Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Çand û Civak
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Zanista Civakê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Mîtolojiya sumer
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Hûnera Empatîyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 520,210
Wêne 105,246
Pirtûk PDF 19,554
Faylên peywendîdar 98,144
Video 1,414
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Mirî Ranazin
Pirtûkxane
MEMÊ BÊ ZÎN
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
خلال الحرب العالمية الأولى وهجرة الأكراد
Kurdîpêdiya wergirtina agahdariyê hêsantir dike, Ji ber vê yekê mîlyonek agahdarî li ser telefonên we yên destan tomar kir!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0
خلال الحرب العالمية الأولى وهجرة الأكراد
Kurtelêkolîn

خلال الحرب العالمية الأولى وهجرة الأكراد
Kurtelêkolîn

#دلاور زنكي#
$خلال الحرب العالمية الأولى وهجرة الأكراد:$
في عام 1914م-1917م عندما اندلعت نار الحرب العالمية الأولى كانت وطأة الحرب قد اشتدت في جنوب كوردستان ولاسيما في المناطق الواقعة على الحدود الروسية في جبهة القتال في “قارس- جورجيا”. وفي الأيام دخلت الجيوش الروسية بريادة قوات أرمنية “طاشناقية” أي في اليوم الثاني من شهر تشرين الثاني عام 1914م، أراضي كردستان. ولم تستطع القوات العثمانية الصمود أمام الزحف الروسي والأرمني فانسحبت. وكانت القوات العثمانية تتقهقر وتتراجع كلما حمي وطيس المعارك. وشرع الأرمن يقتلون الكورد بشراسة ورغبة جياشة. وينهبون أموالهم وأملاكهم ويحرقون بيوتهم لم يبقوا على امرأة أو طفل أو طاعن في السن، وبسبب الصمت الروسي كان الطاشناقيون القتلة يحرقون الأخضر واليابس.
يقول عبد الرزاق بدرخان في كتابه “سيرة عبد الرزاق بدرخان في الصفحة “58” مايلي:
“كان الزمن زمن حرب وكانت الفوضى سائدة في البلاد.. وبعد هزيمة القوات العثمانية بدأ الأرمن يعبثون فساداً في كل شيء يقدرون عليه فهاجر الكورد مكرهين من ديارهم ومرابعهم وقراهم في الولايات الست: “أرزروم” و”وان” و”موش” و”بدليس” و”سيرت” و”قارس” ولم يبق في هذه المناطق مكان واحد لم يهاجر أهله، لقد بدّلت هذه الحرب الضروس حياة الكورد حيث كانوا يتركون أرضهم ومساكنهم في المدن والقرى. وأولئك الذين كانوا أصحاب أموال وماشية وثروات غدوا بين ليلة وضحاها فقراء معوزين حفاة عراة جائعين بعد أن أقسروا على الرحيل وفرضت عليهم الهجرة. وأضحوا متسولين بؤساء.[1]
وفي هذا الصدد يتحدث المؤرخ: حسن هشيار سردي قائلاً:
“كانت أعداد المهاجرين كثيرة، لا يجدون مكاناً يأوون إليه وكانوا يطرقون على ا؟لأبواب ولكن لم يكونوا يجدون من يفتح لهم أبوابهم. كان الزمن شتاء والثلج يكسو وجه الأرض فكانوا يسندون أطفالهم إلى الجدران ويظلون كذلك حتى يقضوا نحبهم برداً وجوعاً بين بكاء الكبار ونحيبهم. ولكثرة عددهم لم يكن إيواؤهم مستطاعاً. فكانوا يُقسرون على السرقة، سرقة ما يسد رمقهم من الطعام.. يستجدون شيئاً يأكلونه فإذا لم يجدوا طعاماً أخذوه أحياناً عنوة أو خطفوه. في تلك الأيام كان القمح يباع بثمن باهظ كل مكيال بليرتين ذهبيتين. ومع ذلك كان القمح نادراً يصعب الحصول عليه. وتلك الأسر والعائلات ذات الغنى الواسع والثراء العريض نفد ما لديها من فضة وذهب فلم تجد شيئاً تبتاع به زاداً أو قوت يومها بدأت تتسول وفي الحقيقة كان الحصول على الخبز عبئاً ثقيلاً في كافة أنحاء البلاد.
كان الجوع متفشياً والبرد قارساً والأوبئة كالتيفوس والطاعون منتشرة بين الجنود في جبهات القتال ثم خيمت على الناس جميعاً”.
يقول عبد الرزاق بدرخان في كتابه المذكور “ص69”.
“إبتداءاً من “شامينيس” حتى “جزيرة” كان الكورد الرحل “الكوجر” من “بوتان” والمهاجرون من ولاية “وان” قد نصبوا “12000” اثنتي عشرة خيمة.
بعد أن هاجر الكورد مدنهم وقراهم نالهم من البؤس والشقاء شيء كثير يطول سرده، حيث تركوا أموالهم وأنعامهم ومزارعهم وحقولهم واتجهوا نحو المجهول. توجه بعضهم إلى كوردستان الجنوبية وبعضهم عبروا الخط الحديدي إلى سوريا وبعض آخر قصدوا الأناضول بين الأتراك.
يقول المؤرخ حسن هشيار سردي[2]:
“بعد عام من لحرب تقهقرت القوات العثمانية ويوماً بعد يوم كانت جبهة القتال تتراجع حتى وصلت الجبهة إلى “أرزروم” و”وان” و”موش” فاضطر الكورد في هذه المناطق إلى الهجرة باتجاه كوردستان الجنوبية. لأنّ تلك المناطق التي تهزم فيها الجيوش التركية تدخلها الجيوش الروسية فلا يجد الناس هناك سبيلاً سوى الهجرة. والدافع الرئيسي للهجرة هو أن القوات الروسية عندما كانت تحتل منطقة ومعهم قوات أرمنية يبدأ الأرمن يقتل الكورد دون رحمة أو شفقة لأن الأتراك كانوا يقتلونهم فهاهم ينتقمون من الكورد لأنهم عاجزون عن الانتقام من الأتراك، هل نسي أولئك الأرمن الطاشناق أن الكورد لم يكونوا أعداءً للأرمن، وأنهم كانوا يخفون أطفالهم ونساءهم عن عيون السلطات التركية ويحمون الرجال ويحافظون على حياتهم، وإزاء هذا الحنان الكردي كانوا يشقون بطون النساء الحوامل ويخرجون الأجنة، ويمثلون بأجساد الرجال وهم ما يزالون أحياء ويفتحون فيها الجيوب ويدسون فيها أيديهم ويقولون: إن”جيبك جيد أيها الكردي”. ومازال الطاشناقيون حتى اليوم يحملون تلك الكراهية وتلك الأحقاد للشعب الكردي.
في حلب يصدر “واهان بابازيان” جريدة باسم “الشرق” باللغة الأرمنية، وعلى الرغم من أن أكثر مواضيع الصحفية مليئة بقدْح الإتحاد السوفياتي وذمه والاستهانة به فإنه يحتفل كل عام بعيد “جبل ألاغوز” يوم قتل فيه الكورد في أيام حكمهم الطاشناقي. وبدل أن يطأطئ رأسه ويخجل من تلك الجرائم ويعتذر عنها يزرع الحقد والبغضاء في قلوب مواطنيه. وحتى اليوم مازال بعض الكورد على صلة به. وهذا هو سبب هجرة الأكراد”.
يقول حسن هشيار مرة أخرى:
“على الرغم من البؤس والفاقة والشقاء كان المهاجرون يساقون كقطيع من الأغنام إلى وسط “أناضول” وإنحاء “أضنه”.
ولا أعتقد أنّ 20% عشرين بالمائة وصلوا أحياء إلى هناك فقد مات أكثرهم في الطريق. كان بعض الأتراك يأخذون أطفالاً فقدوا أهاليهم لخدمتهم. من هؤلاء الأطفال نبغ المطرب: “بريخان التون جاغ” و شقيقته: “ناريمان” من “قلقه خنوس” مدينة الشيخ سعيد. لقد مكث هذان الطفلان في “أناضول” وصارا مطربين شهيرين”.
في عام 1917م كانت القوات الروسية تقترب من “سيرت” و”بدليس” وتصل إلى “كفري قُل” ولكنها لا تمكث هناك فترة طويلة ثم لا تلبث أن تنسحب وتخرج من “كردستان”. وكان سبب انسحاب الجيش الروسي من كوردستان هو احتدام الحروب داخل روسيا، وانتصار الثورة البلشفية عام 1917م بقيادة فلاديمير لينين.
اذا نظرنا إلى الأحداث والوقائع التاريخية والسياسية نجد بان الأتراك والروس والأرمن هم الذين قتلوا وهجرّوا وشردوا الآلاف من عوائل الكورد وهم مذنبون في كل ما تعرضوا له من الآلام. وحرق قرى الكورد ونهب أموالهم وتشريدهم، كل ذلك يقع على عاتق الترك والروس والأرمن. احتل الأرمن والروس بلاد الكورد وأضروا بالأكراد وكردستان ضرراً كبيراً. في عام 1917م انسحب الروس وتركوا المنطقة تحت سيطرة الأرمن ولكن الأرمن عجزوا عن ملء ذلك الفراغ الذي تركه الروس، وفي هذه الفترة ضرب الأرمن الكورد بيد من حديد. ومرة أخرى أفسدت العصابات الأرمنية في البلاد وأطلقوا اليد في ارتكاب الجرائم بكل وحشية من قتل ونهب واستلاب. واتجهت القوات التركية إلى “أرزنجان” و “وان” و “أرزروم” فضربت بكل بأس وقوة تلك العصابات الأرمنية وبددت شملها وقضت عليها قضاءً مبرماً. ولو أننا استوفينا الحديث عن جميع المناطق الكوردية لطال بنا البحث ولكن نقول بإيجاز ان عدد المفقودين من أهالي منطقة “وان بلغ أكثر من 62% اثنين وستين بالمائة ومنطقة “بدليس” 42% وبلغ هذا العدد في منطقة “أرزروم” 31% وفي “قارس” ومنطقتها 60% وفي “موش” 55% و”سيرت” 30%.
يقول حسن هشيار:
“علاوة على الخسارة في الحرب وجبهات المعارك جرت الهجرة النقمة على عدد الكورد وفتحت جروحاً مثخنة وعميقة جعلتني أبحث وأسعى بعد /45/خمسة وأربعين عاماً أي في عام 1960م عند كتابة هذه السطور في عدد المفقودين في خمس ولايات فتبين لي أن النسبة تتجاوز 20% عشرين بالمائة. إن الحرب العالمية الأولى فتحت الجراحات في صدر أمنا “كردستان” ومازالت حتى الآن تعاني عقابيلها إذ بلغ عدد المفقودين أكثر من 2000000 مليوني نسمة من عدد السكان الكورد في مناطق الحروب”.
[1] – راجع رواية “المهاجرون”. ل “الشيخ توفيق الحسيني”.
[2] – ولد السيد حسن عام 1906م في قضاء ليجه، ولاية دياربكر الكردية، وهو من عشيرة زركان. وفي 1925م ساهم مساهمة فعلية في ثورة الشيخ سعيد الوطنية مستهدفاً روحه في سبيل بلاده الكوردية وكان قائد درك قضاء “فارقين” حكمت عليه محكمة “الاستقلال” التركية بالسجن 15 عاماً، وبعد سجنه 42 شهراً صدر العفو العام، فعاد إلى وطنه بعد فترة من الزمن، فاشغل وظيفة مأمور الطابو في قضاء “قلب” أبان ثورة “ارارات” الكوردية المشهورة خلال 1930-1932م فأبت وطنيته وحميته الكوردية إلا ان يستأنف القتال في هذه الثورة أيضاً، وهام في الجبال مع رفاقه المحاربين، ثم دخل الأراضي السورية سنة 1935م وله مؤلف يقع ب 580 صفحة عنوانه “حياتي ومشاهداتي”. فالمؤلف الكردي لا يكتفي بقلمه، بل يحمل السيف أيضاً ضد من يأخذ وطنه بالسيف.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 681 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 4
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 11-09-2013 (11 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Doza Kurd
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 13-01-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 14-01-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 681 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Nêrînek derbarê tevgera Kurd li başûr rojavayê Kurdistanê û asoyên çareserkirina qeyrana heyî
Jiyaname
KUBRA XUDO
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Çand û Civak
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Pirjimarî di Kurmancî de
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
Hin sedemên nebûna nasnameya kurdî li sûriyê
Kurtelêkolîn
Sîma Semend: 'Qîza kurde aza, binivîse…'
Kurtelêkolîn
Ûsivê Hersan Nivêsakarê HAWAR ê yê dawî ye
Cihên arkeolojîk
Dalamper

Rast
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
30-05-2024
Sara Kamela
Kurmancî_Horamî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
23-06-2024
Sara Kamela
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Mirî Ranazin
25-06-2024
Burhan Sönmez
Mirî Ranazin
Pirtûkxane
MEMÊ BÊ ZÎN
25-06-2024
Burhan Sönmez
MEMÊ BÊ ZÎN
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Li ser hebûna malatê
Babetên nû
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Çand û Civak
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Zanista Civakê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Mîtolojiya sumer
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Hûnera Empatîyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 520,210
Wêne 105,246
Pirtûk PDF 19,554
Faylên peywendîdar 98,144
Video 1,414
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Nêrînek derbarê tevgera Kurd li başûr rojavayê Kurdistanê û asoyên çareserkirina qeyrana heyî
Jiyaname
KUBRA XUDO
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Çand û Civak
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Pirjimarî di Kurmancî de
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
Hin sedemên nebûna nasnameya kurdî li sûriyê
Kurtelêkolîn
Sîma Semend: 'Qîza kurde aza, binivîse…'
Kurtelêkolîn
Ûsivê Hersan Nivêsakarê HAWAR ê yê dawî ye
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Dosya
Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Navên Kurdî - Zayend - Bêl alî Navên Kurdî - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Şehîdan - Zayend - Nêr Şehîdan - Partî - Hêzên Parastina Gel - HPG Şehîdan - Welatê jidayikbûnê - Bakûrê Kurdistan Şehîdan - Netewe - Kurd Şehîdan - Ziman - Şêwezar - Kurmanciya Bakur Şehîdan - Welat - Herêm (Şehîd) - Başûrê Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.266 çirke!