Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
Kurdên Çewisandî û Birayên Wan Ên Misilman
30-07-2024
Evîn Teyfûr
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 527,912
Wêne 106,869
Pirtûk PDF 19,832
Faylên peywendîdar 99,905
Video 1,459
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,943
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,810
هەورامی 
65,787
عربي 
29,018
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,694
فارسی 
8,746
English 
7,186
Türkçe 
3,577
Deutsch 
1,469
Pусский 
1,123
Française 
324
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
57
Հայերեն 
45
Italiano 
40
Español 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
21
日本人 
19
Norsk 
14
עברית 
14
Ελληνική 
13
中国的 
12
Hilanîna pelan
MP3 
311
PDF 
30,036
MP4 
2,360
IMG 
195,167
Lêgerîna naverokê
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
Pirtûkxane
QÛRNA MIN
نبذة مختصرة عن الأسماء الكردية للمناطق التاريخية القديمة في كردستان (1)
Kurdîpêdiya wergirtina agahdariyê hêsantir dike, Ji ber vê yekê mîlyonek agahdarî li ser telefonên we yên destan tomar kir!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

نبذة مختصرة عن الأسماء الكردية للمناطق التاريخية القديمة في كردستان (1)

نبذة مختصرة عن الأسماء الكردية للمناطق التاريخية القديمة في كردستان (1)
نبذة مختصرة عن الأسماء الكردية للمناطق التاريخية القديمة في كردستان (1)
بيار قاسم
يعيش الكرد على أرضهم التاريخية منذُ آلاف السنين و قد سمّوا مناطقهم و جبالهم بأسماء تتطابق مع لغتهم الكردية الحديثة ، و قد تُرجِمَت الأسماء الى الآرامية و من ثمّ إلى العربية في الزمن الإسلامي ، و لكن الذي يضع علامة التساؤل هو عدم اهتمام علماء الآثار و المؤرخين إلى كُرديّة الأسماء بل إحالتها إلى لغاتٍ أخرى مثل ( الآشورية و اليونانية و الآرامية و العربية ) دوناً عن اللغة الكردية؟؟
و من هذه المناطق التي نحن بصددها :
گەرمیان : تقع في جنوب كردستان( باشورى كوردستان ) و تعني المنطقة الساخنة أو الحارة نظراً لنيرانها الدّائمة الاشتعال و إضافة إلى استبطانها آباراً بترولية و نفطية تمّ التنقيب عنها في مُستهلِّ القرن العشرين ، اسم گەرمیان هو اسم كردي صرف مكوّن من مقطعَين :
گەرم germ = الساخن او الحار + يان التي تُشير إلى الأماكن ، و كذلك عينُ الاسم موجود في اللغة السومرية على صيغة gir mah ( گیر ماە ) و تعني بالإنگليزية ( kiln الأتون و موقد النار ) .
يُطلق الكرد سكان گەرمیان على كركوك تسمية باوه گور گور و إنّه لمن غير المُستَبعَد استيحاء الاسم من اللفظ السومري گیر ماە ) التي تعني حرفياً النار الكبيرة او بقاء النار مشتعلاً .
فالتعبير الكردي : گور كورا ئاگر gur gura Agir : يعني اتّقاد النار .
و كذلك تحوّل الاسم في اللغة الآرامية إلى بيت گەرماي او بيت گەرمي ( beth germi ) اي المنطقة الساخنة و منها انتقلت الى المصادر العربية الإسلامية على صيغة باجرمي .
----------------------------------------
دەربەندي بازيان : يقع دەربەندي بازيان على الطريق الواصل بين كركوك و السليمانية في جنوب كردستان و يُطلَق عليه البوابة الجرداء( دەربەندي ڕووتە ) و هو ممر سهل العبور .
هنا لنقف على شرح الاسم و تفسيره :
- دەربەندي : يتألف من مقطعَين دەر + بەندي
دەر هي نفسها دەرگە و تعني الباب
بەندي تعني الغلق و السّد ( سدّ الباب ) و منها الكلمة الكردية دەربەندیخانە التي تعني السجن و الحبس ، فكان الباب يُغلَق و يُفتَح حينما يُراد العبور منه .
أما اسم بازيان فهو أيضاً مكوّن من باز / واز + يان
باز / باس / واز = كلها تعني المفتوح للعبور
و يظهر ذلك جليّاً في التعابير الكردية الآتية:
دەر باس ببە / دەر واز ببه = بمعنى اعبر الى الداخل
و كلمة باز / باس موجودة في الانگليزية على شكل path و التي تعني ممر العبور ، و يجدرُ بالإشارة إلى أن اسم دەربەندي بازيان تحوّل الى بابيت( ba beth ) في المصادر الآرامية .
أودّ التنويه إلى أنّه تمّ اقتباس كلمة( الدّرب ) من الكلمة الكردية ( دەربەندي ) و التي تعني المضيق بين جبلَين لأنّ العرب كانوا يعتبرونه باباً للعبور ، و إلى جانب ذلك اقتبس العرب كلمة ( جواز ) التي تعني مكان العبور من الكلمة الكردية : جي + واز = مكان العبور
جواز البحر ، جواز الطُرق و جواز البلدان ،كل هذه الكلمات مأخوذة من المقطعَين الكرديين : جي = المكان و واز = المفتوح للعبور ، حتى أنّه كلمة جواز السفر التي هي في مضمونها وثيقةٌ تسمحُ لحاملِهِ العبورَ إلى جميع البلدان و الدول مأخوذةٌ من الكلمة الكردية جي واز .
ماديان المُعرّبة إلى مدائن : كانت عاصمة الساسانيين و آثارها باقية و ماثلة للعيان جنوب شرق بغداد و من أحد أحيائها ( كورد آباد ) أي معمورة الكرد ، حيث أنّ كلمة آباد متأتيّة من الكلمة الكردية آوادان/ آبادان و تعني الإعمار ، أما تسمية إحدى الأحياء بكورد آباد دليلٌ لا جدال و لا محاججة فيه على كُرديّة الساسانيين و غير أنه تسمية العاصمة بماديان دليلٌ آخر يدعم انتماء الساسانيين للميديين ، علاوةً على ذلك ثمّة مناطق في كردستان ترتبط من خلال أسمائها ارتباطاً و ثيقاً بالامبراطورية الميدية و منها :
منطقة مهاباد في شرق كردستان و التي تعني معمورة الكرد و يتكون الاسم من مقطعين ( ماه + آباد ) و كذلك هناك جبل مانشت في إيلام ( ماه + نشت ) :
ماه : و مثلها ماس ، مان و ماد تُشير إلى الامبراطورية الميدية ، أما كلمة نشت: تعني الإقامة و الموطن و منها نيشتە جي = مكان الإقامة و لها امتداد في اللغة الكردية متمثّّلاً في كلمة نيشتيمان التي تعني الموطن و مكان الإقامة . إضافةً إلى ماه كو / ماكو و معناه الجبل الميدي و إلى جانبه ماه دەشت ( السهل الميدي ) و أخيراً النهر الميدي ( مان رود ) .
يغلب على الظن بأن اسم منطقة آميدية المعرَّب إلى عمادية في محافظة دهوك في جنوب كردستان مأخوذٌ من اسم إميديا ( ابنة الملك الميدي كەي خسرو ) التي زُفّت إلى الملك البابلي نبوخذ نصر إبّان تحالف الأخيريَن لتقويض العرش الآشوري الذي أسرف في التوحُّش و الاجرام .[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 317 car hatiye dîtin
Haştag
Gotarên Girêdayî: 3
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 21-05-2023 (1 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ziman zanî
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 16-06-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 21-06-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 317 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
V. SEMPOZYÛMA NAVNETEWEYÎ YA KURDIYATÊ MELA MEHMÛDÊ BAZÎDÎ & ALEKSANDRE AUGUSTE JABA Û MÎRASA WAN
Kurtelêkolîn
Ji lêkolîner Seîdê Dêreşî îdîaya yekemîn helbesvanê kurd
Kurtelêkolîn
NEMA VEKIRÎ ŞAYÎR QAÇAXÊ MIRADRA
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Kurtelêkolîn
Em deyndarê raman û felsefeya Rêber Apo ne
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Pirtûkxane
Kurdên Çewisandî û Birayên Wan Ên Misilman
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Pirtûkxane
Çand û Civak

Rast
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
18-07-2024
Burhan Sönmez
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Tewfîq Wehbî
Pirtûkxane
QÛRNA MIN
25-07-2024
Sara Kamela
QÛRNA MIN
Babetên nû
Pirtûkxane
Kurdên Çewisandî û Birayên Wan Ên Misilman
30-07-2024
Evîn Teyfûr
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 527,912
Wêne 106,869
Pirtûk PDF 19,832
Faylên peywendîdar 99,905
Video 1,459
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,943
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,810
هەورامی 
65,787
عربي 
29,018
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,694
فارسی 
8,746
English 
7,186
Türkçe 
3,577
Deutsch 
1,469
Pусский 
1,123
Française 
324
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
57
Հայերեն 
45
Italiano 
40
Español 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
21
日本人 
19
Norsk 
14
עברית 
14
Ελληνική 
13
中国的 
12
Hilanîna pelan
MP3 
311
PDF 
30,036
MP4 
2,360
IMG 
195,167
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
V. SEMPOZYÛMA NAVNETEWEYÎ YA KURDIYATÊ MELA MEHMÛDÊ BAZÎDÎ & ALEKSANDRE AUGUSTE JABA Û MÎRASA WAN
Kurtelêkolîn
Ji lêkolîner Seîdê Dêreşî îdîaya yekemîn helbesvanê kurd
Kurtelêkolîn
NEMA VEKIRÎ ŞAYÎR QAÇAXÊ MIRADRA
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Kurtelêkolîn
Em deyndarê raman û felsefeya Rêber Apo ne
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Pirtûkxane
Kurdên Çewisandî û Birayên Wan Ên Misilman
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Pirtûkxane
Çand û Civak
Dosya
Şehîdan - Zayend - Nêr Navên Kurdî - Zayend - Mê Şehîdan - Netewe - Kurd Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Şehîdan - Cureyên Kes - Şehîdê senger Şehîdan - Ziman - Şêwezar - Kurmanciya Bakur Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî ,Başûr - Soranî

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.75
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.266 çirke!