Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Çand û Civak
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Zanista Civakê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Mîtolojiya sumer
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Hûnera Empatîyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasî, dîrok û felsefe
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
BIOLOJIYA GIŞTÎ
26-06-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,578
Wêne 105,117
Pirtûk PDF 19,519
Faylên peywendîdar 97,776
Video 1,415
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Mirî Ranazin
Pirtûkxane
MEMÊ BÊ ZÎN
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم
Her bûyereke li seranserî welêt, ji rojhilat heta rojava û ji bakur heta başûr... Wê bibe çavkanî ji bo Kurdîpêdiya!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: کوردیی ناوەڕاست
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم

نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم
ناونیشانی بابەت: نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم
ئامادەکردن: #ڕێبوار محەمەد#

خەسڵەتە نەرێنییەکانی نەزمی نوێی جیهانی، قەیرانی وزە و کەمی خۆراک و بەرزبوونەوەی نرخەکانە. هەرێمی کوردستانیش لەئێستادا گیرۆدەی ژمارەیەکی زۆر گرفتی ئابووری و کەمی سەرچاوەی داهات بووەتەوە، قەیران پاڵ بەقەیرانەوە دەنێت و حکومەتیش دەستەوەستان و بێ پلانە. گرفتی وزە و بەردەوامی هەڵاوسانی نرخ، ئەگەر بەردەوامی وشکەساڵی و جەنگ ئەوا هەرسێ خەسڵەتەکەی نەزمی نوێی جیهانی دەبنە مۆتەکەی ئابووری هەرێمی کوردستان و بەرەو چارەنووسی نادیاری دەبن و حکومەتیش دەستەوەستانە. لەلایەکی ترەوە، ناسەقامگیری سیاسی لە هەرێم، بەغدا، ئێران و ناوچەکە ئەمەش نەخشی خۆی دەبێت لەسەر ئابووری هەرێم.
=KTML_Bold=“هەوڵەکانی ئەمریکا لەم نەزمە نوێیەدا چی دەبێت؟”=KTML_End=
لاوازی ئەورووپا، پاڵ بە داڕێژەرانی سیاسەتی ئەمریکاوە دەنێت بۆ درووستکردنی بازنەیەکی فراوانتر لە هاوپەیمانان، پێدەچێت ئێمە بەخێرایی بەرەو جیهانێکی دوو جەمسەری هەنگاو بنێین، کە دوو زلهێزی (چین و ئەمریکا) زاڵن بەسەریدا. ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەو قەیرانە وزەیەیی کە بەهۆی شەڕی ئۆکرانیا دەستی پێ کردووە، کە سەلماندوویەتی لەڕووی ئابوورییەوە هەم بۆ ڕووسیا و هەم بۆ یەکێتی ئەوروپا وێرانکەر و، وێرانکەر بووە، دەکرێت لەسەر شانۆی جیهان بە شێوەیەکی جددی بە کەم سەیریان بکات. قۆناغی دوای جەنگی سارد و هەژموونی تاک جەمسەری ئەمریکا لە ساڵی 1991، تا قەیرانی دارایی 2008، بەردەوام بوو، قۆناغی دوای مێژوو کە تا شوباتی 2022 درێژ دەبێتەوە، شاهیدی جیهانێکی نیمچە فرە جەمسەر دەبێت. (چین) بەتوندی و خێرا لە هەڵکشاندا بوو، بەڵام قەبارە و گەشەی ئابووریی یەکێتی ئەوروپا پێش ساڵی 2008، وایکرد کە یەکێک بێت لە زلهێزەکانی جیهان. ڕەنگە بەرزبوونەوەی ئابووری (ڕووسیا) لە ساڵی 2003ەوە و بەردەوامبوونی سەربازی (ڕووسیا) بەرزی کردبێتەوە، ئەمەش وایکرد هەندێک لە سەرکردەکانی جیهان ستایشی فرەجەمسەری بکەن وەک تەلارسازی نوێی جیهانی.
بەڵام “جێف دی کۆلگان”، مامۆستای یاریدەدەری زانستە سیاسییەکان لە زانکۆی براون، لە وتارێکدا بۆ سیاسەتی دەرەوە دەڵێت: ململانێی بەردەوامی وزەی نێوان ڕووسیا و ڕۆژاوا، بەو مانایەیە کە ئێستا قۆناغی فرەجەمسەری کۆتایی هاتووە، هەرچەندە جبەخانە ئەتۆمییەکەی ڕووسیا نامێنێت، بەڵام ئەو وڵاتە خۆی دەبینێتەوە کە هاوبەشێکی بچووکە لە کایەی نفوزی سەرکردایەتی چین. هاوکات کاریگەریی تاڕادەیەک کەمی قەیرانی وزە لەسەر ئابووری (ئەمریکا) لەڕووی جیۆپۆلەتیکییەوە ناڕەحەت دەبێت بۆ واشنتۆن، چونکە ڕووخانی ئەورووپا دواجار دەسەڵاتی (ئەمریکا) لاواز دەکات کە لەمێژە کیشوەرەکەی بە دۆست دەزانێت، وزەی هەرزان بەردی بناغەی ئابووری مۆدێرن بووە، هەرچەندە لە کاتە ئاساییەکاندا کەرتی وزە تەنیا بەشێکی کەم لە بەرهەمی ناوخۆیی گشتی زۆربەی ئابوورییە پێشکەوتووەکان پێکدەهێنێت، بەڵام کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر هەڵاوسان و تێچووی بەرهەمهێنان بۆ هەموو کەرتەکان هەیە بەهۆی بڵاوبوونەوەی لە بەکاربردندا.
=KTML_Bold=“دەستکاریکردنی بازاڕەکانی وزە”=KTML_End=
وزەی تێچووی زۆر بۆ هەموو کەسێک لە دۆخێکی جیهانی گرژدا، ئێستا نرخی کارەبا و غازی سرووشتی لە ئەوروپا نزیکە لە 10 هێندەی تێکڕای مێژوویی لە دەیەی پێش ساڵی 2020. زۆربەی بەرزبوونەوەی بەرفراوانی ئەمساڵ، بەهۆی شەڕی ڕووسیا لە ئۆکرانیا دەگەڕێتەوە. تا ساڵی 2021 ئەورووپا بە شانشینی یەکگرتوویشەوە، جگە لە پشکێکی زۆر لە پێداویستییەکانی نەوت و خەڵوز، نزیکەی لەسەدا 40ی گازی سرووشتی خۆی پشتی بە هاوردەکردنی ڕووسیا بەستبوو. پاشان ڕووسیا دەستی کرد بە دەستکاریکردنی بازاڕەکانی وزە و بەرزکردنەوەی نرخی گازی سرووشتی چەند مانگێک پێش لەشکرکێشی بۆ سەر ئۆکرانیا، بەپێی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزە. وزە لە ئەورووپا لە کاتە ئاساییەکاندا نزیکەی لەسەدا 2ی بەرهەمی ناوخۆیی تێدەچێت، بەڵام بەهۆی بەرزبوونەوەی نرخەکانەوە بۆ سەدا 12 بەرزبووەتەوە، تێچووی ئەم قەبارەیە بەو مانایەیە؛ کە زۆرێک لە پیشەسازییەکان لە سەرانسەری ئەورووپادا کارەکانیان کەم دەکەنەوە یان بە تەواوی دایاندەخەن.
- تێکڕای ڕێژەی گەشەی ساڵانەی بەرهەمی ناوخۆیی لەنێوان ساڵانی 2009 بۆ 2020.
- لە سەدا 0.48 لە یەکێتی ئەوروپا.
- 1.38% لە ئەمریکا.
- لە چین لەسەدا 7.36.
بەرهەمهێنەرانی ئەلەمنیۆم، بەرهەمهێنەرانی پێو، توانەوەی کانزاکان و درووستکردنی شووشە، بەهۆی گرانبوونی نرخی غازی سرووشتی ڕووبەڕووی کێشە دەبنەوە. ئەمەش بەو مانایەیە کە ئەوروپا دەتوانێت لە ساڵانی داهاتوودا چاوەڕوانی پاشەکشەیەکی قووڵ بکات، بەڵام خەمڵاندنی ئابووری بۆ قووڵایییەکەی تێکەڵە. بۆ ئەوەی ڕوون بێتەوە ئەورووپا هەژار نابێت و دانیشتووانەکەی ئەم زستانە نابەستن و دەمرن، ئاماژە سەرەتاییەکان ئەوەیە کە کیشوەرەکە ڕێگەیەکی کاریگەر دەگرێتەبەر بۆ کەمکردنەوەی بەکارهێنانی غازی سرووشتی و پڕکردنەوەی تانکی هەڵگرتنی زستانە، (ئەڵمانیا و فەرەنسا) بڕیاریاندا کۆمپانیا گەورەکان بە نیشتمانی بکەن، بە تێچووی زۆر، بۆ کەمکردنەوەی پچڕانی بەکارهێنەرانی وزە. مەترسی ڕاستەقینەی ڕووبەڕووی کیشوەری ئەورووپا لەدەستدانی توانای کێبڕکێی ئابوورییە، بەهۆی خاوبوونەوەی گەشەکردن، چونکە غازی هەرزان پشتی بە باوەڕێکی درۆینە بە متمانەپێکراوی ڕووسیا بەستبوو و ئەمەش بۆ هەمیشە نەماوە. پیشەسازییەکە وردەوردە خۆی لەگەڵ خۆیدا دەگونجێنێت، بەڵام ئەم گۆڕانکارییە کاتێکی دەوێت و دەتوانێت ببێتە هۆی پچڕانی ئابووری بە ئازار.
ئەم گرفتە ئابوورییانە هیچ پەیوەندییەکیان بە گواستنەوە بۆ وزەی خاوێن و یاخود وەڵامدانەوەی بەپەلەی یەکێتی ئەوروپا بۆ گێژاوی بازاڕ، کە بەهۆی شەڕی ئۆکرانیاوە درووستبووە، نییە، بەڵکوو دەتوانرێت بگەڕێندرێتەوە بۆ بڕیارەکانی پێشووتری ئەورووپا بۆ پەرەپێدانی ئالوودەبوون بە سووتەمەنی بەردینی ڕووسیا، بەتایبەتی گازی سرووشتی. هەرچەندە وزەی نوێبووەوەی وەک وزەی خۆر و با لە کۆتاییدا دەتوانن جێگەی سووتەمەنی بەردینی بگرنەوە لە دابینکردنی کارەبای هەرزان، بەڵام ناتوانن بە ئاسانی جێگەی گازی سرووشتی بگرنەوە بۆ بەکارهێنانی پیشەسازی، بە تایبەت کە LNG هاوردەکراو، بەدیلێکی زۆر بانگەشەی بۆ دەکرێت بۆ بۆری، زۆر گرانترە. بەم شێوەیە هەوڵەکانی هەندێک لە سیاسەتمەداران بۆ تاوانبارکردنی گواستنەوەی وزەی پاک بۆ زریانی ئابووری ئێستا لە شوێنی خۆیانن.
=KTML_Bold=“لەدەستدانی توانای کێبڕکێ”=KTML_End=
ئابوورییەکانی ئەوروپا ئازار دەچێژن، تەنیا ئەژدیهای چینی لە بەرزبوونەوەدایە. هەواڵە ناخۆشەکان بۆ ئەوروپا خەریکە ڕەوتی پێشوو ئاڵۆزتر دەکات، پشکی یەکێتی ئەوروپا لە ئابووری جیهانی لە ساڵی 2008ەوە دابەزیوە، هەرچەندە ئەمریکا تاڕادەیەک خێرا لە پاشەکشەی گەورە چاکبووەوە، بەڵام ئابوورییەکانی ئەورووپا زیانێکی زۆریان بەرکەوت. هەندێکیان ساڵانێکی زۆری خایاند تا گەشەکردنەکە بگەڕێننەوە بۆ ئاستی پێش قەیران. لەبەرانبەردا ئابوورییەکانی ئاسیا بە ڕێژەیەکی سەرسوڕهێنەر بەردەوام بوون لە گەشەکردن، کە ئابوورییە زەبەلاحەکەی (چین) سەرکردایەتی دەکرد. بەپێی ئامارەکانی بانکی نێودەوڵەتی، تێکڕای گەشەی ساڵانەی بەرهەمی ناوخۆیی لە یەکێتی ئەورووپا، لەنێوان ساڵانی 2009 بۆ 2020 تەنیا لەسەدا 0.48 بووە. ڕێژەی گەشەکردن لە ئەمریکا لە هەمان ماوەی ساڵدا نزیکەی سێ هێندە زیاتر بووە و بە تێکڕا ساڵانە لەسەدا 1.38 بووە. (چین) لە هەمان ماوەی ساڵدا بە ڕێژەیەکی بەهێز گەشەی کردووە، کە ساڵانە لەسەدا 7.36 گەشەی کردووە. دەرئەنجامەکە ئەوەیە کە لە کاتێکدا پشکی یەکێتی ئەوروپا لە بەرهەمی ناوخۆیی جیهانی لە ساڵی 2009 زیاتر بوو لە (ئەمریکا و چین) ، بەڵام ئەمڕۆکە کەمترین پشکی سێ وڵاتەکەیە. جبەخانەی ئەتۆمی ڕووسیا نامێنێت، بەڵام مۆسکۆ خۆی دەبینێتەوە وەک هاوبەشێکی بچووک لە کایەی کاریگەریی چین بە سەرۆکایەتی چین.
یەکێتی ئەوروپا لە ساڵی 2005دا تا 20%ی بەرهەمی ناوخۆیی جیهانی پێکدەهێنا، لە سەرەتای سییەکاندا دەگاتە نیوەی ئەم ڕێژەیە، ئەگەر ئابووری یەکێتی ئەوروپا لە ساڵانی 2023 و 2024 بە ڕێژەی لەسەدا 3 دابەزێت و دواتر ڕێژەی گەشەی گەرمی پێش پەتاکە دەستپێبکاتەوە، کە ساڵانە لەسەدا 0.5 بوو، لە کاتێکدا باقی جیهان بە ڕێژەی لەسەدا 3 گەشە دەکات، کە تێکڕای جیهانی پێش پەتاکەیە. بەڵام ڕەنگە پشکی ئەورووپا لە بەرهەمی ناوخۆیی جیهانی خێراتر دابەزێت، ئەگەر زستانی 2023 سارد بێت و پاشەکشەی داهاتوو توند بێت. لەوەش خراپتر؛ ئەورووپا لە ڕووی دەسەڵاتی سەربازییەوە زۆر لە زلهێزەکانی دیکەوە دواکەوتووە. وڵاتانی ئەورووپا دەیان ساڵە لە خەرجی سەربازیدا ناچالاکن و ناتوانن بە ئاسانی قەرەبووی ئەم کەمی وەبەرهێنانە بکەنەوە. هەر خەرجییەکی سەربازی ئەورووپی لە ئێستادا، بۆ قەرەبووکردنەوەی کاتە لەدەستچووەکان، بە تێچووی دەرفەتێک دێت بۆ بەشەکانی دیکەی ئابووری، کە دەتوانێت بەربەستی زیاتر لە بەردەم گەشەکردندا درووست بکات و ناچاری هەڵبژاردەی ئازاربەخش بکات، سەبارەت بە کەمکردنەوەی خەرجییە کۆمەڵایەتییەکان.
دۆخی ڕووسیا لە دۆخی یەکێتی ئەورووپا مەترسیدارترە. ڕاستە هێشتا ئەو وڵاتە داهاتێکی زۆر لە فرۆشتنی هەناردەی نەوت و گاز بەدەستدەهێنێت، کە زۆربەیان بۆ ئاسیایە، بەڵام ئەگەری زۆرە کەرتی نەوت و غازی ڕووسیا لە درێژخایەندا، تەنانەت دوای کۆتایی هاتنی جەنگی ئۆکرانیاش بەرەو خراپی بچێت. باقی ئابووری ڕووسیا ئازار دەچێژێت لە کاتێکدا سزاکانی ڕۆژاوا کەرتی وزەی وڵاتەکە لە شارەزایی تەکنیکی زۆر پێویست و پارەدارکردنی وەبەرهێنان بێبەش دەکات. ئێستا کە ئەورووپا بڕوای بە ڕووسیا نەماوە وەک دابینکەری وزەی خۆی، تاکە ستراتیژییەتی بژاردەی ڕووسیا فرۆشتنی وزەکەیە بە کڕیارە ئاسیاییەکان. خۆشبەختانە بۆ ئەو ئاسیا خاوەنی چەندین ئابووری گەشەسەندووە. بەڵام تۆڕی بۆری و ژێرخانی وزەی ئەو لە ئێستادا بۆ هەناردەکردن بۆ ئەورووپا درووستکراوە و ناتوانێت بە ئاسانی بگوازرێتەوە بۆ ڕۆژهەڵات. مۆسکۆ پێویستی بە ساڵان و ملیاران دۆلار دەبێت بۆ ئاڕاستەکردنەوەی هەناردەی وزەی خۆی و پێدەچێت بۆی دەربکەوێت کە تەنیا دەتوانێت بە مەرجە داراییەکانی پەکین کار بکات. پێدەچێت پشتبەستنی کەرتی وزە بە (چین) بگۆڕێت بۆ جیۆپۆلیتیکی فراوانتر، هاوبەشییەک کە (ڕووسیا) خۆی تێدا دەبینێتەوە کە ڕۆڵێکی بچووکتر دەگێڕێت. دانپێدانانی سەرۆک “ڤلادیمێر پوتین” لە 15ی ئەیلولدا کە هاوتا چینییەکەی “شی جینپینگ” پرسیار و نیگەرانی هەیە سەبارەت بە شەڕی ئۆکرانیا، ئاماژەیە بۆ ئەو جیاوازییە دەسەڵاتەی کە لە ئێستاوە لەنێوان پەکین و مۆسکۆدا هەیە.
=KTML_Bold=“جیهانێکى نوێ”=KTML_End=
قەیرانی ئاساییشی خۆراک زۆر لەسەر مێزەکەیەتی. بەدووری نازانرێت قەیرانی وزەی ئەوروپا بەردەوام بێت، خواست لەسەر سووتەمەنی بەردینی لە ئێستاوە نرخەکانی لە سەرانسەری جیهان و بە تایبەت لە ئاسیا بەرز دەکاتەوە، کە ئەوروپییەکان لە کڕیارانی دیکە زیاترن بۆ سووتەمەنی سەرچاوە غەیرە ڕووسییەکان. دەرئەنجامەکانی بە تایبەتی بۆ هاوردەکارانی وزەی کەم داهات لە ئەفریقا و باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و ئەمریکای لاتین توند دەبن. کەمی خۆراک و گرانی نرخی کەرەستە بەردەستەکان، دەتوانێت زیاتر کێشە بێت لەم بوارانەدا نەک کێشەی وزە. شەڕی ئۆکرانیا بەروبووم و ڕێگاکانی گواستنەوە بۆ بڕێکی زۆر گەنم و دانەوێڵەی دیکەی تێکدا. هاوردەکارە سەرەکییەکانی خۆراک وەک (میسر) هۆکاریان هەیە بۆ نیگەرانی لەو گێژاوە سیاسییەی کە زۆرجار لەگەڵ بەرزبوونەوەی نرخی خۆراکدا دەبێت. هێڵی کۆتایی سیاسەتی جیهانی ئەوەیە؛ کە ئێمە بەرەو جیهانێک دەڕۆین کە (چین و ئەمریکا) دوو زلهێزی گەورەی جیهانین. پەراوێزخستنی ئەورووپا لە کاروباری جیهان زیان بە بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا دەگەیەنێت. لە کاتێکدا زۆربەی وڵاتانی ئەورووپا، دیموکرات و سەرمایەدارن و پابەندن بە مافی مرۆڤ و سیستەمی نێودەوڵەتی لەسەر بنەما نەگۆڕەکان. هەروەها یەکێتی ئەورووپا پێشەنگی جیهان بووە لە ڕێساکانی سەلامەتی و تایبەتمەندی داتا و ژینگە، ئەمەش کۆمپانیا فرەنەتەوەییەکانی ناچار کردووە ڕەفتارەکانیان لە سەرانسەری جیهاندا بەرز بکەنەوە بۆ ئەوەی لەگەڵ ستانداردەکانییدا بگونجێت. ڕەنگە پەراوێزخستنی ڕووسیا لەبارتر دەرکەوێت بۆ بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا، بەڵام مەترسی ئەوە لەسەرە کە “پوتین” یان جێنشینەکەی، کاردانەوەی هەبێت بەرانبەر بە لەدەستدانی هەڵوێستی وڵاتەکە بە جووڵەکردن بە شێوازی تێکدەرانە و ڕەنگە تەنانەت کارەساتبار.
لە کاتێکدا ئەورووپا خەبات دەکات بۆ سەقامگیرکردنی ئابوورییەکەی؛ پێویستە ئەمریکا لە هەر شوێنێک کە بتوانرێت پشتگیری بکات، لەوانەش بە هەناردەکردنی بەشێک لە سەرچاوەکانی وزەی خۆی، وەک گازی سرووشتی شل. ڕەنگە ئەمە بڵێین: ئاسانتر بێت لە ئەنجامدانی، چونکە ئەمریکییەکان هێشتا بە تەواوی لە بەرزبوونەوەی تێچووی وزەیان بەئاگا نەبوونەتەوە. ئەمساڵ نرخی غازی سرووشتی ئەمریکا سێ هێندە زیادی کردووە و ئەگەری هەیە بەرزبێتەوە لەکاتێکدا کۆمپانیا ئەمریکییەکان هەوڵدەدەن دەستیان بگات بە بازاڕە قازانجبەخشەکانی هەناردەکردنی LNG لە ئەورووپا و ئاسیا. وە سیاسەتمەدارانی ئەمریکی دەکەونە ژێر فشارەوە بۆ سنووردارکردنی هەناردەکردن بۆ پاراستنی توانای وڵاتەکە بۆ تێچووی وزە ئەگەر زیاتر بەرزبێتەوە. لەبەرانبەر لاوازی ئەورووپادا، داڕێژەرانی سیاسەتی ئەمریکا دەیانەوێت بازنەیەکی فراوانتر لە هاوپەیمانی ئابووری هاوبیر لەگەڵ ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی وەک نەتەوە یەکگرتووەکان، ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی و سندوقی دراوی نێودەوڵەتی درووست بکەن. ئەمەش دەتوانێت بە مانای نزیکبوونەوەی زیاتر بێت لەگەڵ زلهێزە ناوەندەکانی وەک هیندستان و بەرازیل و ئەندەنووسیا، بەڵام پێدەچێت جێگرتنەوەی ئەورووپا قوورس بێت، بۆ دەیان ساڵە (ئەمریکا) سوودی لە بەرژەوەندی و لێکتێگەیشتنە ئابوورییە هاوبەشەکان لەگەڵ بلۆکی ئەوروپی وەرگرتووە. ئەمریکا ڕووبەڕووی بەرخۆدانێکی گەورەتر دەبێتەوە لەبەرانبەر دیدگای خۆی بۆ نەزمێکی نێودەوڵەتی لایەنگری فراوانی دیموکراسی.
=KTML_Bold=“ئەنجام”=KTML_End=
بەپێی زانیارییەکانی سەرەوە جیهان بەرەو دووجەمسەری (ئەمریکا چین) هەنگاو دەنێت و هەموو وڵاتان لەهەوڵی خۆڕێکخستنەوەن بۆقۆناغی داهاتوو، چونکە زلهێزەکان ئەوانی تر لاواز دەکەن و ئەورووپا و ڕووسیا دەبنە جێگە هەژموونی ئەمریکا و چین. ڕووسیای بەهێزی ئێستا ئاییندەکەی بەرەو چین-ەو کەوتنە ژێرهەژموونی چین-ە. هەموو ئەوژێرخانە وزەی بۆ ئەورووپا بوونیادی نابوو، کۆتاهات و دەبێت بەرەو (چین) دووبارەی کاتەوە ئەمەش تێچونێکی زۆر و کاتێکی زۆری دەوێت و زیانی گەورە بەڕووسیا دەگەیەنێت، ئەوروپاش لەدۆخێکی قوورسی ئابووریدا دەبێت تاخۆی ڕێک دەخاتەوە. ئەمەی سەرەوە دۆخی زلهێزەکان بێت لەئاییندە، ئەبێت دۆخی ئابووری هەرێم چۆن بێت کە هیچ پلانێکی کوورت مەوداو دوورمەودا نابینین بۆ خۆ گونجاندنی هەرێم لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی ئاییندە.
پێویستە حکومەتی هەرێم بێتە سەرهێڵ و خۆی بۆ هەموو ئەگەر پێشهاتەکان ئامادەبکات و چاوی لەسەر ئاساییشی ئابووری، نیشتمانی، نەتەوەیی کوردستان بێت، چونکە جیهان لە قۆناغی ڕاگوزەرە و هەر ڕۆژەو لەلایەکەوە دەتەقێتەوە کە نزیکترین نموونە دۆخی ناوخۆی ئێرانە، لەناکاودا چ تەقینەوەیەک ڕوویدا و کاریگەریی لەسەرهەرێم درووستکرد. دۆخی بەغدایش دەکوڵێت، لەسەرئاستی “ئۆپێک پڵەس” و وڵاتانی عەرەبی بەرهەمهێنی نەوت لەکێشەدان لەگەڵ ئەمریکا، ئەمریکا ئەو یاخیبوونە قبووڵ ناکات بەئاسانی کە داواکانی ئەمریکا بەردەوام بەنەرێنی دەدەنەوە و هەناردەی نەوت زیاد ناکەن.
=KTML_Bold=“چارەسەر”=KTML_End=
بەم بارودۆخەی حکومەت ناتوانرێت وەڵامی پێویست هەبێت بۆ ئەگەرەکان، پێویستە هەڵبژاردن بکرێت پەڕڵەمانێکی پڕاوپڕ لەکەسانی شارەزا و لێهاتوو هەڵبژێرێن، حکومەتێکی بەهێز کە پێک بێت لەکەسانی شارەزاو خاوەن ئەزموون و بەزووی چ کەرتی گشتی چ کەرتی تایبەت بەهێز بکەن و لە ڕێگەی وەبەرهێنانی بیانی و ناوخۆیی کەلێنەکان پڕبکەنەوە و فرەسەرچاوەی ئابووری فەراهەم بکەن و خۆ ئامادەبکەن بۆ هەموو ئەگەرو گۆڕانکارییە ئابووری و سیاسییەکان.
سەرچاوە: کەڵک لە ڕۆژنامەی لەندەنی عەرەبی وەرگیراوە بۆداتاکان. [1]
Ev babet bi zimana (کوردیی ناوەڕاست) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet 189 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی چاوی کورد - 02-07-2023
Gotarên Girêdayî: 3
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Dîroka weşanê: 00-00-2023 (1 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Abûrî
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Kurdî ,Başûr - Soranî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( ڕۆژگار کەرکووکی ) li: 02-07-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( شادی ئاکۆیی ) ve li ser 02-07-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( شادی ئاکۆیی ) ve li ser 02-07-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet 189 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Ferhengê Dimilî (Zazakî) û Kurmancî (A-a)
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Pirjimarî di Kurmancî de
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Mihemedê Seîd Axa Deqorî lehengê Sînema Amûdê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Kurtelêkolîn
Şewata Çalika Dinav bera 1960 û 1970
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Lawaziya zimanê wergera kurmancî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)

Rast
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
30-05-2024
Sara Kamela
Kurmancî_Horamî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
23-06-2024
Sara Kamela
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Mirî Ranazin
25-06-2024
Burhan Sönmez
Mirî Ranazin
Pirtûkxane
MEMÊ BÊ ZÎN
25-06-2024
Burhan Sönmez
MEMÊ BÊ ZÎN
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Li ser hebûna malatê
Babetên nû
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Çand û Civak
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Zanista Civakê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Mîtolojiya sumer
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Hûnera Empatîyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasî, dîrok û felsefe
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
BIOLOJIYA GIŞTÎ
26-06-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,578
Wêne 105,117
Pirtûk PDF 19,519
Faylên peywendîdar 97,776
Video 1,415
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Ferhengê Dimilî (Zazakî) û Kurmancî (A-a)
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Pirjimarî di Kurmancî de
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Mihemedê Seîd Axa Deqorî lehengê Sînema Amûdê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Kurtelêkolîn
Şewata Çalika Dinav bera 1960 û 1970
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Lawaziya zimanê wergera kurmancî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Dosya
Navên Kurdî - Zayend - Bêl alî Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Navên Kurdî - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Peyv - Nav

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.25 çirke!