Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Şîrîn Xelef Hesen
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Şîrîn Xedir Xedir Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Şîrîn Heyder Seîd Xedr
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Menal Ilyas Meco
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Soniya Elî Qasim Cerdo
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Suwara Silêman Hisên Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Sehîla Eto Elî Mûrd
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Semîra Hemed Temir Xelef
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Semîr Yûsiv Krnûs Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Salim Elî Silêman Beşar
11-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  534,908
Wêne
  110,393
Pirtûk PDF
  20,312
Faylên peywendîdar
  104,522
Video
  1,566
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
301,394
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,296
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,089
عربي - Arabic 
31,072
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,672
فارسی - Farsi 
10,144
English - English 
7,630
Türkçe - Turkish 
3,671
Deutsch - German 
1,746
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,212
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,508
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,514
Cih 
1,164
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,485
MP4 
2,567
IMG 
202,078
∑   Hemû bi hev re 
236,453
Lêgerîna naverokê
Jiyaname
Mîna Acer
Cih
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke h...
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
Kurtelêkolîn
Feylî
موجز تاريخ الكورد في مدينة الرقة
Hûnê bi rêya Kurdîpêdiya bizanin; kî!, li ku û çi heye!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي - Arabic
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

مدينة الرقة

مدينة الرقة
موجز تاريخ الكورد في مدينة الرقة
#علي شيخو برازي#*
الرقة مدينة ذات تاريخ عريق رغم اختلاف الموقع قليلاً، يعود تاريخها إلى الألف السادس قبل الميلاد، وكانت حسب مراحل التاريخ: توتول – بيت آدين – كالينيكوس 242- 244 ق. م أسسها سلوفس الأول، كالينيكوم – نيكفوريوم – ليونتوبوليس – الرقة – وأسماء أخرى مثل: الرقة البيضاء – الرافقة – الرقة السوداء – الرقة السمراء – رقة واسط – والرقتان .
لكنها تبقى ذلك المركز الحضاري الذي احتل الضفة الشمالية لنهر الفرات العظيم، وقد صمدت رغم كل ما حلّ بها من خراب في مسيرتها عبر التاريخ.
أولاً – توتول:
في البداية كانت توتول، التي تقع حوالي 3 كم في الشمال الشرقي من مدينة الرقة الحالية، ويعود تاريخها إلى الألف الرابع قبل الميلاد، يُقال أن كلمة توتول تعني (المطلة)، وبعد ذلك حسب ما جيء في التاريخ: أنها تعرضت لهجوم كبير عام 1350 ق.م عند ظهور الآشوريين، وهي فترة مليئة بالصراعات حول منطقة الجزيرة السورية حتى أعالي الفرات، حيث تفوّقت المملكة الآشورية في نهاية الأمر، ثم ظهرت مدن وممالك أكثر أهمية من توتول، وهذا ما جعلها تفقد أهميتها تدريجياً منذ منتصف الألف الثاني ق.م، ثم كانت مركزاً حدودياً بين الحثيين والآشوريين، ولم يشير التاريخ إلى أسماء حكّامها، غير اسم ملك واحد وهو: ياخلو كوليم، في إحدى كتابات رقم مملكة ماري على نهر الفرات، رغم ورود اسمها كثيراً في التاريخ، لكن بكل الأحوال فهي كانت تحت حكم الهوريين والميتانيين فترة غي قصيرة من الزمن، ثم كانت تحت الحكم الساساني الكوردي حتى انهيار الإمبراطورية الساسانية في القرن السابع الميلادي.
ثانيا – الإمبراطورية البيزنطية كانت الخليفة الشرعية لِلإمبراطورية الرومانية في ممالكها الشرقيَّة، فأصبحت الرقة في عهدها مركزاً عسكرياً محصناً بالأسوار.
وفي عهد الإمبراطور الروماني جوليان، كانت الرقة تعدُّ مدينة حدودية مع الفرس بقيادة الساسانيين.
تعرضت المدينة لهزة أرضية، فجددها الإمبراطور ليون الثاني في عام 474م، وأسماها باسمه (ليونتوبوليس).
ثالثا – كالينيكوس:
في عام 542م سقطت المدينة بيد كسرى أنوشروان ملك الساسانيين، وهو الإمبراطور الساساني الذي عمد إلى توطين حلفائه من قبيلة مضر العربية فيها، ما جعل كل منطقة الجزيرة تُعرف بديار مضر، وكانت الرقة (كالينيكوس) عاصمة منطقة الجزيرة.
قبل استيلاء الساسانيين عليها، في عام 529 م جعلها الإمبراطور جستينيان الثاني مركزاً تجارياً، عندما قرر حصر التجارة في المدن الحدودية مع الساسانيين بمدينة نصيبين وكالينيكوس (الرقة).
عندما استولى كسرى الأول ملك الساسانيين على المدينة، كانت أسوارها شبه منهارة، فخرّب أسوارها ودمرها.
كانت الحروب تتوالى بين الروم والساسانيين، وهذا ما جعلها مهملة في ذاك الزمن، لكن جستينيان أنهضها من خرابها بعد أن ترك نوشيروان هذه المدن لصالح الروم وفق اتفاق على دفع الضرائب لنوشيروان، وشيّد فيها أسواراً منيعة قوية، حيث كانت تارةً تحت حكم الروم وتارة تحت حكم الساسانيين.
وأخذت الرقة التي كان يغلب عليها الاسم القديم (كالينيكوس) دوراً هاماً في هذه الحروب، وقد كان ذلك بعد أن عقد جستينيان معاهدة مع الإمبراطور الساساني، تعهد الأول بمقتضاها بدفع جزية كبيرة مقابل إيقاف الحروب على الحدود، وهكذا تمكّن جستينيان من أن يأمن الجانب الساساني لفترة من الزمن، وأصبحت له حرية كبيرة لكي يمارس مشاريعه لإعادة بناء الإمبراطورية.
كان أهل الرقة من الروم، وكانت ديانتهم مسيحية قبل العهد الإسلامي، لكنها تابعة من حيث الحكم لبلاد الساسانيين. ولم يتوقّف الدعم العربي للساسانيين في هذه المنطقة، وإنما يسجّل التاريخ أن بني مضر حاربوا الرومان انتصاراً لحلفائهم الساسانيين وهزموا جيوشهم سنة 421م.
وفي عام 639 م استولى عليها سهيل بن عدي بجيشه بعد أن حاصرها لعدة أيام، وكان سهيل تحت إمرة عياض بن غنم قائد الجيوش العربية الإسلامية المتوجه إلى الجزيرة.
فقدت الرقة منزلتها في أواخر القرن الثالث الهجري في فترة خلافة المعتضد والمكتفي والمتقي، حيث كانت قد بدأت فيها ثورة ضد المأمون انتهت بإحراق دير العواميد وكذلك ظهور المشاكل بين أبناء خراسان الكورد، الذين تم جلبهم إلى الرقة إبان حكم المنصور وعرب الشام، ثم حدوث زلزال سنة 895 م.
فقد دُمِّرت الرقة 4 مرات عبر تاريخها المعروف، عدا تعرِّضها للزلازل: 1- على يد الساسانيين، 2- على يد الخوارج في الفترة الأموية، 3- على يد الخوارزميين، 4- على يد المغول.
رابعاً – الرقة الحديثة:
بعد الحكم الأيوبي، لم يتم إعمارها، ولم يسكن فيها أحد حتى أواخر الحكم العثماني كمدينة، أما كإيالة والتي أنشئت عام 1586 م، حصلت فيها تغيرات سكانية كثيرة، حيث أسكنت السلطات العثمانية الكثير من القبائل العربية والكوردية والتركمانية في هذه الإيالة.
ففي عام 1711م، بدأت بإسكان القبائل المللية الكوردية وعشيرة الشيخان الكوردية في إقليم الرقة. ثم أتت عشيرة البو الشعبان من العراق إلى سوريا في القرن الثاني عشر الهجري، وقد سكنت في البداية في منطقة نصيبين، ثم اتجهت غرباً إلى الرقة بعد وفاة جدهم شعبان، وسكنت في (جزرة بو حميدي) بدايةً ثم توسعوا غرباً في إيالة الرقة.
في عام 1791م، قام تمر باشا المللي بثورة على الدولة العثمانية، والذي كان يسيطر على أغلب مناطق الجزيرة الفراتية، بالإضافة إلى حلب ونواحيها، وبعد فشل ثورته بعشر سنوات عُيّن والياً على الرقة من عام 1800م إلى 1803م، بعد أن عفا عنه السلطان ومنحه لقب الوزارة.
خامسا – نواة مدينة الرقة الحالية:
إن تأسيس المخفر العثماني (قره قول) في أواخر القرن التاسع عشر، شَجّع المهاجرين الكورد والعرب إلى السكن بجواره داخل سور المدينة القديمة، ليحتموا به كونهم أتوا على شكل عوائل وليس عشائر، وقد كانوا المهاجرين من عدة جهات، فالكورد أتوا من (سروج، أورفا، بيراجيك) ومناطق أخرى، والعرب من منطقة العشارة شرقي دير الزور.
فسميت هذه العوائل الساكنة حول المخفر (القول) نسبةً إلى المخفر المذكو، وكانت بداية السكن عام 1860 تقريباً، وكوّنوا أول تجمع مدني على أنقاض المدينة القديمة بعد غزو المغول، أي بعد 600 عام.
وفي عام 1860م كان نواة مدينة الرقة، حيث سكنتها عوائل عدة، من عشائر الاتحاد المللي والاتحاد البرازية الكورديين، بالإضافة لعائلات عربية من العراق.
وبعد الربع الأول من القرن العشرين، سكنت الرقة عوائل كثيرة من: حلب، ديرالزور، تادف، السخنة، السفيرة، الأتارب، الباب وغيرها، بالإضافة إلى المهاجرين الأرمن الذين أتوا إلى هذه الديار بعد عام 1915م.
وهاجر الكورد من كوباني إلى الرقة بداية عام 1960م، ثم كانت الهجرة الكبرى أثناء بناء سد الفرات في موقع الطبقة، من عام 1970- 1980م، وأغلب هؤلاء سكنوا في منطقة شمال المدينة سميت فيما بعد ب حي الرميلة، وبلغ تعداد الكورد في الرقة من كورد كوباني وعفرين والجزيرة حوالي /70/ ألف نسمة، عدا الذين سكنوا الرقة في العهد العثماني كما أسلفنا.
وقد كانت السجلات المدنية الأولى في الرقة باسم: خانة الأكراد – خانة الحميدية – خانة الجراكسة – خانة المستجد نقيب.[1]

Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 977 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 13
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 04-10-2021 (3 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Rojawa Kurdistan
Welat- Herêm: Sûrya
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 05-03-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 05-03-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 05-03-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 977 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.151 KB 05-03-2023 Aras HisoA.H.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû
Kurtelêkolîn
Kurdekî Hezarfen Mela Mehmûdê Bazîdî
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Mîna Acer
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Jiyaname
Narin Gûran
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 44
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 45
Jiyaname
Erdal Kaya
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Resul Geyik

Rast
Jiyaname
Mîna Acer
20-09-2024
Sara Kamela
Mîna Acer
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
21-09-2024
Aras Hiso
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
22-09-2024
Evîn Teyfûr
Kurtedîroka zimanê kurdî
Kurtelêkolîn
Feylî
13-10-2024
Sara Kamela
Feylî
Babetên nû
Jiyaname
Şîrîn Xelef Hesen
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Şîrîn Xedir Xedir Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Şîrîn Heyder Seîd Xedr
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Menal Ilyas Meco
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Soniya Elî Qasim Cerdo
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Suwara Silêman Hisên Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Sehîla Eto Elî Mûrd
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Semîra Hemed Temir Xelef
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Semîr Yûsiv Krnûs Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Salim Elî Silêman Beşar
11-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  534,908
Wêne
  110,393
Pirtûk PDF
  20,312
Faylên peywendîdar
  104,522
Video
  1,566
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
301,394
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,296
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,089
عربي - Arabic 
31,072
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,672
فارسی - Farsi 
10,144
English - English 
7,630
Türkçe - Turkish 
3,671
Deutsch - German 
1,746
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,212
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,508
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,514
Cih 
1,164
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,485
MP4 
2,567
IMG 
202,078
∑   Hemû bi hev re 
236,453
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû
Kurtelêkolîn
Kurdekî Hezarfen Mela Mehmûdê Bazîdî
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Mîna Acer
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Jiyaname
Narin Gûran
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 44
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 45
Jiyaname
Erdal Kaya
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Resul Geyik

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.344 çirke!