Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,047
Wêne 105,777
Pirtûk PDF 19,704
Faylên peywendîdar 98,646
Video 1,420
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
بحث عن حزب - هيوا - الباحث الدكتور مكرم الطالباني- 2
Kurdîpêdiya bûye Kurdistana mezin, hevkar û arşîvkarên wê ji her alî û zaravayan hene.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مكرم الطالباني

مكرم الطالباني
تقديم وقراءة شوكت خزندار

الحلقة الثانية

(جمعية داركەر) الحطاب و(#حزب هيوا#) الأمل
دورهما في الحركة القومية الكردية .
تمهيد
كانت بريطانيا ، منذ التوقيع على اتفاقية #سايكس بيكو# ، ناوية على إلحاق كردستان الجنوبية الغنية بالبترول بدولة العراق المزمع تشكيلها تحت حمايتها . وقد أسمت هذه المسألة ب مشكلة ولاية الموصل لحجب تسمية كردستان عنها ، لأ، تقرير المصير لسكان هذه المنطقة كان يتطلب موافقة الشعب الكردي من الناحية الشكلية على الأقل .
وقد حصرت المشكلة ، من الناحية القانونية ، في ان الجيش البريطاني الذي أحتل معظم أجزاء العراق ، تقدم نحو الشمال واحتل معظم أجزاء ولاية الموصل العثمانية وذلك بعد التوقيع على هدنة مودرس في 30 تشرين الأول 1918، حيث اعتبرت تركيا ذلك احتلالاً غير مشروع لأنه حدث بعد إعلان الهدنة ، أما بريطانيا فاعتبرت ذلك ضرورة عسكرية استناداً إلى نصوص نفس اتفاقية الهدنة ، لأنها تسمح بذلك للمقاصد الضرورات العسكرية .
وكانت وجهة نظر الحكومة التركية التي :
1 أن إعطاء إنكلترا حق الانتداب على العراق بدون أخذ رأي الشعب العراقي كان مروجاً ان العراق لازال جزاءاً من الإمبراطورية العثمانية .
2 على المادة 22 من ميثاق عصبة الأمم .
3 ان إلحاق ولاية الموصل بدون استفتاء أهل المنطقة مخالف للميثاق .
وكانت وجهة نظر البريطانية التي :
1 ان بريطانيا وعدت الشعب العربي بعدم إرجاعه إلى الحكم التركي .
2 ان الملك فيصل الذي انتخبه القطر بأجمعه ( بما فيه ولاية الموصل ) قد دخل في معاهدات واتفاقات مع بريطانيا .
3 لقد تعهدت بريطانيا كدولة منتدبة على العراق أمام عصبة الأمم وليس من الممكن التراجع عن ذلك .
ولما لم تصل المفاوضات المباشرة بين بريطانيا وتركيا إلى نتيجة، وكانت كل دولة تعمل من أجل ترتيب الوضع في المنطقة لصالحها ، طلبت بريطانيا تأجيل المباحثات لمدة سنة بشرطين وهما :
أولاً ستطلب بريطانيا تدخل عصبة الأمم فب حالة فشل المباحثات.
ثانياً المحافظة على الوضع الراهن في المنطقة خلال سنة المباحثات المتفق عليها بين الطرفين .
وقد كان الشرطان لصالح بريطانيا ، لأنها كانت تضمن التزام عصبة الأمم جانبها بعد الاتفاقات الجانبية التي عقدتها مع فرنسا ، ولأن الوضع الراهن كان لصالح بريطانيا ، فهي التي احتلت كامل المنطقة بعد التوقيع على اتفاقية الهدنة مع تركيا ، واقتصرت نشاطات تركيا على محاولة استمالة بعض رؤساء القبائل والشخصيات الكردية إلى جانبها في تلك الفترة .

مشكلة#ولاية الموصل# أمام عصبة الأمم
وقعت معاهدة لوزان في 24 تموز 1923، بعد مساومات بين تركيا والدول الحليفة . وقت نصت الفقرة الثانية من المادة الثالثة فيها على تعيين الحدود بين تركيا والعراق بترتيب ودي بين تركيا وبريطانيا خلال تسعة أشهر . وفي حالة عدم التوصل إلى اتفاق نهائي ، ترفع القضية إلى مجلس الأمم .
ويلاحظ ان القضية التي سترفع إلى مجلس عصبة الأمم ليست قضية مصير الشعب الكردي ، صاحب الحق الشرعي في هذا الجزء من وطنه بل مسألة تحديد الحدود بين العراق وتركيا ليس إلا .
وقد ضربت بريطانيا عصفورين بحجر في هذه المسألة . فأنها أخرّت إبرام معاهدة لوزان إلى ما بعد تصديق المعاهدة المفروضة على العراق عام 1922 والتي لاقت معارضة شديدة في المجلس التأسيسي العراقي ومن شعب العراق ، لجعل ورقة ولاية الموصل ورقة للضغط على العراق للرضوغ لنصوص المعاهدة من جهة ، ولتضمن الجهة التي ستلحق بها الولاية من جهة أخرى .
وعند الفشل في مفاوضات مؤتمر القسطنطينية حول تحديد الحدود بين تركيا والعراق في 19 مايس 1924 ، احيلت القضية إلى عصبة الأمم في آب 1924.
الفت عصبة الأمم لجنة ثلاثية من رئيس وزراء مجر السابق ( الكونت تكلي ) والوزير المفوض السويدي ( غيرسن ) والكولونيل النرويجي المتقاعد ( جادليس ) لدراسة وتقديم توصياتها إلى العصبة.
خلاصة توصيات اللجنة :
اجتمعت اللجنة المؤلفة بعد أن أمضت أكثر من شهرين في كردستان الجنوبية ( ولاية الموصل ) واعدت تقريراً من تسعين صفحة ، وجاء في الخلاصة النهائية للتقرير (1) ( تفاصيل ذلك في مؤلفنا الخطي : نحو حل صحيح للمسألة القومية الكردية في العراق).
لو نظرنا في المسألة كلها معتبرين في ذلك مصالح الأهليين الذين يخصهم الأمر ، فمن رأي اللحنة ، انه من المستحسن عدم تقسيم المنطقة المتنازع وان اللجنة ، استناداً إلى هذه البواعث وتقديرها كل حقيقة من الحقائق التي ذكرتها ، ترى أن هناك حججاً مهمة تساعد على ارتباط تساعد على كل المنطقة ، من جنوب خط بروكسل في العراق .
أوصت اللجنة ما يلي :
1 أن تبقى المنطقة تحت انتداب عصبة الأمم لمدة 25 سنة .
2 ويجب مراعاة رغبات الأكراد فيما يخص تعيين موظفين أكراد لادارة بلادهم وترتيب الأمور العدلية والتعليم في المدارس وان تكون اللغة الكردية اللغة الرسمية في هذه الأمور .
ولم تخف اللجنة مخاوفها من حدوث مشاكل سياسية خطيرة عند إلحاق المنطقة بالعراق حيث قالت : إن اللجنة مقتنعة أيضاً من أن المنافع الناجمة عن ارتباط المنطقة المتنازع عليها بالعراق تؤدي إلى مشاكل سياسية خطيرة .
وواضح تماماً أن اللجنة قد شكلت أصلاً لتحديد الجهة التي ستلحق بها كردستان الجنوبية ، مقسّممة أو موحّدة ، دون الالتفاف إلى الإدارة الحرة لسكان المنطقة ، وقد لمست تلك اللجنة الإرادة فأشارت إليها قائلة :
وفي حالة اعتماد النواحي العنصرية وحدها أساساً للاستنتاج ، فأنها تقودنا إلى القول بوجوب إنشاء دولة كردية مستقلة

. فلأكراد يشكلون خمسة أثمان السكان . وإذا صار الالجاء إلى هذا الحل ، فان اليزيديين وهم عنصر مشابه للأكراد ، يجب أن يدخلو ضمن عدد الأكراد ، فتكون نسبة الأكراد حينذاك سبعة أثمان السكان
وقدمت الدول الثلاث أرقاماً عن التركيب القومي لولاية الموصل ، وهي كالآتي :
الأرقام التركية الأرقام البريطانية الأرقام العراقية

الأكراد 264830 424720 494002
العرب 43210 185763 166941
التركمان 146960 658893 38652
اليزيديون 18000 30000 26257
اليهود 31000 62255 61336
الرحل من ( العرب والأكراد ) 170000
المؤلف
الدكتور #مكرم الطالباني#
يقع البحث في كتاب صغير الحجم ، عدد الصفحات 184 صفحة .
صادر عن ( مركز خاك للنشر والاعلام ) في السليمانية عام 2002.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 327 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | ahewar.org 16-01-2006
Gotarên Girêdayî: 6
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 00-00-2006 (18 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Kategorîya Naverokê: Danasîna pirtûkan
Partî: Partî Hiwa
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 08-06-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 30-06-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 30-06-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 327 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Zaro Axa di çapemeniya Swêdî de
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Rastîhevhatina du waniyan: Feqiyê Teyran û Yaşar Kemal
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê

Rast
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,047
Wêne 105,777
Pirtûk PDF 19,704
Faylên peywendîdar 98,646
Video 1,420
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Zaro Axa di çapemeniya Swêdî de
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Rastîhevhatina du waniyan: Feqiyê Teyran û Yaşar Kemal
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Dosya
Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Şehîdan - Zayend - Nêr Şehîdan - Partî - Hêzên Parastina Gel - HPG Şehîdan - Welatê jidayikbûnê - Bakûrê Kurdistan Şehîdan - Netewe - Kurd Şehîdan - Ziman - Şêwezar - Kurmanciya Bakur Şehîdan - Dereceya leşkerî - Leşker Şehîdan - Sedema mirinê - Karên terorîstî

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.406 çirke!