Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 522,755
Wêne 105,758
Pirtûk PDF 19,696
Faylên peywendîdar 98,586
Video 1,419
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
Kurtelêkolîn
KURD Û ÇERKEZ DI ŞERÊ ENQER...
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
Jiyaname
Elî Şemdîn
قلعة بدليس و مساجدها في السياحت نامه
Kurdîpêdiya wergirtina agahdariyê hêsantir dike, Ji ber vê yekê mîlyonek agahdarî li ser telefonên we yên destan tomar kir!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

غياث حسين

غياث حسين
قلعة بدليس و مساجدها في السياحت نامه
الترجمة عن الانجليزية غياث حسين من كتاب: “أوليا جلبي في بدليس”
تحقيق و ترجمة من الأصل العثماني، روبرت دانكوف.

بنيت قلعة بدليس قبل ولادة سيد الكائنات (النبي) ب 872 سنة في عهد الإسكندر ذو القرنين الذي مات في العام 882. قام وزير خزانة الإسكندر،الذي يدعى بدليس، بإنشاء هذا الحصن ذو الجدران المتينة، بعدما أمر جميع المنجمين بتحري النجوم و الطلاسم، فقوى كافة الجوانب الأربعة و زخرفها بمكائد شيطانية (بهندسة عجيبة) و جهزها بكل وسيلة لتكون معدة للمعارك. ……
شكل و هندسة قلعة بدليس:
بادئ ذي بدء تقع هذه القلعة المنيفة في واد صخري عريض بين جبل “دَهْ دِيوان” و جبل “آڤيخ” على جرف أجرد مرتفع عند ملتقى النهرين، نهر آڤيخ من الجهة اليسرى و نهر إسكندر من الجهة اليمنى. و هي حصن منيع يشبه أبنية الشدًاديين، بنيت (جدرانه) من الحجارة المنحوتة و الضخمة ضخامة فيل منغروسي. يبدو الجرف كجزيرة بين النهرين و هو ذو منحدرات سحيقة يتخلله درب صعب المرقى يبلغ طوله ست مائة خطوة حتى البوابة.

يمتد الحصن نفسه على شكلِ مستطيل(1) من الشرق إلى الغرب. يتميز الطرف الشرقي بارتفاعه الكبير؛ فيه برج شاهق يطل على الممر الضيق أسفله و الذي كأنه حفرة في جهنم. يعمد الخان أحياناً إلى طرح خصومه من هذا البرج المرتفع لذلك يسمى ب “البرج الدموي”. و على الطرف الغربي من الحصن ثمة برج عظيم أيضاً عند زاوية قصر الخان حيث تخزن فيه كافة أنواع الذخيرة.

يبلغ مجموع الشرفات المفرَّجة (فتحات الرماة) على طول الجدران ست مائة و سبعون شرفة، في كل منها فتحة للرمي و أخرى تحتها. و إلى الأسفل منها تقع فتحات المدافع التي صنعت في فترة متأخرة. ترتفع الجدران بشكل زاويٍّ حيث تواجه البريجات بعضها البعض عند العُقَد و فوق كل بريج مخفر حراسة. على الطرف الجنوبي وانحداراً باتجاه البلدة ثمة بوابة ذات ثلاث طبقات، تزدان كل فرجة فيها بالأسلحة. تقوم جميع المخافر بحماية هذه البوابة العظيمة ليلاً نهاراً، بحيث يستحيل على الرجال و النساء التسلل منها. حدث ذات مرة أن قام عدة مئات من الرجال المتنكرين بلباس النساء بدخول الحصن و الشروع بإعمال السيوف داخله، لذلك تراهم اليوم لا يسمحون حتى لامرأة واحدة بالدخول ما عدا الزوجات المنقبات اللواتي يعرفونهن. ليس ثمة مدخل آخر سوى هذه البوابة. وبما أن جميع الجوانب الأربعة ما هي إلا جروف صخرية زلقة ترتفع على وديان أشبه بمهاوي البابليين فلا وجود لخندق يحيط بالقلعة.

تنبسط القلعة على مساحة 2900 خطوة، لكنني لم أتمكن من قياس جانب من قصر الخان حيث يتواجد حريم الخان عالي الشان، لكن لو أضفنا 1000 خطوة من جهة قصر الخان- و الله أعلم – فإن المجموع يكون 4000. تتسامق الجدران إلى ارتفاع ثمانين ذراعاً سلطانياً، و تمتد بعرض عشرة أذرع. ثمة ثلاث مائة منزل موجود ضمن الحصن، لكن نصفها يقع داخل قصر الخان الذي يتألف من طبقات تشتمل على أفنية عظيمة و غرف مزخرفة على الطراز الفارسي و التركي لا يتأتى لأحد أن يصف كل واحدة منها على حدة لكثرة عددها. فقد قام كل خان و كل ملك في الثمانية قرون الماضية ببنائها و الزيادة عليها، و خاصة عَبدال خان حيث أنفق الكثير من الكنوز المصرية(2) و جعلها أشبه بقصر قايدافا(3).

تتموضع كافة النوافذ و الشرفات فوق الأبراج و البريجات فتصبغ البلدة و جبل ده ديوان بمشهد خلاب. داخل الجرف ثمة كهوف مملوءة بالحبوب و المؤن الأخرى، و في وسط الكهوف قنوات مائية تنحدر إلى النهرين في الأسفل. و باستثناء جامع و مدرسة و بعض المستودعات لا يوجد في هذا الطرف أي مبنى أو سوق.

مساجد بدليس:
تحوي هذه المدينة ما مجموعه 110 مسجداً بما فيها الجوامع. بداية نذكر جامع السلطان شرف الدين من السلالة العباسية و هو جامع قديم يستوعب أعداداً غفيرة من جماعة المؤمنين يقع هذا الجامع البهي عند جسر وحيد القنطرة على ضفة عين إسكندر الذي يجري من وراء القلعة. و هو بناء مزخرف بشكل دقيق و مركب من قباب و أقواس صلدة تجانبها مئذنة رشيقة ليس لها شبيه في كل كردستان فضلاً عن بدليس.

في القلعة يوجد جامع بدليس، بناه بدليس وزير خزانة الإسكندر الأكبر، الذي بنى القلعة؛ لكنه كان كنيسة(4) وقتئذ. حوله السلطان أوحده الله لاحقاً إلى مسجد. و هو جامع قديم الطراز ذو مئذنة واحدة و بدون باحة.

جامع السرّاجين و يقع في الضواحي أسفل القلعة لذلك يستوعب عدداً كبيراً من المصلين. كان الذي بناه……(5)

جامع الدباغين، وهو كبير أيضاً و يستوعب جماعة غفيرة حيث يعتبر منبعاً للعلماء و المفسرين.

و آخر هو جامع شرف خان، و هو بديع حديث البناء على أرض ملعب الپولو(6). يطول الشرح في وصف محاسنه و هندسته، لكنه مزخرف بشكل دقيق و هو مكان يشرح الصدور للعبادة، ترتفع مئذنته كشجرة سرو باسقة.

كانت هذه هي الجوامع الشهيرة و المعروفة و الشيء الغريب هو أن كل هذه الجوامع مفروشة بالسجاد الفارسي و اللباد الأصفهاني(7) و في كل منها موقد ضخم للتدفئة في إحدى أطرافها يشعل القائمون عليها النار مع إسدال اللباد على النوافذ و الأبواب لتصير الجوامع أشبه بحمامات تركية في فصل الشتاء القارس، فتجتمع الجماعة لتدارس علوم الدين، و الذي ينقض وضوءه يخرج إلى حيث قنوات المياه الدافئة الآتية من (عين) ماء الحياة و التي يعمل القائمون على الوقف بتسخينها و بذلك يتوضئون هناك براحة تامة ثم يعودون إلى الجامع.

كان من عادة المجتمعين للدرس و القراءة في الجوامع أن يقوموا بعد فراغهم بلعب الشطرنج في زاوية من زوايا الجامع. و لعبة الشطرنج مباحة في مذهب الإمام الشافعي، بالإضافة إلى أنها تصقل الذهن، فلذلك ينشغل بها هؤلاء و بعد انتهائهم منها يعودون إلى الدرس. حدث ذات مرة أن بعض الكرد كانوا يلعبون الشطرنج في الجامع و كانت مباراة حامية و قد تغلب أحدهم على صاحبه قائلاً: كشو مشو! فحصل عراك بالخناجر و سقطا على إثر ذلك صريعين. على إثر ذلك تم منع الشطرنج في الجوامع. لكن البعض عاد إلى لعبها مرة ثانية في أيامنا هذه. لا يزال جميع العلماء الكرد و حتى شيوخ الإسلام (شيوخ الإفتاء) يتقلدون الخناجر أثناء تنقلاتهم، بما أن الجميع—صغيرهم و كبيرهم، وضيعهم و شريفهم – محاربون شجعان. و هم ورعون للغاية فترى الآلاف منهم لا يغادرون الجوامع البتة.

المساجد:
يقارب مجموعها ستاً و عشرين مسجداً للعبادة. أولها مسجد القريشي و مسجد عالمدار و مسجد ميمي دَدَ و مسجد شيخ العرب و مسجد شيخ ابراهيم و مسجد عين البارود و مسجد أفْسَل أوغلو على ضفة نهر حُصول و مسجد الشيخ حسن و مسجد عمر كَتْخُدا و مسجد سوق خُسرُف باشا و مسجد المغارة و مسجد زيدان و مسجد المُلا قاسم.

هذه هي المساجد العظيمة المعروفة لنا و هي تشبه الجوامع تماماً من حيث المواقد و المياه الحارة كالحمامات التركية.

ملاحظات المترجم:
(1)- يذكر صاحب الشرفنامه، شرف خان البدليسي، أن القلعة مثلثة الشكل و كلام أوليا جلبي يناقضه هنا حيث يقول حرفياً في النص العثماني أنها مربعة الشكل طولاً.

(2) القصد هنا كثرة ما صرفه الخان في تجديد بنائه.

(3) قايدافا أو قانداقا أو كانديس، ملكة أسطورية.

(4) يخلط أوليا بين التواريخ هنا، و الأصح أنها كانت كنيسة على عهد الأرمن.

(5) هنا نص مفقود في المخطوط.

(6) اشتهرت هذه اللعبة، و تسمى ايضاً الكرة و الصولجان، في كل من كردستان و إيران و هي رياضة خاصة بالفرسان أيام السلم.

(7) لا تزال جوامع و منازل الكرد تفرش بهذه المفروشات الى يومنا هذا.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 503 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | www.medaratkurd.com
Gotarên Girêdayî: 1
Dîrok & bûyer
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 16-11-2013 (11 Sal)
Cureya belgeyê: Werger
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Çand
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 95%
95%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 10-07-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( ئاراس ئیلنجاغی ) ve li ser 11-07-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 27-05-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 503 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.118 KB 10-07-2022 Hejar KamelaH.K.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Zaro Axa di çapemeniya Swêdî de
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Kurtelêkolîn
Rastîhevhatina du waniyan: Feqiyê Teyran û Yaşar Kemal
Pirtûkxane
Çand û Civak

Rast
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Li ser hebûna malatê
Kurtelêkolîn
KURD Û ÇERKEZ DI ŞERÊ ENQERAYA TORANÎ Û STENBOLA ÎSLAMÎ DE (1918-1922)
03-07-2024
Burhan Sönmez
KURD Û ÇERKEZ DI ŞERÊ ENQERAYA TORANÎ Û STENBOLA ÎSLAMÎ DE (1918-1922)
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Babetên nû
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 522,755
Wêne 105,758
Pirtûk PDF 19,696
Faylên peywendîdar 98,586
Video 1,419
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Zaro Axa di çapemeniya Swêdî de
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Kurtelêkolîn
Rastîhevhatina du waniyan: Feqiyê Teyran û Yaşar Kemal
Pirtûkxane
Çand û Civak
Dosya
Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Jiyaname - Asta perwerdehiyê - Zanko (Bekelorya) Jiyaname - Cihê jidayikbûnê - Hewlêr Jiyaname - Cureya Xwendinê - Qanûn Jiyaname - Cureyên Kes - Arşîvvan Jiyaname - Cureyên Kes - Çalakwanê siyasî

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.485 çirke!