نیشتەجێبوونیان لەپاش دەوڵەتی عوسمانی، هەروەک ئەو وتارانە پشتگیریی داواکانی کوردیان دەکرد. هەر لایەنە سەرژمێری و مێژوو و لێکۆڵینەوەی (رەگەزپەرستانە)ی بەکار هێنا بۆ بەهێزکردنی داواکارییەکانیان لە (کۆنگرەی ئاشتی)ی دواتردا(28). لەکاتێکدا کوردەکان هەندێ جار لە ڕووی نەژادەوە خۆیان دەبەستەوە بە ئەرمەنەکانەوە و بە ڕێگای تریش لەو وتارانەیاندا، کە تەرخانیان دەکردن بۆ مێژوو و شوناسی کوردی لە چاپەمەنییەکانیاندا، ئاشکرا بوو کە ئەوان ئەوەیان لەبەر چەندین هۆ دەکرد، سەرەکیترینی ئەو هۆکارانەش پێویستیی جیابوونەوەیان بوو لە تورکەکان، کە هەندێ لە کوردەکان دەیانبینی تورکەکان کەوتبوونە نکۆڵیکردنی شوناسی کوردی بەو شێوەیە و چالاکانە سەرقاڵی بە تورککردنی کوردەکان بوون (لەڕاستیدا بە تورککردنی ئەوانی تریش). ژمارەیەک وتار لە چاپەمەنیی کوردیی سنووری دەوڵەتی عوسمانیدا تاوتوێی ئەم بابەتە دەکەن (29)، پێویستە ئێمە سەیری هەوڵەکانی کورد بۆ خۆبەستنەوەیان بە ئەرمەنەکانەوە لەبەر ڕووناکیی ئەم بۆجوونەدا سەیر بکەین.
لەکاتیکدا کوردەکان بۆ ماوەی چەند دەیە لە ململانێدا بوون سەبارەت بە پەیوەندییان لەگەڵ ئەرمەنەکاندا، زۆرێک لەم ململانێیە - بێ بەربەست- گەشەی کرد لە پەیوەندییاندا لەگەڵ تورکەکان، تەنانەت زیاتر لە ئەرمەنەکان و مەسیحییەکانی تریش، هەروەها زیاتریش لە عەرەبەکان و ڕەگەزەکانی تری دەوڵەتی عوسمانی. ئەمەش لەبەر ئەوەی شوناسی ناسیۆنالیستی تورکی لە دروستبووندا ئەرمەنەکانی بە یەکەم و کوردەکانی بە دووەم وەکوو (ئەویتر)ی سەرەتایی سەیر کردووە(30). لە کۆتایی ئیمپراتۆردا کورد یەک هەڵوێستی نەبوو. کوردەکان چەند هەڵبژاردەی جۆراوجۆریان تێکەڵ دەکرد (هەرچۆن گرووپەکانی تری دەوڵەتی عوسمانی لە سەروبەندی ڕووخاندنی ئیمپراتۆرێتدا ئەوەیان خستە ڕوو)، هەروەها دوای ژمارەیەک ستراتیژ کەوتن بۆ بەدەستهێنانی ئەوەی هەستیان کرد باشترین یەکلا کردنەوەیە بۆ ئەوان. لەمەشدا کوردەکان یەکگرتوو نەبوون. وەکوو لەسەرەتای ئەم بەشەدا باس کرا، بیرۆکەی (یەکێتیی کوردی) لە ڕووی مێژوویی و گوتارییەوە لە چوارچێوەی جیاواز جیاواز و لە ماوەی چەند سەدەیەکدا بنیات نراوە، لێرەدا، لەگەڵ ئەوەشدا، ئێمە بایەخ بە یەکلاییکردنەوەکانی پاش جەنگی یەکەمی جیهانی دەدەین.
کوردەکان بایەخێکی پڕ لە چالاکییان دا بەوەی، باشترین چارەسەریی دوای جەنگ بۆ خۆیان بەدەست بهێنن، چارەسەرێک کە دەیانتوانی خەیاڵی بەدەستهێنانی بکەن، بەڵام تەنانەت لێرەشدا (یەکێتیی کوردی) بوونی نەبوو، چونکە لە واقیعی ژیاندا ئەوەی ئێمە ئێستا پێی دەڵێین ئیمپراتۆرێتیی فرە تائیفی و فرە ئیتنیکی، بۆ هەموو کورد هەمان شتی نەدەگەیاند. لە مێژوودا وەکوو پەی پێبردنێکی درەنگوەختە، ئێمە دەبینین بەگوێرەی کوردەکان و لایەنەکانی تریش، کە لە دەرەوەی دەسەڵات بوون لە ئیمپراتۆرێتدا، دەسەڵات و ئیمتیازیان نەبوو، بەلایەنی کەمەوە تاوەکوو کۆتایی سەدەی نۆزدەیەم، بەڵام لەڕاستیدا سەدەی بیستەم کۆتایی بە ئیتنیکییەت هێنا (سەرباری ئەوەی ئەم وادانانە ئاڵۆزە، سەرباری ئەوەی بەدڵنیاییەوە کۆتایی بە ئایین هێنا، بەڵام ئەوە تەنیا مەودایەکی دیاریکراو بوو، وەکوو چەندین کاری لە جۆری کارەکانی کریستاین فیلیۆ نیشانی دەدەن(31). نایەکگرتوویی کوردی و بێباری کوردی و ڕاڕایی کوردی نەبوون، کە بوون بەهۆی وەڵامدانەوەی جۆراوجۆر بۆ ئەو گیروگرفتانەی، کە داگیرکردن سەپاندبوونی و لەوانەشە بووبن بە هۆی پارچەپارچەکردنی ئیمپراتۆرێتی عوسمانی. لەبری ئەوە، ئێمە پێویستمان بە زانینی ئەوەیە، کە کوردەکان لە خواست و ویستە سیاسییە-کۆمەڵایەتی و سیاسییە-جوگرافییەکانیاندا ئاڵۆز بوون، هەمان شێوەی گرووپە دراوسێکانیان و تەنانەت هەمان شێوەی گرووپەکان لە شوێنە دوورەکانی تری ئیمپراتۆرێتدا.
کوردەکان، وەکوو گەلێک، کە لەسەر سنوورەکانی ئیمپراتۆرێتەکاندا بوون، پاشان لەگەڵ گەشەکردنیاندا لە ناوچە سنوورییەکاندا بوون، دواتریش لەگەڵ گەشەکردنیاندا بەسەر سنوورەکاندا پەڕیونەتەوە. چەند ستراتیژی ئاڵۆز پەرەیان سەند بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ بابەتەکانی سەروەری و گەیشتن بە سەرچاوەکان. مێژوو ئەوەی دەرخستووە، کە سەرباری ئەوەی زانستی مێژووی نەتەوەیی کوردی- ناسیۆنالیستی- دابەشبوونی کوردستانی لاواندووەتەوە، دەستەبژێرەکانی کورد لە سەردەمی عوسمانیدا ئامانجی شوێنکەوتنی بەرژەوەندییە تایبەتییەکانی خۆیان هەبووە، لەبری بەرژەوەندییەکانی کۆمەڵی کوردەواری، ئەمەش بەشێکی لەبەرئەوەیە، بیرۆکەی ئەم کۆمەڵگەیە لە چی و لە کێ پێکهاتبوو، لە گۆڕانی بەردەوامدا بووە، نەک بیرۆکەیەکی نیشتمانی بووبێت.
+ نووسەری ئەم بابەتە جانێت کلین پرۆفیسۆری هاریکاری مێژووە لە زانکۆی ئاکرۆن لە ئۆهایۆ لە وڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا.

سەرچاوە و پەراوێزەکان:
1- دکتۆر عەبدوڵا جەودەت Bir Hitab ڕۆژی کورد، 1، (2ی حوزەیران، 1329\ 15 June 1913)، 3.
2- تکایە سەیری پەراوێزەکانی من سەبارەت بە ئیمپراتۆریەت بکە: Kurdish Militias in the OthmanTribe Zone, (Stanford: Stanford University Press, 2011), esp. pp. 53-63.
3- Ismet Cheriff Vanly, Survey of the National Question of Turkish Kurdiatan with Historical Background, (N.p.: Hevra, 1971), 16.
4- مێژوونووسانی ئیمپراتۆرێتیی عوسمانی، لێرەدا سەبارەت بە ڕەگەزی کوردی، لەوانەیە کەڵک وەربگرێت لە هەوڵە نوێیەکان بۆ دووبارە بیرکردنەوە لە چەمکی (داگیرکردن) لە شوێنەکانی تری قەڵەمڕەوی ئیمپراتۆریەت. توێژەران بەشێوەیەکی ڕوو لە زیادبوون ئەوە ئاشکرا دەکەن، کە ناودەبرێت بە (داگیرکارییەکان- فتوحات) کە یەک ئاراستە نەبوون، بەڵام بەکرێگیراوی (داگیرکردن) دەناسن لە هەوڵوکۆشسی تایبەتیاندا بۆ ڕاکێشانی داگیرکەران بۆ ململانێ ناوخۆییەکانیان لەسەر دەسەڵات. ئەم مێژوونووسانە پەی بەوە دەبەن، پێویستە ئێمە بە مەبەستەوە سەیری ئەم پرۆسێسە نەکەین. بەدەربڕینێکی تر، پێویستە ئێمە بزانین چۆن ئەوانەی ناو دەبرێن بە (گەلانی داگیرکراو) لە شوێنەکانی ئیمپراتۆریەتدا زۆربەی کات (داگیرکەران)ی داڕشتووە -بەرهەم هێناوە- (یان داگیرکەران - لە چوارچێوەی ئەمەریکای لاتیندا) لە ململانێکانیاندا لەسەر دەسەڵات. نموونەیەکی باش بۆ ئەمە، ماشیۆ ڕێستاڵ: حەوت ئەفسانە سەبارەت بە داگیرکاری ئیسپانیا: نیۆرک: چاپی زانکۆی ئۆکسفۆرد، 2003).
5- Martin Van Bruinessen, Kurds, States and Tribes,”in Tribes and power: Nationalism and Ethnicity in the Middle East, edited by Falah Jabar and Hosham Dawod, (London: Saqi Books, 2002), 169. See also his Agha, Shaikh and state: The Social and Political Structures of Kurdistan, (London: Zed Press, 1992), ch. 2.
6- مەلا مەحموودی بایەزیدی، عادات و ڕسوماتنامەێ ئەکرادێ، چاپ و وەرگێڕانی بۆ ڕوسی لەگەڵ ئەسڵە کوردییەکەیدا لە لایەن ڕۆدینکۆوە، مۆسکۆ (Moscow: Izd-vovostochnoi lit-ry, 1963, 102)
7- (Unsigned), Report on Vilayet Bitlis, Jan,30, 1885, (TNA: FO 195\ 1521).
8- See my Margins of Empire, esp. Ch.2.
9- چەمکی ڕۆژهەڵاتی عوسمانی پەرەسەندنێکی نوێ و سەرسوڕهێنەرە لە توێژینەوەی عوسمانیدا، کە مەبەستی ئەوەیە دەریبخات، کە (پەراوێز- دەوروبەر) گرنگە بۆ توێژینەوەی دینامیکیەتی ئیمپراتۆریەت، وەکوو گشتێک هەمان شێوەی ڕووبەرەکانی ناوەند، هەروەها هەوڵ دەدات ڕووناکی بخاتە سەرئەوەی، چۆن لێکنزیکبوونەوە ئیتنیکیەکان لە مێژووی ناوچەکەدا شکستیان هێناوە لە ڕامکردنی دینامیکیەتی ناوچەکە. بۆ بەرگی داهاتوو لە لایەن یەشار تۆڵگە کۆراوە، دزۆڤینار دێردێریان و عەلی سیپاهی (بەم نزیکانە، 2016دەردەچێت).
10- Stephen Hemsley Longrigg, Iraq, 1900-1950: A political, Social and Economic History, (London: Oxford University Press, 1953), 25.
11- See note 4 above. 12- A good example is Abdulhaluk Chay, Turk Milli Butunlugu Icherisinde Dogu Anadolu Achiretlerinin Sosyo-Ekonomik ve kultural Yapilari ve Boluculuk Meselesi, (Ankara: Turk Tarih Kurumu Yayinlari, 1995), 23, cited in Ergul,11. Abdulhamid in Dogu Politikasi ve Hamidiye Alaylari (Izmir: Chaglayan Yayinlari, 1997), 5.
13- See my forthcoming work, tentatively titled “Making Minorities in the Othman Empire: Armenians and kurds,” Ab Imperio (2016).
14- See my Margins of Empire, “ Introduction”.
15- Roderic Davison, Reform in the Ottoman Empire, 1856-1876, (New York: Gordian Press, 1973), 55.
16- See my “Minority Question: A View from History and the Kurdish Periphery,” in Will Kymlicka and Eva Pfostl, eds, Multiculturalism and Minority Rights in the Arab world, (London: Oxford University press, 2014).
17- Jelle Verheij, “Les freres, deterre et d’eau,” Sur le role des Kurdes dans les massacres, (Paris: ERISM, 1998).
18- Sami Onal, ed. Sadettin Pasha nin Anilari: Ermeni-Kurt Olaylari (Van, 1896), (Istanbul: Remzi Kitabevi, 2003), 21.
19- See my Margins of Empire.
20- پەیماننامەی بەرلین، بەندی 61 لە ساڵی (1878) بەم جۆرەیە: سەبلایم پۆرتێ بەڵێن دەدات، بێ هیچ دواکەوتنێکی زیاتر، ئەو چاککردن و چاکسازییانە ئەنجام بدات، کە پێداویستییەکانی ناوچەکە دەیانخوازن لەو ناوچانەی، کە ئەرمەنەکانی تیادا نیشتەجێن، هەروەها زەمانەتی ئاسایشیان بکرێت بەرامبەر کەرکەسەکان و کوردەکان. بەشێوەی خولی ئەو هەنگاوانەی لەبەر دەگیرێن بۆ ئەو ئامانجە، بۆ ئەو دەوڵەتانە ڕابگەیەندرێت، کە چاودێریی جێبەجێکردنیان دەکەن. ئاماژەی پێ دراوە لە:
Taner Akcham, A Shameful Act: The Armenian Genocide and the Question of Turkish Responsibility, (New York:Holt, 2006), 39.
21- Clayton to Trotter. No. 4. Political. Van, Aug. 29, 1879 (TNA: PRO: FO 195\1237).
22- Wadie Jwaideh, The Kurdish Nationalist Movement: its Origins and Development, reprint of Dr. Jwaideh’s PH.D. thesis, (Syracuse: Syracuse University Press, 2006), 83. وەدیع جوەیدە جەختی کردە سەر ترسی کوردەکان لە هەژموونی ئەرمەنەکان لە ناوچەکەدا، هەروەها جەختی کردە سەر کونسوڵە نوێیەکانی ئەوروپا لە ناوچەکەدا (کە من کردوومن بە بەڵگە لە پێداچوونەوەمدا بۆ ئەرشیفی بەریتانی).
23- Sadettin Pasha ‘nin Anilari, 21, 49, 98-99. 24- See my Margins of Empire (esp. Ch. 4).
25- Abdurrahman Bedir Khan, “Kurdlere,” Kurdistan 25, (18 Eylul, 1316\ Kurdistan: Rojnama kurdi ya peshin\ llk Kurd Gazetesi, 1898-1902, (Uppsala: Weshanxana Deng 1991).
26- Bir Kurd (Abdullah Cevdet’s pen-name), (Untitled?) Droshak (January, 1900), cited in garo Sasuni, Kurt Ulusal Hareketleri ve Ermeni-Kurt llishkileri, 15. Yy’dan Gunumuze, (Stockholm: Orfeus, 1986)223-224. See FN 47 in my “conflict and collaboration,”164.
27- Mevlandzade rifat, “Muhterem Hetawi Kurd Gazetesi Muessislerine,” Hetawi Kurd 2 (21 Teshrin-I Sani, 1329\3 Decenber, 1913), 2.
28- See my M.A. Thesis, “Claiming the Nation: The Origins and Nature of Kurdish Nationalist Discourse: A Study of the Kurdish Press in the Ottoman Empire,” (Princeton University, 1996), 43, n.94.
29- See for example, Kurdiye Batlisi (Halil Hayali), “Kurdler Munasebetiyle,” Jin 2, 3 (20 Teshrin-I Sani 1334\20 November, 1918), reprinted in M. Emin Bozarslan, Jin:Kovara Kurdi-Triki\Kurdche-Turkche Dergi, 1918-1819, Vol. 1, (Uppsala: Weshanxana Deng, 1985), and Suleymaniyeli Tevfik, “Jin, Dergisi Araciligyla Kurdiye Batlisi kardeshime,” Jin 4, (28 Teshrin-I Sani, 1334\28 November, 1918), 1-4 reprinted in Bozarslan, Jin, vol.1. See also Yusuf Ziya, Kurd Tarihinden Baban Hanedani, “Jin 9 (16Kanun-I Sani 1335\16 January, 1919), in Bozarslan, vol. 2, 445, and Kurdiye Bitlisi (Halil Hayali), “Muhacirin Mudiriyeti Neshriyatindan “Kurdler Munasebetiyle Dehak efsanesi, “Jin 1 (teshrin-I Sani, 1334\7 November, 1918), Bozarslan, Vol. 1, 7-11.
لێرەدا ناتوانرێت چەند لاپەڕەیەک بخوێندرێتەوە، تکایە سەیری وەرگێڕانی دەقاودەقی بوزئەرسەلان بکە لە لاپەڕەی 189 بۆ 192، بەرزنجیزادە عەبدولواحید: “Gunul Isterki,” Kurdistan 8, (29 Mayis, 135\ 29 May, 1919). تکایە تێبینی ئەوە بکە، سەرباری ئەوەی ناونیشانی ئەم ڕۆژنامەیە هەمان ناونیشانە، بەڵام هەمان بڵاوکراوە نییە لەگەڵ ڕۆژنامەی (کوردستان) کە لە 1998 بۆ 1902بڵاوکراوەتەوە. هەروەها:
Hizandizade Kamal Fevzi, “Hukumet-I Haziraya Achik mektub, “Jin 13, (10 Mart, 1335\ 10 March, 1919), 3, (reprinted in bozarslan, Vol. 3, (1986).
30- See Ugur Umit Ungor, The making of Modern Turky: Nation and State in Eastern Anatolia, 1913-1950, (Oxford: Oxford University Press, 2011) and Taner Akcham, The Young Turks’ Crime Against Humanity: The Armenian Genocide and Ethnic Cleansing in the Ottoman Empire, (Princeton University Press, 2012).
31- Christine Philliou, Biography of an Empire: Govering Ottomans in an Age of revolution, (Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 210).
+سەرچاوەی ئەم باسە:
Wolfgang Taucher – Mathias Vog1 – Peter Webinger: The Kurds (History – Religion – Language – Politics), (Austrian Federal Ministry of the Interior: 2015, pp.8- 21).[1]
Ev babet bi zimana (کوردیی ناوەڕاست) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet 349 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | basnews.com
Faylên peywendîdar: 1
Gotarên Girêdayî: 3
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Dîroka weşanê: 12-10-2019 (5 Sal)
Bajêr: Silêmanî
Cureya belgeyê: Werger
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Doza Kurd
Welat- Herêm: Tirkiya
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Kurdî ,Başûr - Soranî
Zimanê eslî: Înglîzî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Burhan Sönmez ) li: 26-06-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Elî ) ve li ser 26-06-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( ڕۆژگار کەرکووکی ) ve li ser 18-05-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 349 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43

Rast
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
30-05-2024
Sara Kamela
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
30-05-2024
Sara Kamela
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
01-06-2024
Sara Kamela
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Cemal Nebez
Babetên nû
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
12-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,411
Wêne 104,866
Pirtûk PDF 19,372
Faylên peywendîdar 97,508
Video 1,398
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Dosya
Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Belgename - Partî - Kongreya Neteweyî ya Kurdistanê - KNK Belgename - Şêweya belgeyê - Çap kirin Belgename - Welat- Herêm - Belgium Belgename - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Navên Kurdî - Zayend - Mê Navên Kurdî - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.984 çirke!