Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Cih
Zorava
22-09-2024
Aras Hiso
Cih
Sinûnê
22-09-2024
Aras Hiso
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
20-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Avdel Elî Ebdo
15-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Çeto
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Ezîz
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Dawûd
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jimare
Babet
  537,255
Wêne
  109,715
Pirtûk PDF
  20,249
Faylên peywendîdar
  103,940
Video
  1,535
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,764
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,947
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,998
عربي - Arabic 
30,673
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,081
فارسی - Farsi 
9,731
English - English 
7,554
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,686
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,987
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,211
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,402
Pirtûkxane 
2,750
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,263
Cih 
1,158
Belgename 
291
Wêne û şirove 
181
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
324
PDF 
31,323
MP4 
2,531
IMG 
201,063
∑   Hemû bi hev re 
235,241
Lêgerîna naverokê
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azad...
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Cih
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke h...
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
الذات والآخر في مناهج التعليم الكردية
Hevkarên Kurdîpêdiya êş û serkeftinên jinên Kurd ên hevdem di databasa xwe ya neteweyî de arşîv dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي - Arabic
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

الذات والآخر في مناهج التعليم الكردية

الذات والآخر في مناهج التعليم الكردية
إعداد: شروق عادل
مازال حلم قيام الدولة الكردية يداعب عقول وقلوب شعوب وزعماء الأكراد في مختلف البلاد التي يعيشون فيها، فثمة مساع من الأكراد منذ عقود طويلة لإقامة دولة مستقلة. وقد أفرزت الأحداث الحالية في ظل سيطرة داعش والجماعات المسلحة على بعض المدن العراقية ومنها مدينة الموصل، الكثير من الملفات والأوراق السياسية المعلقة، ومنها ورقة إعلان الدولة الكردية التي تبرز على الساحة الإقليمية بين الحين والآخر، على حسب تأرجح المواقف الدولية والإقليمية والمحلية من القضية الكردية وحق تقرير المصير في المناطق الكردية.
ومما لاشك فيه أن الهوية القومية التي يمتلكها الأفراد تعد من أهم ما يميز قوة الأمم، وهناك العديد من الوسائل التي تتحكم من خلالها الدول في الصورة الذهنية التي تريد ترسيخها في ذهن المواطنين عن أنفسهم وقوميتهم، ومن هذه الوسائل المناهج الدراسية التي تعتمد عليها الدولة لترسيخ تاريخها وتعميقه في الوعي الجمعي لدى مواطنيها لخلق هوية قومية قوية.
في هذا الإطار نشر معهد الشرق الأوسط مقالاً للكاتب Sherko Kirmanj بعنوان: مناهج التاريخ الكردية: إقامة دولة قومية داخل دولة قومية Kurdish History Textbooks: Building a Nation-State within a Nation-State، حيث يستعرض هذا المقال إشكالية ترسيخ الوعي الجمعي وبناء هوية قومية عن طريق المناهج الدراسية المتضمنة في كتب التاريخ والدراسات الاجتماعية لمختلف المراحل التعليمية عند الأكراد. كما يتناول المقال أيضاً كيف يتم التعبير في هذه الكتب المدرسية عن رؤية حكومة إقليم كردستان للآخرين؛ حيث تعد المناهج الدراسية -كما هو الحال مع مشاريع بناء الأمة في أماكن أخرى- في حكومة إقليم كردستان جزءاً من استراتيجية أكبر لإنشاء المجتمع المتصور، وتهدف إلى تعزيز عملية إنشاء الدولة القومية الكردية في إطار الدولة القومية العراقية.
مراحل تبلور الثقافة الكردية
تعتبر كل من اللغة والتاريخ بوجه عام أهم ركائز ثقافات الشعوب. ولم يُسمح للأكراد في العراق بالدراسة بلغتهم أو الاعتراف بها كلغة رسمية إلى جانب اللغة العربية إلا بعد محاولات عديدة. بينما عززت طريقة تناول تاريخ الأكراد في المناهج التعليمية الكردية كثيراً من فكرة القومية والهوية الكردية بعد أن كان الأكراد مهمشين تماماً في مناهج التاريخ العراقية العربية.
وفيما يلي توضيح لمراحل تطور لغة وتاريخ كردستان:
أ- اللغة الكردية:
طبقاً لما ذكره Kirmanj في مقاله، فقد مرت اللغة الكردية بعدة مراحل هي:
- المرحلة الأولى: في الفترة ما بين 1870 و1910، حيث تم إنشاء أولى المدارس فيما يعرف اليوم بمنطقة إقليم كردستان شمال العراق، وكانت اللغات الرسمية المستخدمة في الدراسة هي العربية والتركية والفارسية، أما اللغة الكردية فكان يتم استخدامها بشكل ثانوي حتى العقد الثاني من القرن العشرين، حيث سمحت الدولة العثمانية حينها بإدارج اللغة الكردية ضمن المناهج الدراسية. وتم افتتاح أول مدرسة تستخدم اللغة الكردية لغة للدراسة في عام 1918، وبعد ذلك بدأت عمليات الترجمة من العربية إلى الكردية كخطوة جديدة في سبيل تأصيل العلوم وترسيخ هذه اللغة.
- المرحلة الثانية: بعد سقوط الملكية في العراق عام 1958، حيث أنشأت جامعة بغداد في العام التالي قسماً للغة الكردية، وبعد ارتفاع الأصوات القومية خفت نجم اللغة الكردية مرة أخرى، وتم إلغاء قسم اللغة الكردية في جامعة بغداد. لكن بعد تولي حزب البعث للسلطة، رأى أنه من الأفضل أن يتم التقارب بين الأكراد والعرب، فازدهرت اللغة الكردية مرة أخرى.
وفي عام 1970 تم الاعتراف باللغة الكردية لغة رسمية - بجانب العربية - في مناطق تواجد الأكراد في أربيل وأدهوك والسليمانية، وأصبحت الكتب الدراسية من المرحلة الأولى وحتى الثانوية متاحة باللغة الكردية.
ب- التاريخ:
يشير الكاتب إلى تجاهل التاريخ في المناهج الدراسية العراقية لأي ذكر للإثنيات والأعراق المختلفة بما في ذلك الأكراد، حيث كانت هذه المناهج تُكتب من منظور العرب السنة والشيعة فقط. وخلال الفترة الممتدة من عام 1976 وحتى عام 2010 لم يتم ذكر الأكراد أو التركمان في كتب التاريخ العراقي على الإطلاق. وحتى مذبحة حلبجة التي نفذها صدام حسين ضد الأكراد أثناء الحرب بين العراق وإيران وراح ضحيتها الآلاف من الأكراد، تم ذكرها على استحياء دون تفاصيل تناسب حجمها. لكن في مرحلة ما بعد غزو الولايات المتحدة للعراق في عام 2003، أُتيحت الفرصة لحكومة اقليم كردستان لأن تقوم بتأليف مناهج التاريخ بنفسها حيث يكتبها أكراد.
الهوية في مناهج التاريخ الكردي
كان الهدف الأساسي من مناهج التاريخ في كردستان هو تعزيز نزعة القومية والهوية الكردية، وذلك عن طريق خمس آليات رئيسية، هي:
1 تعميق القومية الكردية عن طريق الدعوة إلى كردستان الكبرى التي تضم كل الأكراد من سوريا والعراق وتركيا وتتسع حدودها لتصل إلى كركوك.
2 تأصيل الوجود الحضاري لكردستان باعتبارها من أقدم الحضارات على وجه الأرض، إذ ترجع إلى أربعة آلاف سنة، مما يساعد على تعميق فكرة الهوية القومية باعتبار أن كردستان مهد للحضارة.
3 خلق نوع من الإحساس بالتفرد والاختلاف، مثل الاعتماد على التقويم الكردي، واعتبار أنه أقدم من التقويم الجريجوري بستة عقود.
4 التركيز على بطولات الأكراد مثل صلاح الدين، ودراستها بتعمق لتعزيز النزعة القومية لدى الأكراد.
5 تعزيز الشعور بالاضطهاد، باعتبار أن الاكراد كانوا دوماً مضطهدين، مما يخلق شعوراً بأنهم ضحية الحكومات العربية المتعاقبة. وفي السياق ذاته لم تُذكر دولة العراق بشكل إيجابي إطلاقاً في كتب التاريخ الكردية إلا بعد الغزو الأمريكي عام 2003.
رؤية الآخر في التناول التاريخي الكردي
تتشكل الصورة الذاتية بشكل أساسي عن طريق تعزيز الاختلاف بين الأنا والآخر. وقد اعتمدت مناهج التاريخ الكردي على ذلك لتعزيز القومية الكردية، فركزت على الاختلاف بين الأكراد والآخرين باعتبار أن العالم من وجهة نظرهم ينقسم إلى أكراد وغير أكراد. فعلى سبيل عند الحديث عن الحضارات القديمة، تشير مناهج التاريخ إلى أنها تنقسم إلى الحضارة الكردستانية وحضارات أخرى (مصرية، يونانية، رومانية.. إلخ).
وفي إطار الحديث عن الأنا والآخر، يوضح Kirmanj أن الأكراد يرون أن العرب قد احتكروا الإسلام فأصبحوا يتحدثون باسمه ويمثلونه، في حين أن الإسلام دين العالمين وليس من حق أي فئة احتكاره.
الأكراد ومحاولة بناء الدولة القومية
ترمز كلمة كردستان إلى موطن الأكراد، وتُعرِف مناهج الدراسات الاجتماعية الكردية، الوطن بأنه المكان الذي يعيش فيه مجموعة من الناس على أرض واحدة ولديهم روابط مشتركة. ومنذ إنشاء حكومة إقليم كردستان في عام 1992، تعتبر الكتب المدرسية هذا الإقليم كياناً جغرافياً سياسياً متساوياً في الوضع مع دول الجوار القومية.
وقد حاول الأكراد بناء الدولة القومية في وجدان الطلبة قبل تأسيسها على أرض الواقع، فامتلأت المناهج الدراسية بتاريخ عظام الرجال من الأكراد مع تجاهل متعمد للآخرين، كما أكدت كردستان مراراً وتكراراً أنها لن تتوان عن تحقيق حلم الدولة الكردية، حيث إنها بموجب الدستور العراقي لديها الحق في تقرير مصيرها.
كما اهتمت السلطات في إقليم كردستان بالأعياد القومية الكردية، وأولت لها اهتماماً خاصاً، حيث بلورت هذه الأعياد لتظهر بشكل يليق بما ارتبطت به من أحداث، مما يعزز الشعور بالذات لدى الأكراد.
ختاماً، يؤكد Kirmanj أن الهدف من المناهج الدراسية الكردية واضح، ويتمثل في تأصيل وترسيخ القومية الكردية، والتأكيد على حق الأكراد في تقرير المصير وإنشاء دولة قومية، سواء داخل أو خارج الدولة القومية العراقية، وإن كانت المناهج الدراسية قد عانت من العديد من المغالطات وعدم الدقة في تحري بعض المعلومات، بالإضافة إلى تجاهل متعمد في كثير من الأحيان للعناصر غير الكردية المشتركة في السياق التاريخي.
* عرض موجز لمقال تحت عنوان: مناهج التاريخ الكردية: إقامة دولة قومية داخل دولة قومية، المنشور في صيف 2014 بدورية The Middle East Journal الصادرة عن معهد الشرق الأوسط.
المصدر:
Sherko Kirmanj, Kurdish History Textbooks: Building a Nation-State within a Nation-State, The Middle East Journal, Volume 68, Number 3 (Washington: Middle East Institute, Summer 2014) pp 367-384.
[1]

Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 871 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 12
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 12-10-2014 (10 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Program
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Zanist
Partî: ISIS
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 98%
98%
Ev babet ji aliyê: ( Evîn Teyfûr ) li: 23-01-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 24-01-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 871 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Narin Gûran
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Erdal Kaya
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Kurtelêkolîn
Lozana Qirkirinê
Kurtelêkolîn
Piṣtî lozanê çi ji hêzên kurdî tê xwestin
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Resul Geyik
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Zimanê Dayikê
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Kurtelêkolîn
Serkeftina HSD serkeftina Rêveberiya Xweser e
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA

Rast
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
13-09-2024
Sara Kamela
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
21-09-2024
Aras Hiso
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
22-09-2024
Evîn Teyfûr
Kurtedîroka zimanê kurdî
Babetên nû
Cih
Zorava
22-09-2024
Aras Hiso
Cih
Sinûnê
22-09-2024
Aras Hiso
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
20-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Avdel Elî Ebdo
15-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Çeto
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Ezîz
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Dawûd
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jimare
Babet
  537,255
Wêne
  109,715
Pirtûk PDF
  20,249
Faylên peywendîdar
  103,940
Video
  1,535
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,764
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,947
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,998
عربي - Arabic 
30,673
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,081
فارسی - Farsi 
9,731
English - English 
7,554
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,686
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,987
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,211
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,402
Pirtûkxane 
2,750
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,263
Cih 
1,158
Belgename 
291
Wêne û şirove 
181
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
324
PDF 
31,323
MP4 
2,531
IMG 
201,063
∑   Hemû bi hev re 
235,241
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Narin Gûran
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Erdal Kaya
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Kurtelêkolîn
Lozana Qirkirinê
Kurtelêkolîn
Piṣtî lozanê çi ji hêzên kurdî tê xwestin
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Resul Geyik
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Zimanê Dayikê
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Kurtelêkolîn
Serkeftina HSD serkeftina Rêveberiya Xweser e
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.516 çirke!