Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami)
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
هەورامی - Kurdish Hawrami
Zazakî - Kurdish Zazaki
English
Français - French
Deutsch - German
عربي - Arabic
فارسی - Farsi
Türkçe - Turkish
Nederlands - Dutch
Svenska - Swedish
Español - Spanish
Italiano - Italian
עברית - Hebrew
Pусский - Russian
Fins - Finnish
Norsk - Norwegian
日本人 - Japanese
中国的 - Chinese
Հայերեն - Armenian
Ελληνική - Greek
لەکی - Kurdish Laki
Azərbaycanca - Azerbaijani
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami)
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
هەورامی - Kurdish Hawrami
Zazakî - Kurdish Zazaki
English
Français - French
Deutsch - German
عربي - Arabic
فارسی - Farsi
Türkçe - Turkish
Nederlands - Dutch
Svenska - Swedish
Español - Spanish
Italiano - Italian
עברית - Hebrew
Pусский - Russian
Fins - Finnish
Norsk - Norwegian
日本人 - Japanese
中国的 - Chinese
Հայերեն - Armenian
Ελληνική - Greek
لەکی - Kurdish Laki
Azərbaycanca - Azerbaijani
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
25-08-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Erdal Kaya
24-08-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Xelîlê Çaçan Mûradov
22-08-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Sîsa Mecîd
22-08-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mecîdê Silêman
22-08-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şêrko Fatah
20-08-2024
Sara Kamela
Cih
Talek
18-08-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
KURDGALNAMEK (KURDBÊJNAME) GENCÎNE Û ŞAHKAREKE HÊJA YA DÎROKA KEVN A KURD Û BELUÇAN، Cild: I
16-08-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Resul Geyik
16-08-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
TEORÎYA HÎNKIRINA KURDÎ-KURMANCÎ
16-08-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet
  534,370
Wêne
  108,891
Pirtûk PDF
  20,118
Faylên peywendîdar
  102,752
Video
  1,497
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,465
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,592
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,920
عربي - Arabic 
30,006
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,544
فارسی - Farsi 
9,223
English 
7,475
Türkçe - Turkish 
3,662
لوڕی - Kurdish Luri 
1,691
Deutsch - German 
1,629
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
340
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
90
Svenska - Swedish 
64
Español - Spanish 
50
Հայերեն - Armenian 
50
Polski - Polish 
47
Italiano - Italian 
47
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
24
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
18
Ελληνική - Greek 
14
עברית - Hebrew 
14
Norsk - Norwegian 
14
Fins - Finnish 
12
Тоҷикӣ - Tajik 
6
Português - Portuguese 
6
Ozbek - Uzbek 
6
Esperanto 
5
ქართველი - Georgian 
3
Catalana 
2
Čeština - Czech 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
Srpski - Serbian 
2
Hrvatski - Croatian 
2
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
हिन्दी - Hindi 
1
Pol, Kom
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Peyv & Hevok 
40,987
Pend û gotin 
25,031
Kurtelêkolîn 
5,047
Şehîdan 
4,217
Enfalkirî 
3,247
Pirtûkxane 
2,745
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,244
Cih 
1,151
Belgename 
291
Wêne û şirove 
153
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,063
MP4 
2,459
IMG 
199,291
∑   Hemû bi hev re 
233,136
Lêgerîna naverokê
Kurtelêkolîn
DI Çarçoveya Teoriya Perfor...
Kurtelêkolîn
Salnameya Zerdeştî
Kurtelêkolîn
Bûn an nebûn - pirsa hebûna...
Kurtelêkolîn
Şarî Antîk Pirîn(Perre/Pere...
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BI...
حديث عن الكتابة المسمارية ومكتبة آشور بانيبال
Wêneyên dîrokî dewlemendiya netewî ye! Ji kerema xwe re, bi logokên xwe, nivîs û rengên xwe, nirxa wan kêm nekin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي - Arabic
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish1
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English0
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami)0
هەورامی - Kurdish Hawrami0
لوڕی - Kurdish Luri0
لەکی - Kurdish Laki0
Zazakî - Kurdish Zazaki0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana0
Cebuano0
Čeština - Czech0
Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
ترکمانی - Turkman (Arami Script)0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

حديث عن الكتابة المسمارية ومكتبة آشور بانيبال

حديث عن الكتابة المسمارية ومكتبة آشور بانيبال
­­د. سعد سعيد الديوەجي
تعرضت أرض العراق - ما بين النهرين - خلال تاريخها الممتد لأكثر من (5000 عام) لغزوات عسكرية وثقافية مريرة، أتت على بعض معالمها التاريخية والأثرية والحضارية، وكان من سوء حظنا أننا عشنا بعض هذه الغزوات، أثناء الاحتلال الأخير للعراق؛ عندما تُركت المتاحف والمواقع الأثرية للسلب والنهب، بينما بقت الدبابات الغازية تحمي وزارة النفط، والآخر عندما دمر الدواعش كل ما وقعت أيديهم عليه من جوامع وكنائس ومواقع أثرية، يريدون بها محو ذاكرة شعب، بذرائع دينية انطلت على بعض المغفلين!.

بجانب هذا التدمير المادي، ظهرت أصوات تنتقد التاريخ، وتحط منه، بتفاهة نادرة، للتشكيك بحضارة أمة عريقة، فيقول أحدهم بأن أهل العراق لم يعرفوا الديمقراطية، وأن (حمورابي) سادس ملوك الإمبراطورية البابلية (1792-1750 ق.م)، صاحب المسلة المشهورة، التي احتوت على (282) مادة قانونية، كان أول حاكم ديكتاتوري، وأن شريعته المكتوبة بالخط المسماري تثير الرعب الجسدي والنفسي!.

إن منهجية إلغاء الماضي والتاريخ؛ جملةً وتفصيلاً، وبمثل هذه الأساليب، مسألة لا يراد منها إلا الانتقاص من مقومات الحضارة، فالتاريخ - بكل مفاصله - يجب أن يكون مدرسة لمن يريد التطلع للمستقبل، وذلك تجنباً للخيبة والإحباط، ومحو التاريخ يعني محو الإنسان ثقافياً وحضارياً، وتحويله إلى كائن لا معنى لوجوده إلا بإشباع معدته وغرائزه، فالتاريخ ثقافة، والثقافة هي المكون الرئيسي لشخصية الإنسان وعقيدته.

فعندما بدأت الكتابة المسمارية (3000 ق.م تقريباً)، على عهد الحضارة السومرية، ثم انتقلت للبابليين والآشوريين عبر الأكديين (الكلدان)، كانت قد بدأت عهداً في فتح أبواب تدوين المعرفة، ولولاها لضاع تراث الإنسانية، وبقيت البشرية بلا ذاكرة، تتخبط يميناً ويساراً.

يقول المستشرق الشهير (ادوارد كييرا)، في كتابه الشهير (كتبوا على الطين)، الذي ألّفه في الثلاثينات من القرن الماضي، بأن هذه الكتابة تعبّر عن تلك الرغبة الدافعة لدى إنسان ذلك العصر لتأكيد ذاته من خلال عملية شاقة جداً، ومعقدة، باستخدام ألواح الطين المجفف لغرض الكتابة.

ويقول (كييرا): كانت العملية التي قدموا بها تاريخهم وحضارتهم معقدة وشاقة تستحق الاحترام، وقد وقفنا قليلاً نتأمل عملية تصنيع رُقم (لوح صغير) طيني صغير من أجل الكتابة بأدوات خاصة، وأن المتداول منه كان بعشرات الألوف، وما كان يكتنف العملية من صعوبة في تجميع نوع خاص من الطين، وتنقيته، وطحنه، ونخله، وعجنه، بعد صب الماء عليه، ثم صبه في قوالب خاصة، أو على شكل اسطوانات، كل ذلك يجعلنا نتخيل صعوبة عملية التعليم التي أساسها الكتابة.

وإن الأمر يزداد صعوبة عندما تتم الكتابة على الحجر الصلب، فالقوانين والمعاملات ووثائق التمليك كانت موجودة على رُقم طينية عند أطراف البيع والشراء، ونسخ لدى السلطة، وكل ما يتعلق بعلوم الطب والهندسة والفلك والقصص كان مسطراً على تلك الرُقم الطينية، وحتى على الحجر، مما يؤشر على مهارة كُتاب تلك اللغة.

ويقول السيد (كييرا) عن شريعة حمورابي: هو من السلالة الملكية الأولى التي حكمت بابل (1830 – 1530 ق.م)، والتي أظهرت للعالم أن العقل البابلي لم يكن له مثيل، ومهما كان للرومان من فضل في حق التشريع، فقد سبقهم البابليون فيه بما لا يقل عن ألفي سنة. ثم يردف معقباً: وكلما ازدادت قراءتي للشريعة البابلية، ازداد إعجابي بذكاء المشرع.

لقد ورث البابليون (الساميون)، الذين جاءوا من شبه الجزيرة العربية، حضارة أهل سومر، فكان أمام المشرع مهمة عسيرة، ألا وهي التوفيق بين حضارتين ليستا على خط مستقيم واحد.

ومن خلال الكتابة المسمارية، يؤكد السيد (كييرا) بأن البابليين والآشوريين، وهم أقوام سامية جاءوا من شبه الجزيرة العربية، قد بذلوا جهوداً مضنية لمعرفة مكان الإنسان في الكون، وعرفوا أن الفارق الجوهري الذي يتميز به الإنسان عن الحيوان هو الذكاء لا الشكل.

لقد كان المُعلم ينتقل هنا وهناك يمارس مهنته، ويتبعه تلاميذه، وكان هذا التعليم الخصوصي كافياً لإعداد كتبة يسدّون احتياجات أعمال الفروع التجارية، وغيرها من أمور الدولة، وهذا النوع من التعليم يعادل الدراسات العليا في زماننا هذا، ثم يستمر الطالب بتلقي العلوم حتى يصبح عالماً بالمفهوم السائد آنذاك، ومن ثم يدخل سلك الكهانة.

ويشرح سيد (كييرا) كيف كان الطلاب يعملون نوعاً من الرُقم اللينة، التي تعاد الكتابة عليها عدة مرات، وكيفية إعطاء الواجبات للطلاب، كل ذلك ليثبت أن شعباً بهذا الإصرار على تجاوز المحن والصعوبات يستحق الإعجاب والاحترام.

لقد سجلت تلك الحضارة كل شيء على الطين، بدون كلل ولا ملل، فقد احتل الطب - مثلاً - مكانة مهمة في الحياة العامة، حتى أن قوانين (حمورابي) خصصت عدة أقسام منها للجراحة، كما حدّدت أجور العلاج بالنسبة للحالة الاجتماعية، فأجرة الطبيب التي يتقاضاها من الغني تختلف عن أجرته التي يتقاضاها من العامل أو الرقيق، وأن الآشوريين وصفوا علاجاً لأمراض كثيرة.

ولعل أهم انعكاس للكتابة الآشورية المسمارية على مسيرة الثقافة الإنسانية، هو ما احتوته مكتبة آشور بانيبال، الملقب ب(الملك المثقف) (668 - 626 ق.م)، فقد تم العثور على رسائل صادرة منه شخصياً، موجهة إلى أحد الحكام، يأمره بها بجمع الألواح من المعابد، وإرسالها له، وهو أحد ملوك نينوى العظام، والتي يقول بحقها الرحالة الشهير (لكنغهام)، عام (1816م)، بأنها كانت أكبر مدينة ظهرت في العالم آنذاك.

فحتى ذلك الزمان، وكما يقول الأستاذ (فؤاد قزانجي)، بأنه يصعب القول بوجود مكتبات عامة، وقد برزت فكرة المكتبة الجامعة في عهد الملك (سنحاريب) (705 - 681 ق.م)، وعززها خلفه (اسرحدون)، وأضاف إليها بعض الرُقم، إلا أن (آشور بانيبال) خصص لها جناحاً مستقلاً في قصره، وأخذت صفة المؤسسة المستقلة كمَعلم بارز في سلك الحضارة آنذاك.

وتقع (مكتبة آشور بانيبال) في جزء واسع من قصره على (تل قوينجق)، المقابل ل(تل توبة)، الذي يربض عليه (جامع النبي يونس) (ع) في (نينوى)، وكانت أعظم مكتبة عُرفت حتى الآن في التاريخ القديم، فقد تم العثور عليها بين عامي (1845 -1851م)، وفيها أكثر من (31000) رُقم طيني، معظمها بحالة جيدة، وهي التي حفظت تراث وادي الرافدين، مثل (ملحمة جلجامش)، والقواميس اللغوية البابلية والآشورية، وكثير من مبادئ الطب والهندسة والنظريات الرياضية، وبراهينها، وهي محفوظة في المتحف البريطاني الآن في (لندن).

ولقد ثبت تاريخياً بأن (آشور بانيبال) بعث بمكتبته إلى جميع أرجاء البلاد الواقعة تحت حكمه، ليبحثوا عن الرُقم البابلية والسومرية، أي الحضارات السابقة للحضارة الآشورية، ثم قاموا بترجمتها وحفظها، فكانت جسراً بين الثقافات المتلاحقة لوادي الرافدين.

ولو تخيلنا هذه العملية قليلاً، حيث لا ورق ولا قلم ولا وسائط نقل حديثة، لوقفنا إجلالاً واحتراماً لتلك العقليات التي فكرت بمثل هذه الأمور!، ومن المؤكد أن إنجاز هذا العمل قد تطلب وقتاً طويلاً، وعدداً كبيراً من الأساتذة المثقفين، وأن المترجمين كانوا يلاقون متاعب جمة في النقل من لغة قد بطل استعمالها قبل أكثر من ألف عام، ألا وهي السومرية.

ويقول الأستاذ (قزانجي) بأن هذه المكتبة قد عرفت تصنيفاً يدعى بالتصنيف الملكي، وتم فيه تخصيص بعض الأركان للموضوعات الهامة، ونقش قائمة بالمحتويات فوق المداخل، حيث رُتبت الرُقم على الرفوف، أو في أوعية فخارية، أو مزهريات، وكانت الرُقم مرتبة حسب موضوعاتها الرئيسية؛ كالسحر والتنجيم والدين والتاريخ والطب وباقي العلوم.

بالإضافة لذلك، فإن طريقة الإعارة كانت طريقة متقدمة اعتمدت التنسيق الحسابي، وكانت أعظم ما قدم بخصوص التنظيم المكتبي.

وكان (آشور بانيبال) فخوراً بعمله هذا، فقد دوّن على كل لوح من ألواح مكتبته عبارة (ممتلكات آشور بانيبال – ملك الجيوش – ملك آشور).

لقد وضع (آشور بانيبال) مكتبته في غرف حصينة ذات جدران عريضة سميكة، حفظتها من العبث لأكثر من أربع وعشرين قرناً، وحتى بعد تهديم نينوى وسقوطها عام (612ق.م).

أما إن كانت المكتبة مفتوحة أمام الناس جميعاً أم لا، فذلك سؤال لم يجب عليه أحد، إلا أنه من المؤكد أنها كانت موضوعة تحت تصرف العلماء والكهنة ورجال القانون.

ورغم هذه المكتشفات المذهلة، فإنها لا تمثل - بالنسبة لمعظم الآثاريين ودارسي علم الآشوريات - إلا نسبة (10%)، أو أقل، مما هو موجود فعلاً، وذلك لظروف البلد الذي لم يعرف الاستقرار.

إن تدمير هذه الحضارة مادياً، أو الاستهزاء بها من خلال صناديق الاقتراع، أمر يدعو للحزن والرثاء! وسيلعن التاريخ كل من سعى ويسعى في هذا المجال، لأنها حضارة خالدة من حق البشرية كلها الافتخار بها.[1]
Ev babet bi zimana (عربي - Arabic) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي - Arabic)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 757 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي - Arabic | alhiwarmagazine.blogspot.com 03-04-2023
Gotarên Girêdayî: 8
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي - Arabic
Dîroka weşanê: 03-04-2023 (1 Sal)
Bajêr: Mûsil
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Çand
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 96%
96%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 21-05-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 25-05-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Hejar Kamela ) ve li ser 25-05-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 757 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Pirtûkxane
KURDGALNAMEK (KURDBÊJNAME) GENCÎNE Û ŞAHKAREKE HÊJA YA DÎROKA KEVN A KURD Û BELUÇAN، Cild: I
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Pirtûkxane
TEORÎYA HÎNKIRINA KURDÎ-KURMANCÎ
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Pirtûkxane
ROJNAMEGERÊN BÊKAR LI PEY NÛÇEYÊN XWE NE
Kurtelêkolîn
Şîdeta zayendî weke têkbirina namûs û şerefa gelê Êzidî ji aliyê terorîstên DAIŞ’ê ve
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Nifûsa êzîdî ji biryara bidawîkirina mîsyona UNITAD li Iraqê bi fikar e
Jiyaname
Resul Geyik
Jiyaname
Erdal Kaya
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
FERHENGOKA NÛÇEGIHANIYA ZAYENDA CIVAKÎ
Kurtelêkolîn
Rewşa dijwar a perwerdeyê di nav kêmîneya êzîdî ya Şengalê de
Kurtelêkolîn
Trajediya windakirina jinên Êzidî metirsîdar e
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Kurtelêkolîn
Rapora Yezda li ser vekirina gorên komî yên Êzdiyan di sala 2023an de
Pirtûkxane
NÛÇEGIHANIYA ZAYENDA CİVAKÎ
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê

Rast
Kurtelêkolîn
DI Çarçoveya Teoriya Performansê De Nirxandina Vegotinên Gelêrî
10-09-2022
Burhan Sönmez
DI Çarçoveya Teoriya Performansê De Nirxandina Vegotinên Gelêrî
Kurtelêkolîn
Salnameya Zerdeştî
04-08-2024
Evîn Teyfûr
Salnameya Zerdeştî
Kurtelêkolîn
Bûn an nebûn - pirsa hebûna Yazîdî
09-08-2024
Aras Hiso
Bûn an nebûn - pirsa hebûna Yazîdî
Kurtelêkolîn
Şarî Antîk Pirîn(Perre/Pere)-Semsûr
11-08-2024
Evîn Teyfûr
Şarî Antîk Pirîn(Perre/Pere)-Semsûr
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
11-08-2024
Sara Kamela
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
Babetên nû
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
25-08-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Erdal Kaya
24-08-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Xelîlê Çaçan Mûradov
22-08-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Sîsa Mecîd
22-08-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mecîdê Silêman
22-08-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şêrko Fatah
20-08-2024
Sara Kamela
Cih
Talek
18-08-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
KURDGALNAMEK (KURDBÊJNAME) GENCÎNE Û ŞAHKAREKE HÊJA YA DÎROKA KEVN A KURD Û BELUÇAN، Cild: I
16-08-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Resul Geyik
16-08-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
TEORÎYA HÎNKIRINA KURDÎ-KURMANCÎ
16-08-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet
  534,370
Wêne
  108,891
Pirtûk PDF
  20,118
Faylên peywendîdar
  102,752
Video
  1,497
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,465
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,592
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,920
عربي - Arabic 
30,006
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,544
فارسی - Farsi 
9,223
English 
7,475
Türkçe - Turkish 
3,662
لوڕی - Kurdish Luri 
1,691
Deutsch - German 
1,629
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
340
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
90
Svenska - Swedish 
64
Español - Spanish 
50
Հայերեն - Armenian 
50
Polski - Polish 
47
Italiano - Italian 
47
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
24
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
18
Ελληνική - Greek 
14
עברית - Hebrew 
14
Norsk - Norwegian 
14
Fins - Finnish 
12
Тоҷикӣ - Tajik 
6
Português - Portuguese 
6
Ozbek - Uzbek 
6
Esperanto 
5
ქართველი - Georgian 
3
Catalana 
2
Čeština - Czech 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
Srpski - Serbian 
2
Hrvatski - Croatian 
2
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
हिन्दी - Hindi 
1
Pol, Kom
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Peyv & Hevok 
40,987
Pend û gotin 
25,031
Kurtelêkolîn 
5,047
Şehîdan 
4,217
Enfalkirî 
3,247
Pirtûkxane 
2,745
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,244
Cih 
1,151
Belgename 
291
Wêne û şirove 
153
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,063
MP4 
2,459
IMG 
199,291
∑   Hemû bi hev re 
233,136
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Pirtûkxane
KURDGALNAMEK (KURDBÊJNAME) GENCÎNE Û ŞAHKAREKE HÊJA YA DÎROKA KEVN A KURD Û BELUÇAN، Cild: I
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Pirtûkxane
TEORÎYA HÎNKIRINA KURDÎ-KURMANCÎ
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Pirtûkxane
ROJNAMEGERÊN BÊKAR LI PEY NÛÇEYÊN XWE NE
Kurtelêkolîn
Şîdeta zayendî weke têkbirina namûs û şerefa gelê Êzidî ji aliyê terorîstên DAIŞ’ê ve
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Nifûsa êzîdî ji biryara bidawîkirina mîsyona UNITAD li Iraqê bi fikar e
Jiyaname
Resul Geyik
Jiyaname
Erdal Kaya
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
FERHENGOKA NÛÇEGIHANIYA ZAYENDA CIVAKÎ
Kurtelêkolîn
Rewşa dijwar a perwerdeyê di nav kêmîneya êzîdî ya Şengalê de
Kurtelêkolîn
Trajediya windakirina jinên Êzidî metirsîdar e
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Kurtelêkolîn
Rapora Yezda li ser vekirina gorên komî yên Êzdiyan di sala 2023an de
Pirtûkxane
NÛÇEGIHANIYA ZAYENDA CİVAKÎ
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Dosya
Navên Kurdî - Zayend - Nêr Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pirtûkxane - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Kurdistan Pirtûkxane - Welat- Herêm - Elmanya Pirtûkxane - Cureya belgeyê - Zimanî yekem Kurtelêkolîn - Cureya belgeyê - Zimanî yekem

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.516 çirke!