Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,818
Wêne 106,003
Pirtûk PDF 19,738
Faylên peywendîdar 98,971
Video 1,424
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,520

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,705

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,125

فارسی 
8,292

English 
7,139

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
الإيزيدية من السرية والتقية إلى العلنية
Hevkarên Kurdîpêdiya êş û serkeftinên jinên Kurd ên hevdem di databasa xwe ya neteweyî de arşîv dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الإيزيدية من السرية والتقية إلى العلنية

الإيزيدية من السرية والتقية إلى العلنية
المحامي ادوار حشوة

أثار مقالنا في كلنا شركاء (الإيزيديون أمويون سياسياً ومن تعدديات المنطقة) موجة ردود من قبل مفكرين إيزيديين ومفكرين من الجزيرة السورية، رفضوا بعض ما ورد في المقال عن أصل #الإيزيديين# وتاريخهم وقدموا معلومات جديرة بالاهتمام.

أنا احترم الرأي الآخر ولا أقمعه ولا أحقد عليه، خاصة إذا كان حواريًا، كما هو الأمر مع بعض الإخوة المنتقدين من الشعب الإيزيدي، فبعضهم تواصل معي من أوروبا وأميركا وجورجيا طالباً التصحيح، فطلبت بالمقابل معلومات عن مصادرهم الدينية مباشرة، لأن المصادر الموجودة قد لا تكون صحيحة ولا عادلة وتبقى معتمدة ما لم تنتقل الإيزيدية من السرية والتقية إلى العلن.

وكانت هناك تلبية محدودة بنيت عليه هذا البحث (راجياً أن يستفز من لديه معلومات على الإضافة)، كما أنها مناسبة لدعوة كل الطوائف التي أفرزها تاريخ الخوف (كالعلوية والدرزية والإسماعيلية) إلى الكشف عن معتقداتها، لأن السرية سمحت للآخرين أن يبتكروا القصص ويبرروا التكفير والتعصب، وفي عصر العلم يجب أن تتقبل الإنسانية كل الأفكار والأديان وأن تحترم وجودها التاريخي وأن لا تجادلها إلا بالتي هي أحسن.

بعض مصادر البحث لم تكن عادلة وعكست المفهوم الشعبي والديني والقومي المعارض، لذلك قلت إن السرية والتقية التي اتسم بها الوجود الإيزيدي لم تعد ضرورية في عالم اليوم، وخاصة بعد المجازر التي ارتكبت ضدهم من قبل داعش بما في ذلك السبي والقتل، فالتعاطف العالمي معهم يجب الاستفادة منه في الاعتراف بحق شعبهم وديانتهم في الوجود والاحترام.

تلقيت من داخل الطائفة معلومات تاريخية ودينية لم تكن معروفة ولا وردت في أي من المصادر والكتب عنهم، وكان ذلك فتحًا جديدًا، لأن من حق كل الأقليات الدينية أن تعلن أسرار دينها، وعلى الآخرين أن يحترموا إيمانهم تمامًا كاحترام وتقبل وجودهم كشركاء في الوطن.

لكي نعرف الإيزيدية كديانة قديمة يجب العودة إلى ما هو موجود من الديانات في الفترات القريبة من تاريخ ظهورها، فالإله في الديانات القديمة كان محسوساً يمكن رؤيته مثل الشمس والقمر والنجوم والشفق الأحمر، ثم تطور مفهوم الإله مع اليهودية فصار مجردًا غيبياً، موجوداً في السماء، غير محسوسًا، يراك ولا تراه، ويحاسبك في الآخرة، وكان هذا هو ما يسمى بالتجريد الإلهي.

لم تستطع اليهودية أن تتغلب على الوثنية المقيمة التي لم تتقبل فكرة الإله الذي لا تراه، وظلت تفضل الآلهة المحسوسة، وحين جاءت المسيحية كانت تمثل الانتقال من الإله المجرد إلى إله مجرد غيبي موجود في السماء، ولكنه أرسل ابنه يسوع وهو محسوس، فصارت المسيحية نصفها غيبي ونصفها محسوس، فاكتسحت الوثنية وانتصرت عليها.

الوحدانية في اليهودية لم تكن الأولى في تاريخ الأديان، فأخناتون أحدث تطورًا حين ألغى تعدد الآلهة، واعتبر أن في الكون إلهًا واحدًا هو اتون، وأن الألوهية أكبر ما تكون في الشمس كمصدر للنور وكل ما في الأرض من حياة مدين لها، وأن لهذه الشمس إلهًا خالقًا هو اتون.

هذه المقدمة ضرورية لأن (الإيزيدية قريبة جداً من مفهوم الوحدانية لدى اخناتون)، وقد انتشرت في وادي الرافدين وامتدت إلى الجبال المحيطة بالعراق وخاصة خلال الحكم العثماني، فماهي معتقداتهم بكثير من الإيجاز؟

1- الإيزيدية ديانة قديمة تطورية، ويعتقد بعضهم أن الانتقال من تعدد الآلهة إلى الإله الواحد في وادي الرافدين كان في عهد دولة ميديا عام 622 ق.م، وأن الإيزيديين هم أول من انتقل إلى الوحدانية في ذلك الزمن.
2- الإيزيديون شعب قومي، والإيزيدية ديانة خاصة بهم، ويدوران معًا في الوجود والعدم تمامًا كما هو الأمر مع اليهود.
3- يسكن الإيزيديون في محافظتي نينوى ودهوك وجبال شنكال/سنجار في العراق وسورية، ولغتهم قريبة من السريانية القديمة أي الآرامية، ويتم تداولها في الصلوات، واللغة العربية صارت لغة السكان بعد الفتح الإسلامي، وبسببه وحالياً تعتبر هذه الديانة ثاني أكبر الديانات الموجودة في العراق.
4- تنتمي جذور الإيزيدية إلى بابل وسومر وآشور، ولكن لا تتوفر أدلة لأن معظم المخطوطات أُحرقت بفعل الاضطهادات المتتالية ضدهم ، وانتشار الفقر والجهل والعزلة في صفوفهم.

حول الوحدانية في الدين الإيزيدي
1-يؤمن الإيزيديون بإله واحد لا شريك له، وكما يقول المسيحيون (الله محبة) يقول الإيزيديون (الله هو الخير)، ولا يوجد عندهم إله للشر لأن الخير من صنع الله أما الشر فهو من صنع الإنسان.
2- العقل البشري هو المسؤول عن أعمال الإنسان وخياراته، والله الخالق سيحاسب الإنسان على ما ارتكبه من شر في الآخرة، مما يدل على إيمانهم باليوم الآخر.
3- يعتقد الإيزيديون أنهم أول من توصل إلى الوحدانية والله يسمونه (خودي) وطاووس ملك، واستدلوا على وجوده من الرموز في الطبيعة كالشمس والقمر والنجوم، ويعتبرون الشمس مصدرًا للنور والحياة والنماء على الأرض وأنها أهم مخلوقات الله خودي، ولكن لا يعبدونها بل يستدلون بها وبباقي النجوم والأقمار والظواهر الطبيعية على وجود الإله الخالق الأوحد، وتعتبر الشمس محورًا للأدعية والصلوات لأنها مصدر النور والنماء وليس لأنها الإله، بل خيرة مخلوقاته.
4- لا يوجد في الديانة الإيزيدية نبي، ويؤمنون بالعلاقة المباشرة بين الفرد والإله دون وسيط، ويسيطر العرف والتقاليد والأعياد على مفهوم الدين، والكتب الموجودة نادرة وتتضمن الأدعية والإرشادات.

دور الدين في التنظيم الاجتماعي
يحض الدين ويشدد على البنيان الاجتماعي للشعب الإيزيدي القائم على وجود ثلاث طبقات متحدة في الإيمان ومستقلة في التزاوج وهي:

1- طبقة الشيوخ، وهي طبقة مغلقة لا تنفتح على باقي الطبقات ولا تتزاوج منها أو معها، وتتوزع على ثلاث دوائر لا تتزاوج فيما بينها أيضاً، وهي الشمسانية والقاتانية والآدلنية (ربما هي تضم النخبة من الأصول أو الملوك أو المتعلمين أو من حفظة أسرار الدين).
2- طبقة البير أو الابيار، وتتوزع إلى عدة فروع ولا تتزاوج مع الشيوخ ولا فيما بين فروعها.
3- طبقة العامة، وتتزاوج فيما بينها ولا تتزاوج مع الشيوخ والبير.

الفروض في الدين
من الفروض التي يحضُّ عليها الدين الإيزيدي، الحياء والخجل وتجنب الخطأ وعدم مخالفة الشرع، وعلى كل إيزيدي أن يختار له أخًا أو أختًا من أي طبقة لآخرته، وكل إيزيدي يجب أن يكون له شيخ أو بير يزوره مرة في السنة لتقديم النصح والإرشاد وبالمقابل يقدم له مالًا كمساعدة دينية، ومن الفروض الاعتقاد بالله وملائكته واحترام الديانات الأخرى، لذلك ينتفي التعصب الديني لدى الإيزيديين.

لا يجوز التزاوج من خارج الجماعة الإيزيدية، وإذا حصل ذلك يعتبر خارجًا عن الدين، ويحرم التعامل معه ولا تجوز عودته، والختان فرض ديني كما في اليهودية والإسلام، ويطبق الإيزيديون فريضة التعميد للطفل كما في المسيحية.

للمرأة العروس حق الاختيار، ويجب أن يكون للعروسين أخ وأخت للأخرة، يسمى في يوم الزفاف أو قبله، ويسمح للإيزيديون بتعدد الزوجات والطلاق إذا توفرت القناعة لدى القاضي.

الأعياد الدينية
أعيادهم هي عيد رأس السنة (سرصالي)، ويصادف في أول يوم أربعاء في شهر نيسان حسب التقويم الشرقي، وعيد أربعينية الصيف في 20 تموز شرقي، وعيد أربعينية الشتاء في 12 كانون أول شرقي، ويسبقه صوم لمدة أربعين يومًا، والأعياد مرتبطة بالطبيعة والفصول والزراعة، وعيد الجماعية في 23 أيلول إلى 1 تشرين الأول وفيه تقام صلوات وطقوس تراثية تعبر عن الجماعة، وعيد الصوم في أول يوم جمعة شرقي من كانون الثاني، وعيد الأضحى المبارك في نفس موعد عيد الأضحى في الإسلام، وعيد بلندة في 26 كانون أول شرقي ويقفزون فيه فوق النار ثلاث مرات، وعيد خضر الياس في أول خميس من شهر شباط شرقي لمدة يومين.

كما نلاحظ أن بعض الأعياد كخضر الياس والأضحى كانت بتأثير من الديانة المسيحية والإسلامية، وكل الأعياد موزعة على فصول السنة والدورة الزراعية وعلى الطبيعة ولا توجد أعياد تتعلق بالتاريخ.

في الختام اعتقد أن محاولتي لدراسة الدين الإيزيدي الذي حيكت حوله القصص المفبركة المعادية، كانت مناسبة استفزت المفكرين الإيزيديين على تزويدنا بمعلومات قيمة أخرجت الدين من التقية والسرية إلى العلنية، ويجب احترامها لكونها ديانة شركاء في الوطن لا عبيد ولا أرقاء ويستحقون الحرية ويجب حمايتهم من المتعصبين والغوغائيين، وهي مناسبة قد تشجع الطوائف الأخرى الباطنية على إظهار معتقداتها دون خوف، وحماية وجودها بالقانون الوطني.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 1,085 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | www.ezdina.com
Gotarên Girêdayî: 27
Dîrok & bûyer
Kurtelêkolîn
Pirtûkxane
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 31-07-2018 (6 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Partî: ISIS
Welat- Herêm: Rojawa Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 98%
98%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 09-01-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 22-01-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 22-01-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,085 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.169 KB 09-01-2023 Hejar KamelaH.K.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
Zanista Civakê

Rast
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,818
Wêne 106,003
Pirtûk PDF 19,738
Faylên peywendîdar 98,971
Video 1,424
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,520

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,705

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,125

فارسی 
8,292

English 
7,139

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Dosya
Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Belgename - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Belgename - Cureya belgeyê - Werger Belgename - Bajêr - Efrîn Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Belgename - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Belgename - Şêweya belgeyê - Dîjîtal

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.797 çirke!