Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
20-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Avdel Elî Ebdo
15-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Çeto
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Ezêz
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Dawûd
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Azad Dexîl Tealo Xidir
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Benat
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jimare
Babet
  537,266
Wêne
  109,587
Pirtûk PDF
  20,235
Faylên peywendîdar
  103,850
Video
  1,533
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,332
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,874
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,992
عربي - Arabic 
30,550
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,997
فارسی - Farsi 
9,686
English - English 
7,553
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,671
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,987
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,190
Şehîdan 
4,217
Enfalkirî 
3,382
Pirtûkxane 
2,750
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,263
Cih 
1,156
Belgename 
291
Wêne û şirove 
181
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
324
PDF 
31,296
MP4 
2,528
IMG 
200,896
∑   Hemû bi hev re 
235,044
Lêgerîna naverokê
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Piştî 19 rojan ji lêgerînê ...
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azad...
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Cih
Koço
الطفل العفريني
Kurdîpêdiya derfetên (mafê gihandina agahiyên giştî) ji bo her mirovekî kurd vedike!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي - Arabic
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

بير رستم

بير رستم
=KTML_Bold=الطفل العفريني=KTML_End=
عفرين .. مهد الحضارات.!!
#بير رستم#

توطئة وتمهيد: عفرين البلدة الوادعة على سفح تلك التلة تستقبلك بكل حب ومحبة وأنت قادمٌ إليها من الجهات الأربع هي تفتح ذراعيها وقلبها لكل وافدٍ متشرد؛ حاضنة لكل الأفكار والقيم والثقافات رمزها غصن الزيتون؛ رمز القداسة والسلام والمحبة والتاريخ .. وهي تستحق منا نحن أبناءها التفاتة حب ووفاء لها خاصةً بعد محاولات التهميش من قبل إخوة الدم ولذلك فإننا سوف نحاول أن نخصص لهذه الأم الرءوف عدد من المقالات ضمن سلسلة باسم عفرين ونقوم بتسليط الضوء على عدد من الجوانب والمجالات في حياة هذه المنطقة الوادعة والحيوية والتي يمكن أن تقال بأنها قلب وعين وعقل كوردستان وهي النموذج الحضاري الذي يجب أن تكون نواة لكوردستان الكبرى والمحررة من استعباد الآخر لها .. وهذا المقال سوف نخصصه للجانب التاريخي والحضاري لأول استيطان بشري في المنطقة والعالم عموماً.
وهكذا.. فإن كان كهف الماموث في الولايات المتحدة الأمريكية مشهوراً بسلسلة الأحجار الجيرية والتي هي جزء منها وكذلك كهف شانيدار والذي يقع في إقليم كوردستان (العراق) ويشمخ فوق كتلة صخرية جبلية حيث من الصعوبة الوصول إليها وهناك أيضاً كهف شاندونغ في فيتنام حيث يعتبر أكبر كهف في العالم .. فإن (كهف دو ده ري_Du derî) العفريني (سوريا) والذي يقع على الحافة الشمالية الغربية من جبل ليلون (جبل سمعان) وفي منتصف الانحدار _على ارتفاع /450/ م عن سطح البحر_ وتحديداً جنوب مدينة عفرين حيث يبعد عنها بحدود /15/ كم بالقرب من قرية برج عبدالوا .. يعتبر إحدى أهم كهوف العالم وأهمية هذا الكهف يأتي كونه يملك عدد من المزايا التي تؤهله لأن يكون أهم الكهوف والمغاور القديمة في العالم وذلك نظراً للعمق والمساحة الكبيرة التي يشغلها حيث تقدر مساحة الكهف التقريبية ب: /60 ×40 =240 /متر مربع وهو بالتالي يعتبر أعمق وأكبر مغارة من العصر الحجري المبكر.. والميزة الأخرى والأكثر أهمية هو اكتشاف ذاك الهيكل العظمي لطفل عمره عامان ويعود تاريخه إلى العصر النياندرتالي.
وقصة اكتشاف (كهف دوده ريه) تعود لعام /1978/ حيث وبعد مرور عدة أعوام من التنقيب والعمل فيه وبشكل متقطع وذلك من قبل فريق عمل سوري_ياباني مشترك وتحديداً في /23_8_1993/ تم اكتشاف بقايا مستحاثة إنسانية في الكهف وهو هيكل عظمي لطفل عمره عامان، وبعد الدرس والتحليل على بنية الهيكل العظمي تبيّن بأنها تنتمي إلى إنسان النياندرتال والذي عاش في العصر الحجري المتوسط أي ما بين /60_100/ ألف عام قبل الميلاد ويعتبر هذا الاكتشاف أحد أكثر الاكتشافات الأثرية أهميةً في العالم؛ حيث يعتبر (الطفل العفريني) أحد أقدم الهياكل العظمية لإنسان النياندرتال المكتشفة في العالم وبالتالي تعتبر منطقة عفرين إحدى أقدم الجغرافيات الطبيعية والتي عرفت الحضارة والحياة واستيطان الإنسان القديم وكمركز اشعاع حضاري انطلقت منها الموجات البشرية نحو أصقاع العالم.
وقد كتبت الصحافة عن الموضوع بأن الاكتشافات الهامة التي تمت في (دوده ريه) هي ليس على المستوى الوطني فِحسب بل وعلى مستوى العالم أجمع وتتمثل في ثلاثة اكتشافات رئيسية ومهمّة وهي: ((اكتشاف خمس وحدات مشيّدة متتالية ضمن الكهف تعود إلى فترة الحضارة النطوفية التي يرجع تاريخها إلى الألف الثانية عشرة قبل الميلاد ( 12000ق.م)، وهي عبارة عن أنصاف دوائر بُني قسمها السفلي من الحجارة الطبيعية على ارتفاع /1 متر/ بينما جُهّز قسمها العلوي من أغصان الشجر التي وُجدت محروقةً في مكانها الطبيعي، وتعود أهمية هذا الاكتشاف إلى الدلالة على انتشار الحضارة النطوفية في منطقة شمال “سورية“، إضافةً إلى أنّها المرة الأولى التي يكتشف فيها في “سورية” وحدات بهذا الحجم تعود إلى تلك الفترة كما تم اكتشاف أدوات حجرية على عمق أربعة أمتار من أرضية الكهف تعود إلى الحضارة اليبرودية ( 300ألف سنة قبل الميلاد) وهي المرة الأولى التي تُكتشف فيها أدوات تعود إلى تلك الفترة في منطقة شمال “سورية“، حيث كُشفت سابقاً في منطقة “يبرود” قرب مدينة “دمشق” .. أمّا الاكتشاف الثالث فهو العثور على بقايا هيكل عظمي لطفل نياندرتالي يعود إلى ما قبل /50/ ألف سنة، وهو الثالث من نوعه المُكتشف في الكهف)). (تيسير قاموع/ منتدى مدينة إعزاز).
وبالمناسبة فإن تسمية الكهف ب(دوده ري) هي تسمية كوردية _أي من اللغة الكوردية_ كون للكهف بابان أحدهما شمالي ويشرف على الوادي عرضه ثمانية أمتار وارتفاعه خمسة أمتار، والباب الثاني جنوبي مفتوح باتجاه السماء وكأنه مدخنة وقد حاول الفريق السوري تغيير الاسم إلى “الحيدرية” ولكن ونتيجة إصرار رئيس البعثة الأثرية الياباني فقد تم تسمية الكهف بالاسم الكوردي (دوده ري) والطرفة الأخرى عن الكهف المذكور فقد كتب رئيس تحرير جريدة الجماهير حينها عام 2008 بأن الهيكل العظمي للطفل المكتشف في الكهف يشبه الهيكل العظمي للإنسان العربي _مع العلم إن الإنسان النياندرتالي وبالتالي هيكل الطفل العفريني أقرب إلى القرد منه إلى الإنسان العاقل_ وقد نقل الكلام لرئيس البعثة الياباني وكان رد فعل الرجل أن قال وبسخرية: ((نسي صاحبكم أن يكتب في جريدته بأننا وجدنا عقالاً عند الهيكل)).
وإنني زرت الكهف مع الصديقي العزيز؛ أسعد يوسف وهو اليوم يشغل رئيس القسم الاسلامي في متحف حلب وكانت البعثة ما تزال تعمل بها وقد شرح رئيس البعثة عدد من القضايا ومنها إن المنطقة في ذاك الحين كانت مغمورة بالمياه وكانت الارتفاعات العالية من جبل ليلون ومنها كهف دوده ري قابلة للسكن والحياة وبعد انحسار المياه فإن الانسان القديم بدء بالهبوط من تلك المرتفعات إلى السهول والوديان للسكن والحياة ومنها _من كهف دوده ري_ كان الاستقرار في قرية عين دار ومعبدها الديني وللتعرّف أكثر على الموضوع فإن الأستاذ “زكريا الحصري“يقول بهذا الخصوص: “تقع قرية “عين دارا” إلى الجنوب من مدينة “عفرين” بنحو 8 كم وذلك على الطريق الممتدة بين مدينة “عفرين” و“قلعة سمعان“، وإلى الغرب من القرية بنحو 2 كيلومتر يقع تل “عين دارا” الأثري الذي يضم معبداً بازلتياً شهيراً.. ويعود تاريخ معبد “عين دارا” الأثري إلى الألف الرابع قبل الميلاد وهو مبني من حجر البازلت الأسود وبمنتهى الجمال العمراني حيث نُحتت واجهاته بأشكال نافرة وبارزة وتضم أسوداً مجنّحة ورؤوسا آدمية /نسائية ورجالية/ يعتقد إنها تمثل الآلهة التي كانت تعبد في تلك الفترة التاريخية وكذلك تماثيل لثيران تتشابه مع المنحوتات الميتانية والحثية والحورية، ويرجّح الباحثون أنّ المعبد شُيد لإله الشمس أو إله الجبل “بيشوب“.
وبالتأكيد هناك عدد كبير من الآثار والمعابد والمزارات في المنطقة ومن أهمها مدينة نبي هوري أو سيروس وكذلك الجسور والقنوات الرومانية وهكذا فإننا نستنتج بأن عفرين كانت مهد الحضارات القديمة وقد عرفت الكثير من الغزوات والحروب كالمغول والتتار والفرس والاسكندر الكبير والغزوات الاسلامية وحروب العثمانيين وأخيراً الاستعمار الغربي والعربي .. وقد ذهب الجميع واندحروا وبقيت عفرين شامخة بتاريخها وجبالها وأبنائها وحضارتها وهي تستحق منا كل الحب والتضحية والعمل الجاد لنكون لائقين بأقدم حضارة عرفتها العالم وأنطلقت من عفرين.
[1]

Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 200 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 3
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 09-04-2015 (9 Sal)
Bajêr: Efrîn
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Ramiyarî
Kategorîya Naverokê: Doza Kurd
Welat- Herêm: Rojawa Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 10-12-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 10-12-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 200 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Meşa azadiyê û duriyanên 19’ê Tîrmehê
Kurtelêkolîn
Aloziya Sûriyeyê derbasî sala xwe ya 14’an bû-1
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Tewfîqê Kurd Razayî Ye
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Kurtelêkolîn
Şoreş û Parastina Cewherî
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Erdal Kaya
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Resul Geyik
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Narin Gûran
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Kurtelêkolîn
Armanca dewleta Tirk doza Efrînê tesfiye bike
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Jiyaname
Mecîdê Silêman

Rast
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
09-09-2024
Sara Kamela
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Piştî 19 rojan ji lêgerînê termê Narîna 8 salî hat dîtin
09-09-2024
Sara Kamela
Piştî 19 rojan ji lêgerînê termê Narîna 8 salî hat dîtin
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
13-09-2024
Sara Kamela
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Koço
Babetên nû
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
20-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Avdel Elî Ebdo
15-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Çeto
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Ezêz
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Dawûd
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Azad Dexîl Tealo Xidir
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Benat
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jimare
Babet
  537,266
Wêne
  109,587
Pirtûk PDF
  20,235
Faylên peywendîdar
  103,850
Video
  1,533
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,332
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,874
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,992
عربي - Arabic 
30,550
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,997
فارسی - Farsi 
9,686
English - English 
7,553
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,671
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,987
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,190
Şehîdan 
4,217
Enfalkirî 
3,382
Pirtûkxane 
2,750
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,263
Cih 
1,156
Belgename 
291
Wêne û şirove 
181
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
324
PDF 
31,296
MP4 
2,528
IMG 
200,896
∑   Hemû bi hev re 
235,044
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Meşa azadiyê û duriyanên 19’ê Tîrmehê
Kurtelêkolîn
Aloziya Sûriyeyê derbasî sala xwe ya 14’an bû-1
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Tewfîqê Kurd Razayî Ye
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Kurtelêkolîn
Şoreş û Parastina Cewherî
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Erdal Kaya
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Resul Geyik
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Narin Gûran
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Kurtelêkolîn
Armanca dewleta Tirk doza Efrînê tesfiye bike
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Jiyaname
Mecîdê Silêman

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.454 çirke!