Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 524,954
Wêne 106,319
Pirtûk PDF 19,777
Faylên peywendîdar 99,458
Video 1,446
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,033

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,746

هەورامی 
65,734

عربي 
28,807

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,281

فارسی 
8,456

English 
7,163

Türkçe 
3,570

Deutsch 
1,458

Pусский 
1,123

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
85

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergê...
Weşanên
Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
قراءة في كتاب (قرى شرق الموصل.. عمار البيت أنموذجاً)
Her wêne ji sed peyvan bêtir dibêje! Ji kerema xwe re wêneyên me yên dîrokî biparêzin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

قرى شرقي الموصل

قرى شرقي الموصل
عرض: د. محمد نزار الدباغ
تزخر مدينة الموصل بوجود العديد من القرى، ما بين كبيرة وصغيرة، موزّعة على عدد من الأقضية والنواحي، للبعض منها موقع جغرافي مميّز، ولها تاريخ عريق، لا سيّما إنْ كانت مرتبطة بوجود مناطق آثارية، وهي عامرة بسكانها من القبائل والعشائر والبيوتات.
ومن هذه القرى الموصلية: قرية (عَمار البَيت) (بفتح العين والباء على أول الكلمتين). وفي معاجم اللغة العربية يقال: عمر المكان (بفتح العين على الأولى، وضمّ النون على الثانية): أيْ عمر بالناس، كان مسكوناً بهم. وعمر المكان (بفتح العين على الأولى، وفتح النون على الثانية): أصلحه، وبناه، وأقام على زيارته، عمر منزلاً. وعمّر المكان (بتشديد العين وفتحها على الأولى): أصلحه وبناه وجعله آهلاً.
ويفهم مما تقدّم أن أصل الاسم في اللغة، هو: إعمار المكان وإصلاحه وسكنى الناس به. وهو ما ينطبق اصطلاحاً على اسم القرية، إذ إنّ اسمها كان في السابق (خربيت)، ولعلّه مأخوذ من: خرائب البيت، أو البيوت الخربة، كون أن بيوت القرية كانت في السابق قديمة ومخرّبة ومتهدّمة، ثم بعد أن بنيت القرية الحديثة، على أطلال الخرائب القديمة، أخذت اسمها الحالي بعد إعمارها.
وجاء هذا الكتاب في (139) صفحة من القطع المتوسط، بغلاف فني أنيق، وقام مكتب النسيم في الموصل بتنفيذ الطباعة الإلكترونية والتنضيد، إذ صدر بطبعته الأولى سنة 2012.

واعتمد المؤلف في منهج البحث على الانتقال من العام إلى الخاص، لأجل الإحاطة بالموضوع بشكل كامل: فمن نينوى ينتقل إلى مركزها: مدينة الموصل، إلى أقضيتها الشرقيّة، ومنها (تلكيف)، ثم إلى ناحية (وانة)، إحدى مكوّنات القضاء المتقدّم ذكره، ثم إلى قرية (عمار البيت)، إحدى مكوّنات الناحية الآنفة، وهي اﻷنموذج المختار للبحث، والتي تبعد 30كم عن مدينة الموصل.
جاء ذكر القرية في مذكرات الرحالة الألماني (كارستن نيبور) (ت1815م)، الذي قدم إلى مدينة الموصل في 18 آذار 1766م، وكتب مذكراته عنها، ومن ضمن القرى التي ذكرها في شرقي الموصل قرية (خراب بيت). ومن هنا يلاحظ أن هذه القرية من قرى الموصل القديمة، وأنها كانت قائمة في سنة 1766م، أيْ إنها كانت موجودة في مطلع القرن الثامن عشر على أقلّ تقدير.
إن التل أو الخرائب مكوّنة من أساسات بنيت بالحجارة والجص، وطرقها رصفت بالحجارة أيضاً، وهي واسعة، ممّا يدلّ على أهميّة البلد، وسعتها.. وهذه الخرائب تتّصل ببعضها، وقد تحيط بوادٍ عميق، ثم تتّصل في القرية الحديثة، التي بنيت على الخرائب القديمة.
وهناك بئر قديمة لا تزال القرية تسقي منها، وإن بعض أطرافه محروثة.. وعلى التلّ كثير من المواد السطحيّة، والصخور الكبيرة، وبعض المواد الفخاريّة المصبوغة.
تبلغ المساحة الإجماليّة للقرية بحدود (4900) دونم أراض زراعيّة، وينتسب سكانها إلى قبيلة (الحريث) الطائيّة، ومعظم الأراضي الزراعية ديميّة (تسقى بالأمطار) في المناطق الزراعية (متوسطة الأمطار)، ومحصولها الزراعي- بشكل رئيس - هو محصول الحنطة.. وهناك مساحات تتراوح بين 20 - 15% من إجمالي الأراضي الزراعية، تزرع بمحصول الشعير، مع وجود مساحات محدودة جدّاً قد تتراوح بين (50-40دونم) من الأراضي، تسقى كبساتين ومزارع خضر.
ويقوم أهالي القرية بتربية وتسمين الأغنام واﻷبقار.. وما ذكر آنفاً يعبّر عن النشاط واﻹيراد الاقتصادي الرئيس لمعظم أهالي القرية.
ويوجد في القرية ثلاث آبار تستخدم للشرب والسقي: بئر المكينة، كونه ملحق بمكينة الطحين، التي كانت قبل حوالي 150 سنة، وبئر السباهي، وبئر ثالث يستخدم لسقي الأغنام.
وفي القرية هناك مدرسة ابتدائية مختلطة، تأسّست سنة 1958، وهي المدرسة الوحيدة في القرية.. ويوجد في القرية مسجد واحد، بناه المرحوم الشيخ (أحمد محمد اليوسف).. وتشتمل القرية على تلّ أثريّ، يدعى (تل البرم).. وتشير المعلومات التاريخية عن وجود ديوان ومضيف السيد (حمود المهنا)، قبل حوالي 80 سنة، ثم ديوان الشيخ (أحمد محمد اليوسف).. وممّا جاء عن أخبار هذه القرية أنه في عام 1922 عقد تجمّع عشائري كبير لعشائر طي في الموصل، في هذه القرية، وقد تكافل أهل القرية فقاموا بواجب الضيافة، حيث نصبت لأجل ذلك 20 خيمة من الحجم الكبير. ويعدّ هذا التجمّع من أكبر التجمّعات العشائرية في نينوى آنئذ.
اشتمل الكتاب على مقدمة، وثلاثة فصول، وخاتمة.. ضمّ الفصل الأول معلومات عامة عن نينوى، وخصائصها الجغرافية، والطبيعية، ومواردها المائية، وواقعها الزراعي، ومشاريع الماء فيها. أمّا الفصل الثاني، فتحدّث فيه المؤلّف عن قضاء (تلكيف)، من خلال تقديم معلومات عامة عنه، من حيث إطاره الجغرافي، ثم ذكر الجانب التعليمي، والواقع الصحي، والزراعي، وشيء من الجانب العمراني، ثم الجانب الإداري. وجاء الفصل الثالث - وهو أهمّ فصول الكتاب - ليعرّف بقرية (عمار بيت)، ويقدّم معلومات عن القرية، وتوزيعها الجغرافي، وزراعتها، وواقعها الاقتصادي، فضلاً عن معلومات نَسَبيَّة، وذكر (قبيلة طي)، مع التركيز على (قبيلة الحريث).
واعتمد المؤلف على ما يناهز 20 مصدراً ومرجعاً، مع المقابلات الشخصية. وتنوّعت مصادره بين كتب التاريخ، والتراجم، والطبقات، وكتب الأنساب، وبعض المراجع الموصليّة الحديثة.. وألحق الكتاب بمجموعة من الخرائط التوضيحيّة، منها خارطة قرية (عمار بيت) (قرية خراب بيت سابقاً).

والمؤلّف من مواليد مدينة الموصل، له تسعة كتب مع الكتاب الذي نقدّمه في هذا العرض، وهي: (تاريخ الكهرباء: نينوى أنموذجاً)، و(التيار الكهربائي من المصدر حتى المستهلك-نينوى أنموذجاً)، و(آل شويخ في التاريخ الإداري والعسكري لمدينة الموصل)، و(تاريخ الموصل في زمن الحكم العثماني)، و(مقالات صحفيّة)، و(طيء في التاريخ ج1)، و(طيء في التاريخ ج2)، و(إمارة آل عليان الطائية في جزائر العراق).[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 468 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 3
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 07-04-2017 (7 Sal)
Bajêr: Mûsil
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Danasîna pirtûkan
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 29-04-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 29-04-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Hejar Kamela ) ve li ser 29-04-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 468 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.149 KB 29-04-2023 Hejar KamelaH.K.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Dalamper

Rast
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
13-07-2024
Sara Kamela
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Weşanên
Şerq û Kurdistan
17-07-2024
Burhan Sönmez
Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
18-07-2024
Burhan Sönmez
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Ishaq Iskotî
Babetên nû
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 524,954
Wêne 106,319
Pirtûk PDF 19,777
Faylên peywendîdar 99,458
Video 1,446
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,033

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,746

هەورامی 
65,734

عربي 
28,807

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,281

فارسی 
8,456

English 
7,163

Türkçe 
3,570

Deutsch 
1,458

Pусский 
1,123

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
85

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Dosya
Şehîdan - Zayend - Nêr Şehîdan - Partî - Hêzên Parastina Gel - HPG Şehîdan - Welatê jidayikbûnê - Rojawa Kurdistan Şehîdan - Netewe - Kurd Şehîdan - Ziman - Şêwezar - Kurmanciya Bakur Şehîdan - Dereceya leşkerî - Leşker Şehîdan - Sedema mirinê - Karên terorîstî Şehîdan - Cih (Şehîdbûn) - Kubanê Şehîdan - Welat - Herêm (Şehîd) - Rojawa Kurdistan Şehîdan - Cureyên Kes - Leşkerî

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.671 çirke!