پێشەکی؛ پێشمەرگە
یەکێک لە نەریتە کەسی و گرنگەکانی ژیانم، لەبیرنەکردنی هاوڕێ شەهید و زیندووەکانمە. ئەو شەهیدانەی سەربەرزییان بۆ کردینە خەڵات و بە خوێنی خۆیان ئازادییان بۆ فەراهەم کردین و بوونە قەڵغان، ئەو هاوڕێیانەی بە ماندووبوون و شەونخوونی و ژیانی خۆیان، بنەماڵەکانیان پاراستین و نەیانهێشت خەبات و خوێنی شەهیدانمان بەفیڕۆ بڕۆن و ئامانجەکانمان سەر بخەن و بمانخەنە قۆناغێکی نوێ لە ژیانی ئاسوودەیی بۆ ئەم نیشتمانە.
گەرچی بیروڕای جیاواز لە بەردەمماندا گوزەر دەکەن، بەڵام هەرگیز پیرۆزیی هیچ کامیان و بیرەوەریی ساتەوەختێکی سەختی خەبات و تێکۆشانیان لەبیر ناکەم و هەر خۆشم دەوێن. ئەوان ماندوو بوون و منیان پاراست، منیش بۆ ئەوان خوێنی خۆم بەخشی. ئەوان بەخشندە بوون و ئەوانەی لەم هەستەش تێناگەن، دڵنیا بن کە ژیانی سەختی شار و شاخیان نەدیوە و پەشیمانی دەنۆشن و خۆشەویستی خەبات و ئەم خاکەش نین.
وشەی پێشمەرگە لە ناخ و دەروونی مندا بە شێوازێک چەکەرەی کردبوو و ڕەگی داکوتا، بە چرکەش لێم جودا نابێتەوە، چونکە مەزنترین کەسی نێو خێزانەکەمان کە هەمووان شانازیمان پێوە دەکرد، هەڵگری مانای ئەو وشەیە بوو. ئەو مرۆڤە مەزنەش کێ بوو؟
کاتێک ئێواران هەتاو ماڵئاوایی دەکرد، هەموو ڕێبوارە ماندووەکان پەلەی گەڕانەوەیان بوو بۆ ماڵەکانیان، گەڕەکەکەی ئێمەش پڕ بوو لە خەڵکی ماندوو و پیشەکار و کرێکار و پاسەوان و بارکێش و شۆفێر و فەرمانبەر. جا چیی تێدا نەبوو! دەتگوت کەشتییەکەی نووحە، پیاوە پیرەکان سڵاوەکانیان بۆنی ژیانی لێ دەهات، قسەکانیان بەهەند وەردەگیران. گەڕەکەکەمان ناوی چوارباخ بوو، کەچی جگە لە باخێک، بۆ دەرمانیش باخێکت لێ نەدەبینی! ئێواران منی منداڵ لە چاوەڕوانیی باوکمدا بووم، دەکرێت بڵێم هەموو هاوتەمەنەکانم هەر چاوەڕێ بوون باوکیان بێتەوە، باوکەکانی ئەوسامان هەموویان لە یەک دەچوون. ئای چەندە باوکی خۆم خۆش دەویست! ئەو لە مێژوودا پەرتووکێک بوو پڕ لە ئازار، پڕ لە نهێنی، پڕ لە فرمێسک، پڕ لە پرسیار... چەند نازدار بوو کە دەهاتەوە ماڵەوە، ئیتر ماڵەکەمان بۆنی ژیانی لێ دەهات، هەمیشە خۆراکی لەگەڵ خۆیدا دەهێنایەوە. باوکم تامی باخێکی پڕ لە گوڵاڵە و نێرگزی بەهاری دەدا، باوکم تامی نانی ئێوارانی دەدا و منیش هەمیشە تامەزرۆی نێو ئامێزی بووم. ئەو ساتەی سەرم لەسەر ڕانی دادەنا، نەمدەزانی نەدەبوو وا بکەم، ئیتر خەو دەیبردمەوە. کە بۆنی باوکمم دەکرد، هەستم دەکرد باوکم بۆنێکی لێ دێت بە هیچ کەسێکی ترەوە ئەو بۆنەم نەکردبوو. بۆنێک بوو، هەمیشە منی دەبردەوە ناو دونیایەک کە ئیتر هەستم بە فڕین دەکرد بۆ شوێنە دوورەکان، بۆ ئاسمانی شین و سواری پەڵە هەورێک دەبووم. تا ئێوارەیەکیان بارانی فرمێسکی چاوەکانی باوکم، سەر گۆناکانی تەڕ کردم. زۆر زۆرم پێ سەیر بوو، پرسیارم لێ کرد: باوکە، ئەوە دەگریەیت؟ وەڵامی دایەوە و گوتی: نا کوڕم، ناگریم. منیش لەگەڵیدا دەستم کرد بە گریان. هەڵڕشتنی فرمێسکی پیاو گەلێک مەزنە، وەک جەمال غەمباری شاعیر دەڵێت: کاتێک پیاو دەگری، کەون خەلەلی تیایە. بۆیە لە ناخەوە هەردووکمان بۆ بەختەوەریی ئەو ڕۆژگارەمان دەگریاین.
یەکەم جارم بوو باوکم ببینم کە دەگری، بەڵام سەدان جار دایکمم بینیبوو گریابوو، لام وا بوو تەنها دایک یان ئافرەت دەگری، لەگەڵ ئەوەشدا ئەو ئێوارەیە باوکم وانەیەکی نوێی لە ژیان فێر کردم. گریانی باوکم هەموو ئەو پرسیارانەی لە هزرمدا دروست کرد، دەتوانم بڵێم تۆوی دەیان پرسیاری لە هزرمدا چاند: کۆیلەبوون، بێ وڵاتی، ئازادی، چوونە چیا، یاخیبوون، هەژاری، قوڕولیتاوی زەمەن، نابەرابەری... ئای لەو وانە قووڵەی لەسەر ڕانی باوکم فێری بووم! وانەیەک پڕ بوو لە یاساکانی ژیان، ئەو یاسایانەی ژیانیان کردووە بە دوو کەرتەوە، ئەو یاسایانەی مرۆڤایەتییان لەتوپەت کردووە، ئایا باوکم بە پلان وای کرد؟ یان پێشبینیی ئەوەی کردبوو کە کوڕەکەی گەورە دەبێت و دەچێتە چیا و ئەویش باجی ئازادیی کوڕەکەی دەدات و لە زینداندا دایدەڕزێنن؟
باوکم بە هەژاری ڕازی بوو، ئێستا ئازادییشی لێ سەنراوەتەوە، دوژمنێکی چەندە دڕندەمان هەبوو، ئێستا من بەزەییم بە باوکم و دوژمنەکەشمدا دێتەوە! کە ڕێگەی مەنفامان گرتە بەر، کە ئازادی خۆی نمایش کرد، ئیتر نەمتوانی لەوە زیاتر لای باوکم بم و ئەویش نەخۆشی و پیری تەنگی پێ هەڵچنی و گیانی بەخشییە ژیانی ئێمە. وەک لە سەرەوە ئاماژەم پێ داوە، باوکم لە چین و توێژێکی هەژار و خێزانێکی هەژاردا پەروەردە بووە. لە ڕاستیدا بە دەوڵەمەنترین مرۆڤی جیهانی دەزانم، زۆرترین سەروەت و سامانی مرۆیی بۆ بەجێ هێشتین و وەک بەشەمیرات بۆمان مایەوە و دابەشمان کرد بەسەر من و دوو برای ترمدا، هەر برایەکمان بەشەمیراتی خۆی بەر کەوت و ئەویش ناوی پێشمەرگە بوو، کە مەزنترین و پیرۆزترین ناو بوو. لەم بەشەمیراتەدا، بەنرخترین سامانی ماددی و مەعنەوی هەبوو کە مێژوویەکی پڕ سەروەریی بەجێماوی باوکم بوو. لە خێزانەکەماندا، یەکەم کەسی ئەندامی خێزانەکەمان حسێن کە برا گەورەمان بوو، بوو بە پێشمەرگە و بەندەش بە هەمان شێوە، دواتریش نووری برام بوو بە پێشمەرگە. لەگەڵ تەمەنی ژیانی پێشمەرگایەتیماندا، هەریەکەمان بە جۆرێک دەکەوینە ژێر شاڵاوی دەستگیرکردن و ئەشکەنجدان و حوکمدانمان لەلایەن حکومەتی بەعسی شۆڤێنی سەددام حسێنەوە. ئەمە جگە لەوەی باوکم خۆی لە شۆڕشی ئەیلوولدا بۆ ماوەی سێ ساڵ زیندانی دەکرێت، جارێکی تریش لەسەر بوونی من بە پێشمەرگەی یەکێتی، بۆ ماوەی دوو مانگ لە دائیرەی ئەمنی #سلێمانی# زیندان دەکرێتەوە، دواتریش برا گەورەکەم بۆ ماوەی پێنج ساڵ حوکم دەدرێت و نووریی براشم لەگەڵ چوار هاوڕێی شار و هاوسەنگەری شاخ، بۆ ماوەی بیست ساڵ حوکمی بەسەردا دەسەپێنرێت. دووان لە هاوڕێکانی کە یەکێکیان بە ناوی عەبدوڵڵای سدیق سوارە بوو کە خاڵۆزای دایکمە، لەسێدارە دەدرێت. نووریی براشم لە سەرەتای ڕاپەڕینی سەرتاسەری ئازادکردنی کوردستان، لەگەڵ فەرەیدوون دارتاش و مامۆستا حەمە سەرسپی و چەند هاوڕێیەکی زیندانیدا ئازاد دەکرێت و بەندەش یەکەم کەس بووم، دوای هاتنەوەی ئاسۆی قومری لە شاخ کە بوو بە سیخوڕی ڕژێم، دەستگیر کرام و بۆ ماوەی بیست ساڵ حوکم درام و دواتر بە لێبوردنی گشتیی ڕژێم ئازاد کرام.
پاش ئەوەی بە ئەرکی سەرشانی خۆم زانیوە، ئەو ڕۆژگارانەی لەگەڵ هاوسەنگەران و ئەو تێکۆشەرانەی لە ڕۆژگارە سەختەکاندا پێکەوە خەباتمان دەکرد بۆ ئازادی و سەرفرازی و بەدیهێنانی مافی چارەنووسی گەلەکەمان، مێژووی پڕ سەروەری و ڕووداو و کارەساتی پڕ تراژیدیا دووچاری هێزی پێشمەرگە دەبوونەوە و ئەو زوڵمانەی کە لەلایەن هەندێک بەرپرسەوە لەژێر ڕکێفی یاسای شۆڕش و ئەقڵیەتی توندڕەوانەی شاخەوە ڕووبەڕووی هەندێک لە تێکۆشەری قارەمانی بێتاوان دەکران، هەندێک لەو چیرۆکانە بگێڕمەوە. ئه و چیرۆکانەی پێشمەرگەیان دووچاری شکست دەکرد و بەرەو هەڵدێریان دەبردن، هەندێک لە مێژووی ئەو خەباتگێڕانە لەم پەرتووکەدا بۆ نەوەی نوێ بە ڕاست و دروستی، بەبێ بەرژەوەندیی حیزبی و بەرژەوەندیی تاکەکەسی بخەمە بەر دیدی خوێنەر...
کاتێک کەسێک بیەوێت باس لە یادەوەری و مێژووی شۆڕش و جۆری دروستبوونی شۆڕش بکات، دەبێت خودی ئەو کەسایەتییە بەشداری نێو ئەو شۆڕش و چیرۆک و بەسەرهات و قوربانییانە بێت کە لە نزیکەوە ئاگادار بوون، یاخود خودی خۆی بەشێکی گرنگی مێژووی ئەو خەباتە بووبێت. گەر واش نەبێت، نووسینەوەیان هەمیشە زیندوو نابێت و ناچێتە قاڵبی گێڕانەوەی مێژووی خەباتگێڕان و سەروەریی شەهیدان و نەبەردییەکانی هاوسەنگەرانمان. ئەگەرچی ڕەنگە بە یاسای حیزب و داوای تاکەکەس مێژوو بنووسرێتەوە و پاداشت و خەڵات بکرێیت، بەڵام ئەوەش دەبێتە کاری چەواشەکاری بۆ دەرخستن و هەڵماڵینی ڕاستییەکان و بۆ نەوەی نوێ و خراپ تێگەیشتنیان. دەمەوێت ئەوەش بڵێم، ئەگەرچی بە هۆی درکاندنی هەڵە و کەموکوڕی و تاوان و تەنانەت کێشە و ململانێکان و ئەو گرفتانەی بە یاسای شاخ دەسەپێنران؛ ماندووم بکەن، بەڵام هێشتا ناگاتە یەک تاڵە مووی سەری تێکۆشەرێک کە ڕۆژگارێک بووە ژیان و حەز و ئارەزووەکانی بۆ میللەتەکەی وەلا خستووە و ناخۆشترین ڕۆژگاری ژیانی لە چیاکاندا بەسەر بردووە.
دەمەوێت ئەوەش بڵێم هەندێک بابەت و نووسراوم بڵاو بوونەتەوە، لێرەدا دووبارە بە سەرنج و تێبینییەوە نووسیومنەتەوە. هەروەها داوای لێبوردن لە تەواوی هاوسەنگەران و ڕێکخستنە نهێنییەکانی ناوشار و ئەو بەڕێزانەش دەکەم کە ناویانم لەیاد نەماوە و ناویانم نەهێناوە. بەئومێدم توانیبێتم خزمەتێکی بچووکی تەواوی خەڵکی کوردستانم کردبێت، لە ڕێگای نووسینەوەی ئەم باسە کورتەی ئەو مێژووەی خۆم بەشێک بووم لێی. بەئەمانەتەوە ڕاستیی ڕووداوەکانم خستۆتە سەر پەڕەی کاغەز، وەک ئەرکێکی ئەخلاقی و بەرپرسیارێتییەکی خۆم، وەک پێشمەرگەیەکی خاک و خەڵکی کوردستان بەرامبەر نەوەکانی داهاتوومان ئەم مێژووە بنووسمەوە، ئومێد دەکەم زامی برینەکانم نەکولاندبێتنەوە، بەڵکوو لە ڕێگای دەرخستنی حەقیقەتەکانەوە؛ هۆکارێک بم بۆ ساڕێژکردنی ئەو زامانە.
#شەهاب کەریم#
#مێژوویەک لە لوولەی تفەنگەوە؛ ڕۆژگارە سەختەکانی شاخ 1979-1991# [1]