ناونیشانی بابەت: مانناییەکان، دەوڵەتێکی تری کورد لە پێش زاییندا/ بەشی یەکەم
نووسینی: #سارا سەرادر#
مانناییەکان یەکێک لە پێکهاتە کۆنەکانی کوردن کە نیشتەجێی زنجیرە چیاکانی زاگرۆس و پێدەشتەکانی بوون، نزیکەی 900 ساڵ پێش زایین لە دەشتی باشووری دەریاچەی #ورمێ# لە دەڤەری (سابڵاغ/ مەهاباد) ، لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان، بە ڕێککەوتنی هەموو هۆزەکانی ناوچەکە دەسەڵاتی خۆیان ڕاگەیاند.
مەبەستی سەرەکی درووستکردنی یەکێتیی نێوان هۆزەکانی ئەم دەڤەرە، یەکگرتوویی و بەهێزبوونیان بوو لە بەرانبەر هێرش و پەلاماری هێزەکانی دەوروبەر کە دەیانکردە سەر ناوچەکانیان، دیاریکردنی ناوچەی دەسەڵاتداری مانناییەکان تا ئاستێک کێشەیە، لەبەرئەوەی زۆرجار بەربەرەکانێ هەبووە لەنێوان ماننا و ئاشوور و #ئورارتو#، بۆیە ناوچەکانیان جێگیر نەبووە.
زۆر جار ناوچەکانیان لە فراوانبوون و تەسکبوونەوەدا بووە، بەڵام بە شێوازێکی گشتی ناوچەی ژێر دەسەڵاتی مانناییەکان لە باکووری ڕۆژهەڵاتی میزۆپۆتامیا
تا ئازەربایجانی ئەمڕۆی لەخۆ گرتووە. لە کاتی لاوازبوونی ئورارتو و بێهێزی، دەسەڵاتی ئاشوورییەکان کە دراوسێی ماننا بوون توانیان دەسەڵاتیان بەرەو ناوچەی ئاشوور و ئورارتو فراوان بکەن.
لە هەندێ لە سەرچاوە مێژووییەکان ناوچەی دەسەڵاتداری ماننا بۆ دوو بەش دابەشکراوە:
یەکەم، ناوچەی (مانیای تەواو Proper Mannea) کە شوێنی دەسەڵاتداری هەمیشەییان بوو، دووەم، (مانیای گەورە Mannea Great ) کە لە کاتی بەهێزی
مانناییەکان دەخرایە ژێر دەسەڵاتیان و مانیا تەواو گەورەتر دەبوو.
$پایتەختی مانناییەکان$
شاری (ئیزیرتو) پایتەختی مانناییەکان بووە لە نزیک شاری #مەهاباد# و سەقزی ئێستا بووە، بەڵام هێشتا (2023) شوێنەوارەکانی ئەم شارە نەدۆزراونەتەوە.
دەوڵەتی ماننا کۆمەڵێک ناوچەی سەرەکی لەژێر دەستدا بوو، لەوانە: زیرتە zirta، ناوچەی زێوەی ئەمڕۆ zibiya، ئەرمێتە Armeta، سەنها sanha، شمێری shimeri و... تاد[1]
پاژێک لە پەڕتووکی #ناسینەوەی کورد لە شوێنەواردا#.
Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet bi zimana (کوردیی ناوەڕاست) hatiye nvîsandin, klîk li aykona
bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی
بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet 561 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!