Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 522,784
Wêne 105,766
Pirtûk PDF 19,703
Faylên peywendîdar 98,635
Video 1,420
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
حمامات أيام زمان .. في السليمانية
Mebesta me ew e ku em wek her gelî bibin xwedî bingeheke niştimanî û netewî.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

حمام مفتي

حمام مفتي
مؤيد الخالدي
لا يقتصر تراث العراقيين على محافظة دون أخرى، بل إن تأثيراته تمتد إلى كل المحافظات ومنها مدن ومحافظات كردستان العراق، وقد سبق أن تناولنا العديد من مواضيع التراث في السليمانية، واليوم نأخذ قراءنا في جولة عند اكبر وأقدم (حمام شعبي)

في السليمانية ألا وهو (حمام سورت) حيث يقع هذا الحمام في السوق الشعبي الخاص بالحدادين في شارع (محوي) وهو احد الشواخص التراثية الأصيلة لهذه المدينة.
ويعود بناؤه إلى أكثر من ( 200 عام )، وان من قام ببنائه هم (البابانيون) في نهايات القرن الثامن عشر للأمارة البابانية القديمة والتي كان مقرها قبل ذلك في الجهة الخلفية لجبال ( كويزة) قبل ان يكون مقرها الحالي في مدينة السليمانية الحالية.
ولكي نسأل عن أوليات هذا الحمام وبعض التفاصيل ممن عاشوا حتى هذه اللحظة التقينا (سرور حاجي علي الحمامجي ) المشرف على الحمام حيث حدثنا قائلا :
بوشر ببناؤه هذا الحمام في سنة ( 1784 ) واستمر بناءه لاكثر من( 20 سنة،)اما التسمية الحقيقية لهذا الحمام فهي ( حمام بابان) وليس (حمام سورت) كما هو متداول الآن وذلك نسبة الى (العائلة البابانية ) وعن سبب تغيير التسمية يقول حاجي :
مع بدايات القرن العشرين استبدل العثمانيون اسم الحمام من (حمام بابان) إلى (حمام سورت) وذلك لان جدرانه وسقوفه كانت مطرزة بصور الحيوانات والشخصيات التاريخية البارزة إضافة إلى الخرافات والعفاريت الخرافية القديمة ،لكن السبب الأساسي والحقيقي لتغيير الاسم كان محاولة من العثمانيين على محو أسماء وشخصيات ( العائلة البابانية ) من الذاكرة الشعبية والثقافية لأهالي مدينة السليمانية،وذلك بعد هزيمة البابانيين وخروجهم من السليمانية الى (قله جولان).
ويضيف حاجي : و يشترك المسجد الكبير (مزكوت كورياه) وبناء السراي في السليمانية مع حمام (سورت) في سنة البناء نفسها ويشكلان معاً أهم المعالم الرئيسية لهذه المدينة. لكن هذا الحمام لم يكن مخصصا لعامة الناس بل كان لاستخدام العائلات البابانية في السليمانية، ثم انتقلت ملكية الحمام من يد الى يد حتى وصل الى يد ( الجد الأول للشخصية المسيحية المعروفة عبد الكريم ملكة) وزير المالية في حكومة الملك محمود الحفيد، وكانت ملكيته تعود قبل ذلك إلى اليهود الذين عاشوا بشكل خاص في (زقاق اليهود في السليمانية) الذي يقع في إحدى ضواحي السليمانية القديمة قرب (المدرسة الجمهورية) وزقاق جوارباخ وتحتفظ دائرة التسجيل العقاري في السليمانية ب(طابو الحمام ) حتى الآن حيث يشكل وثيقة تاريخية قديمة.
ويؤكد لنا حاجي بالقول: في سنة 1968 استأجر والدي الحمام من عائلة عبد الكريم ملكة،هذه العائلة المسيحية التي توزعت بعد ذلك في دول أوروبا الغربية وأميركا ولم يتبق منهم احد في العراق، ونحن نعمل به منذ أكثر من (أربعين عاماً) ومازالت معالمه التراثية والأساسية كالهياكل والسقوف كما هي من دون تغيير، ويضيف: حينما تسلمها والدي كانت المطرزات والرسومات على جدران الحمام مشوهة وقد تمت مراجعة مديرية الآثار في السليمانية في ذلك الوقت لكنهم رفضوا تخصيص مبالغ لترميم الحمام لذلك لجأ والدي إلى ترميم الحمام بنفسه ومن مصروفه الخاص وتم اصلاح السقف المتهالك والجدران عبر استخدام مادة الجبس من اجل أن لا يتوقف الحمام عن العمل فقد كان مصدر رزقه،وتم ترميم الحمام منذ ذلك الوقت عدة مرات مع الإبقاء على نفس الهياكل والسقوف ليحتفظ بأصالته وتراثه كما هو الحال عليه الآن . وأضاف: كان والدي حاجي محمد علي عبد الله المشهور بحاجي علي الحمامجي الذي تسلم ادارة الحمام مع ( شقيقه) قد ولد عام 1935 من عائلة متدينة، وتنقل بين حمام (سر جيمن) و حمام(نالي)قبل ان يستأجر حمام ( سورت) من وكلاء عائلة عبد الكريم ملكة وبعدها استمر 16 سنة في مهنة الحمامجية قبل ان يتفرغ للعبادة في السنين الأربع الأخيرة من حياته حيث توفي عام 1988 وترأس من عام 1968جمعية الحمامجي في السليمانية حتى وافته المنية وتسلم أبنه سركوت حاجي علي رئاسة الجمعية وهي هيئة تخاطب السلطات المحلية لتأمين مستلزمات عمل الحمامات المنشترة في السليمانية من محروقات وأدوات تعقيم وتنظيف الحمامات والتعامل مع وزارة الصحة حينما يحدث طارئ عام. وقال: إن السليمانية اليوم شأنها شأن المحافظات العراقية الأخرى تزخر بالتراث والأصالة حيث الكثير من الحمامات مثل حمامات (شيخ مارف حمام، المفتي، وحمام سليمانية وحمام ، سيوان وحمام ،تازه، وحمام جوارباغ وحمام،كاوىوحمام،شيرين وحمام،سرجنار وحمام ،الشعب، وحمام بوسكان) يعود معظمها إلى ما قبل عام 1975 لكن في الآونة الأخيرة تم بناء ثلاثة حمامات حديثة هي حمامات (زانكو، وخانقا، وشار) وهذه الحمامات مخصصة للرجال عدا حمام (المفتي) المخصص للنساء كما أن حمامات(جوارباخ، وعبد الله آغالي) تخصص أياما محددة في الأسبوع للنساء.
وعن الشخصيات التي دشنت هذا الحمام يقول (سركوت حاجي علي) شقيق سرور: ان حمام (سورت) يختزن في ذاكرته الطويلة ذكريات الشخصيات السياسية والاجتماعية التي زارته في يوما من الأيام فقد ارتاد هذا الحمام العديد من الشخصيات ومن كل الفئات الاجتماعية والسياسية واذكر منهم (عثمان باشا البابان، وعبد الكريم ملكة، والشيخ محمود الحفيد، وشيخ القادر الحفيد) وملا مصطفى بارزاني حيث كان يرتاده من عام 1960 إلى 1965 وبين عامي 1970 الى 1973،والشخصية الاجتماعية (فاقه مخمور) و(جمال آغا) والشعراء والأدباء والفنانين لأن الحمامات لم تكن موجودة في البيوت فكان الناس مضطرون الى زيارة الحمامات بين فترة وأخرى.
ويضيف قائلا: ان عمل الحمامجية يبدأ يوميا من الساعة الخامسة صباحاً حتى الخامسة عصراً ويتراوح سعر التحميمة بين(25) دينار عراقي للحمام الشعبي اما اذا كنت تريد حماماً خاصاً فإن السعر يرتفع إلى (35) دينار.
وعن طبيعة الحياة وتأثيراتها في نمط الحياة الحديثة يعود بنا إلى الذاكرة سرور فيقول : لقد أثرت نمطية الحياة الجديدة في الجميع بشكل كبيرو على مهنة الحمامجية بشكل خاص فقد اختلف العمل في مهنة الحمامجية بين الماضي والحاضر وعلى ما أتذكر مع بداية الشهر التاسع إلى الشهر الرابع كانت الحمامات مكتظة بالزبائن والرواد القدامى له، وكان يعمل بكل حمام من 3-6 عمال مخصصين (للتدليك ) إضافة إلى ( منظفين وشخص أخر يدير النار)،ويضيف: أيام زمان لم تكن الحمامات موجودة في البيوت وكان الناس يعتمدون في الاغتسال على الحمامات المنتشرة بين الأزقة وحارات السليمانية لكن نمط الحياة الحديثة والمنازل الجديدة التي تتميز بوجود حمامات صيفية وأخرى شتوية جعل الإقبال يتقلص كثيراً ويقل عدد الزبائن يوماً بعد آخر ويختلف الإقبال على زيارة الحمامات من فصل إلى آخر ففي الصيف ونتيجة الحر الشديد ينخفض عدد الزبائن الى أقل من (10) لكن ذلك الرقم يرتفع إلى (50) في الشتاء الذي يجذب الزبائن بسبب البرد القارس، إضافة إلى انه في الماضي كان لدينا زبائن دائمون في الحمام فمنهم من يأتي بشكل يومي وآخرون يأتون أسبوعيا وتبلغ عدد زياراتهم بين(500)الى (1000) في بعض الحمامات وهم يأتون على مدار العام في كل الفصول لكن في أيامنا الآن لا يوجد زبائن دائمين.
وأخيراً يقول سرور: إن الحمامات في السليمانية منها ما هو شعبي عام ومنها ما هو خاص فردي حيث كان حمامنا جماعيا حتى عام 2001 لكن تمشياً مع رغبة الزبائن والرواد للحمام قمنا ببناء(14) حماماً فردياً لكن دون التغيير في الهيكل العام لحمامنا فالهيكل الداخلي للحمام لم نغير به شيئاً وإذا ما تسلمت دائرة الآثار باستطاعتها هدم كل الإضافات كي يعود الى هيكله الأصلي كما أن الأرضية التي بقيت كما هي ووضعت على وفق حسابات علمية أفضل بكثير من حسابات اليوم ولا نعلم كيف ستكون حال الحمامات في السنين القادمة ولكننا نشعر بالحنين إلى هذه الحمامات واعتقد أن أكثر الرواد والزبائن يرتادون هذه الحمامات لتعود بهم الذاكرة والحنين لأيام زمان التي لن تعود أبداًَ.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 524 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | almadasupplements.com 14-11-2010
Gotarên Girêdayî: 7
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 14-11-2010 (14 Sal)
Bajêr: Silêmanî
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 97%
97%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 21-03-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 24-03-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 524 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Rastîhevhatina du waniyan: Feqiyê Teyran û Yaşar Kemal
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Çand û Civak
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Zaro Axa di çapemeniya Swêdî de
Jiyaname
KUBRA XUDO

Rast
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 522,784
Wêne 105,766
Pirtûk PDF 19,703
Faylên peywendîdar 98,635
Video 1,420
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Rastîhevhatina du waniyan: Feqiyê Teyran û Yaşar Kemal
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Çand û Civak
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Zaro Axa di çapemeniya Swêdî de
Jiyaname
KUBRA XUDO
Dosya
Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pirtûkxane - Kategorîya Naverokê - Çand Pirtûkxane - Cureya belgeyê - Zimanî yekem Pirtûkxane - Cureya Weşanê - Çapkiraw Pirtûkxane - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Pirtûkxane - Bajêr - Stembol Pirtûkxane - Welat- Herêm - Tirkiya Pirtûkxane - PDF - Na Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.235 çirke!