Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,974
Wêne 106,062
Pirtûk PDF 19,744
Faylên peywendîdar 99,025
Video 1,437
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,552

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,728

هەورامی 
65,707

عربي 
28,768

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,136

فارسی 
8,307

English 
7,142

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergê...
Weşanên
Şerq û Kurdistan
التقويم الئيزدي
Kurdîpêdiya dîroka duh û îro ji bo nifşên siberojê arşîv dike!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0
التقويم الئيزدي
Kurtelêkolîn

التقويم الئيزدي
Kurtelêkolîn

حاجي علو

لقد أصبح الجهل والدجل سمة الثقافة الدينية الئيزدية وسرطاناً أصاب أقلامهم, لقد أصبحت المغالات وضرب الأخماس بالأسداس منهجاً شاملاً للجميع, ومع ذلك فقد تأكد لنا أن شعبنا هو أعرق شعب وأسبق الناس إلى الحضارة و ديننا هو أقدم الأديان وأدومها على الإطلاق لكن يجب أن يكون البحث فيه بالطرق العلمية الطبيعية فديننا الشمسي هو دين الطبيعة أولاً وأخيراً وشعبنا هو شعب كوردستان شمال العراق منبع الحضارة الأول الذي بدأت فيه قبل السومريين بكثير: أولاً بإكتشاف النار قبل 40 ألف سنة ق م , وفيه بدأت الزراعة قبل 15 ألف سنة ثانياً , وتدجين الحيوان قبل 12 ألف سنة ق م ثالثاً وبنى المآوي والبيوت والقرى البدائية قبل 10 ألاف سنة ق م رابعاً, وصنع أواني الفخار وطبخ وخبز خامساً, ومنها بدأ زحف الحضارة جنوباً حتى وصل بلاد سومر قبل 5 آلاف سنة فقط ق م حيث نضجت وتمخضت عن التدوين وتخليد الحضارة السومرية في 2900 سنة ق م , هذه حقائق لا يُمكن لأحد إنكارها , لكن بسبب النقص في وثائقنا التاريخية نتيجة الإضطهاد العنيف المستمر, وعجزنا عن إثبات عراقتنا وتلهُّف شبابنا لسد العجز, جعلهم يتبارون في التطرف وإختلاق شتى الإجتهادات لإكتشاف تاريخهم العريق المطمور ورفع معنويات الثقافة الئيزدية وإن كانت بطرقٍ غير علميّة.
من هذه المحاولات ما قدمه أحد الشباب الغيورين قبل أيام من مقترح حول تقويم ئيزدي, إنه إندفاعٌ مشكور لكنه جهدٌ يُصرف سدىً, فالزمن ليس في يدنا والمُدد هي من وضع الطبيعة ولا يُمكن التلاعب بها في تحديد الفترات والوحدات الزمنية المختلفة مهما كان, الطبيعة هي التي حدّدت مُددها وسرعتها ومقدارها, الإنسان فقط يُحاول جاهداً أن يُنظم حياته بموجبها فيسمي الوحدات الزمنية ويُقسمها في جداول وتقاويم على مر العصور, هو يستطيع أن يقيس لكنه لا يستطيع أن يُحددها على مزاجه, فهولا يستطيع أن يُحدد الزمن الذي يستغرقه كوكب الأرض حول الشمس أو حول نفسه ولا دوران القمر حول الأرض كلها بيد الطبيعة, وقد سبق للبشر أن قدّم عشرات بل مئات التقاويم لضبط وتحديد تلك الفترات سرعان ما تظهر بعد حين أنّها ليست مُطابقة للطبيعة فتزحف المواقيت التي عينها عن مواقعها من العام , فيتراحع ويُعيد حساب الشهور والأيام في تقويم جديد وسرعان ما يكتشف خللاً آخر فيكون تعديلاً آخر وهكذا عشرات المرات كان آخرها تعديل البابا كريكوري قبل خمسة قرون فقدم الشهر 13يوماً لتغطية كسورالسنة الطبيعية فكان التقويم الغربي الحالي الذي لم يتبعه الأرثدوكس الشرقيون كما هو الآن, فلا البابا ولا غيره يتمكن من تغيير سرعة دوران الأرض حول الشمس البالغة 365 يوم وخمس ساعات و48 دقيقة وعدد من الثواني قد يقل أو يزيد في بعض السنين, أي أقل من ربع اليوم بقليل فكان الحل البشري في حساب السنين هو إضافة يوم كل أربعة سنين وهذا أيضاً غير دقيق ففي كل 120 سنة يفيض يوم واحد (1440) دقيقة حاصل ضرب الدقائق المضافة لتكملة ربع اليوم ( 12×120 ) ولذلك توجَّب أن يكون كل عام يقبل القسمة على 120 بدون باقي تكون الكبيسة فيه ملغاة, هذا علم فلك وليس مزاج إنسان كي يجعل الكبيسة كل ست سنوات أو أو أربع سنوات أو أنَّ 2000 كبيسة و2100 بحذف الأصفار ليست كبيسة , نحن نسخر من أنفسنا بهكذا حسابات ضد الطبيعة , ومع ذلك صوم الفقراء يبقى سابقاً صوم المركه بأسبوع دائماً وهذه في حد ذاتها معجزة أخرى تستوجب تفسيراً آخر, فكيف يُمكن أن يسير التقويمان بالتوازي أحدهما يكبس السنة كل ست سنوات والآخر كل أربع سنوات دون أن تلتقيان وتتباعدان بمقدار كبير؟ إنها مجرد مقترحات تفتقر إلى المنطق بل وحتى خرافية نشوه بها تاريخنا ونشطب المصداقية .
في بداية السبعينات من القرن الماضي كنت معلماً في قرية ماميسي/ كرسي وكنت أعلم أنّ تقويم المركًه ليس تقويماً ئيزدياً أبداً وكنت أبحث عمن يرينا تقويماً غيره ولما سمعت أن الفقراء يتبعون غيره فرحت كثيراً آملاً أن يكون هو التقويم الخاص بنا وحاولت زيارة قرية ملّك القريبة مصدر تقويم الفقراء مستعيناً ببعض المعارف من سكنة ماميسي لكنهم صدوني عن ذلك قائلين هو نفسه تقويم المركًه , حدث في أحد المرات أن أخطأ الحسيبدار في تحديد حلول شهر كانون الأول الشرقي الذي يتبعه المركًه فقال : بهذه الخرقة الجمعة القادمة هي من كانون وسيحل العيد وكان تشريناً يسبق المركًه بسبعة أيام وساروا على ذلك النهج حتى اليوم دون عدد السنين ولا أساس تاريخي, حتى الكبيسة هي ليست ست سنوات كما يدعون بل كلما تقارب عيدا الفقراء والمركه ليصادفان نفس اليوم يعمدون إلى تقديمه أسبوعاً ويحسبونه تكبيساً وهذا شيءٌ غير صحيح وخطأٌ فظيع مُخل بقانون توقيت العيد أن يكون أول جمعة من شهر كانون وليس آخر جمعة من تشرين هذا لا يجوز أبداً ولا يمكن أن يُعتبر تقويماً يُعتمد عليه .
و نحن بدورنا حاولنا تقديم مقترح تقويم مستحدث قبل عدة سنوات آخذين في الإعتبار مواقيت أعيادنا مثبّة باليوم المحدد في الأسبوع والشهر لا يتغيّر على مدار السنين لكنه لم يُلق آذاناً صاغية من الئيزديين فتركته, التقويم يُقسّم السنة الشمسية إلى 13 شهر ب28 يوم لكل منه , تبدأ السنة فيه من يوم الأربعاء المقدس 1 /1 / دائماً , تكون السنة كبيسة بأسبوع 35 يوم للشهر الأخير عندما تقبل القسمة على سبعة أو على 29 تفادياً لتأرجح العيد وتكملة لربع اليوم في السنة , على أن يبدأ تعداد التقويم من يوم وضع الحد والسد والشهادة للدين الئيزدي في 630 ه, والآن أنا لا أُفضّل هذا التقويم لأن الصحيح والحقيقي هو التقويم الميدي الكوردي يوم تأسّست الدولة الميدية وأنتخب دياكو أول زعيم بإتفاق (ريش سفيدان) باستان إيران, وكان ذلك في 728 سنة قبل الميلاد في عيد السرصال وليس 700 سنة المعمول به الآن في كوردستان , المعتمد على التقريب بسبعة قرون وهو ليس دقيقاً , كان المفروض أن يكون هذا العام 2750 كوردي وليس 2722 .[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 309 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | http://www.bahzani.net/
Gotarên Girêdayî: 5
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 03-03-2022 (2 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Pêşveçûnî
Kategorîya Naverokê: Çand
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 96%
96%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 26-09-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 27-09-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Hawrê Baxewan ) ve li ser 20-05-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet 309 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Pirtûkxane
Çand û Civak
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan

Rast
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
13-07-2024
Sara Kamela
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Weşanên
Şerq û Kurdistan
17-07-2024
Burhan Sönmez
Şerq û Kurdistan
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,974
Wêne 106,062
Pirtûk PDF 19,744
Faylên peywendîdar 99,025
Video 1,437
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,552

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,728

هەورامی 
65,707

عربي 
28,768

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,136

فارسی 
8,307

English 
7,142

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Pirtûkxane
Çand û Civak
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Dosya
Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Kurdistan Kurtelêkolîn - Cureya belgeyê - Zimanî yekem Pirtûkxane - Kategorîya Naverokê - Edebî Kurtelêkolîn - Kategorîya Naverokê - Çand Kurtelêkolîn - Kategorîya Naverokê - Doza Kurd Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.453 çirke!