Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 518,973
Wêne 106,409
Pirtûk PDF 19,326
Faylên peywendîdar 97,288
Video 1,397
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra...
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd...
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cih
Qamişlo
الاذاعة الكردية في بغداد ودورها في توثيق الأغاني الكردية
Hevalên Kurdîpêdiya arşîvên me yên neteweyî û welatî bi awayekî objektîv, bêalîbûn, berpirsiyarî û profesyonelî tomar dikin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû1
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الاذاعة الكردية في بغداد ودورها في توثيق الأغاني الكردية

الاذاعة الكردية في بغداد ودورها في توثيق الأغاني الكردية
الاذاعة الكردية في بغداد ودورها في توثيق الأغاني الكردية.
حسن نبو.
جریدة المدی، 21.07.2022
قبل تأسيس القسم الكردي في اذاعة بغداد سنة 1939تم تأسيس شركة بيضافون للاسطوانات في بغداد سنة 1925 من قبل الاخوين بطرس وجبران بيضا من لبنان،
وقد اعلنت الشركة المذكورة بعد تأسيسها عن استعدادها لتسجيل اغاني جميع المغنين والمغنيات الكرد على اسطوانات جهاز (الغرامافون) الذي اخترعه العالم الامريكي (توماس اديسون) سنة 1887، وبفضل شركة (بيضافون) تم حفظ العديد من الاغاني الكردية من الضياع، وعلى سبيل المثال فقد تم حفظ (48) اغنية جميلة للمغني الشعبي المشهور كاويس غا (1887- 1937) ومن هذه الاغاني: de wayê - erebê canê - xalo - gênc xelîl -şêx mehmûd - xalo - çemê (çetelê - lawikê simoqî...
وفي كردستان الشرقية تم بفضل شركة (فودافون) الانكليزية حفظ العديد من الاغاني الكردية من الضياع ومن التلف كأغاني صاحب أشهر صوت جميل في ذلك الزمان (سيد علي اصغري كردستاني) (1882 - 1940). فبعد وفاة المذكور تم العثور في بيت (اصف ديواني) من سننداج على (13) اغنية له مسجلة على اسطوانات (فودافون)، اذكر منها على سبيل المثال: ( refîqanî terîqet - derdî hecran - xemkin û dil pêşewim). تم تسليمها الى اذاعة (سنه) بعد افتتاحها سنة 1945.
تأسس القسم الكردي في اذاعة بغداد اواخر سنة 1939 وقد كانت اول اذاعة كردية في العالم تبث برامجها باللغة الكردية، واستمرت ببثها في كل فترات الحكم بالعراق دون انقطاع الى ان توقفت نهائيا بعد الاحتلال الامريكي للعراق سنة 2003.
كانت مدة البث في البداية هي ربع ساعة في مساء كل يوم،: نشرة اخبار محلية وبعض الاغاني الكردية المسجلة على الاسطوانات. وبعد اقل من سنتين اصبحت مدة البث ساعة واحدة في كل يوم تبدأ من الساعة الثالثة بعد الظهر. وابتداء من 22/7/1944 تم تخصيص وقت مستقل للقسم الكردي في اذاعة بغداد مدته 45 دقيقة في مساء كل يوم تبدأ من الساعة الرابعة وعشر دقائق.
ومع مطلع سنة 1945اصبحت مدة البث ساعة واحدة.
بانقضاء سنة 1946 اضيفت ساعة اخرى الى مدة البث فأصبحت ساعتين. في سنة 1951 دخل القسم الكردي في اذاعة بغداد مرحلة جديدة، اذ تم تزويده بأجهز حديثة ادت الى ايصال البث الى خارج حدود العراق واصبح بإمكان الكردي في كل من العراق وتركيا وسوريا ان يستمع الى برامج القسم الكردي في الاذاعة العراقية.
وفي سنة 1954 قفز القسم الكردي في اذاعة بغداد قفزة هامة اخرى نحو الامام اذ تم تخصيص فترة صباحية للبث مدتها ثلاث ساعات تبدأ في الساعة التاسعة صباحا اضافة الى الفترة المسائية المحددة ايضا بثلاث ساعات.
بعد اتفاقية الحادي عشر من اذار سنة 1970 التي ابرمت بين قيادة الحركة التحررية الكردية بين الحكومة العراقية ازدادت مدة البث ومساحة البرامج وتعددت اقسام الاذاعة الكردية في بغداد واصبحت مديرية على غرار بقية الاذاعات في العالم.
يمكن القول بشكل عام ان تطور القسم الكردي في اذاعة بغداد كان بطيئا في العهد الملكي سواء لجهة مدة البث او لجهة نوعية البرامج ووجود الكوادر الاعلامية المختصة. لكن بعد زوال النظام الملكي طرأ تطور ملحوظ في الجهات او المجالات المذكورة.
ان القسم الكردي في اذاعة بغداد ورغم انه كان يتبنى السياسات العدائية التي كانت تمارسها جميع الحكومات المتعاقبة على سدة الحكم في بغداد ضد الحركة القومية التحررية الكردية في العراق الا انها من جهة اخرى قدمت الكثير من الخدمات للغة والادب والثقافة والغناء والتراث الكردي وخاصة في بداية تأسيسها. فعلى صعيد الاغنية الكردية بشكل خاص ليس هناك ادنى شك بأن القسم الكردي في اذاعة بغداد لعبت دورا كبيرا في توثيق الاغنية والموسيقی الكردية من خلال تسجيل الاف الاغاني لعمالقة الغناء الكردي في القرن العشرين امثال: علي مردان - حسن زيرك - حسن جزيري - محمد عارف جزيري - سعيد اغا جزراوي - طاهر توفيق - عيسى برواري - تحسين طه - خداد علي - فؤاد احمد - شمال صائب - بهجت رشيد - سيوه - قادر ديلان - اياز يوسف - محمود عزيز شاكر - سعيد يوسف - محمد امين كيكي - محمد طيب طاهر - ميرم خان - نسرين شيروان - الماس خان - فوزية محمد - كلبهار - عيشه شان وغيرهم.
يعتبر استاذ المقامات (علي مردان) (1904 - 1981) اول واكثر من غنى في القسم الكردي في اذاعة بغداد، وكانت مكتبة قسم الاشرطة تضم كل مقاماته واغانيه الجميلة، ومن اوائل الاغاني والمقامات التي سجلها في الاذاعة الكردية في بغداد اذكر: (şadeşil - fatima - soc û gunê min çibû - ay çandim - xoş ewî - gula ba - leylanê qîzê - çend carım wt).
وفي سنة 1942 قصد المغني حسن جزيري (1917-1983) القسم الكردي في اذاعة بغداد عن طريق علي مردان وغني فيها اول اغنيتين له وهما (yar gewrê - bavê seyro)..
كان يوجد له في مكتبة الاذاعة اكثر من ثلاثمئة اغنية ومن اشهر اغانيه:Blbilo - saliho - esmer - eyşana elî - bejna keçkê - qasmo menal - edla minê - lê lê dînê - ez nexweşim were ser min - ewrê reş û tarî.
في ثلاثينيات القرن الماضي هاجرت المغنية (ميرم خان) (1904 - 1949) سوريا الى زاخو فالموصل فبغداد وبعد ان سجلت خلال (1936- 1939) باكورة اعمالها الغنائية: lê lê weso - miheed selîm - mûşa şewtî - qumrîk canê - herî delal - siwaro - dotmam. قصدت القسم الكردي في اذاعة بغداد وغنت فيها.
وفي سنة 1947 انتقل المغني محمد عارف جزيري (1920 - 1986) الى بغداد وسجل في القسم الكردي في اذاعتها اغانيه التي بلغ عددها بعد وفاته اكثر من (350) اغنية شعبية وتاريخية، من اشعر اغانيه: kuro dîno - eyşana elî - xirabo - xezal xezal - lawikê edenî - dilo - bavê fexrî - keça gundî - eminayê - ziravê..
في اواسط الخمسينيات من القرن العشرين كان القسم الكردي في اذاعة بغداد يقدم للمغني طاهر توفيق (1922 - 1987) اغنية في الفترة الصباحية، وكان المغني المذكور قد سجل اوائل اغانيه (nêwe şewe - keras zerde gula serbestê) في سنة 1942 في الاذاعة الكردية في بغداد, اضافة الى اغنية للمغنية (نسرين شيروان) (1922 1990) التي سجلت في القسم الكردي في اذاعة بغداد الكثير من الاغاني والمقامات الجميلة، اذكر منها (delêlê وهي اول اغنية سجلتها dîlan dîlan - na-dir- beg - hesenîko - şêxa canê - xanê tu xanî - ehmedê ronî - bavê fexrî - meremë - gulî sorê - gulê hey nar - lawikë medenî).
وفي الفترة المسائية كان يقدم اغنية للمغني والاستاذ شمال صائب (1930 - 1986) الذي سجل خلال مسيرته الفنية (27) اغنية في القسم الكردي في اذاعة بغداد، اذكر منها:(hawar leylê - hawar sed hawar - were were - azîz bahare - şiwane - hey berde berde befde)..
وسجل (حسن زيرك) (1921 - 1972) الذي يعد من اشهر المغنين الكرد في القرن العشرين ويبلغ عدد اغانيه حوالي الف اغنية، سجل خلال اقامته في العراق في اواخر خمسينيات القرن الماضي عددا من الاغاني في الاذاعة الكردية في بغداد، ومن اشهر اغانيه على سبيل المثال: cîwanî cîwanî - newroz hatewa - baran - lesêley qeyran - celsa - bawaba bawabe - kermenşa şarî şîrîne - gewhere - kitane - reş esmer - ay nezam - sorgul - meyrema bokanî - le pêşda - were were ber pencerê.
وفي سنة 1959 سجل المغني (تحسين طه) (1942 - 1996) في القسم الكردي في اذاعة بغداد بعضا من اغانيه اذكر منها: min tû nevî - aso - bihêre destar - rabe cotyar - were wer.
في بداية الستينيات من القرن المنصرم قررت الفنانة الكردية المتألقة على صعيدي المسرح والسينما في العراق (فاطمة احمد) الملقبة: كلبهار (1929 - 2010) قررت ان تغني باللغة الكردية، فتوجهت الى القسم الكردي في اذاعة بغداد وسجلت لديها اولى اغانيها (kurê gundî) وتبعتها المئات من الاغاني الاخرى الجميلة، اذكر منها: kawa spêda - dilo dilo - zanyarî - min tu divî - ez û şev û roj - narînê - heyva gulanê - مع فؤاد احمد emrekdm - xal xalokê مع تحسين طه dewere were مع سمير زاخولي - hey lê lê hey lolo مع عبدالله زيرين.
لم يحصر القسم الكردي في اذاعة بغداد تعامله مع المغنين الكرد في العراق فحسب بل سجل وقدم اغاني الكثير من المغنيبن الكرد في كل من تركيا وسوريا وايران وارمينيا. ففي سنة 1969 توجه المغنيان الكرديان في سوريا : محمود عزيز شاكر (1950 -) و محمد امين كيكي “ (1949 - 2003) الى القسم الكردي في اذاعة بغداد، وقد سجل الاول اولى اغانيه التي تحمل اسم (gulîzar) اضافة الى اغان اخرى (hebes û zîndan - felek heylê - şinbu rîhan - zênebê narê).
اما المونولوجيست (محمد امين كيكي) فقد سجل ثلاثا من اجمل اغانيه الناقدة للعادات المتخلفة في المجتمع:
law şivanê berxika - ma ewjî jine - yek mi hebû adîn çima.
وفي سنة 1978 سجل كل من محمود عزيز ومحمد امين كيكي اغان اخري لهما في القسم الكردي في اذاعة بغداد.
وفي سنة 1972سجل المغني ( محمد شيخو) (1948 - 1989) عددا من اغانيه في اذاعة بغداد / القسم الكردي اذكر منها:
Ay gewrê - aman dilo
المغنية الكردية التركية (عيشه شان)(1938 -1996) هي ايضا سجلت بعضا من اغانيها في اذاعة بغداد اثناء زيارتها للعراق سنة 1978 واحياءها لعدة حفلات مع المغنيين الكرد في العراق محمد عارف جزيري وعيسى برواري وغيرهما.
ختاما لابد من القول ان الاسماء التي ذكرتها ليست هي الاسماء الوحيدة التي كان القسم الكردي في إذاعة بغداد سجل اغانيها وقدمها عبر الاثير، هناك الكثير من الاسماء الاخرى التي لم يتم ذكرها. [1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 1,259 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | almadapaper.net
Faylên peywendîdar: 1
Gotarên Girêdayî: 15
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Bajêr: Bexda
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Hûnermendî
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Êraq
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Burhan Sönmez ) li: 07-12-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 07-12-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( ڕۆژگار کەرکووکی ) ve li ser 19-05-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,259 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.1155 KB 07-12-2022 Burhan SönmezB.S.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Pirtûkxane
Lenînîsm
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Jiyaname
Ferhad Merdê
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Jiyaname
Viyan hesen
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Kereftû

Rast
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
05-05-2024
Aras Hiso
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
05-05-2024
Aras Hiso
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
19-05-2024
Sara Kamela
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
MEDRESEYA QUBAHAN
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Qamişlo
Babetên nû
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 518,973
Wêne 106,409
Pirtûk PDF 19,326
Faylên peywendîdar 97,288
Video 1,397
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Pirtûkxane
Lenînîsm
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Jiyaname
Ferhad Merdê
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Jiyaname
Viyan hesen
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Kereftû

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.484 çirke!