#سەیدی هۆرامی#
سەیدی هۆرامی ئەچی شېعرە توولانیېشەنە، بەیان و چن نەهامەتیێ و ناوەشیێ کەرۊن کە مەیان ملوو گردوو ئینسانەکارە، (عەشق، پیری، پایېز، ئاخ و دەردان) ، نەوەشی و پیری بەرۊکەو گرڎکەسێ زیڼەی گېران، پایېز فەسڵو پیری و ماتەمی و دڵتەنگین، چونکم پیری نیشانە مڎۊ، عەشق سەربارو گردین، عاشق زېڵ داخدارەن، دەروون بە جۊشەن، گېیان بۍ لاشە کۆتەن، دېوانە و مەجنوونەن.
سەیدی جە بەشێ تەرو شېعرەکېنە، باس جە سەردەموو دەسەڵاتو پاشاو زمسانی کەرۊن، دمای نەمەنەی دەسەڵاتو پاشاو هامنی.
نەمەندەن میری هامن زەوق و زینش
بېیەن سوڵتانی پایېز جا نشینش
باسو تەختو دەسەڵاتو هەسارەو سیوەیلی کەرۊن، هەکە ڕەنگ ڕېژوو سرووشتیەن، بە تەعرێ هەر درەختێ بە ڕەنگێ ڕەژوون، (دارەوەن بە کەوای ماهووتی سوور، دارو وامۍ بە ئەتڵەسی وەش ڕەنگ، سماق بە قوماشی زەرد و سوور، نەی دار بە ئاڵای سپی، دار وەز بە مەتای زەڕڕین، داروو تفۍ بە کاڵای ڕەنگ زەرد، سیا مېوی بە پۊشاکی خەنەیی، دار چنار بە سپی ئیستەبریقی) .
بەڵام ئا گرد خەڵاتۍ کە پاشاو زمسانی بەخشۊشا، کاتیېنۍ، سەیدی ماچۊ: با کەسشان دڵ وەشنەکەران، شاڎۍ نەبان، چونکم دمای موددەتێ کەمی، شاو زمسانی (سیوەیل) ، فەرمان بە (سیاو بادی) کەرۊن بە ئەسایۆ خەڵاتەکا، ئیتر سیاو باد بە فەرمانو پاشای هەرچی خەڵاتەن، هەرچی کاڵای ڕەنگامە و زەریفەن، جە لاشەو درەختی ماڵۊشەرەو ڕووت و قووتشان کەرۊوە. دماجار سەیدی گەرەکشەن ئانەی سەلەمنۊ کە فەسڵو پایېزی گولەن، ماتەمەن، پاشاکەش بېوەفان، تا سەر نېیەن.
يەکو دوو، عەشقو پيرين، چېمه سەر دان
سێيەم پايز، چوهارەم ئاخو دەردان
به لوتفش مەر کەرۊ حەق، ئېمه چاره
ئەگەرنا من خەلاسم، نێ چوهاره
جوانيمان ئەگەر ياوێوه لامان
به کامێ دڵ بگرتام، تا به دامان
شەو و ڕۊ من جه دامان، وەرنەدام دەست
بوانام تا جه لاش، هەرچيم نه دڵ هەست
جه پيری و، داخو دەردێ ڕۊزگارم
جه لارو لەنجوو، خه شمو قينی يارم
ئەر ئی دڵ سەرديه، پيری نەکەردەن
پەرێ چېش خاترش يار، چېمه سەدەن
جوانی، ئاخ پەرێ تۊ، داخ جه پيری
ئەمن پەی تۊ، زويریمەن، زويری
درەختو دار، جه پايزشان زويرين
بەڵام ئېمه، مەلوليمان جه پيرين
سيا بادی سەحەر، خېزا نەپای هەرد
به تەعجيل ڕووش وەلای باغچەی گوڵان کەرد
گوڵشەن کەرد به تۊز بداش به هەمدا
ڕەوان بی باغەوان، ئەسرين نەچەمدا
ديا، دیش هيچ نەمەندەن چاخی باغش
نه شاديش مەن، نه هۊ کەيفو دەماغش
کەرەمدار، وادەی سوبحی سەحەردا
چه خاس خاس هەوری نەو، پۊشان جه سەردا
عەجەب بادەن، عەجەب هەورەن، عەجەب وەشت
چه خاس خاس نم مەدۊ ساراو دەرو دەشت
جه سەرشاخان، کەوان، تۊم ڕېزەشانەن
جه گوڵزار، بوڵبوڵان، ئاخېزشانەن
نەداران تابی سەرمای «زەمهەرير»ی
مەشان ناچار بەوڵگەی گەرمەسێری
نه گوڵ مەندەن جه گوڵزارا، نه بوڵبوڵ
مەدۊ بوڵبوڵ به کاپۆڵدا، پەرێ گوڵ
نه چەمدا ڕەنگی تاريکی کوانەن
نەسەردا قەهقەهەی دەنگی کەوانەن
يه پايزەن کوان، تاريک ديارەن
کەوان جۊش مەويەران، وادەی ويارەن
ڕەوان بی شاهی «خۆر»، پەی تەختی ميزان
سوپای «هامن» جه سامش بی گورېزان
نەمەندەن ميری هامن، زەوقو زينش
بيەن سوڵتانی «پايز»، جا نوشينش
به داران شا «سوەيل»، مەرديش نمانان
ڕەزان پېشا بيەن، ئەرزان خەزانان
شەهەنشای فەسڵی پايز، نەو سوەيلەن
هەميشه لای درەختان نەشوه مەيلەن
به وېنەی پادشای نامداری سەنگی
تەدارەک دان، هەزار دېبای فەرەنگی
جه دارايیو قوماشو ئاڵو واڵا
جه زەڕ بافتو جه شير داخو جه کاڵا
هەزار لۊنه موهەييا کەرد خەڵاتان
خەڵاتانش وەڵا کەردەن وڵاتان.[1]