Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,840
Wêne 106,003
Pirtûk PDF 19,742
Faylên peywendîdar 98,975
Video 1,424
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,521

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,707

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,136

فارسی 
8,292

English 
7,139

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergê...
Weşanên
Şerq û Kurdistan
شاهنامة الفردوسي ومصادرها الكردية
Kurdîpêdiya rojane dîroka Kurdistanê û Kurdan tomar dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مؤيد عبد الستار

مؤيد عبد الستار
#مؤيد عبد الستار#

الشاهنامة ملحمة تاريخية مشهورة نظمها الشاعر الكبير الفردوسي ،تتألف من 60 ألف بيت شعري. تروي تاريخ بلاد فارس وملوكها منذ الاساطير الاولى و وقائع المعارك الشهيرة مع الرومان والاغريق حتى سقوط الامبراطورية الساسانية في الفتح الاسلامي .
أمضى الفردوسي شطرا طويلا من حياته في نظم الملحمة وأكملها عام 1010 م في عهد السلطان محمود الغزنوي .
ترجمها الى العربية نثرا الفتح بن علي البنداري .
قارنها بالاصل وصححها واكمل ترجمتها وعلق عليها الدكتور عبد الوهاب عزام .
لاشك أن الفردوسي لم ينظم هذه الملحمة العظيمة من نسج خياله، وإنما استمد أحداثها ووقائعها وتاريخ ملوكها من الكتب والروايات والقصائد الشفهية المتواترة التي كانت شائعة في عصره فأعمل فكره فيها وأسبغ من بلاغته عليها،وبموهبته الشعرية صاغها شعرا ظل خالدا على مر الاجيال من بعده .
ما يدل على ذلك قوله في أول قصة بيژن ومنيژة إنه : أرق ليلة فصاح بغلامه، فهيأ له مجلس الشراب ثم قال الغلام له : إن كنت لاتنام فأصغ الي حتى أقرأ عليك من الكتاب الفهلوي قصة تنظمها.وكان الغلام يقرأ وهو- الفردوسي - ينظم.
يتساءل عبد الوهاب عزام في المقدمة تعليقا على هذه الرواية بقوله : فهل نظم الفردوسي من كتاب فهلوي ؟ ينظر مدخل الشاهنامة ص69 .
وهناك أدله وشواهد عديدة وردت في الشاهنامة يفصح فيها الفردوسي عن اقتباسه من الكتب البهلوية واللغة البهلوية مثل قوله في مقدمة الشاهنامة إن صاحبه الذي حرضه على نظم الشاهنامة قال له :
كشاده زبان جوانيت هست / سخن كَفتن بهلوانيت هست
أنت شاب فصيح تتكلم اللغة البهلوية .
فما هي هذه الكتب واللغة البهلوية التي يجيدها الفردوسي ونظم ملحمته معتمدا عليها ؟
البهلوية لغة قوم اطلقت عليهم صفة البهلوان نسبة الى ملكهم بيلي Pelli أو بلادهم التي ذكرها الجغرافيون المسلمون باسم بلاد فهلة وهي الممتدة من شرق دجلة في وسط وجنوب العراق حتى كرمانشاه وعيلام ومناطق اخرى في ايران ، واشتهرت في العصر الحديث بتسمية الفيلي بسبب عدم وجود حرف الباء المثلثة في العربية ، مثلما تحولت بهلوي في مصر الى فهلوي.وهناك رأي سديد في اطلاق صفة بهلوان على سكان هضبة عيلام وبلاد الكرد الفيليين يعود الى قوتهم البدنية واجادتهم فنون القتال والمصارعة حتى أصبحت صفة بهلوان تطلق على من يجيد الالعاب الجمناستيكية والاكروباتيكية .
والفردوسي يسمي لغة أبطال ملحمته القدماء البهلوية ويذهب القزويني الى ان اللغة البهلوية كانت لغة جهات مختلفة في بلاد الفرس. ص 68 مدخل الشاهنامة .
من الضروري الاشارة الى ان بلاد فارس أو ايران أو بلاد الفرس كانت تطلق على جميع أرجاء الامبراطورية الفارسية من باب تسمية الكل باسم الجزء حتى أصبحت صفة لانحاء الامبراطورية وشعوبها المختلفة من كرد وترك وعرب وفرس وبلوش وغيرهم ،مثلما أصبح مصطلح الاتحاد السوفيتي يطلق على جميع جمهوريات الاتحاد المختلفة لغة وعرقا .
ويذكر الفردوسي اللغة البهلوية كلغة مستقلة الى جانب الفارسية والدرية ويقول عن قصص كليلة ودمنة،إن الكتاب كتب في عهد انوشيروان- هو كسرى انو شيروان ويسمى خسرو انوشيروان ايضا (مؤيد )- ولم يكن اذ ذاك خط الا الفهلوية، وبقي في الفهلوية حتى عصر المنصور العباسي فترجم الى العربية ، ثم ترجم الى الفارسية بأمر الملك الساماني نصر بن نوح .نفس المصدر ص 68
يعرّف الفردوسي باللغة البهلوية ، ويشرح بعض كلماتها فيقول عن نهر دجلة إنه يسمى في البهلوية أروند :
أكَر بهلواني نداني زمان / بتازي تو أروند را دجلة خوان .
وأسماء مثل نهر الوند والاروند ما زالت مستخدمة في الكردية في مناطق الكرد الفيليين مثل مندلي وخانقين التي لم تعرب وصمدت في وجه التغيير. ولقب الوند يطلق على العديد من العشائر الكردية مثل الهموند و ريزه وند .
وللفردوسي شعر رواه صاحب لباب الالباب يصرح فيه بأنه قرأ كثيرا من الفهلوية والعربية .
بسي رنج ديدم بس كَفته خواندم / زكفتار تازي و أز بهلواني .
أي : كم حملت نصبا ، وكم قرأت من العربية والبهلوانية . نفس المصدر ص 69
وهناك شواهد ودلائل كثيرة أخرى يذكرها المترجم عبد الوهاب عزام في مدخله لملحمة الشاهنامة للفردوسي ما يدل على ان الفردوسي اعتمد تاريخ بلاد عيلام المؤرخ باللغة البهلوية وروايات شعب بلاد عيلام وما جاء في آداب اللغة البهلوية والتي مازالت لغة الكرد الفيليين وأبناء الشعب الكردي في العراق وايران ولذلك يسهل قراءتها في ضوء اللغة السائدة حتى اليوم في أوساط الكرد ورحاب اللغة الكردية الحديثة. علما ان الفردوسي توفي عام 1020 م أي قبل الف عام بالتمام والكمال ومازالت ملحمته تقرأ وتفهم بسهولة من قبل الشعب الكردي.
* اعتمدنا في مراجعة الشاهنامة على النسخة العربية المصورة بالاوفسيت والمنشورة من قبل ايران وهي متوفرة على الانترنيت و النسخة الورقية المترجمة الى الانجليزية من قبل روبين ليفي Rouben Levy ، طهران 2006.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 553 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | www.ahewar.org 25-04-2021
Gotarên Girêdayî: 3
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 25-04-2021 (3 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Edebî
Kategorîya Naverokê: Ziman zanî
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 97%
97%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 03-03-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 04-03-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 03-03-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 553 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê

Rast
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
13-07-2024
Sara Kamela
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Weşanên
Şerq û Kurdistan
17-07-2024
Burhan Sönmez
Şerq û Kurdistan
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,840
Wêne 106,003
Pirtûk PDF 19,742
Faylên peywendîdar 98,975
Video 1,424
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,521

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,707

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,136

فارسی 
8,292

English 
7,139

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Dosya
Enfalkirî - Zayend - Nêr Enfalkirî - Netewe - Kurd Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Çand - Mamik - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Çand - Mamik - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Enfalkirî - Cureyên Kes - Çalakwanê siyasî Enfalkirî - Cureyên Kes - Enfakirin

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.391 çirke!