Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Eydan Şeref Xedir Xwidêda
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Omer Elo Abdullah Ebas
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Omer Ereb
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Efaf Ebas Hebo
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Eto Elî Heyder Xwidêda
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Amir Hesen Seydo Huseyn
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Aliya Seîd Îsmaîl
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Adil Hesen Seydo Husên
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Selah Findê Huseyîn
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Sefwan Husên Salih Ehmed
18-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  535,147
Wêne
  110,409
Pirtûk PDF
  20,314
Faylên peywendîdar
  104,539
Video
  1,566
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
301,394
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,296
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,089
عربي - Arabic 
31,072
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,672
فارسی - Farsi 
10,144
English - English 
7,630
Türkçe - Turkish 
3,671
Deutsch - German 
1,746
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,212
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,508
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,514
Cih 
1,164
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,485
MP4 
2,567
IMG 
202,078
∑   Hemû bi hev re 
236,453
Lêgerîna naverokê
Jiyaname
Mîna Acer
Cih
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke h...
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
Kurtelêkolîn
Feylî
كيف يقرأ الكرد والأتراك اتفاقية “لوزان” بعد مرور قرن عليها؟ -1-
Kurdîpêdiya bûye Kurdistana mezin, hevkar û arşîvkarên wê ji her alî û zaravayan hene.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي - Arabic
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0
جميل رشيد

تُعّدُّ القضيّة الكُرديّة بكُلِّ أبعادها وارتكاساتها، إحدى القضايا الهامّة في الشَّرق الأوسط، نظراً لأنَّ الشَّعب الكُرديّ جزء لا يتجزَّأ من تاريخ وثقافة المنطقة، وساهم إلى حَدٍّ كبير في صنع حضاراته المتعاقبة، على مَرِّ العصور، وتفاعل مع محيطه الجغرافيّ بفعّاليّة لا نظيرَ لها.

إنَّ التنصُّل من حَلِّ القضيّة الكُرديّة حلّاً عادلاً؛ يُبقي المنطقة في أتّون صراعات طويلة، لا طائل منها، ولا يزيد إلا من حِدَّة الانقسامات، ويجعل الكُرد ضحايا السِّياسات الاستعماريّة والصفقات الدّوليّة، والتي لم تتوقَّف منذ أن بدأ الاستعمار الغربيّ التدخُّل في المنطقة بداية القرن المنصرم.

بمناسبة قرب مرور المئويّة الأولى لاتّفاقيّة “لوزان” المشؤومة على الكُرد، إنَّه لَمِنَ المفيد التوقّف عند بعض المحطّات الرَّئيسيّة التي تلت توقيع الاتّفاقيّة، ومعرفة كيف انعكست على الكُرد وحاضرهم ومستقبلهم، وارتباطه بما يَتُمُّ في حاضرنا من تفاهمات مشتركة بين أعداء الكُرد على إعادة إحياء الاتّفاقيّة، وإن بصيغ وأسماء مغايرة، إلا أنَّ المضمون والجوهر هو نفسه؛ التنكُّر لحقوق الكُرد، ومحاربتهم في جميع أجزاء كردستان.

فإن كانت اتّفاقيّة “سيفر” قد أقرَّت بالحقوق القوميّة للشَّعب الكُرديّ على جغرافيّة وطنه كردستان، واعترفت بها ضمنيّاً الدول المنتصرة في الحرب العالميّة الأولى، وخاصَّةً بريطانيا، وكذلك الرَّجل المريض المتهالك حينها الإمبراطوريّة العثمانيّة، وكانت حينها تلفظ أنفاسها الأخيرة؛ فإنَّ التَّرتيبات الدّوليّة والإقليميّة، ومصالح الدّول الغربيّة، اقتضت الإقرار بإنشاء كيانٍ كُرديٍّ، وعلى الورق فقط، دون وضع الإجراءات والآليّات التنفيذيّة له، على عكس ما دأبت “بريطانيا العظمى” به بعد سنوات في فلسطين حينما أنشأت لليهود كياناً، وشرَّدت شعباً.

إنَّ الالتباسات والغموض الذي لَفَّ بنود “سيفر” جعلها اتّفاقيّة ملغومة، وتحمل في طيّاتها ما لا يُسرُّ الكُرد، بحيث يَسهُل الانقلاب عليها وإدارة الظهر لها ووضعها على الرَّف. الثّابت قبل أنَّ بريطانيا تعاملت معها بخبث كبير، حتّى قبلها في مؤتمر القاهرة عام 1920، الأوّل والثّاني، حيث اعتمدت على تقارير عملاء استخباراتها المنتشرين في كردستان والمنطقة، ولم تأخذ بمواقف ممثّلي الشَّعب الكُرديّ، إن كان في القاهرة أو سيفر أو لوزان وما بعدها.

فرغم موافقة الدّول المشاركة في المؤتمر على ضَمِّ معظم المناطق الكُرديّة للدّولة الجديدة، إلا أنَّها اقتطعت منها ولاية الموصل، واحتفظت بها بريطانيا؛ نظراً لاكتشافها النَّفط فيها. وهي – أي الموصل – كانت في ذات الوقت أحد أسباب تراجع بريطانيا عن دعم تشكيل الدّولة الكُرديّة، بعد أن عقدت تفاهمات واتّفاقيّات مع الدّولة التُّركيّة الجديدة التي أنشأها كمال أتاتورك على أنقاض الإمبراطورية العثمانيّة.

لم يكن عبثاً أن يتنكَّر الغرب لمطالب الكُرد في إنشاء دولتهم، ويدعم بالمقابل إنشاء دولة تركيّة، وهو موضوع جدير بالبحث والتمحيص، لفهم كيفيّة التَّعامل الغربيّ مع القضيّة الكُرديّة راهناً، لأنَّ الحاضر امتدادٌ للماضي، ولا يمكن فصمه عنه بأيِّ شكل من الأشكال. فالغرب الذي فضَّلَ إنشاء الدّولة التُّركيّة على الكُرديّة، اعتمد ازدواجيّة وبراغماتيّة مُفرطة في مقارباته من الكُرد، حيث أنَّ الطبقة السِّياسيّة التُّركيّة الوليدة، المتمثّلة بحزب الاتّحاد والترقّي، أبدى استعداده لتمثيل توجّهات الغرب وإيديولوجيّته في منطقة الشَّرق الأوسط، واعتمد أتاتورك على ميراث الإمبراطوريّة العثمانيّة وعلاقاتها مع الغرب، مع إسباغ صيغة تحديثيّة عليها، وبما يتوافق مع النَّمط الغربي في العيش والثَّقافة واللّغة وكُلّ مناحي الحياة، في توطيد ارتباط تركيّا بالغرب. في حين حافظ الكُرد على نمطيّة معينة، تكاد لا تخرج عن إطار التابوهات القديمة المتمثّلة في التمسّك بالقيم القوميّة والشَّرق أوسطية، دون الرّضوخ للمطالب والإملاءات الغربيّة في جعل كردستان أرضاً مستباحة لمطامعهم ومصالحهم، كما فعل أتاتورك، إضافة إلى عدم إمكانيّة تجاوزهم المعتقد الدّينيّ الإسلاميّ، والتي كانت عُقدة كأداءَ في طريق التوافق مع القيم الغربيّة وهضمها، لإعادة تشكيل وبناء الشَّخصيّة الكُرديّة وفق المعايير الغربيّة.

تُمثِّلُ “لوزان” معنى مختلفاً لدى كُلٍّ من الكُرد والأتراك، فهي تُعَدُّ بالنِّسبة للكُرد نكسةً وإصدار قرار الموت والمجازر وإغراق مطالب شعب يطالب بحُرّيّته في بحار من الدِّماء، في حين أنَّها بالمقابل تُمثِّل لدى الأتراك بداية عصر جديد، دفن معه كُلَّ الموروث العثمانيّ، وانطلاقةً نحو العصرَنَةِ الرَّأسمالية، بكُلِّ أبعادها وتجلِّياتها.

ردود فعل الكُرد الثَّوريّة على قرار إنكار ما أقرَّ به الحلفاء المنتصرون في الحرب الكونيّة الأولى بمؤتمر “سيفر” في “لوزان”، اعتبرها الغرب “تمرّداً” على “شرعيّة” دولة، ووافقت ضمنيّاً على إغراقها في بحار من الدِّماء، ووسمها بشتّى الأوصاف والنّعوت السَّلبيّة، “رجعيّة”، “محاولة تقسيم دولة”، وما إلى ذلك. في حين أطلقت يد أتاتورك وزمرته الحاكمة في محو الثَّقافة الكُرديّة وكُلّ شيء يتعلَّق بالهُويّة الوطنيّة الكُرديّة.

تختصر لوزان من خلال تفاصيلها جوهر الموقف الغربيّ من القضيّة الكُرديّة، فهي ساهمت إلى حَدٍّ كبير في تغييبها ووضع العقبات أمام حَلِّها، فضلاً عن تأييدها سياسات الدّول المُقتسِمة لجغرافيّة كردستان بينها. وأيّ قراءة للمواقف الغربيّة خارج هذا الفهم والسِّياق؛ إنَّما يُعتبر كمن يضع العربة أمام الحصان، ومحاولة لتبرئة ساحة الغرب من تَبِعات الويلات والكوارث التي حَلَّت بالشَّعب الكُرديّ طيلة القرن الماضي وحتّى يومنا هذا، وإضفاء نوع من المشروعيّة على سياساته حيال الكُرد.

فإن كانت تركيّا حقَّقت الشُّروط الغربيّة في إجراء التحوّل المطلوب منها داخل المجتمع التُّركيّ، واستبدل أتاتورك العمامة العثمانيّة بالقُبَّعة الغربيّة، ومنع رفع الأذان بالعربيّة، واستبدل الأحرف اللّاتينيّة في الكتابة باللغة التُّركيّة بالعربيّة؛ فإنَّ تلك الإجراءات لا تبرّر له القيام بإلحاق جغرافيا كردستان بدولته، ولا أن يقف الغرب موقف المتفرِّج من المجازر التي ارتكبها ضُدَّ الكُرد، وهو بالأمس القريب كان مدافعاً عن تأسيس دولة كُرديّة على ذات الجغرافيا، وهو يُبرز لا أخلاقيّة الغرب في التَّعامل مع قضايا الشُّعوب المقهورة.

الاجتماعات التي عقدها أتاتورك مع ممثّلي الكُرد ورؤساء عشائرهم في أرزروم وسيواس، قبل حرب التَّحرير الوطنيّة، وحاجته الماسَّة إلى الدَّعم الكُرديّ في مواجهة الاحتلال الغربيّ لمناطق الأناضول، وتنكُّره هو والنُّخبة الحاكمة في بداية تأسيس الجمهوريّة التُّركيّة؛ ولولا انتهازيّة أتاتورك وشوفينيته، رُبَّما كانت نتائج تلك الاجتماعات أساساً قويّاً كان يمكن البناء عليه في تحويل تركيّا من دولة للأتراك فقط؛ إلى دولة لجميع القوميّات والإثنيّات في تلك الجغرافيا، يمارس الكُلّ فيه ثقافته، دون إكراه، وتتحوّل إلى نموذج لدولة عصريّة ديمقراطيّة في المنطقة.

إلا أنَّ الغرب، بعد لوزان، كان حريصاً على ألا تصبح تركيّا دولة عابرة وجامعة للثَّقافات والإثنيات، بل ربطها بعجلته الاقتصاديّة والفكريّة والإيديولوجيّة والسِّياسية وأحلافه العسكرية، وفرض عليها نموذج الدَّولة التوتاليتاريّة، لتُحلق كردستان بها، وتتنكَّر لوجود الشَّعب الكُرديّ وتعتبره “أتراك الجبال”.

الانقلاب الذي أحدثته اتّفاقيّة لوزان في البُنية الفكريّة والسِّياسيّة للمجتمع الكُرديّ، والذي غدا غريباً في وطنه بفعل سياسات الصَّهر القوميّ والتغيير الدّيمغرافيّ التي مارستها الدّول المُحتلَّة لجغرافيّة كردستان، وتصفية نخبه الفكريّة والثَّقافيّة والسِّياسيّة، إنَّما وضعته على أعتاب الانقراض والخروج من العصر نهائيّاً.

صَدَّرَ الغرب نموذج تركيّا، الدَّولة الشَّرقيّة والحاملة للقيم الغربيّة والمتناغمة مع فكرها القومويّ الشّوفينيّ، إلى دول المنطقة، لتحذو دول عديدة تركيّا في إرساء أسس الدَّولة القوميّة ذات اللَّون الواحد، خاصَّة الدّول العربيّة بعد أن نالت استقلالها السِّياسيّ من الانتداب الغربيّ.

تبقى لوزان الجرح الغائر في تاريخ الكُرد وحاضرهم ومستقبلهم، والتخلُّص من تَبِعاته، ينبغي على الغرب باية أن يُغيِّرَ من مواقفه، ويُعيدَ النَّظرَ في اتّفاقيّة لوزان، هذا إن كان فعلاً صادقاً ومنسجماً مع أقواله في تبنّيه لحقوق الإنسان وقضايا الشُّعوب المضطّهدَة.[1]

Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 1,725 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | mujhar.com
Gotarên Girêdayî: 45
3. Kurtelêkolîn Turkiye: Post Lausanne Treaty
8. Kurtelêkolîn معاهدة لوزان
28. Kurtelêkolîn انقذوا كوردستان
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ramiyarî
Welat- Herêm: Kurdistan
Welat- Herêm: Tirkiya
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 84%
84%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 27-04-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 28-04-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 27-04-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,725 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Mîna Acer
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Erdal Kaya
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 44
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 45
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Resul Geyik
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Kurdekî Hezarfen Mela Mehmûdê Bazîdî
Jiyaname
Narin Gûran
Jiyaname
Mecîdê Silêman

Rast
Jiyaname
Mîna Acer
20-09-2024
Sara Kamela
Mîna Acer
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
21-09-2024
Aras Hiso
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
22-09-2024
Evîn Teyfûr
Kurtedîroka zimanê kurdî
Kurtelêkolîn
Feylî
13-10-2024
Sara Kamela
Feylî
Babetên nû
Jiyaname
Eydan Şeref Xedir Xwidêda
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Omer Elo Abdullah Ebas
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Omer Ereb
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Efaf Ebas Hebo
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Eto Elî Heyder Xwidêda
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Amir Hesen Seydo Huseyn
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Aliya Seîd Îsmaîl
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Adil Hesen Seydo Husên
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Selah Findê Huseyîn
18-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Sefwan Husên Salih Ehmed
18-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  535,147
Wêne
  110,409
Pirtûk PDF
  20,314
Faylên peywendîdar
  104,539
Video
  1,566
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
301,394
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,296
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,089
عربي - Arabic 
31,072
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,672
فارسی - Farsi 
10,144
English - English 
7,630
Türkçe - Turkish 
3,671
Deutsch - German 
1,746
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,212
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,508
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,514
Cih 
1,164
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,485
MP4 
2,567
IMG 
202,078
∑   Hemû bi hev re 
236,453
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Mîna Acer
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Erdal Kaya
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 44
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 45
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Resul Geyik
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Kurdekî Hezarfen Mela Mehmûdê Bazîdî
Jiyaname
Narin Gûran
Jiyaname
Mecîdê Silêman

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.796 çirke!