Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ibrahîm Simo
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,693
Wêne 105,507
Pirtûk PDF 19,445
Faylên peywendîdar 97,473
Video 1,394
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI ...
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi...
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
د. محمود عباس: هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام - الجزء الأول
Xebatên xwe bi formateke baş ji Kurdipediyayê re bişînin. Emê wan ji bo we arşîv bikin û ji bo we biparêzin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام

هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام
=KTML_Bold=د. محمود عباس: هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام - الجزء الأول=KTML_End=

كتبت قبل فترة كتوطئة لهذه المقالة، عدة جمل في صفحتي على الفيس بوك، كرؤية تاريخية حول، حقيقة تكاد أن تكون شبه مؤكدة، أكثر من أن تكون احتمالية على وجود شعراء وكتاب وفلاسفة كرد قبل الإسلام، أي في مراحل هيمنة الحضارات، وآخرها الحضارة الساسانية ( تسمية الساسانيين يعود إلى الكاهن الزرادشتي ساسان جد أردشير الأول أبن بابكان الكردي ، مؤسس الحضارة الساسانية، وكان من أسلاف الكرد) (يذكره الطبري نقلا من كتاب (خداي نامه) أن (أردشير بابكان) مؤسس الدولة الساسانية تلقى رسالة من آخر ملوك الاشكانيين اردوان الخامس ” إذ ورد عليه رسول الأردان بكتاب منه فجمع أردشير الناس لذلك وقرأ الكتاب بحضرتهم فاذا فيه: إنك قد عدوت طورك واجتلبت حتفك أيها الكردي المربى في خيام الأكراد!” ) ولانعدام المراجع والوثائق التاريخية المرتبطة بالموضوع (أسباب عدم بلوغنا أسماء الشعراء والأدباء والفلاسفة الكرد وغير الكرد ونتاجاتهم) والتي هي نتيجة التدمير والإتلاف على المخزون الفكري لشعوب المنطقة الذي ألحقه بها الغزوات العروبية الإسلامية الأولى، وإضاعة التاريخ الماضي، إما عن تقصد أو لضحالة المعرفة وعدم الاهتمام بالتراث الحضاري، وفي الحالتين حدثت الكارثة الثقافية، لذلك استندنا على الدراسات التاريخية التي لها علاقة بالمقال، مع الاستقراء والاستنباط لمجريات أحداث تلك المراحل التاريخية. علما أن الموضوع ذات أهمية يجب أن يكون على سوية بحث يشترك فيها عدة أقلام.
حقيقة أو احتمالية وجود تلك النخبة، ستعكس رد نقدي، لإثبات النفي شبه المطلق لوجود حركة ثقافية قبل الغزوات الإسلامية في الحاضنة الحضارية الساسانية، التي لم تصلنا منها أسماء الشعراء أو فلاسفة من المجتمع الحضاري ذاك، حيث المدارس والمكتبات، ووجود الورق والقلم والحبر، مقابل وجود شريحة واسعة من الشعراء بين القبائل العربية، قبل الإسلام، القادمين من مجتمع خال من الحضارة، والمنعدم فيها الكتابة والقراءة بشكل شبه كلي، وظهور دواوين ومعلقات، في الواقع الذي لم يكن فيه وجود للورق بأي شكل، وتم الاحتفاظ بها حتى عصرنا هذا، رغم البيئة الصحراوية البدوية، وقبل أن تصبح لهجة قريش، لغة القرآن، وتتشكل على أسسها اللغة العربية الحالية؟!
وغياب مثل هذه الشريحة من الشعراء عند الكرد والفرس أو الشعوب الأخرى في المنطقة، ومثلها عند الأمازيغ والقبط، أي المجتمعات التي كانت تعيش الحضارة، بعكس القبائل العربية؟! لا تتقبله المنطق والمقارنات الفكرية، فكيف لشعوب بنت الحضارة ولا توجد فيها فلاسفة وشعراء وأدباء! فهل هذه حقيقة أم أن عوامل ما تقف خلف هذا التناقض؟
فكرة المقارنة، بين القبائل العربية وشعرائهم، قبل الإسلام، وانعدامهم عند الكرد، ليست وليدة اللحظة، ولم أقف عندها بل ألحقت بها عامل من عوامل الغياب، والتي هي موضع نقاشات عقيمة، علماً أن المؤرخين والمثقفين المسلمين خاصة، لا يقفون على وجود أو غياب هذه الشريحة من صفحات التاريخ، بل على ما تتلى الفكرة عادة، أو سبب الغياب، وبالضبط قصة تدمير مكتبتي الإسكندرية والمدائن، إلى جانب مدارس ومكاتب مدن أخرى، تعتبر واحدة من أهم المؤشرات على دحض أو تثبيت الحقيقة المغيبة هذه. أي بعدم حمل وزر تدميرها أو جنايتها على القبائل العربية الإسلامية الأولى، والتي تقف عليها وجود أو غياب الأدباء والمفكرين والفلاسفة بين تلك الشعوب قبل الإسلام، ونتاجاتهم، وبلغاتهم الأصلية، والتي على الأغلب وجود مثل هذه المكاتب والمدارس كانت مترسة فوق رفوفها مؤلفات لكتاب وشعراء وفلاسفة أبناء المنطقة، إلى جانب المراسلات التي كانت تجري بين المدن وملوك تلك الحضارة.
وحسب دراستنا المتواضعة للتاريخ تتبين بأن الغزوات الإسلامية الأولى قضت على التاريخين الثقافي والعمراني لتلك الفترة، والتي أدت إلى ضياع المكاتب مع كتبها المتواجدة في مدن تلك الحضارات، ونخصها هنا، إلى جانب المكتبتين الدارجة حولهما الجدال البيزنطي، مكاتب مدن حران وجنديسابور وكركوك وأربيل ( يقال إنها أول مدينة في التاريخ ولم تنقطع عن وجودها كمدينة ومدنية) ونصيبين وآمد، والجدال في هذه القضية يشبه الصراع اللامنتهي بين المذاهب الإسلامية، الشيعة والسنة، فالدمار الذي لحقت بتلك المدن، إلى جانب انتشار فكرة إلغاء كل ما سبق الإسلام، خلفت الشكوك حتى عند رواد هذه الشعوب حول تاريخهم الما قبل الدين الإلهي.
لا نضع وجود مثل هذه الشريحة الأدبية من الشعراء والفلاسفة، ومنذ ما قبل التاريخ الإسلامي أو المسيحي، في خانة الاحتمالات، بل أن جميع المقارنات، المتعلقة بنهوض الحضارات، تؤكد بأنه لا حضارة بدون أدب وفلسفة، أي بدون أدباء ومفكرين وفلاسفة وعلماء، وعليه فأن حركة أدبية بل ثقافية متطورة، لا تقل عن العمرانية كانت تسود المنطقة. فالمنطق يرفض وجود أسوار وقصور وجسور وبنية تحتية في تلك المدن، وآثارها الموجودة حتى الأن تشهد على ماض عريق، رغم مرور قرون وتدمير متواصل وعلى مدى المراحل الأولى من الغزو، وبأن تكون قد بنيت تلك المدن العريقة بدون علم وفكر متطور، ويذكر بعض المؤرخين المسلمين ك(المسعودي) في كتابه (مروج الذهب) كيف أن (بهرام جور) كان يهتم بالشعر والأدباء إلى درجة أنه كرم بعض الشعراء العرب، حتى أنه ينسب إليه بعض من الشعر العربي، ودون أن يذكر هو أو غيره أية قصيدة من قصائده، أو أي أثر أدبي، بلغته الأصلية، لغة أفستا، أو لغة الحضارة الساسانية، أو بلغة أخرى غير العربية، ولم تبقى كتابات واضحة بالحروف البهلوية، إلا ما شذا عن المنطقة ككتاب (كليلة ودمنة) والمترجمة فيما بعد إلى العربية، لتغيب بعدها النسخة الأصلية بلغتها وحروفها. ولا شك أن هذه لم تكن طفرة، أو شخصية استثنائية لم يكن لها مثيل، بل لا يشك بأنه من ضمن شريحة واسعة من الأدباء والعلماء التي بنيت عليهم ثقافة حضارة الإمبراطورية، وكانت امتداداً لحضارة السومريين والكلدانيين والميديين وغيرها من الحضارات التي لم تنقطع عن شعوب المنطقة، والتي نبعت منها الأديان التوحيدية الأولى في تاريخ البشرية، كالأزداهية، والزرادشتية، والمانوية، والصابئة، وقبلهم بقرون سيادة مفاهيم أول ملحمة في تاريخ البشرية(كلكاميش) إلى جانب الآداب الأخرى، والغرابة هنا أن صفحات التاريخ، وخاصة الإسلامي، لا تذكر أسماء شعراء وأدباء وفلاسفة من المرحلة الزمنية المتأخرة، والتي ظهرت قبلها كانت على خلفية المكتشف من الأثار التي لم تطالها التدمير، وبعضها اكتشفت عند التنقيب في أثار الحضارات القديمة هناك…
يتبع…
د. محمود عباس
الولايات المتحدة الأمريكية
mamokurda@gmail.com
9-12-20160م
نشرت كافتتاحية في جريدة بينوسا نو، العدد(57) الناطقة باسم الاتحاد العام للكتاب والصحفيين الكرد في سوريا.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 532 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://kurd-online.com/ - 13-08-2023
Gotarên Girêdayî: 25
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 12-02-2017 (7 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Edebî
Kategorîya Naverokê: Felsefe
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 13-08-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 14-08-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 532 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
Kerim Avşar
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
KUBRA XUDO
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius

Rast
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
30-05-2024
Sara Kamela
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
30-05-2024
Sara Kamela
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
01-06-2024
Sara Kamela
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Cemal Nebez
Babetên nû
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ibrahîm Simo
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,693
Wêne 105,507
Pirtûk PDF 19,445
Faylên peywendîdar 97,473
Video 1,394
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
Kerim Avşar
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
KUBRA XUDO
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Dosya
Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Cih - Cih - Gund Cih - Ziman - Şêwezar - Kurmanciya Bakur Cih - Bajêr - Sêwaz Cih - Guhertina Etnîkî - Hatiye tirkandin Cih - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.407 çirke!