Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 524,165
Wêne 106,101
Pirtûk PDF 19,750
Faylên peywendîdar 99,098
Video 1,439
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,606

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,757

هەورامی 
65,717

عربي 
28,771

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,173

فارسی 
8,354

English 
7,155

Türkçe 
3,567

Deutsch 
1,456

Pусский 
1,121

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergê...
Weşanên
Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
دراسات في التاريخ الكردي القديم ( الحلقة 11 )نشأة الدولة الأخمينية
Bi rêya kurdîpêdiya hûnê bizanin ku her roj ji rojên salnameyê çi bûyer diqewime!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

دراسات في التاريخ الكردي القديم

دراسات في التاريخ الكردي القديم
$دراسات في التاريخ الكردي القديم ( الحلقة 11 )نشأة الدولة الأخمينية$
د. أحمد الخليل

نشأة الدولة الأخمينية:
تفيد المصادر الموثوقة أن الفُرس كانوا قبائل آرية، وفدت في القرن (9 ق.م) إلى الهضبة الآريانية (سمّاها الشاه رضا بهلوي: إيران)، وسكنوا المنطقة التي كانت تسمى (پارْسُوا) Parsua، وهي تقع جنوب غربي بحيرة أُورْمِي، ثم هاجروا حوالي سنة (800 ق.م) من تلك المنطقة تحت ضغط شعب أُورارْتو (خالْدي = خَلْدي= نايْري= من أسلاف الكرد)، واتجهوا جنوباً وسكنوا حوالي سنة (700 ق.م) في السهول الممتدة على طول جبال بَخْتياري القريبة من عِيلام (إيلام)، وأسّسوا هناك دولتهم الأولى التي كانت تسمّى (پارْسُوماش).
وكانت حياة الفرس أقرب إلى البداوة، وبعد فترات من التبعية لمملكة عِيلام (إيلام)، ثم لمملكة آشور، وأخيراً لمملكة ميديا، نهضوا بقيادة أسرة ملكية يسمّى جدّها الأول (أَخْميني) أو (أَخْماني)، ويبدو أن نجم هذه الأسرة كان في صعود، فقد تزوّج زعيمها قَمْبَيز الأول بن كُورش الأول من مانْدانا ابنة الملك الميدي الأخير (أَرِشْتِ ڤاجا) Arishti vaiga (رامي الرمح)، (سمّاه الفرس: أزدَهاك = أﮊدّها، وحرّفه هيرودوت إلى: أَسْتِياگ)، فولدت له كُورش الثاني، وقد مرّ في الدراسة (10) أن كورش الثاني ثار على جدّه لوالدته أَسْتِياگ سنة (553 ق.م)، وانتصر عليه (550 ق.م)، وأقام الدولة الأخمينية على قواعد مملكة ميديا.
ويبدو أن قسماً من قادة الميد كانوا رافضين للتسلط الفارسي على مملكتهم، لكنهم كانوا مغلوبين على أمرهم، بسبب تآمر الزعيم الميدي هارپاگ وفريقه المتحالف معه، وأيضاً بسبب سياسات الملك أَسْتِياگ غير الرصينة. وثار بعض أولئك الميد سنة (522 ق.م) بقيادة الأخوين الكاهنين سِميرديس(شاه مَرْد) وأخيه پيرتزيث، على الملك قَمْبَيز بن كورش الثاني، وثاروا ومرة أخرى بقيادة الزعيم الميدي فَراؤُرْت على الملك دارا الأول سنة (521 ق.م)، لكن الفرس قمعوا الثورتين بقسوة بالغة، وفرضوا سلطتهم على الميديين بالحديد والنار.
أثر الميد في الأخمين حضارياً:
بعد سقوط مملكة ميديا خضعت ميديا (كردستان) للحكم الفارسي، وظلت كذلك حتى سيطرة الإسكندر المكدوني على آريانا (كردستان وأذربيجان وفارس وبلوشستان وأفغانستان) سنة (330 ق.م)، ويبدو أن مقولة “فَتحت روما أثينا عسكرياً، وفَتحتْها أثينا حضارياً” تصحّ على الميد والفرس، فقد تربّى كورش الثاني الأخميني في كنف الثقافة الميدية، وعدا هذا فإن الأخمين اتخذوا في البداية عاصمة الميد أَگْباتانا (آمَدان= هَمَذان) عاصمةً لهم قبل بناء عاصمتهم پِرْسُوپوليس.
ويرىوِل ديورانت أن قِصر عمر مملكة ميديا لم يُتِح لها “أن تُسهم في الحضارة بقسط كبير“، وما لم يقله ديورانت هو أن التعتيم على منجزات ميديا الحضارية كان شاملاً، وهذا أمر أثار انتباه معظم من بحثوا في التاريخ الميدي، ومنهم دياكونوف إذ يقول:
“رغم أنّ عِلم التاريخ أصبح يملك أدلّةً أثرية ومصادر قديمة في هذا القرن، إلا أن أحداث تاريخ ميديا لم تستفد من هذه المنجزات العلمية، بعكس الدول والبلدان الأخرى المعاصرة لميديا. إنّ ما تَقدّم كافٍ لنقول: إن آثار المدن والحضارة الميدية القديمة لا زالت كامنة تحت الأنقاض، وليس لدينا أيّة نصوص عن سلطة الميديين لمعرفة أحداث ميديا ودولتها“.
وأورد وِل ديورانت كثيراً من الإنجازات الحضارية التي قام بها الميديون، وأخذها عنهم الفرس الأخمينيون، وهي دليل على أن ما أنجزه الميد لم يكن قليلاً؛ إنه قال:
“فقد أخذ الفرس عن الميديين لغتَهم الآرية، وحروفَهم الهجائية التي تبلغ عِدّتُها ستةً وثلاثين حرفاً، وهم الذين جعلوا الفرسَ يستبدلون في الكتابة الرَّقَّ[جلد خاص بالكتابة]والأقلامَ بألواح الطين، ويستخدمون في العمارة العَمَدَ على نطاق واسع، وعنهم أخذوا قانونَهم الأخلاقي الذي يوصيهم بالاقتصاد وحُسنِ التدبير ما أمكنهم وقتَ السِّلم، وبالشجاعة التي لا حدَّ لها في زمن الحرب، ودين زَرْدَشت وإلهَيه أَهُورامَزْدا وأهرِمان، ونظامَ الأسرة الأبوي، وتعدّدَ الزوجات، وطائفةً من القوانين“.
وذكر المؤرخون أن الفرس اقتبسوا الخطّ المسماري من الميد، كما أن اللغة الأدبية الفارسية تأثّرت كثيراً باللغة الميدية، ويبدو أن الزيّ الميدي كان في الغاية من الأناقة بمقاييس ذلك العصر، إلى درجة أنه كان معروفاً على النطاق الإقليمي والعالمي، وكان معظم الفرس يلبسون الملابس الميدية، ويتحلّون بالحُلِيّ الميدية، بل كان من باب التشريف أن يتلقّى أحدُ الأشراف من ملك الفرس بِزّةً ميدية، قالهيرودوت: “وليس هناك كالفرس شعبٌ يَنْزِع إلى الأخذ بمناهج من هو غريب عنه، فهم يرتدون أزياءَ الميديين مثلاً؛ لاعتقادهم بأن تلك الأزياءَ أكثرُ أناقة من أزيائهم“.
وكان الميديون متقدّمين على الفرس حضارياً، وكان الملك الأخميني كورش الثاني نفسه ربيب الثقافة الميدية، وكان من العاملين في المؤسسة الإدارية الميدية، ويدرك أهمية استثمار قدرات الميديين الإدارية والحضارية بشكل عامّ في دولته الناشئة، فجعل الميدَ شركاءَ الفرس في المناصب الهامة، للإفادة من قدراتهم ولإرضائهم وتهدئتهم، وهذا ما جعل المؤرخ أنطون مورتكارت يقول:
“إن الشعب الميدي شقيق الشعب الفارسي، إنه احتل مكاناً رفيعاً بين هذه الشعوب المحكومة، وشارك في القيادة السياسية للإمبراطورية مشاركة أتت في الدرجة الثانية بعد الشعب الفارسي“.
ووصف هيرودوت لباس الفرس وعَتادهم في الجيش الذي قاده أَحْشَوِيرش (حكم بين 486 – 464ق.م) لمهاجمة اليونان، فذكر أنهم كانوا يرتدون “القُبَّعةَ المثلّثة وهي من اللَّبّاد الناعم، والقميصَ المطرَّز مع أكمامه، وفوقَه الدِّرعُ الذي يبدو كحَراشِف السمك، والسِّروال، وأمّا عَتادهم فهو التُّرس المصنوع من قضبان الصَّفْصاف، وتحته المِقْلاعُ والرمحُ القصير، والقوسُ القوية، والسهامُ المصنوعة من الخَيْزُران، والخنجرُ المربوط بالنطاق على الفخذ اليمنى“. وأضاف هيرودوت أن الفرقة الميدية في جيش أَحْشَوِيرَش كانت ترتدي الزيّ نفسه، وتتسلّح بالعتاد ذاته، وأكّد أن “ﮪذا النمط من اللباس ميدي الأصل، وليس زيّاً فارسيّاً بأيّ شكل“.
المراجع:
– طه باقر وآخران، تاريخ إيران القديم، ص 45.
– هيرودوت: تاريخ هيرودوت ص 82 – 90. دياكونوف: ميديا، ص 392 – 393. محمد بيومي مهران: تاريخ العراق القديم، ص 461.
– هيرودوت: تاريخ هيرودوت، ص 246- 256. ول ديورانت: قصة الحضارة، 2/406. دياكونوف: ميديا، ص 410.
– دياكونوف: ميديا، ص 17.
– ول ديورانت: قصة الحضارة، 2/401. وانظر هيرودوت: تاريخ هيرودوت، ص 35، 62 – 63. ديلابورت: بلاد ما بين النهرين، ص 70. جيمس هنري برستد: انتصار الحضارة، ص 247، 256.
– هيرودوت: تاريخ هيرودوت، ص 96.
– أنطون مورتكارت: تاريخ الشرق الأدنى القديم، ص 374 – 375.
– هيرودوت: تاريخ هيرودوت، ص 515 – 516.
توضيح:
هذه الدراسة مقتبسة من كتابنا “تاريخ الكرد في الحضارة الإسلامية”.
07-04-2013
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 307 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://kurd-online.com/ - 12-01-2024
Gotarên Girêdayî: 13
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 02-01-2024 (0 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 12-01-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 20-01-2024 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 307 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898

Rast
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
13-07-2024
Sara Kamela
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Weşanên
Şerq û Kurdistan
17-07-2024
Burhan Sönmez
Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
18-07-2024
Burhan Sönmez
Mahmûdê Kerem
Babetên nû
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 524,165
Wêne 106,101
Pirtûk PDF 19,750
Faylên peywendîdar 99,098
Video 1,439
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,606

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,757

هەورامی 
65,717

عربي 
28,771

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,173

فارسی 
8,354

English 
7,155

Türkçe 
3,567

Deutsch 
1,456

Pусский 
1,121

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Dosya
Şehîdan - Zayend - Nêr Navên Kurdî - Zayend - Bêl alî Şehîdan - Netewe - Kurd Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Kurdistan Şehîdan - Cureyên Kes - Leşkerî Kurtelêkolîn - Cureya belgeyê - Zimanî yekem

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.765 çirke!