Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ibrahîm Simo
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,436
Wêne 105,315
Pirtûk PDF 19,453
Faylên peywendîdar 97,497
Video 1,395
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI ...
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi...
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
قراءة في كتاب (قرى شرق الموصل.. عمار البيت أنموذجاً)
Kurdîpêdiya bûye Kurdistana mezin, hevkar û arşîvkarên wê ji her alî û zaravayan hene.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

قرى شرقي الموصل

قرى شرقي الموصل
عرض: د. محمد نزار الدباغ
تزخر مدينة الموصل بوجود العديد من القرى، ما بين كبيرة وصغيرة، موزّعة على عدد من الأقضية والنواحي، للبعض منها موقع جغرافي مميّز، ولها تاريخ عريق، لا سيّما إنْ كانت مرتبطة بوجود مناطق آثارية، وهي عامرة بسكانها من القبائل والعشائر والبيوتات.
ومن هذه القرى الموصلية: قرية (عَمار البَيت) (بفتح العين والباء على أول الكلمتين). وفي معاجم اللغة العربية يقال: عمر المكان (بفتح العين على الأولى، وضمّ النون على الثانية): أيْ عمر بالناس، كان مسكوناً بهم. وعمر المكان (بفتح العين على الأولى، وفتح النون على الثانية): أصلحه، وبناه، وأقام على زيارته، عمر منزلاً. وعمّر المكان (بتشديد العين وفتحها على الأولى): أصلحه وبناه وجعله آهلاً.
ويفهم مما تقدّم أن أصل الاسم في اللغة، هو: إعمار المكان وإصلاحه وسكنى الناس به. وهو ما ينطبق اصطلاحاً على اسم القرية، إذ إنّ اسمها كان في السابق (خربيت)، ولعلّه مأخوذ من: خرائب البيت، أو البيوت الخربة، كون أن بيوت القرية كانت في السابق قديمة ومخرّبة ومتهدّمة، ثم بعد أن بنيت القرية الحديثة، على أطلال الخرائب القديمة، أخذت اسمها الحالي بعد إعمارها.
وجاء هذا الكتاب في (139) صفحة من القطع المتوسط، بغلاف فني أنيق، وقام مكتب النسيم في الموصل بتنفيذ الطباعة الإلكترونية والتنضيد، إذ صدر بطبعته الأولى سنة 2012.

واعتمد المؤلف في منهج البحث على الانتقال من العام إلى الخاص، لأجل الإحاطة بالموضوع بشكل كامل: فمن نينوى ينتقل إلى مركزها: مدينة الموصل، إلى أقضيتها الشرقيّة، ومنها (تلكيف)، ثم إلى ناحية (وانة)، إحدى مكوّنات القضاء المتقدّم ذكره، ثم إلى قرية (عمار البيت)، إحدى مكوّنات الناحية الآنفة، وهي اﻷنموذج المختار للبحث، والتي تبعد 30كم عن مدينة الموصل.
جاء ذكر القرية في مذكرات الرحالة الألماني (كارستن نيبور) (ت1815م)، الذي قدم إلى مدينة الموصل في 18 آذار 1766م، وكتب مذكراته عنها، ومن ضمن القرى التي ذكرها في شرقي الموصل قرية (خراب بيت). ومن هنا يلاحظ أن هذه القرية من قرى الموصل القديمة، وأنها كانت قائمة في سنة 1766م، أيْ إنها كانت موجودة في مطلع القرن الثامن عشر على أقلّ تقدير.
إن التل أو الخرائب مكوّنة من أساسات بنيت بالحجارة والجص، وطرقها رصفت بالحجارة أيضاً، وهي واسعة، ممّا يدلّ على أهميّة البلد، وسعتها.. وهذه الخرائب تتّصل ببعضها، وقد تحيط بوادٍ عميق، ثم تتّصل في القرية الحديثة، التي بنيت على الخرائب القديمة.
وهناك بئر قديمة لا تزال القرية تسقي منها، وإن بعض أطرافه محروثة.. وعلى التلّ كثير من المواد السطحيّة، والصخور الكبيرة، وبعض المواد الفخاريّة المصبوغة.
تبلغ المساحة الإجماليّة للقرية بحدود (4900) دونم أراض زراعيّة، وينتسب سكانها إلى قبيلة (الحريث) الطائيّة، ومعظم الأراضي الزراعية ديميّة (تسقى بالأمطار) في المناطق الزراعية (متوسطة الأمطار)، ومحصولها الزراعي- بشكل رئيس - هو محصول الحنطة.. وهناك مساحات تتراوح بين 20 - 15% من إجمالي الأراضي الزراعية، تزرع بمحصول الشعير، مع وجود مساحات محدودة جدّاً قد تتراوح بين (50-40دونم) من الأراضي، تسقى كبساتين ومزارع خضر.
ويقوم أهالي القرية بتربية وتسمين الأغنام واﻷبقار.. وما ذكر آنفاً يعبّر عن النشاط واﻹيراد الاقتصادي الرئيس لمعظم أهالي القرية.
ويوجد في القرية ثلاث آبار تستخدم للشرب والسقي: بئر المكينة، كونه ملحق بمكينة الطحين، التي كانت قبل حوالي 150 سنة، وبئر السباهي، وبئر ثالث يستخدم لسقي الأغنام.
وفي القرية هناك مدرسة ابتدائية مختلطة، تأسّست سنة 1958، وهي المدرسة الوحيدة في القرية.. ويوجد في القرية مسجد واحد، بناه المرحوم الشيخ (أحمد محمد اليوسف).. وتشتمل القرية على تلّ أثريّ، يدعى (تل البرم).. وتشير المعلومات التاريخية عن وجود ديوان ومضيف السيد (حمود المهنا)، قبل حوالي 80 سنة، ثم ديوان الشيخ (أحمد محمد اليوسف).. وممّا جاء عن أخبار هذه القرية أنه في عام 1922 عقد تجمّع عشائري كبير لعشائر طي في الموصل، في هذه القرية، وقد تكافل أهل القرية فقاموا بواجب الضيافة، حيث نصبت لأجل ذلك 20 خيمة من الحجم الكبير. ويعدّ هذا التجمّع من أكبر التجمّعات العشائرية في نينوى آنئذ.
اشتمل الكتاب على مقدمة، وثلاثة فصول، وخاتمة.. ضمّ الفصل الأول معلومات عامة عن نينوى، وخصائصها الجغرافية، والطبيعية، ومواردها المائية، وواقعها الزراعي، ومشاريع الماء فيها. أمّا الفصل الثاني، فتحدّث فيه المؤلّف عن قضاء (تلكيف)، من خلال تقديم معلومات عامة عنه، من حيث إطاره الجغرافي، ثم ذكر الجانب التعليمي، والواقع الصحي، والزراعي، وشيء من الجانب العمراني، ثم الجانب الإداري. وجاء الفصل الثالث - وهو أهمّ فصول الكتاب - ليعرّف بقرية (عمار بيت)، ويقدّم معلومات عن القرية، وتوزيعها الجغرافي، وزراعتها، وواقعها الاقتصادي، فضلاً عن معلومات نَسَبيَّة، وذكر (قبيلة طي)، مع التركيز على (قبيلة الحريث).
واعتمد المؤلف على ما يناهز 20 مصدراً ومرجعاً، مع المقابلات الشخصية. وتنوّعت مصادره بين كتب التاريخ، والتراجم، والطبقات، وكتب الأنساب، وبعض المراجع الموصليّة الحديثة.. وألحق الكتاب بمجموعة من الخرائط التوضيحيّة، منها خارطة قرية (عمار بيت) (قرية خراب بيت سابقاً).

والمؤلّف من مواليد مدينة الموصل، له تسعة كتب مع الكتاب الذي نقدّمه في هذا العرض، وهي: (تاريخ الكهرباء: نينوى أنموذجاً)، و(التيار الكهربائي من المصدر حتى المستهلك-نينوى أنموذجاً)، و(آل شويخ في التاريخ الإداري والعسكري لمدينة الموصل)، و(تاريخ الموصل في زمن الحكم العثماني)، و(مقالات صحفيّة)، و(طيء في التاريخ ج1)، و(طيء في التاريخ ج2)، و(إمارة آل عليان الطائية في جزائر العراق).[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 434 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 3
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 07-04-2017 (7 Sal)
Bajêr: Mûsil
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Danasîna pirtûkan
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 29-04-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 29-04-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Hejar Kamela ) ve li ser 29-04-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 434 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.149 KB 29-04-2023 Hejar KamelaH.K.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898

Rast
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
30-05-2024
Sara Kamela
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
30-05-2024
Sara Kamela
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
01-06-2024
Sara Kamela
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Cemal Nebez
Babetên nû
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ibrahîm Simo
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,436
Wêne 105,315
Pirtûk PDF 19,453
Faylên peywendîdar 97,497
Video 1,395
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Dosya
Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Şehîdan - Cih (Şehîdbûn) - Hesekê Şehîdan - Cihê jidayikbûnê - Hesekê Şehîdan - Welatê jidayikbûnê - Rojawa Kurdistan Şehîdan - Zayend - Nêr Şehîdan - Partî - Hêzên Sûriya Demokrat - HSD

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.453 çirke!