Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Çand û Civak
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Zanista Civakê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Mîtolojiya sumer
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Hûnera Empatîyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,848
Wêne 105,223
Pirtûk PDF 19,550
Faylên peywendîdar 97,954
Video 1,414
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Mirî Ranazin
Pirtûkxane
MEMÊ BÊ ZÎN
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
موطن واصل عشیره القیتول القباد الكردیه العیلامیه
Hevkarên Kurdîpêdiya êş û serkeftinên jinên Kurd ên hevdem di databasa xwe ya neteweyî de arşîv dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الكورد الفيلية

الكورد الفيلية
موطن واصل عشیره القیتول القباد الكردیه العیلامیه
قری و مدن عیلام / ئیلام …..”چنار باشی”

میزت الطبیعه والتاریخ چنار باشی عن نظیراتها من القری الایلامیه المحیطه بها وجعلت منها رقعه ممیزه فی شرق الخارطه الكوردیه, یبهو ریفها بتضاریس جیولوجیه لا تستطیع ان تغض النظر عن جمالها, من اول وهله یشد انتباهك اطلاله جبل “كان سەیفی/كان صیفی”, قمته تجاوز قمم سلسله جبال “گەوەر كۆێه/كبیر كوه ” ارتفاعا, یستقبلها عشاق الجبال ومتسلقیها فی منطقه “وەر زەرین/ورزرین” المذهله, وعلی مدی النظر تكتنف اشجار البلوط المعمره والاعشاب الجبلیه النادره ابعاد الارض وتخلق منها مراتع جذابه تضایف السفوح والجروف المتشابكه التی تتلاشا حافاتها عند الوادی الضیق “رازیانه” القلیل النظیر فی العالم, والحق انها بقعه بهیه ممتده السحر!. الی جانب هذه الملامح التی اتسمت بها وجه هذه الارض, فهنالك معالم اثريه تزخر باطنها، قبور ملوك المیدیین والمنقوشات الاثریه التی تشیر الی عصرهم الذهبي تعتبر أحد نماذجها، تجاور هذه المدافن ابار النفط والمعادن الثمینه الاخری التی لن تستغل بعد والتی دخلت سجل الثروات المعدنیه فی شرق كوردستان.
تقع چنار باشی فی شرق مدینه ئیلام وتبعد عنها بحوالی 45 كم علی الطريق المودی الی مدینه “دەری شار/دره شهر” محاطة بتضاريس وعره. تحد القریه من الشمال ارتفاعات “ده نگ بەزوڵه” و “كەل كوڵه ناو” ملتحقه بجبال “چەمەن گڵ” و”سەیوان” الشامخة التی تنتهی بمنطقه “سیروان/شیروان” المدهشة. تحاذيها من الجنوب سلسله جبال گەوەر كۆیه/ “الجزء الجنوب الشرقي من جبال زاگروس المترامیه الأطراف”، تشكل هذه الارتفاعات جدارا حائكا مشيدا بقمم باسقه مثل “بهار ئاو” و “كان سەیفی” متصله بجبل “وەر زەرین” فی البقعة التی تعرف باسمه، وجبل “پاساره” وغابته الجمیله فی منطقه “رەیەگی پاساره/طریق پاساره”. من الغرب حیث جبال “گه زان” و “دەنگ بەغدوره” وتلتقی ب قریه “پا كەل/پا كل” والی الممر المودی الی “مله پەنج ئاو/مضیق پنج اب” الذی یعد المدخل الرئيسي الی سلسله جبال “گەوەر” فی مسیرك من ئیلام باتجاه مدینه “بەیرەی/بدره”. یقع “چەگاه چنار/تل چنار” و”مله چنار/مضيق چنار” فی شرقها ملتحقه بالوادي الضيق “دەروەن رازیانه/وادی رازیانه” المدهش ویمتد الطريق الی اقصی الشرق حیث مدینتی “بەیرەی/بدره” و”دەرەی شار/دره شهر” الاثریه المیدیه الایلامیه العریقه.
لا یوجد زمن محدد لتاسیس هذه القریه, ولكن التاریخ یذكراستیطان الكورد فیها منذ غادر الازمان، واثارها البشریه دليلا ساطعا لما نذكره، شهدت هجرات كوردیه لها ومنها عبر الزمن، وتناقلت عبر التاریخ والاسلاف ذكر أحد رؤساء قبیله القیتول القباد الكوردیه ویدعی “جلال الدین باشی” فیها, حیث اتخذها رتعا له ولأفراد قبيلته الذین اسسوا مساكنهم فیها واستغلوا ریفها للزراعة والرعي وورثوها جیلا بعد اخر لهذا الیوم، هنالك وثائق تثبت ملكیه هذه الأراضي تعود للعهد القاجاری والزندی، ومنها الأراضي التی تحضی بآبار النفط!. یخترق نهر “ئاوه زا” الریف و منازله، وعلی ضفافه شتل الباشی شجره “چنار/الدلب”، ومنذ ذالك الحین عرفت هذه القریه ب “چنار باشی” باعتبارها ترجمه لاسم الباشی وشجرته المعمرة التی غدت الیوم أحد معالمها الرائعة!. تباينت الروایات والاراء حول اصول هذه القبیله ومؤسسها، الا ان جلها تجتمع فی اصل نسبها الكوردی عبر التاریخ, وباختصار, یذكر المؤرخون نجم سلمان الفیلی وجعفر خیتال واخرون، بان القیتول من العشائر الكوردیه القديمة وينحدرون من قبیله “پیران” وهی واحده من عشائر “بلباس” التی تنسب الی قبیلتی موكری وبابان الكوردیتین, واشار المستشرق “باسيل نكیتین” والمؤرخون “عباس العزاوي”، “إسكندر امان الهی” وغيرهم الی ان الپیران من مواطنو ئیلام القدماء ولكن بسبب سیاسات الحكام والخصومات الداخلیه قاموا بتنقلات متعددة طوعیه وقسريه عبر التأريخ. من الجدیر ذكره ان مؤرخوا ومحققوا القریه یعتقدون ان أصول قبیلتهم تنحدر من عشائر الكرمانج, وتعتبر اللهجه الكوردیه القریبه من “البهدنانیه” التی یتداولها سكان القریه ومنذ الازل هی من اهم الاسباب التی تسند هذا الاعتقاد!.
لن تكن علاقة الباشی بالحكومه المركزیه جیده ولكن حنكته السیاسیه ضاعفت مناطق نفوذه فی ئیلام لسنين عديده وصار حاكما بأمره تهابه الكثیر من العشائر الكوردیه، ومنها العشائر التی عرفت حسب افخاذها وانسابها و تعرف ب (ئەیڵ بەیرەی/عشائر بیری) انتشرت قراها فی الأراضي الایلامیه ومناطق شرق دجله, وحذر الناس الحفرة التی حفرها الباشی فی القریه لمعاقبه اعدائه ورمیهم فیها، وعرفت ب “سیه چاڵ/ الحفرة السوداء” وأصبحت هی الاخری أحد مآثر القریه!. عبر القرون تمكنت القیتول بتراس عددا من العشائر فی پشتكوه, لذا لا نستغرب وجودهم فی عشائر الملكشای, الشوهان, الزنگنه, اللك وغیرهم. تقیم هذه القبیله فی ئیلام, كرماشان, طهران, گرمسار, كاشان, اهواز, قزوین, جنوب كوردستان, بغداد, مناطق شرق دجله وعدد كبیر فی اورپا واسترالیا وامیركا.
لا یختلف حال اهل چنار باشی عن أحوال أهلهم فی عموم كوردستان، حیث صاحبتهم حاله التهجير منذ ولادتهم! والتأريخ وثق هجرات قسريه وطوعیه للكورد شملت سكان مدن وقری ئیلام ومنها هذا الریف، وتركت مئات من عوائل القیتول اماكنهم واعرضوا عنها بحثا عن ملاذا امنا بعيدا عن ولاة اللور الذین حكموا ئیلام ابان العهد الصفوي والقاجاری باتجاه الجنوب الكوردی وبغداد ومناطق شرق دجله التی كانت امتدادا لأراضيهم، كان الكورد یسكنها منذ الازل “قبل تعريبها” وكانت تابعه لحكم العثمانیین.. فی بدایه الحكم الپهلوی (العقود الاولی من القرن المنصرم) حاول الشاه رضا خان (والد الشاه الأخير) جاهدا عن طریق القنصلیه الایرانیه فی بغداد بتشويق الكورد وعودتهم الی مناطقهم فی ئیلام، بعد ان أصدر مرسوما بأنهاء حكم ولاة اللور فی ئیلام ولورسان، لكن محاولته اخفقت، وعاقبتها ادت الی تجزئه القری الایلامیه وترحيل ثلثا من سكان عشائر الكورد قسرا وإسكانهم فی مناطق اخری, كی تتخذ منهم سدود منیعه ضد قبائل اللور المتحركه لأجل المراعي.
د. كمال قيتولي
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 406 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 43
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 21-12-0221 (1803 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Êraq
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 13-02-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 17-02-2024 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 406 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
Ferhad Merdê
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Rapora Bêkir û Hamilton ne tenê li dijî gelê Kurd de
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Hin sedemên nebûna nasnameya kurdî li sûriyê
Kurtelêkolîn
Nêrînek derbarê tevgera Kurd li başûr rojavayê Kurdistanê û asoyên çareserkirina qeyrana heyî
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
Pirjimarî di Kurmancî de
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Ûsivê Hersan Nivêsakarê HAWAR ê yê dawî ye
Jiyaname
KUBRA XUDO

Rast
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
30-05-2024
Sara Kamela
Kurmancî_Horamî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
23-06-2024
Sara Kamela
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Mirî Ranazin
25-06-2024
Burhan Sönmez
Mirî Ranazin
Pirtûkxane
MEMÊ BÊ ZÎN
25-06-2024
Burhan Sönmez
MEMÊ BÊ ZÎN
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Li ser hebûna malatê
Babetên nû
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Çand û Civak
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Zanista Civakê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Mîtolojiya sumer
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Hûnera Empatîyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,848
Wêne 105,223
Pirtûk PDF 19,550
Faylên peywendîdar 97,954
Video 1,414
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
Ferhad Merdê
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Rapora Bêkir û Hamilton ne tenê li dijî gelê Kurd de
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Hin sedemên nebûna nasnameya kurdî li sûriyê
Kurtelêkolîn
Nêrînek derbarê tevgera Kurd li başûr rojavayê Kurdistanê û asoyên çareserkirina qeyrana heyî
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
Pirjimarî di Kurmancî de
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Ûsivê Hersan Nivêsakarê HAWAR ê yê dawî ye
Jiyaname
KUBRA XUDO
Dosya
Jiyaname - Zayend - Nêr Enfalkirî - Zayend - Nêr Jiyaname - Netewe - Kurd Enfalkirî - Netewe - Kurd Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pirtûkxane - Welat- Herêm - Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.75 çirke!