Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 526,789
Wêne 106,591
Pirtûk PDF 19,801
Faylên peywendîdar 99,750
Video 1,452
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,467
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,781
هەورامی 
65,762
عربي 
29,006
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,357
فارسی 
8,571
English 
7,175
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,119
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,870
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,035
Pirtûkxane 
2,706
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,229
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
133
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
MP3 
311
PDF 
29,992
MP4 
2,354
IMG 
194,717
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
Pirtûkxane
QÛRNA MIN
د. محمود عباس: هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام - الجزء الأول
Mebesta me ew e ku em wek her gelî bibin xwedî bingeheke niştimanî û netewî.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام

هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام
=KTML_Bold=د. محمود عباس: هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام - الجزء الأول=KTML_End=

كتبت قبل فترة كتوطئة لهذه المقالة، عدة جمل في صفحتي على الفيس بوك، كرؤية تاريخية حول، حقيقة تكاد أن تكون شبه مؤكدة، أكثر من أن تكون احتمالية على وجود شعراء وكتاب وفلاسفة كرد قبل الإسلام، أي في مراحل هيمنة الحضارات، وآخرها الحضارة الساسانية ( تسمية الساسانيين يعود إلى الكاهن الزرادشتي ساسان جد أردشير الأول أبن بابكان الكردي ، مؤسس الحضارة الساسانية، وكان من أسلاف الكرد) (يذكره الطبري نقلا من كتاب (خداي نامه) أن (أردشير بابكان) مؤسس الدولة الساسانية تلقى رسالة من آخر ملوك الاشكانيين اردوان الخامس ” إذ ورد عليه رسول الأردان بكتاب منه فجمع أردشير الناس لذلك وقرأ الكتاب بحضرتهم فاذا فيه: إنك قد عدوت طورك واجتلبت حتفك أيها الكردي المربى في خيام الأكراد!” ) ولانعدام المراجع والوثائق التاريخية المرتبطة بالموضوع (أسباب عدم بلوغنا أسماء الشعراء والأدباء والفلاسفة الكرد وغير الكرد ونتاجاتهم) والتي هي نتيجة التدمير والإتلاف على المخزون الفكري لشعوب المنطقة الذي ألحقه بها الغزوات العروبية الإسلامية الأولى، وإضاعة التاريخ الماضي، إما عن تقصد أو لضحالة المعرفة وعدم الاهتمام بالتراث الحضاري، وفي الحالتين حدثت الكارثة الثقافية، لذلك استندنا على الدراسات التاريخية التي لها علاقة بالمقال، مع الاستقراء والاستنباط لمجريات أحداث تلك المراحل التاريخية. علما أن الموضوع ذات أهمية يجب أن يكون على سوية بحث يشترك فيها عدة أقلام.
حقيقة أو احتمالية وجود تلك النخبة، ستعكس رد نقدي، لإثبات النفي شبه المطلق لوجود حركة ثقافية قبل الغزوات الإسلامية في الحاضنة الحضارية الساسانية، التي لم تصلنا منها أسماء الشعراء أو فلاسفة من المجتمع الحضاري ذاك، حيث المدارس والمكتبات، ووجود الورق والقلم والحبر، مقابل وجود شريحة واسعة من الشعراء بين القبائل العربية، قبل الإسلام، القادمين من مجتمع خال من الحضارة، والمنعدم فيها الكتابة والقراءة بشكل شبه كلي، وظهور دواوين ومعلقات، في الواقع الذي لم يكن فيه وجود للورق بأي شكل، وتم الاحتفاظ بها حتى عصرنا هذا، رغم البيئة الصحراوية البدوية، وقبل أن تصبح لهجة قريش، لغة القرآن، وتتشكل على أسسها اللغة العربية الحالية؟!
وغياب مثل هذه الشريحة من الشعراء عند الكرد والفرس أو الشعوب الأخرى في المنطقة، ومثلها عند الأمازيغ والقبط، أي المجتمعات التي كانت تعيش الحضارة، بعكس القبائل العربية؟! لا تتقبله المنطق والمقارنات الفكرية، فكيف لشعوب بنت الحضارة ولا توجد فيها فلاسفة وشعراء وأدباء! فهل هذه حقيقة أم أن عوامل ما تقف خلف هذا التناقض؟
فكرة المقارنة، بين القبائل العربية وشعرائهم، قبل الإسلام، وانعدامهم عند الكرد، ليست وليدة اللحظة، ولم أقف عندها بل ألحقت بها عامل من عوامل الغياب، والتي هي موضع نقاشات عقيمة، علماً أن المؤرخين والمثقفين المسلمين خاصة، لا يقفون على وجود أو غياب هذه الشريحة من صفحات التاريخ، بل على ما تتلى الفكرة عادة، أو سبب الغياب، وبالضبط قصة تدمير مكتبتي الإسكندرية والمدائن، إلى جانب مدارس ومكاتب مدن أخرى، تعتبر واحدة من أهم المؤشرات على دحض أو تثبيت الحقيقة المغيبة هذه. أي بعدم حمل وزر تدميرها أو جنايتها على القبائل العربية الإسلامية الأولى، والتي تقف عليها وجود أو غياب الأدباء والمفكرين والفلاسفة بين تلك الشعوب قبل الإسلام، ونتاجاتهم، وبلغاتهم الأصلية، والتي على الأغلب وجود مثل هذه المكاتب والمدارس كانت مترسة فوق رفوفها مؤلفات لكتاب وشعراء وفلاسفة أبناء المنطقة، إلى جانب المراسلات التي كانت تجري بين المدن وملوك تلك الحضارة.
وحسب دراستنا المتواضعة للتاريخ تتبين بأن الغزوات الإسلامية الأولى قضت على التاريخين الثقافي والعمراني لتلك الفترة، والتي أدت إلى ضياع المكاتب مع كتبها المتواجدة في مدن تلك الحضارات، ونخصها هنا، إلى جانب المكتبتين الدارجة حولهما الجدال البيزنطي، مكاتب مدن حران وجنديسابور وكركوك وأربيل ( يقال إنها أول مدينة في التاريخ ولم تنقطع عن وجودها كمدينة ومدنية) ونصيبين وآمد، والجدال في هذه القضية يشبه الصراع اللامنتهي بين المذاهب الإسلامية، الشيعة والسنة، فالدمار الذي لحقت بتلك المدن، إلى جانب انتشار فكرة إلغاء كل ما سبق الإسلام، خلفت الشكوك حتى عند رواد هذه الشعوب حول تاريخهم الما قبل الدين الإلهي.
لا نضع وجود مثل هذه الشريحة الأدبية من الشعراء والفلاسفة، ومنذ ما قبل التاريخ الإسلامي أو المسيحي، في خانة الاحتمالات، بل أن جميع المقارنات، المتعلقة بنهوض الحضارات، تؤكد بأنه لا حضارة بدون أدب وفلسفة، أي بدون أدباء ومفكرين وفلاسفة وعلماء، وعليه فأن حركة أدبية بل ثقافية متطورة، لا تقل عن العمرانية كانت تسود المنطقة. فالمنطق يرفض وجود أسوار وقصور وجسور وبنية تحتية في تلك المدن، وآثارها الموجودة حتى الأن تشهد على ماض عريق، رغم مرور قرون وتدمير متواصل وعلى مدى المراحل الأولى من الغزو، وبأن تكون قد بنيت تلك المدن العريقة بدون علم وفكر متطور، ويذكر بعض المؤرخين المسلمين ك(المسعودي) في كتابه (مروج الذهب) كيف أن (بهرام جور) كان يهتم بالشعر والأدباء إلى درجة أنه كرم بعض الشعراء العرب، حتى أنه ينسب إليه بعض من الشعر العربي، ودون أن يذكر هو أو غيره أية قصيدة من قصائده، أو أي أثر أدبي، بلغته الأصلية، لغة أفستا، أو لغة الحضارة الساسانية، أو بلغة أخرى غير العربية، ولم تبقى كتابات واضحة بالحروف البهلوية، إلا ما شذا عن المنطقة ككتاب (كليلة ودمنة) والمترجمة فيما بعد إلى العربية، لتغيب بعدها النسخة الأصلية بلغتها وحروفها. ولا شك أن هذه لم تكن طفرة، أو شخصية استثنائية لم يكن لها مثيل، بل لا يشك بأنه من ضمن شريحة واسعة من الأدباء والعلماء التي بنيت عليهم ثقافة حضارة الإمبراطورية، وكانت امتداداً لحضارة السومريين والكلدانيين والميديين وغيرها من الحضارات التي لم تنقطع عن شعوب المنطقة، والتي نبعت منها الأديان التوحيدية الأولى في تاريخ البشرية، كالأزداهية، والزرادشتية، والمانوية، والصابئة، وقبلهم بقرون سيادة مفاهيم أول ملحمة في تاريخ البشرية(كلكاميش) إلى جانب الآداب الأخرى، والغرابة هنا أن صفحات التاريخ، وخاصة الإسلامي، لا تذكر أسماء شعراء وأدباء وفلاسفة من المرحلة الزمنية المتأخرة، والتي ظهرت قبلها كانت على خلفية المكتشف من الأثار التي لم تطالها التدمير، وبعضها اكتشفت عند التنقيب في أثار الحضارات القديمة هناك…
يتبع…
د. محمود عباس
الولايات المتحدة الأمريكية
mamokurda@gmail.com
9-12-20160م
نشرت كافتتاحية في جريدة بينوسا نو، العدد(57) الناطقة باسم الاتحاد العام للكتاب والصحفيين الكرد في سوريا.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 594 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://kurd-online.com/ - 13-08-2023
Gotarên Girêdayî: 25
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 12-02-2017 (7 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Edebî
Kategorîya Naverokê: Felsefe
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 13-08-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 14-08-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 594 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
KUBRA XUDO

Rast
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
18-07-2024
Burhan Sönmez
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Tewfîq Wehbî
Pirtûkxane
QÛRNA MIN
25-07-2024
Sara Kamela
QÛRNA MIN
Babetên nû
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 526,789
Wêne 106,591
Pirtûk PDF 19,801
Faylên peywendîdar 99,750
Video 1,452
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,467
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,781
هەورامی 
65,762
عربي 
29,006
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,357
فارسی 
8,571
English 
7,175
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,119
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,870
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,035
Pirtûkxane 
2,706
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,229
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
133
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
MP3 
311
PDF 
29,992
MP4 
2,354
IMG 
194,717
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
KUBRA XUDO
Dosya
Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Enfalkirî - Cihê jidayikbûnê - Çemçemal Enfalkirî - Cureyên Kes - Enfakirin Enfalkirî - Cureyên Kes - Qurbaniyên Enfalê Enfalkirî - Girtîgeh - Nuqra Salman Enfalkirî - Laş hat dîtin? - Na (li gorî qeydkirinê - rastkirina vî babetî) Enfalkirî - Netewe - Kurd Enfalkirî - Ol û Mezheb - Misilmanên Sunnî Enfalkirî - Qonaxên Enfalê - Enfal 4 (Geliyê Zewdar û Zey Baçuk)

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.578 çirke!