Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,807
Wêne 106,003
Pirtûk PDF 19,737
Faylên peywendîdar 98,967
Video 1,423
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,510

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,705

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,125

فارسی 
8,292

English 
7,138

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
نوروز .. في التاريخ والمعنى والدلالات؟! (الحلقة الثالثة)
Kurdîpêdiya rojane dîroka Kurdistanê û Kurdan tomar dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

نوروز .. في التاريخ والمعنى والدلالات؟! (الحلقة الثالثة)

نوروز .. في التاريخ والمعنى والدلالات؟! (الحلقة الثالثة)
نوروز .. في التاريخ والمعنى والدلالات؟! (الحلقة الثالثة)
#بير رستم#
الحوار المتمدن-العدد: 5117 - 2016-30-29
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

نوروز؛ الحكاية التاريخية.
إننا توقفنا في الحلقتين الماضيتين على كل من الواقع التاريخي والسياسي لشعبنا وحالة القمع والاضطهاد ولأحقاب تاريخية طويلة جعل من الشخصية الكوردية، شخصية مقهورة منهزمة ذيلية في أكثر الأحيان وبصفة عامة _مع بعض التمردات القبلية أو لرموز دينية_ وبالتالي الرضوخ للواقع وترك الآخرين يتلاعب بمصيره ومصير تاريخه وثقافته مع إنتشار الأمية في الواقع المجتمعي الكوردي عموماً وذلك بحكم السياسات الإستعمارية للدول الغاصبة لكوردستان، بحيث جعل الآخرين يشوهون الكثير من الحقائق التاريخية والجغرافية في واقع كوردستان ومنها مسألة عيد نوروز والذي عرضنا في الحلقة الثانية من هذا البحث _ولو بعجالة_ الجذر التاريخي لهذا العيد الزراعي عند الشعوب والأقوام الأخرى .. وإننا سنحاول في هذه الحلقة عرض الحكاية التاريخية وتعدد الروايات والأساطير التي تقف على سرد أسطور نوروز.
تقول موسوعة ويكيبيديا بخصوص الجذر الحكائي الأسطوري لنوروز ما يلي: “تعود جذور نوروز جزئيا إلى التقاليد الدينية من الزرادشتية (أو المجوسية) حيث كانت الممارسات الزرادشتية تهيمن على كثير من تاريخ بلاد فارس القديمة (تركزت في ما يعرف الآن إيران). ويعتقد ان نوروز قد اخترعها زرادشت نفسه، على الرغم من أنه لا يوجد تاريخ واضح المنشأ. نوروز هو أيضا يوم مقدس بالنسبة لاديان اخرى مثل الإسماعيليين والعلويين وأتباع الدين البهائي” وتضيف الموسوعة؛ “ومن طقوس نوروز لدى الكورد هي التزيين باللباس الكوردي التقليدي من رجال ونساء كبار وصغار والاحتفال به والخروج من البيوت إلى الطبيعة وتحضير الاطعمة التقليدية، ولدى الفرس من الاعمال المحبوب عملها في نوروز والتي تعتبر من الطقوس الجميلة هي وضع سُفرة أو مائدة تتضمن 7 اشياء تبدأ بحرف السين (هفت سين) مثل: سير _ثوم، سكه (عمله نقدية)، سنجر (فاكهه مجففه)، سبزي (خضره)، سبيكه (سبيكه من الذهب)، ساهون (حلويات)، سماق، إضافة إلى مرآة وقرآن وسمك أحمر وفاكهة ومكسرات”.
أما بخصوص الجذور والملحمة فإن الموسوع تقول: ((يذكر الفردوسي في ملحمة الشاهنامة أنه في بدء الخليقة كان هناك ملك اسمه جيومرث، حباه الله بعناية فائقة أقام في الجبال. وبسببه انتشرت الحضارة في الأرض، إلخ. وتستمر الملحمة بذكر إبن جيومرث وأحفاده حتى تأتي على ذكر جمشيد الذي حمل الجن مركبته إلى جميع أطراف الأرض وكان ذلك في يوم أصبح عرفاً مقدساً عند الفرس وهو يوم نوروز أي اليوم الجديد. لكن يبدو أن أصل العيد هو الاحتفال بالحصاد، وربما كان ذلك بسبب اعتماد بلاد إيران وما جاورها على الأمطار التي لم تكن مضمونة، إما بسبب الجفاف أو بسبب الفيضانات. ومعنى الاسم هو “اليوم الجديد”، ويدل على بداية جديدة للسنة هي أول ايام السنة)).
وتضيف الموسوعة بخصوص الجذر الأسطوري لعيد نوروز لدى الكورد ما يلي: “إنّ النسخةَ الكرديةَ للنيروز هي أسطورةُ (كاوى) الحداد الذي تشبه قصته القصّةِ في أسطورة الشاهنامة.. بأنّه في قديم الزمان كان هناك ملكُ اشوري شريّرُ سَمّى (الضحاك). كان الملك ومملكته قد لُعِنا بسبب شرِّه حيث أن الشمس رَفضتْ إلشْروق وكان من المستحيلَ نَمُو أيّ غذاء. وكذلك فإن الملك (الضحاك) كَانَ عِنْدَهُ لعنةُ إضافيةُ وهي إمتِلاك أفعيين رَبطتا بأكتافِه وعندما تكون الأفاعي جائعة كَانَ يشعر بألمِ عظيمِ، والشيء الوحيد الذي يَرضي جوعَ الأفاعي كَانتْ أدمغةَ الأطفالِ، لذا كُلّ يوم يقتل اثنان من أطفالِ القُرى المحليّةِ وتقدم أدمغتهم إلى الأفاعي. (كاوى) كَانَ الحدادَ المحليَّ قد كُرِهَ الملكَ.. عندما وصلته كلمةً ان طفلَه الأخيرَ وهي بنت، سوف تقتل جاءَ بخطة لانقاذها، بدلاً مِنْ أنْ يَضحّي ببنتِه”.
وتستكمل الأسطورة كما يلي؛ “ضَحّى (كاوة الحداد) بخروفِ وأعطىَ دماغَ الخِروفَ إلى الملكِ وإن الاختلاف لَمْ يُلاحظْ وعندما سمع الاخرون عن خدعة (كاوى) عَمِلوا جميعاً نفس الشئ، في الليل يُرسلونَ أطفالَهم إلى الجبالِ مَع (كاوى) الذين سَيَكُونونَ بامان. الأطفال ازدهروا في الجبالِ و(كاوى) خَلق جيشاً مِنْ الأطفالِ لإنْهاء عهدِ الملكِ الشريّرِ وعندما أصبحت اعدادهم عظيمة بما فيه الكفاية، نَزلوا مِنْ الجبالِ واقتحموا القلعةَ. وإن (كاوى) بنفسه كان قد اختارَ الضربةَ القاتلةَ إلى الملكِ الشريّر(ِالضحاك) ولإيصال الأخبارِ إلى اناسِ بلاد ما بين النهرينِ بَنى مشعلا كبيرا أضاءَ السماءَ وطهّرَ الهواءَ من شر عهدِ (الضحاك).. ذلك الصباح بَدأَت الشمسُ بإلشروق ثانيةً والأراضي بَدأَ بالنَمُو مرةً أخرى. هذه هي البِداية “ليوم جديد” أَو نيروز (نه‌وروز) كما يتهجى في اللغةِ الكرديةِ”.
بينما يقول الكاتب محمد العواودة في مقالة له بعنوان؛ (“عيد النيروز “: الأسطورة والتاريخ والموقف الإسلامي) منشورة في موقع الراصد بخصوص الجذور التاريخية الحكائية لنوروز التالي: “الأسطورة الفارسية تقول: أن ملكا كان اسمه “جمشيد بن طهمورث” احد ملوك إيران القدماء، وقد سخر للملك جمشيد من الملك ما لم يكن لأحد من قبله، فتنقل بمركبة في أطراف الأرض، ووضع الجن تحت إمرته، وطار إلى كل الممالك على سرير مرصع بالجواهر حمله الجن في أول يوم من السنة وقت حلول الشمس في برج الحمل، فسر سرورا عظيما، وانتشى بأقداح الخمر الصوفي الإلهي، فعرف ذلك اليوم ب” النوروز”، ليبقى عرفا مقدسا لدى شعوب إيران”.
ويضيف الكاتب “أما الأسطورة الكردية فتقول: أن ملكا كان اسمه “سرجون” الملقب بالضحاك، وكان ملكا ظالما، وكان يذبح كل يوم عددا من خيرة الشباب من أجل أن يشفى من مرضه عملا بنصيحة مستشاريه من الأطباء والحكماء، فقام رجل كان يعمل حدادا اسمه ” كاوا ” بثورة على الملك مع مجموعة من الشباب الأقوياء، وأضرموا النار على جبال ووديان كردستان ليعلنوا نهاية حكم الملك الظالم، وبدء يوم جديد من الحرية والتخلص من الاستبداد والعبودية، وهذا كان قد تصادف مع دخول الشمس في برج الحمل وحدوث الاعتدال الربيعي”.
بينما يقول الدكتور أحمد خليل وهو باحث تاريخي كوردي سوف نقف عنده مطولاً وذلك في دراسة له عن الموضوع بعنوان “عيد نُوروز والمؤامرة على الملك الميدي أَزْدَهاك” منشورة في عدد من المواقع الكوردية ومنها موقع كميا كورد حيث يقول: “ورد في تاريخ الفرس الأسطوري؛ أن بِيوَراسْپ اغتصب العرش من وريث شرعي يُدعى (فَريدُون)، وذات يوم ظهر إبليس لبِيوَراسْپ في زيّ طبّاخ ماهر، وقبّل كتفيه، فنبتت على كتفي بِيوَراسْپ حيّتان (تِنّينان= أژدِها Ejdiha)، وكانتا تؤلمانه، فظهر له إبليس في زِيّ طبيب، ونصحه بقتل شابّين كلّ يوم، وتغذيةِ الحيّتين بمخّيهما، وتضايق الفُرس من قتل أبنائهم، فثاروا على بِيوَراسْپ، وقاد الثورةَ الحدّاد گاوَه (گاوا)، وهو من أَصْبهان ( أَسْپان Espan، كانت مدينة ميدية)، وقُتل بِيوَراسْپ، وأعاد گاوا العرشَ إلى فَريدُون، واتّخذ الفرس ذلك اليوم عيداً باسم (نوروز)”.
ويضيف كذلك؛ “نعتقد أنه، في مرحلة لاحقة، دمج مؤرّخو الفرس بين شخصيتَي بِيوَراسپ الفارسي وأَزْدَهاك الميدي، ونسبوا قصّة الحيّتين إلى أَزْدَهاك، مستفيدين من الشبه اللفظي بين (أَزْدَهاك) و(أَژْدِها)، وفي الوقت نفسه نسبوا الثائر الميدي گَاوا إلى الفرس، وبتعبير آخر: إنهم عكسوا الأدوار، فجعلوا الملك الطاغيةَ ميدياً والثائرَ فارسياً، ودسّ المؤرّخون والأدباء الفرس هذه الرواية بصيغ متنوّعة في كتب التاريخ خلال القرون الثلاثة الأولى من العهد الإسلامي”.
وهكذا فإننا نلاحظ بأن الأسطورة قد تعرضت إلى الكثير من التحوير والتغيير، إن كان في المعنى والدلالات الرمزية أو حتى في الإنتماء العرقي الإثني وتغيير الشخصيات والأسماء وذلك بحسب الظروف السياسية والروايات التي كانت تخدم المقاصد السياسية للشعوب التي تسطر تلك الأساطير والحكايات .. وإننا سوف نقف في الحلقة القادمة على تلك القضايا والأسباب التي دعت إلى التحوير وتزوير التاريخ، بل تشويهه في أكثر الأحيان وكذلك إلى الرموز الأسطورية في الحكاية النوروزية وتقاطعاتها مع عدد من الأساطير المشابهة لدى الشعوب الأخرى.
مصادر البحث:
1- الموسوعة الحرة (ويكيبيديا) موضوع عن “نيروز”.
2- مقالة للكاتب محمد العواودة عن كتاب “عبد الكريم شاهين” في كتابه (عيد نوروز: الأصل التاريخي والأسطورة) منشور في موقع المرصد.
3- مقالة للدكتور أحمد خليل بعنوان؛ “عيد نُوروز والمؤامرة على الملك الميدي أَزْدَهاك” منشورة في موقع كميا كوردا.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 614 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 23
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 20-03-2016 (8 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Edebî
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 17-07-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 18-07-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 614 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Çand û Civak
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî

Rast
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,807
Wêne 106,003
Pirtûk PDF 19,737
Faylên peywendîdar 98,967
Video 1,423
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,510

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,705

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,125

فارسی 
8,292

English 
7,138

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Çand û Civak
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Dosya
Navên Kurdî - Zayend - Nêr Navên Kurdî - Zayend - Mê Navên Kurdî - Zayend - Bêl alî Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Navên Kurdî - Ziman - Şêwezar - Kurmanciya Bakur Navên Kurdî - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.953 çirke!