Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Çand û Civak
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Zanista Civakê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Mîtolojiya sumer
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Hûnera Empatîyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,868
Wêne 105,229
Pirtûk PDF 19,550
Faylên peywendîdar 98,036
Video 1,414
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Mirî Ranazin
Pirtûkxane
MEMÊ BÊ ZÎN
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
الحركة الدستورية في تركيا وايران والعراق
Hûnê bi rêya Kurdîpêdiya bizanin; kî!, li ku û çi heye!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مؤيد عبد الستار

مؤيد عبد الستار
#مؤيد عبد الستار#
نظرة في كتاب : قبيلة كه لﮪر في زمن المشروطية
والكتاب في الاصل باللغة الفارسية للكاتب الايراني علي ره زا كوده رزي ، ترجمه الى اللغة الكردية السيد فاضل محمد اكبر بعنوان : ئيلي كه لهر له سه رده مي مه شروتييه ت .
والمشروطية حركة تدعو الى الالتزام بالدستور ظهرت اواخر القرن التاسع عشر و بداية القرن العشرين في تركيا ، أجبرت السلطان عبد الحميد الثاني على الالتزام بالدستور عام 1908 م .وتطورت الاحداث الى ثورة قادتها جمعية الاتحاد والترقي أدت الى استقالة السلطان عبد الحميد الثاني .
وفي ايران التي كانت تحت حكم الشاه محمد علي القاجاري ، اشتدت المطالبة بالدستور ايضا، فالمشروطية هي شروط او مواد الدستور الذي يحكم البلاد بدلا من سلطة الشاه المطلقة ودخلت مرجعية النجف على هذه الحركة بسبب مطالبة الناس برأي المرجعية في المشروطية ، فانقسمت المرجعية الى مؤيدة لتطبيق الدستور وهي التي قادها محمد كاظم الخراساني ، ورافضة لها ومؤيدة لسلطة الحاكم المطلق برئاسة المرجع محمد كاظم اليزدي ، فحدثت اضطرابات في ايران أدت الى صدور الدستور الايراني عام 1907م .
ومن مفارقات المشروطية في ايران ، ماحدث لتجار البازار ، فمن تقاليد ايران ان المحتجين يلجأون الى مسجد او مقام رفيع مقدس فلا تهاجمهم السلطات ما داموا معتصمين فيه ، وكان ان تعرض بعض التجار الى الظلم وفرضت السلطات عليهم ضريبة عاليه ، فتوجهوا الى أحد المساجد ليعتصموا فيه احتجاجا ، ولكن امام المسجد لم يسمح لهم بالبقاء في المسجد وطردهم فتوجهوا الى القنصلية البريطانية واعتصموا هناك ، وما لبث ان التحق بهم جمع كبير فنصبوا لهم الخيام داخل حديقة القنصلية البريطانية ، وشجعتهم زوجة القنصل البريطاني على تشديد مطالبهم ورفع سقفها الى المطالبة بالعدالة وانهاء سلطة الشاه .
كما حدث مثل ذلك في كربلاء في زمن الدعوة الى المشروطية اذ اعتصم عدد من التجار في احدى الساحات ولكن السلطات الحاكمة انذرتهم وطلبت اليهم انهاء احتجاجهم وامهلتهم اسبوعا واحدا ، فحاولوا الاعتصام في القنصلية البريطانية ولكنها لم تفتح لهم الابواب ، فهاجمتهم الشرطة و فتحت عليهم النار وقتلت ما يزيد على سبعين معتصما فانفرط عقدهم وولوا فرارا .
يدرس الكاتب أحوال قبيلة كلهور الكردية في حقبة زمنية محددة خلال حركة المشروطية التي عرفت كحركة دستورية عام 1905 في ايران .
يشمل الكتاب عدة فصول منها فصل خاص بتسمية القبيلة ومعنى كلمة كلهور، فيقول انها تتألف من كلمتين كه ل + هور وتلفظ كلهور ، و كلهر و كه لر، وهي تعني :
كه ل من كلمة كه له اشارة الى رأس الظبي ، وهو رمز النشاط والذكاء والسرعة . أما كلمة هور فهي في القاموس الفارسي تعني شمس منقولة من خور ، خورشيد.
وفي الفصل الثالث ص 98 يتناول المشروطية ومحمد علي شاه ، يذكر فيه تأثير الثورة الفرنسية على ايران وانها كانت احد الاسباب في المطالبة بالدستور وذلك بسبب زيارات البلاط الشاهنشاهي الى باريس وكذلك زيارة المثقفين الى فرنسا ما ساهم في نشر الوعي بالحقوق السياسية ورفض سلطة الشاه المطلقة . كما يذكر تأثير زيارة المفكر جمال الدين الاسدابادي المعروف بجمال الدين الافغاني ، الذي ساهم في مقاومة الاستبداد .
ومن فصول الكتاب فصل بعنوان : كرماشان في عصر المشروطية يتناول فيه الاضطرابات التي حدثت في كرماشان، ودور سالار الدولة في تلك الاحداث* .
انتفاضة سالار الدولة
هو ابو الفتح المعروف ب سالار الدولة ، الابن الثالث لمظفر الدين شاه القاجاري ، ولد في تبريز وتعلم فيها وخدم في الجيش القاجاري برتبة عميد ( سبهدار ) ثم عين سكرتيرا لحاكم كرماشان حسام الملك عام 1898 م .
كان طامعا في استلام الحكم ، لذلك عمل على كسب ود القبائل الكردية .
بعد سلسلة من الاحداث والتمرد قام عام 1911 بطرد جميع موظفي الحكومة والدعوة الى عودة الشاه المخلوع محمد على القاجاري مما تسبب في اشتداد النزاع بين القبائل الكردية والسلطات الحكومية .
واتفقتت الحكومة مع القبائل البختيارية على محاربة سالار الدولة الذي تحالف مع قبيلة الكلهر ولكنه خسر المعركة وتوجه الى بشتكوه في حماية قبائل اللور.(1)
وفي تشرين الاول عام 1912 قرر الزحف نحو العاصمة طهران ولكنه لم يفلح في استلام السلطة فتوجه نحو مازندران وبدأ البحث عن حلول سياسية بعد أن فشل في حسم الامور عسكريا .ثم انتقل الى مدينة سنندج الكردية في ايران واضطر الى اللجوء للقنصلية الروسية .
تم الاتفاق معه اخيرا - بناء على وساطة روسيا القيصرية -على الاقامة في سويسرا مقابل حصولة على مرتب شهري قدره 8000 تومان .
* راجع حركة ابو الفتح ميرزا سالار الدولة 1911-1913 للباحث د. أحمد عبد العلاق . دورية كان التاريخية العدد الثالث والعشرون ، مارس 2014 www.kanhistorique.org
(1) اللور : اسم يطلق على مجموعة من القبائل الكردية التي تستوطن جبال بيشتكوه ، ومن تلك القبائل : اللك ، الممسني ، البختيارية ،الكهكيلوية ، كَله دار ، ومجاميع وعشائر اخرى كثيرة ، ينتشرون في مناطق شاسعة تمتد من كرماشان الى اطراف بوشهر . ولهم مواطن كثيرة في مختلف مناطق ايران والعراق.
ينظر كتاب اللور ، أمان اللهي ، ترجمة سلام برزو، بغداد 2018.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 693 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | www.ahewar.org 20-05-2022
Gotarên Girêdayî: 10
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 20-05-2022 (2 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Kategorîya Naverokê: Danasîna pirtûkan
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 02-03-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 04-03-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 693 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Kurtelêkolîn
Ûsivê Hersan Nivêsakarê HAWAR ê yê dawî ye
Kurtelêkolîn
Nêrînek derbarê tevgera Kurd li başûr rojavayê Kurdistanê û asoyên çareserkirina qeyrana heyî
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
Hin sedemên nebûna nasnameya kurdî li sûriyê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Pirjimarî di Kurmancî de
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
KUBRA XUDO
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Rapora Bêkir û Hamilton ne tenê li dijî gelê Kurd de
Cihên arkeolojîk
Temteman

Rast
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
30-05-2024
Sara Kamela
Kurmancî_Horamî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
23-06-2024
Sara Kamela
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Mirî Ranazin
25-06-2024
Burhan Sönmez
Mirî Ranazin
Pirtûkxane
MEMÊ BÊ ZÎN
25-06-2024
Burhan Sönmez
MEMÊ BÊ ZÎN
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Li ser hebûna malatê
Babetên nû
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Çand û Civak
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Zanista Civakê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Mîtolojiya sumer
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Hûnera Empatîyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,868
Wêne 105,229
Pirtûk PDF 19,550
Faylên peywendîdar 98,036
Video 1,414
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Kurtelêkolîn
Ûsivê Hersan Nivêsakarê HAWAR ê yê dawî ye
Kurtelêkolîn
Nêrînek derbarê tevgera Kurd li başûr rojavayê Kurdistanê û asoyên çareserkirina qeyrana heyî
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
Hin sedemên nebûna nasnameya kurdî li sûriyê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Pirjimarî di Kurmancî de
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
KUBRA XUDO
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Rapora Bêkir û Hamilton ne tenê li dijî gelê Kurd de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Dosya
Jiyaname - Zayend - Nêr Enfalkirî - Zayend - Nêr Jiyaname - Zayend - Mê Jiyaname - Netewe - Kurd Enfalkirî - Netewe - Kurd Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Jiyaname - Cureyên Kes - Helbestvan Jiyaname - Cureyên Kes - Nivîskar

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.203 çirke!