Navê pirtûkê: Gotarên Zimannasiyê
Navê nivîskar: 1. Kenan Subaşı, 2. Resul Geyik.
Cihê çapkirina pirtûkê: Istanbul
Navê çapxaneyê: Nûbihar
Sala çapê: 2018
Zimannasî ji bo fêhmkirin û têgihiştina ziman, zelalbûna pirsgirêk û arîşeyên ziman, senifandin û nasîna ziman, herwiha ji bo dîtina peywenda di navbera zimanan de qadeke sereke ye. Tê zanîn ku zimannasiya li cîhanê roj bi roj bi geşedan û keşfan û bi teoriyên nû gihişte vê qonaxê. Îroj jî ev geşedan temam nebûye û ji aliyê gelek zanyaran ve di vê qadê de lêkolîn û tespîtên nû tên kirin. Ji ber ku ziman jî weku hebûneke zindî tê qebûlkirin, bi guherîna dinya û jiyanê re ziman jî ji vê guherînê nesîbê xwe digire. Lewma xebat û lêkolînên li ser ziman wisa dixuyê ku heya mirov û zimanên wan hebe, dê her berdewam be. Di vê xebatê de me jî weku komeke xwendekarên doktoraya zimanê kurdî, di vî warî de di çarçoveya dersên zimannasiyê ya bernameya doktorayê de xwest ku pêşkeşî, nîqaş û nirxandinên xwe yên di dersê de bikin pirtûkeke bi vî şiklî. Her çiqas îdiaya me ne ew be ku em tespîteke nû û keşfeke nû li zimannasiyê dikin jî armanca me ya sereke ev bû ku qet nebe di van babetan de bejn û bala kurdî bê dîtin. Mîna ku me li jor jî anî ziman, belkî fêhmkirin û nasîna zimanekî, herî baş bi vê rêyê çêbûya. Lewma her hevalek, li gor xwendin û çavkaniyên li ber destên xwe, di vî warî de mijarên curbicur hilbijartin û li ser xebitîn. Dema ku pirtûk bê xwendin, dê baştir bê fêhmkirin ka çi hatiye kirin û li ser çi hatiye rawestan. Lê dîsa jî li vir usûlen bi kurtî qala naverokê bê kirin dê mifadar be. Pirtûk li ser çar beşan amade bûye. Mijarên sereke yên zimannasiyê weku dengnasî, teşenasî, hevoksazî û watesazî di beşa yekem de hat tomarkirin. Di sernivîsa watesaziyê de ji ber ku di xebata beriya vê pirtûkê de bi giştî teoriya wê hatibû nasandin, di vê sernavê de weku destpêkekê, watesaziya kurdî hat ravekirin. Hersê sernivîsên mayî jî bi kurtî hem ji aliyê teoriya xwe ve hatin nasandin hem jî bi mînakên pratîk ên di zimanê kurdî de hatin nîşandan. Di beşa duyem de çend mijarên navdîsîplînî cih girtin ku bi kurtî di warê sosyolînguîstîkê de çemkên bingeh hatin pênasekirin û nêrîna Jousha A. Fishman di çarçoveya xebatên wî de hat nirxandin. Di vê beşê de mijareke din jî bidestxistina ziman bû ku bi du gotarên cuda du hevalên me weku bidestxistina zimanê yekem û bidestxistina zimanê duyem ji me re prosesa bidestxistina ziman, rave kirine. Ji bilî vê di vê beşê de sernivîsa dawî jî li ser guhertoya devok û zaravayan e ku rêbaza jihevcudakirina wan û peywenda wan a bi hev re çawa ne, hatiye vegotin. Di beşa sêyem de di sernivîsekê de qala rêbaza dîakronî û sînkronî bi çavên zimannasê navdar Saussure, hatiye nirxandi.
[1]