Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 519,213
Wêne 106,591
Pirtûk PDF 19,313
Faylên peywendîdar 97,364
Video 1,394
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra...
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd...
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cih
Qamişlo
ومن جديد في الإرث والتراث الكُرديين
Kurdîpêdiya dîroka duh û îro ji bo nifşên siberojê arşîv dike!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

ومن جديد في الإرث والتراث الكُرديين

ومن جديد في الإرث والتراث الكُرديين
ومن جديد في الإرث والتراث الكُرديين
وليد حاج عبدالقادر / دبي
منذ عدة عقود دأب عالبية المؤرّخين والباحثين في مجال العلوم الإنسانية عامةً والتاريخية خاصةً في إرفاق عمليات البحث والتقصي بجملةٍ من العلوم المساعدة كرفدٍ لعمليات التنقيب الأثري وما يُستخرج من باطن المواقع المستهدفة ، إلى درجةٍ اضحت المعطيات النظرية المستخلصة من العادات والتقاليد وأيضاً المخزون الثقافي والفولكوري ذي أهمية كبيرة تضاهي مخرجات المكتشفات المادية التي تمّت – يتمّ الكشف عنها ، وفي خاصية شعبٍ مثل الشعب الكُردي ، والذي وبكلّ أسفٍ، لا يزال يحتلّ مكانته بين الشعوب ذوي الثقافة الشفاهية ، إلا أنّ هذه الثقافة، وبذات خصائصها، واجهت وبتحدٍّ وجودي كبير ثقافات عديدة ومتنوعة تدرّجت بقوتها وأيضاً بهيمنتها السياسية ، وحافظت على مخزونها الإرثي التاريخي ، وفي عودةٍ إلى مفاصل هذا العرض وخاصةً في الإرث والتراث الكُرديين وكما في كلّ المجتمعات البشرية حيث حظيت المرأة بدورٍ ريادي بارز ، ودائماً كان دورها يرتبط بمحوريتها، إن كركنٍ أسري أساس أو اقتصادي تنتج، ولعلّنا نستطيع تلمس هذا إن لم نقل بأنّ كُردستان في الأساس هي مركز ظهور عبادة المرأة / الإلهة … المعطاءة والمتدفّقة حياةً، ولعلّ تماثيل الآلهة الأم والطينية منها خاصةً حتى قبل دخول مرحلة الشي – التحجر، كالآجر بعد استخدام الفخار خاصةً ، تلك التماثيل التي تعتبر من أقدم المجسّمات لذلك ، وأهمها تلك التي اكتشفت في واشو كاني والتي تعود إلى أكثر من 4000 سنة وخاصةً تمثال الإلهة المجسّدة بأربعة أثداء والمسمّاة بتمثال الإلهة الأم الهورو / ميتانية ، والتي اكتشفت في مدينة سري كانيي ، ولمجرد تأشكلها نسوياً وبصيغتها الأمومية أكبر دليلٍ على النمط الخصبوي الذي امتاز به ، أو وبعبارةٍ أدق متلازمة النمو والخصوبة وبشرياً ومنذ أقدم العصور عدّت المرأة وكخلاصةٍ متسلسلة على أنها نتاج ومحور، لابل العنصر الأهم في جدلية الخصوبة والإخصاب ، وقد تجلّت وبتركيزٌ شديد في خاصية الأم الإلهة تعامات أو تامات، كما اينانا السومرية أو هيرا اليونانية، ولتتشعّب منها ومن جديد مجموعة الإلهات متعدّدة المواهب ، منهنّ القديسات أو الشريرات وكذلك العابثات أو الخلوقات وفق سياقات المرحلة وتجلياتها، وبالتالي المتغيرات كانعكاسٍ لتغيير نمط الإنتاج وبالتالي مستلزماتها ، فتظهر مع الاستقرار والعيش الرغيد نماذج من الآلهة اللائي تعبثن وتستبدلن الآلهة الذكور مرةً فلاح وآخر راعٍ أو لربما محترف / الحرفة مثل: الحداد أو صناعة السلال / وقابلها دائماً وأبداً الآلهة العذراوات وكرؤوس أقلامٍ سريعة، هنا يمكننا ذكر خاتونا زمبيل فروش ، خجا سيامند ، كجكا جل كزي ، دوستا لاوكي متيني، وتبقى ژين وللحقيقة هي نقطة المحور، لابل والمرتكز من جديد وعلاقتها وكتفسيرٍ حُمّل بكثيرٍ من تراكمات إفرازات الوعي البشري خاصةً بالحياة وسر استمراريتها، وأعني المرأة !! فلو عدنا مثلاً إلى الميثولوجيا السومرية وسجل الهتها النسوية لربما كنّا اعتبرنا الترجمة الأولى لكلمة / ننتي / كسيدة العضو، ولتبيّن الدراسات المكثّفة واتفاق الغالبية العظمى من علماء السومريات بأنّ ننتي هو الاسم السومري لكلمة حواء العبرية ، وبالتالي حياة العربية وأضيف / أنا / معناها بالكُردية / ژين /، أفلا تعني لنا بشيء ؟! خصوصاً وإنّ نفس المعجم السومري يحمل لنا اسم مم كواحدٍ من النسق الأول للآلهة الأبناء كإله الينابيع والوديان / الماء العذب / كما الإله آفدار … وباختصارٍ شديد فإنّ التراث الكُردي حمل بين جنباته كلّ هذه المراحل التي مرّت بها المرأة الكُردية والتي بقيت إضافةً إلى ما ذكرناه معزوفة عشق ووله مستدام .
وهنا وفي العودة إلى تراتبية ونمط القصّ والغناء الكُرديين ، والتركيز وبرؤيةٍ بحثية صرفة سواءً في صميمتها وبالتالي تواترها مع التطور وتقدّم الوعي الميثولوجي البشري في ميزوبوتاميا ، فتلمح في البنية الأساس لهذه الميثولوجية / ميژو بالكُردية وهي غير كڤنه برست أو الكلاسيك / وكذلك انعكاسات الأنماط المعيشية والبنى الإقتصادية والمختصة بأنماط الإنتاج واستخدام كما تطور أدوات الإنتاج ومن ثم اندثار حرف مثلاً وظهور أخرى بديلة أو أكثر شيوعاً .. وباختصار شديد : تظلّ الأنشودة ، الغناء ، القصة ، كبنية أساسية ويُضاف إليها الأحدث أو لربما فقط يتمّ استبدال الأسماء فقط كظاهرة كلّ الأساطير والقصص الميدية والتي بقيت حتى بلغتها و .. بعضها فرّست / من التفريس / بعضاً من أسماء ملوكها … وهنا لابدّ لي بالمقابل بالإشارة إلى ظاهرة ذكورية مقابلة، وأعني بها ظاهرة لاوك ، حيث لاحظت ،من خلال متابعتي القديمة / الجديدة لهذه الظاهرة، وتحديداً لاوكي متيني أو معدني ، مادني !! فلو تأمّلنا كافة أنماط الغناء وطرائقها، سنلاحظ خاصةً في المقطع الأول ببداية الأغنية فهل / أري يادي ت بخوكي او ت بخودكي / فهل هي امتداد لمرحلة الآلهة الأم والتاريخ الكُردي وبحضاراتها المختلفة تؤكّد على شيوع هذه الظاهرة تاريخياً من خلال وجود تماثيل ونصوص كثيرة تثبت ذلك ؟! .. أم لعلّها من المؤثرات المسيحية كدينٍ انتشرت في كُردستان كثيراً، وهنا لابدّ من ذكر تقاطع كجك مع ظاهرة مريم العذراء !! ..
ومن ثم وأيضاً هنا / لاوكي متيني .. مادني .. معدني / وارتباطها بظاهرة اكتشاف المعدن وخاصةً الحديد وعلاقته بالإله هيفستوس إله المعدن والحديد والذي يعظ أصله حسب الأساطير الإغريقية من سهول كيليكية بمفهومها الواسع هناك ، هذا الإله الذي جُرح في قدمه وأصبح يعرج في صراعه ومنافسته ليحظى بقلب إلهة العشق والغرام هيروديت .. عشتار / وأصبح عشيقها فيما بعد … ولكن الأهم والإرث الكُردي / لاوكي زردوشي / .. ومدى تقاطعها وما قيل ويقال عن زرادشت والشجرة وظاهرة الديمومة والاستدامة والقسم ت بخوكي وه .. بخودي كي .. ومناجاة الفتاة لابل صرختها كتشبيه أو استدلال وإن كانت تعجّ بعواطف عاشقة جارفة إلا أنّ فيها مافيها من الباطنية كثير من الأمور . وقبل أن نختتم لابدّ لنا من الوقوف ملياً عند المرثية الكوجرية التي يرتقي فيها الألم إلى مصافِ التألق ليتوحّد في متوالية الوجع فينتج من مخاضه ثانية بذرة تنفلق كحبة القمح إلى فلقتين واحدة تستمرّ في إنتاج مرثيتها المستدامة والأخرى تينع بذرة الحياة المتجددة لتستمرّ .
إنّ مرثية الكوجر هي استدامة للمناحة التي لازالت كينابيع وجداول كُردستان تتدفّق ألماً بخريفه ودموع شتائه و .. ربيعه الذي تينع فيه خضاره المتدرّجة صوب الاصفرار وهات ياالخريف من جديد وهكذا دواليك … في المرثية تلك – الكوجرية – نرى كيف أنّ الكوجريات تمزجن الزغاريد مع العويل ، فتنفح من همساتها أغاني الرحيل فتصدحن : رااكن بينين بووووكي دلالي .. هي عينها الأغنية بها تودعن الشاب العريس – المتوفى – إلى القبر وتخرجن العروس من دارة أهلها إلى سكن زوجها . والمغزى هو دائماً المناحة كمتلازمة لموت سيليه حتماً ربيع تتجدّد فيه الحياة .[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 1,092 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 25
Belgename
Kurtelêkolîn
Pirtûkxane
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 08-10-2022 (2 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Çand
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 94%
94%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 17-02-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 17-02-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,092 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Jiyaname
Viyan hesen
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade

Rast
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
05-05-2024
Aras Hiso
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
05-05-2024
Aras Hiso
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
19-05-2024
Sara Kamela
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
MEDRESEYA QUBAHAN
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Qamişlo
Babetên nû
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 519,213
Wêne 106,591
Pirtûk PDF 19,313
Faylên peywendîdar 97,364
Video 1,394
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Jiyaname
Viyan hesen
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.359 çirke!