هەری مەینەتی
بەشۍ: دوەمە
مایجانە؛ چا وەختەنە کە گاوەکێ لاونێوە و دەسێ ئارێ سەرەشەرە، کۆپان لار جە ترەکەو بەرەو گۆڕەکەیشەنە تەماشەش کەرۍ. دلو وېشەنە ئارەزو کەرۍ کە ئاذیچ پېسە گاوە زەردێ، گۊشتەکەش و شۊتەکەش وریێ، با ئەر تەنیا پەی جارێویچ بیێ، دەسېوشا ئاردێ سەرەشەرە یا ئێنذەو گاوەکێ ئاڵفشا وسێ وەرو دەمیش تاکو لەمەش بە تەمامی سێرەبۊ. ئاخر ماوێوی تۆلانی بۍ کە پەڕو لەمەو وېش ئاڵفش نەواردەبێ. پیروو بۍ هاز بیەبێ. جە ڕەنج و مەینەتێوی کە جە دۆرانو جوانیشەنە کېشتەبېش، پەرۍشان و پەشیمان بێ، جە بېیەی وېش چی دنیانە بېزار بێ.
مایجانە دماو لاوناو گاوەکێ ڕوەش نېیا ئۆ گۆڕەکەو کۆپان لاری. بەرەو گۆڕەکەیش کەردۆ، پېسە هەمیشەی کۆپان لار بە لەمەی ئاوراوە ئاما پێوایشۆ. ئی جارە مایجانە وېش حازر کەردە بۍ کە پەی ئاخر جاری ئانذە ئاڵفش دۊ پەنە تاکو لەمەش بە تەمامی سێرەبۊ. پا جۊرە گەرەکش بۍ تۆزێو جە عەزابو وژدانو وېش کەم کەرۊوە، چوونکە قەرار ئانە بۍ کە هەر ئا سەحبانە بەرۊش یاگێو کە ئیتر ڕا گمە کەرۊ و نەتاوۆ گېڵۆوە.
چا وەختەنە کە بەرەو هەر دوە گۆڕەکەێش کەردەبۍوە، ڕوەش نېیا ڕوەو بەرەو کاذانەکەی تاکو چا ئاڵفە کەمەیە، کە مەنە بێوە بەشەو هەر دوەلای بارۆ.
کاذانەکە؛ کۆتەبێ بنەو دەربازەکەیۆ و چا زەمانۆ کە وەش کریابێ تاکو ئیسە، ڕۊشناییش بە وېشۆ نەدیە بێ. هەم شەوۍنە و هەم ڕۊنە، مەشێێ بە چراودەسیۆ تاوېت دلەکېش وینی. جە ڕاسیەنە ئا یاگێ کاذان نەبۍ، بەڵکو همارېوی کۆنە بێ، کە پەڕ بۍ جە کەلو پەلی قەذیمی و کۆنەی، کە تەنانەت جە وەختو ژیوای مامو بارامیچەنە، هیچکام چا کەلو پەلیە بە هەرمانە نامۍ بێنێ. ئیتر نەعیلاجی جە نەبېیەی کاذانېیەنە، ئاڵف و گزرە و سمەری، جە گۊشێوشەنە کەرۍنېرە.
وەختێو بەرەو کاذانەکەێش کەردۆ، مەجبوورە بیە کە گۆڵو (فتێڵە) چراودەسیەکێ هۊر دۊ تاکو ڕۊشنایێوی زیاتەر دۆنە دلێ کاذانەکەی. هەر چن ئاڵفەکە جە پەشتەو بەرەو کاذانەکەیەنە کریابێرە، بەڵام هەر مەشیێ، وریایش بە هەرمانە ئاردێ، چوونکە دلێ ئاڵفەکەی هەمیشە مڵێش چەنە بێنێ و گېیاندارێ تەریچ پېسە مار و پەسپەسەکۊڵێ و چېوا تەری فرێ بێنێ.
مایجانە هەر جارێو پا نیێنە دلێ کاذانەکەی، خۆفێوە و هەسێوی ناوەشش پەی ئێ. پا عۆمرە یاوێ بێ، هیچ وەختێو حەز نەکەرۍ زیاتەر جە چن دەیێقا جە کاذانەکەنە مەنۆوە. بەڵام ئا جارە هەر وېشۆ کۆتە سەرنج دای دلەکېش و تەماشەو دار و دیوارو کاذانەکەی. چراودەسیەکېش کەردە لا بەرەکەیەرە. وەختێو خەریکەو ئاڵفەکەی بێ، جە سووچېوەنە کۆپانەو هەرەکەیش دیە!ویرێش کەردێ؛ پا زمسانە سەختەنە مەکریۆ کۆپان لاری بە بۍ کۆپان، بەرەڵا کەرۊ. دەسش جە ئاڵفەکەی هۊر گېرت و بە وردی تەماشێو گردو کەلوپەلە کۆنەکەیش کەرد. هەرچن حەز نەکەرۍ بەڵام مەشیێ لوێ وەرۆ و کۆپانەکېش ئاوردێ. جە دیوارو کاذانەکەیۆ، چېوێ فرێ ئاڵۆچێێ بێنېرە کە مەنزەرێوی وەششا نەبۍ. ساجېوی سیاوی زل کریابێ دارەرە، چۆخۆڕانەکێوی کۆنە چەنی فەرەنجێێوی، کە چن دانێ وڵێش چەنە بێنێ، جە پاڵو ساجەکەیەنە کریێبێنێ دارەرە. شۆقو چراودەسیەکێ چەرمایی فەرەنجیەکەێش زیاتەر کەردەبۍ کە وەختێو تەماشەش کەرۍنێ، ئەجۍ ساحێبەکەش چاگە نیشتەنەرە. جە پاڵو کۆپانەکێنە قازانێوەی گۆرێ مسیینە نونێێ بێوە. سەرو قازانەکێوە، کۆچېوە کە دۆرەکەش تۆقەی ئاسنینەش پۆ بۍ کە هەڵقێوە چەرمێ ئاسنینەش کریێ بۍ پۊرە. چېوێو کە فەرەتەر جە گردو چېوەکاتەری سەرەنجو مایجانېش کېشا پەی لا وېش. کاسێوی گۆرەی چوین بێ، چەنی چەمچېوی زلی چوینی دلێشەنە، کە وەختو وېش، عەینو ئانیشاشە جە مەردەشۆر خانەو مزگیەنە دیێ بێنێ، کە مەردێش پەنە شۆرێنێ! ئیتر ئانذە چېوېتەرێ کۆنێ و ئەرەرزیێش چەنە بێنێ، کە وەختێو تەماشەشا کەرۍ حاڵش تێک شێ.
پەی ساتێوی وازش جە ئاڵفەکەی ئاوەرد و لوا ڕوەو کۆپانەکێ. وەختێو کۆپانەش بەرزە کەردۆ، جە دیوارو پەشتەو کۆپانەکێنە، چېوێوش دی کە تاکو ئیسە نەذیەبېش. عەکسو چوار دانێ هەرا شۆنەو یۆیەرە! جە دیوارەکۆ، نەقاشی کریێ بێنێ، دیار بۍ نەقاشیەکە فرە بە ساذەیی و بە خەڵوز (زۆخواڵ) پۆ دیوارەکەیۆ نەقش دریا بێ. ویرێش کەردێ کە ئینە متاوۆ یۊ جە زارۆڵەکا کېشابۊ، بەڵام ئانەیە زانێ کە تاکو ئیسە هیچکام جە زارۆڵەکاش، تەنانەت پەی یەک جاریچ بیەبۆ سەرەش نەکەردەن پا کاذانەرە، چوونکە گردو زارۆڵەکا، خۆفێوە تایبەتەشا چا کاذانیە بێ.
بە دڵنیایۆ، یاوا پانەیە کە ئی نەقاشیە مشیۊ جە دۆرانو زارۆڵەیی بارامی شویشەنە یا گاهەز چاوەڵتەریچ کیشېیابۊ. بەڵام ئایا ئا نەقاشیە تەنیا نەقاشێوی ساذە بێ؟، یا ماناو چېوێویش چەنە بێ. وێچش نەزانێ، هیچ وەختێویچ بارامی شویش، چا بارۆ باسێوش چەنی نەکەردێ بێ. چېوێو کۆت وەرو خیاڵیش و ئاذیچ ئانە بێ، کە گاهەز ئی نەقاشیە ژمارەو ئا هەرا بیەبۊ کە چی خانەوادە قەذیمی وکۆنەنە خزمەتشا کەردەن!یا گاهەزیچ ژمارەو ئا حەیوانە بەسزوانابۊ کە دماو خزمەتێوی تۆلانی بەرەڵا کریێ با! نەک تەنیا مایجانە بەڵکو گاهەز هیچ کەس نەزانۆ کە ڕەمزو ئا نەقاشېیا چېشا، و چېش بېیەن!
کۆپانەکېش هۊر گرتە و چا وەختەنە کە گەرەکش بۍ جە بەرەو کاذانەکەیەنە بارۆش بەر، دیش؛ هەم گاوە زەردە و هەم کۆپان لار، جە گۆڕەکێ وېشانە ئامێنێ بەرو ئینێ دلێ داڵانەکەیەنە. سەرەشا نیان لا سەرەو یەکتریۆ، پېسە دوێ واڵەو برایا کە ماوێوی درێژبۊ چەنی یۆی ژیوێێ با، ڕاز و نیاز چەنی یەکتری کەرا.
ڕەزا بەهمەنی[1]