شەماڵ ئاکرەیی
ناڤونیشانێ پەژراندی یێ هەر پرتووکەکێ ل گۆڕی ڕەخنەگرێ ئیتالی ئەمبێرتۆ ئیکۆ Umberto Eco (5ێ کانوونا دویێ 1931 – 19ێ شوباتا 2016)، ئەوە یێ خواندەڤانی بەر ب تێگەهشتنەکا دەستنیشانکری نە بەت، ژ بۆ سەلماندنا ڤێ بۆچۆنێ چەند نموونەیەکان دیار دکەت، وەکو ڕۆمانا “جەنگ و ئاشتی War and Peace” یا لیۆ تۆلیستۆیێ ڕووس Leo Tolstoy و ڕۆمانا ” گۆلاڤ Das Parfum ” یا ڕۆماننڤیسێ ئەلمان پاتریک زۆسکیند Patrick Süskind و ڕۆمانا ” ڤەگێڕا فیلمان Die Filmerzählerin ” یا ڕۆماننڤیسێ چیلی هێرنان ڕیڤێرا لەتێلەر Hernán Rivera Letelier. ڤان شاکاران ناڤوبانگەکێ زۆر هەیە و ناڤۆنیشانێن وان مرۆڤی بەر ب چو سەمتێن مژدار نابەن، بەلکو دبنە دەرازینک داکو خواندەڤان یەکسەر بچیتە د ناڤا ناڤەرۆکا وان دا.
دەستنیشانکرنا ناڤونیشانی، ل گۆڕی دیتنا ڕۆلان بارت Roland Barthes، زەحمەتیەکا مەزن بۆ خودانێ کارێ هزری یان ئەدەبی دروست دکەت، کو پێدڤیە ب پەیڤەکێ یان دویان یان گەلەک هەتا چار پەیڤان ژی، بەرهەمێ خوە ب ئێخیتە د چارچووڤەکێ جوان یێ هزری و دەربڕینی. هەر چاوا بیت و سەرباری کو هەژمارا نڤیسەران ل سەرانسەری جیهانێ گەلەک زێدەبوویە و ناڤونیشان یێن بووینە قەتلازی کو ب شێوەیەکی یان یەکێ دی، ڕەنگە هاتبیتە بکارئینان، هەتا ڕادەیەکێ نها قەیرانا ناڤونیشانانان سەرهەلدایە!. لێ هەر چاوا بیت گەرەکە ناڤونیشان یێ ئەفراندی بیت وچو ئەفرێنەرەکی دی بەری وی ئه و پەیڤ بکار نەئینا بن وەکو ناڤونیشان.
ئەرێ ناڤونیشانێ پرتووکێ کەنگی دهێتە دانان؟ بەری نڤیسینا پرۆژەی؟ یان دەما پرۆژە ب داوی دهێت؟. ژ بۆ کۆمێن کورتە چیرۆکان هەتا ڕادەیەکێ بەرسڤ یا ئالۆزە!. بەرهەم هەنە ناڤونیشانێن وان چو هەڤبەندی ل گەل ناڤەرۆکا چیرۆکێن ئه و کۆم ب خوەڤە دگریت نین، لێ ڕێژەیەکا باش یا نڤیسەران ناڤونیشانێ یەک ژ چیرۆکێن کۆمێ یا کو ب دیتنا وی یان ب حەز ژێکرنا وی باشترینە یان سەرنجراکێشترینە، دکەتە ناڤونیشانێ سەرەکی یێ کۆما خوە.
رەنگە گەلەک ژ نڤیسەران ل گەل من د هەڤڕا بن کو دەما بەرهەمەکێ نوو یێ نڤیسەری چاپ دبیت، نڤیسەر هەستێ ب خوەشیەکێ دکەت کو گەلەک مینا وێ خوەشیێ یە یا کو مرۆڤ هەست پێدکەت ل دەما ژ دایکبوونا زارۆیەکێ مرۆڤی!.
ئەڤجا چاوا مرۆڤ ل ناڤەکێ جوان و پڕ ڕامان و خوەش و دلڤەکەر و پەژراندی و زەلال بۆ زارۆیێ خوە دگەڕێت، هەر ب هەمان شێوە گەرەکە نڤیسەر ناڤێ پرتووکا خوە ژی ب ڤی پیڤەری دەستنیشان بکەت. چاوا مرۆڤ حەز ناکەت ناڤەکێ نە ژ هەژی و کرێت کو ڕەنگە دلێ مرۆڤی پێ ڕاببیت یان ژ بەر ب کوزریت، چونکی یێ دوورە ژ مۆزیک و جوانی و ئەستاتیکیەتێ Aesthetics ، لەوڕا چێدبیت هەتا ڕادەیێ مرۆڤ بەرێ خوە ژێ وەربگێڕێت!.
ئەڤا من ل سلال نڤیسی، دەرازینکەکە داکو ئاماژێ ب ناڤونیشانێ کۆما نوو یا چیرۆکێن چیرۆکنڤیس ئەدیب عەبدوللای یا ل ژێر ناڤێ “چەپا گلێشی” بدەم. بکارئینانا پەیڤا “گلێش” ب دیتنا من، نە یا گونجایی یە و دکەڤیتە دخانەیەکا ڤەدەر ژ جوانی و چێژ و خوەشی یا پەژراندی. ل ڤێرە، مەبەستا من نە ئەوە کو چێنابیت پەیڤێن خەمگین و نەخوەش کو دەربڕینێ ژ ناخ و دەروونێ مرۆڤی دکەت بکار بهێن وەکو پەیڤێن” خەم، کۆڤان، ڕۆندک، گری، مرن…هتد”. نەخیر، مەبەستا من ئه و پەیڤن یێن نە ئەدەبی!. پەیڤا “گلێش” پەیڤەکە ڕەنگە بۆ ناڤونیشانێ پرتووکەکا زانستی بکێر بهێت کو سەرەدەریێ ل گەل “گلێشی” و یان زیان و سودێن “گلێشی” و چاوا دێ “گلێشی” دوبارە بکارئینین، ڕیسایکلینکا گلێشی” و ژینگەه و “گلێش”… هتد.
بۆ زانین، بەری کو نڤیسەرێ هێژا ئەدیب عەبدوللا، ئەڤێ کۆما چیرۆکان بۆ چاپێ بشینیت، من بۆ پێشنیار کو ناڤەکێ دی بۆ ب هەلبژێریت، چونکی ئەز نابینم “چەپا گلێشی” ناڤەکێ ڕند و خوەشە، چونکی ئەدەب ب پایەبلندیا خوەڤە، جوانی و ڕندیە و ئەڤ ناڤونیشانە دلێ خواندەڤانی تەنگ و نەخوەش دکەت.[1]
Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet bi zimana (کرمانجی) hatiye nvîsandin, klîk li aykona
bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەڤ بابەت ب زمانا (کرمانجی) هاتیە نڤیساندن، کلیک ل ئایکۆنا
بکە ژ بو ڤەکرنا ڤی بابەتی ب ڤی زمانا کو پی هاتیە نڤیساندن!
Ev babet 1,318 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!