Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Avdel Elî Ebdo
15-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Çeto
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Ezêz
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Dawûd
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Azad Dexîl Tealo Xidir
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Benat
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Adî Cirdo Hisên
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Ado Îdo Qasim
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jimare
Babet
  536,672
Wêne
  109,396
Pirtûk PDF
  20,212
Faylên peywendîdar
  103,628
Video
  1,530
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,377
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,748
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,973
عربي - Arabic 
30,360
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,878
فارسی - Farsi 
9,564
English - English 
7,547
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,644
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
347
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
71
Español - Spanish 
54
Polski - Polish 
54
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
51
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
5
Catalana - Catalana 
5
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Srpski - Serbian 
3
Hrvatski - Croatian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
हिन्दी - Hindi 
2
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,987
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,099
Şehîdan 
4,217
Enfalkirî 
3,367
Pirtûkxane 
2,749
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,262
Cih 
1,157
Belgename 
291
Wêne û şirove 
162
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
324
PDF 
31,268
MP4 
2,521
IMG 
200,528
∑   Hemû bi hev re 
234,641
Lêgerîna naverokê
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BI...
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Piştî 19 rojan ji lêgerînê ...
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azad...
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
هورمزدكًاه ألقوش كان معبداً داسنياً وليس ديراً مسيحيّاً
Kurdîpêdiya ne dadgeh e, ew tenê daneyan ji bo lêkolînê û eşkerekirina rastiyan amade dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي - Arabic
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست1
Kurmancî0
English0
کرمانجی0
هەورامی0
لوڕی0
لەکی0
Zazakî0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Français0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Catalana0
Cebuano0
Čeština0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Lietuvių0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ترکمانی0
हिन्दी0
ქართველი0
中国的0
日本人0

حاجي علو

حاجي علو
حاجي علو

فاجأني وكيل الوزير كريم سليمان العبيدي في كتابه الشيخان وعين سفني في سطور حين ذكر أن دير ربن هرمزد قد تأسّس عام 640م, فجأة قفز إلى ذهني الهجوم العربي الإسلامي على بلاد الساسان الداسنيين الئيزديين في ذات الوقت, وفرض الإسلام على كل أرضٍ وصلت إليه فتوحاتهم بدءاً من معركة القادسية 637م حتى إكتسحوا كل العراق بلاد الداسنيين فأبادوهم عن بكرة أبيهم إما قتلاً أو هرباً أو إشهار إسلامهم, فتركت معابدهم نهباً للغزاة أو غيرهم ممن لم يشملهم التكفير والذبح كأهل الذمة من المسيحيين المتجاورين الأحرار الذين ضمّن لهم عمر بن الخطاب سلامتهم وحريتهم بموجب العهدة العمرية, فكان ولابد في هذه الحالة أن يُسلّم الداسنيون معابدهم وممتلكاتهم غير المنقولة لجيرانهم المسيحيين طوعاً أو غصباً أو أن يشهروا مسيحيّتهم ويحتفظون بمعبدهم وممتلكاتهم, قبل أن يُطالهم سيف الإسلام العربي فيهلكوا أو يعتنقو دين العدو وهكذا قد فعل مجيور المعبد الداسني الذي سمي بالرهبان هرمزد فيما بعد, علماً أن إسم هرمزد ليس إسم شخص إنما هو إسم الإله الزردشتي الداسني صاحب المعبد (هورمزدا) ومعابده تسمى هورمزدكًاه جمعها هورمزدكًان , حوَّرها الكورد بعد الإسلام إلى مزكًةفت وهو المسجد حتى اليوم .

المعروف الشائع أنّ هورَمزدا إسم فارسي لكن, ذلك خطأٌ فظيع أيضاً, كل شيء كوردي إعتبروه فارسياً بل هو إسم كوردي صرف لا يعرف الفرس معناه إلا كإسم علم للإله الأكبر (هور مز دا) ثلاث كلمات كوردية لا يفهمها الفرس وهي: هور/ الشمس, مز /الخير أوالحق, دا/ وهب أعطى, وهي بالفارسية (خورشيد راست داد), أما أصحابها الداسنيون الناجون فلم ينسو معبدهم ولا يزالون يدعون ملكيّته بإسم دير ملك فخردين الذي على يده ومعاصريه تأسّس الدين الئيزدي الحالي فكانت نهضة دينية جبارة لتاريخهم نصيب فيها, ومعظم الأديرة لها أسماء ئيزدية من ذلك الزمن مثل دير مارعوديشو شيخ بابك في النصيرية وشاسوار مار كوركيس في بيبان, وقد لا تكون كلها لنفس الأسباب أو بنفس الطريقة, بل للتعايش السلمي الأخوي في القرى المختلطة لقرون عديدة بعد ذلك, فالمؤكّد أن التحالف العربي الحربي مع المسيحيين وتأثير العهدة العمرية قد إنهار بعد إستتباب الأمر لهم وسيطرة الإسلام على الكفار الساسانيين وإبادتهم والقبض بقوة على مصر وسوريا المسيحيّتين, في النصف الثاني من العهد الأموي أي أثناء خلافة عبدالملك بن مروان وتولي الحجاج ولاية العراق فأعاد الجزية وطبقت سورة التوبة على المسيحيين بقوة (اهل العراق أهل الكفر والنفاق) الكفر هم الداسنيون الزرادشتيون والنفاق هم المسيحيون واليهود , حتى أن أعدل خلفائهم عمر بن عبالعزيز فرض جزية الأموات على الأحياء من المسيحيين .

هذا ما تأكّد لنا بعد مطالعتنا لصفحات من كتاب ألقوش عبر التاريخ للمطران يوسف بابانا الطبعة الثانية دهوك 2012 بالحرف الواحد أكد لنا أن الربان هورمزد هو فارسي وهذا أيضاً خطأ كبير نتج من تسمية الساسانيين كلهم بالعجم والعجم ترجم إلى فارسي فقط وهكذا ضاع الكورد من التاريخ وغالبية العراقيين الساسانيين هم كورد وليسوا فرساً لكن تشابههم اللغوي ودينهم الزرادشتي المشترك جعلهم بتسمية واحدة, عجم ثم فرس وغاب إسم الكورد عن التاريخ كما نرى, ولما إعتُبر فارسياً فقد نسب إلى بلاد فارس الأحواز وهذا خطأٌ أكبر نشأ جرّاء الروايات القصصية.

يذكر الكتاب في ص 133 تعاون المسيحيين الوثيق مع العرب الغزاة والي الموصل عتبة بن فرقد الذي عينه عمر بن الخطاب, فيوعزون ذلك إلى أن مار هورمزد قد أحيا إبنه الميت وليس إلى تحالفهم معهم بموجب العهدة العمرية بحيث أن المسيحيين هم الذين سمّوا عمر بالفاروق والعادل والمخلص بحسب الكاتب المسيحي سهيل قاشا (ربما هو أيضاً من ألقوش) ثم يتطرّق الكتاب إلى وصف الدير فيقول أنّ فيه 14كوّة غير نافذة أي محفورات في الحائط وهي مشاعل نيران زرادشتية توجد منها في جميع المعابد الئيزدية حتى اليوم تشعل فيها الفتائل عشيات الأيام المقدّسة, بعد تنصير الدير قد نقش صليباً لكل كوة وهذا أمر طبيعي, هذا بالإضافة إلى أعداد كبيرة من المجيوريين تحولوا إلى المسيحية مع معابدهم كي لا يستولي عليها المسلمون, حتى أنّ بعضهم أصبحوا قديسين مميزين مثل القديس نسطوريوس صاحب المذهب النسطوري الأشبه بالكاثوليكي وهذا هو أقرب المذاهب المسيحية مقبوليّةً لدى من يُؤمن بالتناسخ كالئيزديين الزرادشتيين, بل هو المذهب المانوي الزرادشتي بحذافيره صبغه نسطوريوس (الفارسي أيضاً) بالصبغة المسيحية, فكان ماني الفارسي الأشكاني يدعي أنه هو المسيح المخلص وقد قتله الملك بهرام الأول الساساني في 271م, ومن بين هؤلاء أيضاً يذكر في ص 134 يوحنا الفارسي الفارسي أيضاً و إيشوع صبران أسسا كنيسة في المكان الذي فيه معبد الشيخ عدي دون أن يذكر لالش وفي نفس الفترة, النصف الأول من القرن السابع الميلادي و لكننا لا نرى أثراً لصليب, يبدو أن الداسنيان في ذلك الوادي الوعر لم يضطرّا إلى نقش صلبان أو علامات دالة على المسيحية بسبب عجز العرب المسلمين عن التوغل في مثل تلك المناطق لكن الروايات تنقل الأخبار بعشوائية ومن هنا نشأ الإدعاء بأنه كان ديراً قبل الشيخ عدي وهذا خطأ أيضاً, الشيخ عدي الأول لم ير لالش والثاني دخله وهو عامر تسكنه أسرة ئيزدينةمير .

ما قصة هؤلاء؟ كلهم فرس وأثناء الغزو الإسلامي الأول؟ حتى أن الكتاب يتجاهل الداسنيين المحيطين بهم ولا يُسميهم بأي إسم, إما سكان المناطق المجاورة أو السكان الأصليين, لا بد أن هناك تحيُّز من نوع ما, إنهم حتى الآن يُسموننا بالداسنيين فلماذا لم يسميهم بأيّ إسم؟ إنهم ينكرون وجودهم بالمرة وإلا لكانوا قد سموهم بالميديين أو الزرادشتيين أو الكورد أو الداسنيين كما هو الآن (دسناي) وقد أَورد إسم يوسف بوسنايا أي البوزاني كأحد الرهبان، هذا التحيُّز والإنكار الذي لا يُمكن ترقيعهما في هامش ص 64, فيقول في كلامه عن الحضر أنها كانت مسكونة من قبل العرب والآراميين وهذا خطأٌ كبير, جميع المصادر النزيهة تؤكد أنها كانت مسكونة من قبل الفرس والآراميين بينما العرب يجعلون من الآراميين عرباً فيقولون من العرب والفرس, لكن الحقيقة هم الآراميون قوم زنوبيا الآرامية ملكة تدمر التي يجعلها العرب عربية أيضاً, أما الفرس فهم الكورد الداسنيون الذين هم الآن عشيرة الختاري التي ينتمي إليها العائلة الشمسانية, هربوا منها في العهد العباسي ولجأوا إلى الجبال ونجوا .

سؤالٌ لابد أن يُطرح : كيف أنّ سكان ألقوش هم كلدان بل معظم مسيحيي شمال العراق أيضاً ؟ المعروف تاريخياً أن الآشوريون هم الذين قدموا شمال العراق وسكنوه والكلدان هم سكان جنوب العراق فقط ولم يأت عصرٌ بعد سقوطهم في 539 ق م. أنهم سادوا وفتحوا البلدان نهائيّاً وحتى سقوط الساسانيين وفجأةً أصبحوا سكان ألقوش ومعابدها ؟ لابد أنهم قد رافقوا العرب المسلمين في غزواتهم فسكنوا المناطق التي هرب منها سكانها , والمعروف تاريخياً أيضاً أن جنوب العراق كان مملوءاً بالكلدان وطنهم الأصلي خاصة الحيرة ذات الأديرة العديدة التي كان عرب المناذرة يلجأون إليها وحتى المدائن مقر البطريركية الجاثليق, فأين هم الآن؟ لابد أنهم قد تجحفلوا مع جيوش المسلمين العرب الغزاة أثناء تقدمهم شمالاً, أو هرباً منهم في أوقات لاحقة بعد أن إستتب الحكم للمسلمين , وفي إعتقادي أن الأمرين قد حدثا بعد تغيير المعادلات بمرور الزمن, تحالفاً معهم أولاً وبعد ذلك هرباً منهم, فخلا منهم جنوب العراق ومن بقي منم فَقَدَ خصوصيته والجدير بالذكر أن المسيحيين الذين يعيشون في كوردستان لم يفقدو أيّاً من خصائصهم القومية المميزة وهذا لا يمكن تفسيره إلاّ بالتسامح الأخوي الذي يتمتع به الكورد.

الكتاب يُشير بوضح إلى تعاون المسلمين العرب والمسيحيين في بداية الفتوحات منذ عهد عمر بن خطاب صاحب العهدة العمرية التي أصدرها بعد زيارة له إلى فلسطين وإجتمع بالمسيحيين, ثم تعاون عتبة بن فرقد والي الموصل معهم ومساعدتهم في زمن عمر.

نكتة الكتاب, ذكّرني بها فصل هجرة الألقوشيين إلى أدنة التركية, حينها تذكرت روايةً من عمتي المرحومة نيسان عرب بنت سينم أنّ خالها أو عم أمها كان قد رحل إلى أدنة في ذلك الوقت ولما عاد سمي ب سلو أدني ليحكي قصصاً طريفة أنهم أكلوا في غداء أحد أيام العمل في بستان للكروم, أنهم أكلوا المعلاك (الكبد) نيّئاً مع الخبز وسلو هذا كان من بوزان المجاورة لألقوش وهو خال والد ميرزا كورو إبن أخته غزال, أخيراً أعتقد أنّ تاريخ الهجرة قديكون في 1912, لكن تاريخ الغلاء (سي زير) كان في 1917 سنة سفر بلّك إثر إندحار الجيش العثماني ونهب كل شيء وقعت عليه يدهم فلم يبق للناس ما يأكلونه.[1]

Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 1,069 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | sotkurdistan.net
Gotarên Girêdayî: 6
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 04-09-2022 (2 Sal)
Bajêr: Mûsil
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 16-09-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 16-09-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 04-03-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,069 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.136 KB 16-09-2022 Hejar KamelaH.K.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Armanca dewleta Tirk doza Efrînê tesfiye bike
Pirtûkxane
KURDGALNAMEK (KURDBÊJNAME) GENCÎNE Û ŞAHKAREKE HÊJA YA DÎROKA KEVN A KURD Û BELUÇAN، Cild: I
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
Resul Geyik
Kurtelêkolîn
Aloziya Sûriyeyê derbasî sala xwe ya 14’an bû-1
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Meşa azadiyê û duriyanên 19’ê Tîrmehê
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Erdal Kaya
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Kurtelêkolîn
Şoreş û Parastina Cewherî
Kurtelêkolîn
12 salên li ser xeta jina azad
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Narin Gûran

Rast
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
11-08-2024
Sara Kamela
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
09-09-2024
Sara Kamela
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Piştî 19 rojan ji lêgerînê termê Narîna 8 salî hat dîtin
09-09-2024
Sara Kamela
Piştî 19 rojan ji lêgerînê termê Narîna 8 salî hat dîtin
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
13-09-2024
Sara Kamela
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Babetên nû
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Avdel Elî Ebdo
15-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Çeto
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Ezêz
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Dawûd
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Azad Dexîl Tealo Xidir
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Benat
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Adî Cirdo Hisên
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Ado Îdo Qasim
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jimare
Babet
  536,672
Wêne
  109,396
Pirtûk PDF
  20,212
Faylên peywendîdar
  103,628
Video
  1,530
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,377
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,748
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,973
عربي - Arabic 
30,360
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,878
فارسی - Farsi 
9,564
English - English 
7,547
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,644
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
347
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
71
Español - Spanish 
54
Polski - Polish 
54
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
51
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
5
Catalana - Catalana 
5
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Srpski - Serbian 
3
Hrvatski - Croatian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
हिन्दी - Hindi 
2
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,987
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,099
Şehîdan 
4,217
Enfalkirî 
3,367
Pirtûkxane 
2,749
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,262
Cih 
1,157
Belgename 
291
Wêne û şirove 
162
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
324
PDF 
31,268
MP4 
2,521
IMG 
200,528
∑   Hemû bi hev re 
234,641
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Armanca dewleta Tirk doza Efrînê tesfiye bike
Pirtûkxane
KURDGALNAMEK (KURDBÊJNAME) GENCÎNE Û ŞAHKAREKE HÊJA YA DÎROKA KEVN A KURD Û BELUÇAN، Cild: I
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
Resul Geyik
Kurtelêkolîn
Aloziya Sûriyeyê derbasî sala xwe ya 14’an bû-1
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Meşa azadiyê û duriyanên 19’ê Tîrmehê
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Erdal Kaya
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Kurtelêkolîn
Şoreş û Parastina Cewherî
Kurtelêkolîn
12 salên li ser xeta jina azad
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Narin Gûran

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.984 çirke!