Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 47
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Osman Sebrî 1905-1993 (Jiyan, Têkoşîn û Berhem)
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Rewan
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
QÎRÎNA MIRINÊ
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Zanhaweya Pêxember (Mewlûda Pêxember)
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Ji xunava Bîranînan
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Hostanîbêja Zarhaweyên Kurdî
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Gulistan 2
07-11-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  526,935
Wêne
  111,900
Pirtûk PDF
  20,518
Faylên peywendîdar
  106,637
Video
  1,591
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,897
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,948
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,247
عربي - Arabic 
31,666
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,681
فارسی - Farsi 
11,112
English - English 
7,776
Türkçe - Turkish 
3,681
Deutsch - German 
1,807
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,927
Pend 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,342
Şehîdan 
4,305
Enfalkirî 
3,764
Pirtûkxane 
2,768
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,746
Cih 
1,164
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
326
PDF 
32,064
MP4 
2,642
IMG 
205,211
∑   Hemû bi hev re 
240,243
Lêgerîna naverokê
Jiyaname
Mîna Acer
Cih
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke h...
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
Kurtelêkolîn
Feylî
Zimanzanîn
Kurdîpêdiya rojane dîroka Kurdistanê û Kurdan tomar dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Zimanzanîn

Zimanzanîn
Ziman pênasa gelan e , milet bi ziman , keltûr û şûnewarên xwe hev digire û hevbendîya kurên milet , di hemû biyavên jîyanê de , mikum dike . Ez dê hewil bidim vê babetê li ser şengisteyên zanistî şirove bikim , nemaze mîna babetên weha ku bi dîrok , rewişt , tîtal û nasandina neteweya kurd ve girêdayî ye , ziman ne bûjenekî bêcan e , belam bûnewerekî zindî ye , di werara zimanê dê de û li hemû qûnaxên têperî de xwe wek kesayeta kurd li ber xwe da û li gorî şiyanên xwe , emzmûnên hestyar derbas kir , û her weha dîroka werara zimanê me ranaweste , îroj ev şahnazîya me mîna bawernameyeke di destê me de ye .

Babetkirina #zimanzanînê# :
Li gorî çavkanîyên dîrokî , xebat û hewldanên li ser rêzimanîyê , cara pêşîn di sedsala 5’an a berî Zayînê li Girava Hindistanê bi mebesta zimanekî yekgirtî (Standard) û tekteşe , dest pê kirî ye . Pirtûka Panînî yê ku wekî rêzimanzanê Hindî dihête zanîn a ku ji Sutra’yan ( rêzikên kurt û puxtedar ) pêk hatî ye jî , wekî pirtûka rêziman ya yekem dihêt hesibandin , Her weha xebatên bîrmakên , pêtulên (Feylesuf ) yewnanî yên li ser zimên , cara pêşîn di sedsala 6’an de (BZ 600 sal ) dest pê dike . Xebat û hewldanên ku bîrmakên yewnanî dane ber xwe bêhtir li ser cudatîya navbera zimanê xwezayî û zimanê civakî bûn . Belê Arîstoteles cara pêşîn dahûrandinên xwe yên li ser zimên ji felsefeya giştî vediqetîne û arasteyî rêzimannasîyeke xweser dibe . Bêjeyan (Peyvan) li gorî bastûra wan babet dike û dinijinîne .
Di dem ramanwerên stoaparêz de , dijarberîyên zimanzanînê bi tevahî ji hev têne veqetandin û cihê cihê têne navandin û watedarkirin . Xebatên li ser zimên , di serdema Navîn de jî bênavber didomin . Xebatên ku ji hêla feylesofên ku wekî koma Modistae dihate binavkirin , yek ji van xebatan e , Li gorî van feylesofên ku wekî skolastparêz têne binavkirin , li gel pergala dinê pergaleke zimên diparêzin . û ew jî bêhtir li ser pêwendîya navbera heyînên xwezayê û pergala zimên radiwestin û geşedanîya zimên bi nasîna xwezayê ve girê didin .
Bi ronesansê re zanzarîya rêzimên digihîje qonaxeke nû . û rêzimanîya spekulatîf hin bi hin ji holê radibe . Bi dahûrandin û lêgerînên li ser zimanên Ewropayê yê navçeyî re , fêrbûna zimanên (dinê) dunyayê yên nû û nûjen dest pê dike . Têgîna zimanzanîna zanistî , cara pêşîn di sedsala 19 ‘mîn de wekî nêzîkayî têdaneke nûjen ji hêla fîlologên demê yên ku zimên ji fîlolojîya kevneşop (kilasîk) (Vekolîna heyînên zimên ) vediqetînin , derketî ye holê . Lewre fîlolojîya kevneşop (kilasîk) ji zimanên heyî û rojane bêhtir , bi deqên (Tekistên ) nivîskî yên dîrokî têkildar bûye . Belê zimanzanîn , ji pêkanîna zimên bigirin heta guherîn û veguherînên ku bi demê re rûdane ; ji bastûr û koka zimên (rehpeyvîyê) bigirin heta awa , teşe , şêwe û çawanîya zimên ; ji danûstandinên navbera zimanên (dinê) dunyayê bigirin heta pêwendîya navbera ziman û zanyarîyên (dinê) dunyayê , hemûyan dadihûrîne û der dixe holê . Zimanzanîna sedsala 19’mîn ya ku bi felsefeya dîrokî ya romantîk re pêk tê , her weha di sedsala 20’an de jî , li ser tevahîya civak û bandoreke mezin dihêle . Di pey re jî , di gel pêşveçûna zanyariya rêzimaniyê , dozineya zanistî ya zimanzanînê jî der dixe holê. Ji hêla hin zimanzanên berê ve , dihat angaştkirin ku ” mirov , ji bo ku der û dora xwe , dunyayê û pişt re jî xwezayê nas bike , bide navandin û nasandin , ziman afirandiye ” . Belê ramanwerên mîna Herder û Wilhelem , berevajî vê yekê diramin (difikirin) û raman û feraseta ” mirov , xwezayê ne wekî ku dixuye , dibîne ; wekî ku zimanê wê / wî , xwezayê bi çi awayî nîşanî wê / wî dide , dibîne û dide navandin ” her weha ramanwerên sedsala 20’ yî Humboltd jî vê ramanê diparêze û dibêje ” Mirov , bi qasî ku zanîna zimanê xwe yê dê , xwezayê dibîne û dide nasandin ” . Li gorî feraseta kevneşop (kilasîk) û feylesofên berê , ziman wekî pêkariyeke bêlayan ya ku mirov ber bi rastîniyeke hişk , anku bêcan (Objective) ve dike , dihate zanîn , Belê li gorî hizirîna nû , ziman bi xwe jî raman û ramyariyekê di xwe de dihewîne û li ser rewş û jiyana mirov ya civakî desthildar dike.
Zimanzanîn têgîneke berfireh e , her weha gelek beş û babetên girîng û bergehdar di xwe de dihêwirîne û her şaxekî zanînê jî , ji hêla cûre û şaxên xwe ve , cihê cihê têne kategorîzekirin .
Cûreyên zimanzanînê : Zimanzanîn bi gelemperî , ji hêla cûreyên xwe ve , li ser sê biran dabeş dibe :

1 – Zimanzanîna giştî ( Gelemperî ) : Zimanzanîna ku bi pêkhatina zimanê mirov re derkevtî ye holê û belavbûna zimên re têkildar e , wek zimanzanîna giştî dihête bi navkirin , zimanzanîna giştî , rêzik û rêbazên zimên dadihûrîne , û taybetmendîyên zimên bi dest wer digire . Zimanzanên ku bi zimanzanîna giştî re têkildar dibin , nemaze li ser taybetî û hêlên havpar yên hemû zimanên dinyê radiwestin û rewşa zimên bi awayekî giştî dadihûrînin û vedikolin .

2 – Zimanzanîna taybet : Zimanzanîna taybet , tenê bi zimanekî û her weha bi lêgerîn û dahûrandina taybetîyên vî zimanî têkildar dibe . Zimanzanên ku bi zimanzanîna taybet re têkildar dibin jî bêhtir zarav , devok û şêweyên wî zimanî vedikolin û li ser pêkhatin , werarkirin , guherîn û veguherînên vî zimanî vedikolin , ji bo nimûne , zanîna dîroka pêkhatina zimên , erdnîgarî , herêm û şêweyên zimên hemû di vî cûreyî de cîh digirin .

3 – Zimanzanîna berawerdî (rûberî , hevberî ) (علم اللغة المقارن) : Zimanzanîna rûberî du zimanên cuda (cihê) rûberî hev dike , şibtandin û cudatîya wan derdixe holê . Zanyarên ku bi zimanzanîna rûberî re têkildar in jî , li ser peyvên ku ji zimanekî derbasî zimanê din bûne radiwestin û hevkarîya wan her du zimanan derdixin holê . Her weha peyv û gotinên wan yên hevdeng û hemwate ji hev derdixin .
Lê zimanzanîna nûjen (nûdem) di heman demê de bi şax û birên zimên yên giştî re têkildar dibe û hemû zimanan ji hêla awa û çawanîya wan ve rave û şîrove dike .
Berî ku em derbasî nav şaxên zimanzanînê bibin , pêdivî ye , em têgihên ku bi cûreyên zimanzanînê re têkildar in , tevî hev û din nekin û berîya wê jî divê ku em têgihên şaxên zimanzanînê ji hev veqetînin û cudatîya wan derxin holê , wekî din jî , ji hêla dabeşkirin û babetkirinê ve , em hin şaxên zimanzanînê ji hev veqetînin û pêwîstîyên me bi hemû çawanî û taybetîyên zimên ku ber çavan radixe û pêşniyaz dike , heye .

Şaxên zimanzanînê : Şaxên zimanzanînê yên ku bi gelek zanînên din re têkildar in , û piranîya zimanzanan ev zanist bi vî şêweyê jêr dabeş dikin , û yên bingehîn ev in :
Dengsazî (Dengnasî – Dengzanî ) : Bi zimanê Ingilîzî jê re dibêjin ( Phonology, Phonetic) , bi zimanê erebî jê re dibêjin ( علم النظم الصوتية ). Wek zanyarîya dengan dihête binavkirin , Ev beşa zanistê ku li ser bilêvkirin , cihê bilêvkirinê û avahîya dengan û nemaze dengên ku di hemû zimanên di cîhanê de pêk tên werdigire û li ser pêwendîya wan radiweste û dadihûrîne , zanyar û zimanzanên ku bi vê şaxê re têkildar in , li ser çawanî , taybetî , bûyer , û veguherînên dengên ku di hemû zimanan de pêk dihên radiwestin û lêgerîn , vekolîn û dahûrandinên zanistî dikin . Her weha li ser dengên ku ji hêmayên (Organên) axavtinê der dibin , hûr dibin .
Nimûne (Mînak) : Dengê (s) ya kurdî , di farisî de bi (h) der dibe , anku peyva (Masî) ya kurdî , di farisî de (Mahî) der dibe , her weha dengê (j) ya kurdî , di farisî de bi (z) der dibe , wek peyva kurdî (Jin ) di farsî de (Zin) der dibe û hwd . em dikarin mînakan ji zimanin di jî bînin , Nimûne di zimanê kurdî de dengê (k) di erebî de bi (ق) der dibe , anku peyva (Belek) ya kurdî , di erebî de (أبلق) der dibe . her weha dengê (x) ya kurdî , di tirkî de bi (h) der dibe , anku peyva navê ( Xeyrî) ya kurdî , di tirkî de ( Heyrî) der dibe . .. hwd .
Şêwenasî ( Teşezanî – Teşenasî) : Bi zimanê Ingilîzî jê re dibêjin ( Morphology ) , bi zimanê erebî jê re dibêjin ( علم الصرف ). Ev beşa ji rêziman ku li ser çêbûyîn , kêşan , tewang , û bikaranîna peyvan têkildar dibe .Rê , rêbaz û çêbûyînên bêjeyê yên ku di zimên de cîh digirin dadihûrîne û bi nav dike . Teşezanî , taybetîyên awa , şêwe û cûreyên zimên der dixe holê . Teşezanî di berdewambûna xebatên zimanzanîna rûberî de jî roleke pir girîng û diyarker dilîze , di encamê de em dikarin bêjin ku hemû pirsgirên di derbarê guherînên qertafên kêşanê û avabûna peyvan de vekolînê dike . Lê dema mirov ji hêla teşezîyê li rewşa zimanên cîhanê dinhêre , mirov di navbera hin zimanan de gelek cihêwazîyên girîng (berbiçav) dibîne .
Nimûne , ji hêla teşeyê ve zimanê tirkî pêvekî ye , zimanê kurdî tewangbar e û zimanê çînî yekkîteyî ye .
Hevoksazî (Ristesazî – Ristezanî) : Bi zimanê Ingilîzî jê re dibêjin (Syntax) , bi zimanê erebî jê re dibêjin (النحو أو بناء الجملة ). Ev beşa zanînê ji rêziman wek şaxê zanîna hevoksazîyê dihête dîtin û pejirandin. Girêdana tîpan , pêwendîya navbera peyvan û rêzbûna bêjeyan yên di hevokê de û şêweyê avahîya hevokan û hwd , vekolîn dike . hemû mjirên vî şaxî ne . Bi gotineke din hemû têkilîyên di navbera hêmanên hevokê de dadihûrîne .
Nimûne : Rêzbûna hêmanên hevokê di kurdî de , bi van şêweyên han der dibin
(Kirde + Bireser + Lêker ) wek ( Azad nanî dixwe ) yan ( Azad nan xwar ) , şêweyekî din jî heye ( Kirde + Lêker + Bireser ) wek ( Azad diçe dibistanê ) yan ( Azad çû dibistanê).Lê bi zimanê erebî û ji bo şêweya pêşî ( Lêker + Kirde + Bireser) wek ( dixwe Azad nanî) yan (xwar Azad nan ) û ji bo şêweya dawî hêmanên hevokê weha ye (Lêker + Kirde + Biresera bi dacik) wek (diçe Azad bo dibistanê) yan (çû Azad bo dibistanê ) dihête rêzkirin .
Binemasazî ( Binyatsazî – Binyatnasî – Rehzanî) : Bi zimanê Ingilîzî jê re dibêjin (Etymology , Genetic) , bi zimanê erebî jê re dibêjin (دراسة تعنى بأصل الكلمات وتاريخها ). Ev beşa zanistê ku li ser jêdera gotinên zimanekî nîşan dide , bi gotineke din li ser qurm ripinê peyvê dadihûrîne , anku peyvên di wî zimanî de kengî derketine holê , kengî bikarhatine û ji kû hatine , di kîjan peresanan de derbas bûne wî zimanî , pirtir ji vê û di heman demê de dîroka wateyî û di dirûvê peyvan de jî vekolînê dike . Her weha li ser geşedanîya peyvê û guherandina wê dadihûrîne .
Nimûne (Mînak ) : Peyva çawa ji koka xwe de , ji du peyvên cihê (çi + awa ) hatî ye û di pey de bi hêsankirina peyvê re li (çawa) dageryaye .
Her weha di nav binemasazî şaxekî din heye , ku jê re dibêjin : Peyvnasî (Etymology ) , ev şax ji binemasazîyê bi hebûn û pêkanîna peyvê re têkildar dibe . Kartêkerîya ku bandorê li ser pêkanîna peyvên ku derbasî zimên dibin , vedikole û dadihûrîne . Di zimên de dariştin , çêkirin , berhevkirin û pevgihandina peyvê û hwd . Tev mijarên vê zimanînê ne .
Nimûne (Mînak ) : Peyva (Mamosta) ji koka (Mam û hosta ) hatî ye dariştin û ev dariştin hiştî ye ku amraza pêvegir bibe dengêra dirêj ji bo bibe ji binemaya peyva mamosta . Her wehan zanîna peyvên hevedudanî , peyvên nenas û peyvên ku ji zimanê din hatine û tevî zimên bûne jî dîsan di vî şaxî de cih digirin .
Nimûne (Mînak ) : Peyva (Kefgîr) ji koka peyva ( Kef + girtin ) dihêt û li Kefgîrê dagerîyaye . Heman peyv derbasî zimanê tirkî jî bûye . Dîsan peyva (Deste ) ku ji deh tilîyên destên mirov pêk dihêt , di tirkî de wekî ( Deste) (Dehik) dihêt bilêvkirin û bikaranîn .
Watezanî ( Watenasî ) : Bi zimanê Ingilîzî jê re dibêjin (Semantics), bi zimanê erebî jê re dibêjin (علم دلالات الألفاظ ). Ev beşa ji zimanzanîyê li ser wate , werger û bergeha peyvan vekolînê dike û li ser peyvên hemwate û pirwate radiweste . Her weha veguhestina têgih , rêman , biwêj , gotinên pêşîyan û gotinên xweş jî vedikole . wekî din jî werger , rave û şîrovekirina gotin û bêjeyan ku di deqên nivîskî de cîh digirin ew jî mijara vê zanînê ye .
Rastnivîs ( Vekît – Rênivîs ) : Bi zimanê Ingilîzî jê re dibêjin (Orthography), bi zimanê erebî jê re dibêjin (علم الإملاء أو ضبط التهجئة ). Ev beşa ji zimanzanîyê ku li ser rastnivîsa peyvan ve dikolîne , anku li gorî bilêvkirinê dihête nivîsandin yan jî tersî vê yekê li gorî nivîsandin dihête bilêvkirin .
Zaravzanî ( Zaravnasî – Zaravsazî ) : Bi zimanê Ingilîzî jê re dibêjin (Dialectology ) , bi zimanê erebî jê re dibêjin (دراسة اللهجات ). Ev beşa zanistê ku li ser zaravayên zimanekî vekolînê dike .
Ferhengsazî (Ferhengnasî) : Bi zimanê Ingilîzî jê re dibêjin (Lexicography ), bi zimanê erebî jê re dibêjin ( الصناعة المعجمية ). Ev beşa ji zimanzanîyê ku li ser peyvan û wateyên wan , têkilîya wan bi hev re , guherîn û pêşketinên ku bi qûnaxa demê re têde çêbûne lêkolînê dike .
Kêşesazî : Bi zimanê Ingilîzî jê re dibêjin (Prosody), bi zimanê erebî jê re dibêjin ( علم العروض أو نظم الشعر ). Ev beşa zanistê ku li ser helbestan dixebite , anku helbesta vehunandî li ser çi pêlawazê hatî ye avakirin yan jî ji çend kîtan pêk dihêt ta ku hemahengîyeke xweş mirov dibîne .
Têbinî : Yek ji rêbaza dabeşkirina zimanan ya herî girîng rêbaza binemasazîyê ( Binyatsazî – Binyatnasî) ye , ku deng , şêwenasî û hevşibtên di peyvan de çêbûye dide ber xwe , anku ev rêbaz di dema kêşan û çêkirina ( damezrandina ) peyvan de çavdêrîyê li ser guherîna di deng û dirûvê peyvan de çê dibe[1]

Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet 1,112 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | welat-press.com
Gotarên Girêdayî: 5
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: Kurmancî
Dîroka weşanê: 13-01-2022 (2 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ziman zanî
Kategorîya Naverokê: Lêkolînewe
Welat- Herêm: Kurdistan
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Sara Kamela ) li: 21-10-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 22-10-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 21-10-2022 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,112 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Di navbera mecbûriyeta aborî û prestîja civakî de kemaçejen li Stenbol û Elmanyayê
Jiyaname
Mîna Acer
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 47
Jiyaname
Narin Gûran
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Erdal Kaya
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Rewan
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Strana Qasimê Meyro
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Kurtelêkolîn
‘Pêşangeha herî mezin dilê gel e’
Jiyaname
Resul Geyik
Pirtûkxane
Osman Sebrî 1905-1993 (Jiyan, Têkoşîn û Berhem)
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Sînemaya şoreşger
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
Kurtelêkolîn
Egîdek, şiirek û muzîkalek: Destana Egîdekî

Rast
Jiyaname
Mîna Acer
20-09-2024
Sara Kamela
Mîna Acer
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
21-09-2024
Aras Hiso
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
22-09-2024
Evîn Teyfûr
Kurtedîroka zimanê kurdî
Kurtelêkolîn
Feylî
13-10-2024
Sara Kamela
Feylî
Babetên nû
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 47
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Osman Sebrî 1905-1993 (Jiyan, Têkoşîn û Berhem)
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Rewan
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
QÎRÎNA MIRINÊ
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Zanhaweya Pêxember (Mewlûda Pêxember)
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Ji xunava Bîranînan
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Hostanîbêja Zarhaweyên Kurdî
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Gulistan 2
07-11-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  526,935
Wêne
  111,900
Pirtûk PDF
  20,518
Faylên peywendîdar
  106,637
Video
  1,591
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,897
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,948
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,247
عربي - Arabic 
31,666
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,681
فارسی - Farsi 
11,112
English - English 
7,776
Türkçe - Turkish 
3,681
Deutsch - German 
1,807
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,927
Pend 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,342
Şehîdan 
4,305
Enfalkirî 
3,764
Pirtûkxane 
2,768
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,746
Cih 
1,164
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
326
PDF 
32,064
MP4 
2,642
IMG 
205,211
∑   Hemû bi hev re 
240,243
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Di navbera mecbûriyeta aborî û prestîja civakî de kemaçejen li Stenbol û Elmanyayê
Jiyaname
Mîna Acer
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 47
Jiyaname
Narin Gûran
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Erdal Kaya
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Rewan
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Strana Qasimê Meyro
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Kurtelêkolîn
‘Pêşangeha herî mezin dilê gel e’
Jiyaname
Resul Geyik
Pirtûkxane
Osman Sebrî 1905-1993 (Jiyan, Têkoşîn û Berhem)
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Sînemaya şoreşger
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
Kurtelêkolîn
Egîdek, şiirek û muzîkalek: Destana Egîdekî

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 3.031 çirke!