Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,055
Wêne 106,716
Pirtûk PDF 19,304
Faylên peywendîdar 97,339
Video 1,392
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd...
Pirtûkxane
Lenînîsm
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
مكانة المرأة الإيزيدية (1)
Xebatên xwe bi formateke baş ji Kurdipediyayê re bişînin. Emê wan ji bo we arşîv bikin û ji bo we biparêzin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مكانة المرأة الإيزيدية

مكانة المرأة الإيزيدية
مكانة المرأة الإيزيدية (1)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6964 - 2021-07-20 - 18:42
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
مكانة المرأة في الأديان الكوردية (20)

قبل الحديث عن مكانة المرأة الإيزيدية وحقوقها، يجب التطرق الى بعض الأمور التي لها علاقة بالموضوع الذي نحن بِصدده. كان للدين الإيزيدي في القرن الثاني عشر الميلادي كتابان، كتاب (الجلوة لِأهل الخلوة) الذي هو من تأليف الشيخ (حسن بن الشيخ أبو البركات آدي الثاني)، أي من تأليف إبن أخ الشيخ (آدي بن مسافر هَكاري)، وكتاب (مصحف رَش) الذي مؤلفه غير معروف. تم فقدان وحرق هذين الكتابَين خلال حملات الإبادة التي تعرض لها الايزيديون في القرون الماضية، حيث أنّ الايزيديين في تراثهم الشفهي يذكرون ويؤكدون على وجود هذَين الكتابَين. تذكر الباحِثة (E. S. Drower) في كتابها المعنون (طاؤوس ملك) المطبوع في لندن في سنة 1941، أنّ الكتابَين المذكورَين هما من الكتب الدينية الإيزيدية وأنه تم تأليف كتاب (الجلوة) من قِبل أحد أولياء الإيزيديين في سنة (1161) ميلادية، وأنّه تمّ تأليف كتاب (مصحف رَش) في سنة (1342) ميلادية، دون ذكر أسماء الأولياء الإيزيديين الذين ألّفوا الكتابَين.
لقد تمّ إصدار كتابَين بِنفس الإسمَين المذكورَين، (الجلوة لأهل الخلوة) و (مصحف رَش) باللغة الكوردية، بحروف خاصة تُشبه الحروف الآرامية الى حدّ ما. يذكر الدكتور (خليل جندي) في مقابلة له تمّ نشرها في (موقع ومنتديات ولاتي مه) في كوتنكن / المانيا بتاريخ 9 مايس/أيّار سنة 2007، أنه بالإستناد الى لغات ولهجات أقوام المنطقة، من المُرجّح جداً أنّ مؤلف الكتابَين المذكورَين هو شخص مسيحي، كلداني أو آشوري أو سرياني، كان يعيش بين الإيزيديين ويعرف معتقدهم بشكل لا بأس به، ومُطّلع بهذا الشكل أو ذاك على أدبهم الديني الشفاهي، وقام بالتالي بِتأليف الكتابَين. يستطرد الدكتور (خليل جندي) في حديثه قائلاً بأنّه يشكّ في كَوْن هذين الكتابَين هما الكتابان الأصليان بسبب مضمون الكتابَين من ناحية البلاغة والصياغة والحجم وعدم وقوع الكتابَين الحقيقيين في متناول اليد، حيث أنه ليس من المعقول أنّ متصوّفاً كبيراً بِدرجة الشيخ (آدي) الذي قال عنه المتصوّف الكبير (الشيخ عبدالقادر گيلاني) (لو كانت النبوة بالمُجاهدة لَنالها الشيخ آدي بن مسافر) ولا شخصية بِمقام (الشيخ حسن بن أبي البركات آدي الثاني)، يقوما بتأليف كتاب أو كتابَين عدد صفحات الأولى (الجلوة) (7) سبع صفحات فقط، موزّعة على خمسة فصول، وعدد صفحات الثانية (مصحف رش) (14) أربعة عشر صفحة فقط، حيث يقول (ابن خلكان) وغيره من الأعلام المشهورين أن (الشيخ حسن) كان شاعراً وأديباً وفيلسوفاً وداهية عصره، ويقول عنه (ابن طولون) {لقد اختلى الشيخ حسن (6) ست سنوات، فألّف كتاباً سمّاه الجلوة لأهل الخلوة}. كيف بإنسان بهذا المقام والمنزلة العلمية والذكاء، يخرج بعد (6) ست سنوات من خلوته بِكتاب من (7) سبع صفحات فقط؟! الى جانب ذلك، مَن يقرأ الكتابَين المنشورَين، يجدهما مكتوبَين بِلغة كوردية ركيكة. لقد تمّت ترجمة الكتابَين الى لغات عديدة، منها الإنگليزية والعربية.
مما سبق، نرى أنّ الدين الإيزيدي مبني على التراث الشفاهي غير المدوّن وعلى ما يُسمّى عندهم بِ(عِلْم الصدر). لذلك ستكون المعلومات عن مكانة المرأة في الدين الإيزيدي والأدوار التي لعبتها المرأة الإيزيدية التي أتحدث عنها، مُستندة الى التراث الشفاهي الإيزيدي والذي هو بِدوره متأثر بِأديان وعادات وتقاليد المجتمعات المُحيطة بالمجتمع الإيزيدي، وخاصةً المجتمع الإسلامي، حيث أنّه ليس للإيزيديين شريعة دينية تتضمن أحكام شرعية كاليهود والمسيحيين والمسلمين ولذلك من الصعب جداً الإستناد الى موقف رسمي للدين الإيزيدي بخصوص مكانة المرأة، إذ لا توجد هناك نصوص دينية تُحددها بسبب إعتماد الإيزيدين على التراث الشفاهي غير المدوّن وعلى ما يُسمّى عندهم بِ(عِلْم الصدر). لذلك فيما يتعلق بِمكانة المرأة وحقوقها في الدين الإيزيدي، فأنّ معظم المعلومات التي يتم ذكرها في هذه السلسلة من المقالات هي معلومات لا تُعبّر عن المكانة الحقيقية للمرأة الإيزيدية، بل أنّ معظم المعلومات عن الموضوع، هي إنعكاس للعادات والتقاليد التي إكتسبها الإيزيديون من المجتمعات المحيطة بهم، وخاصةً المجتمع الإسلامي.
خلق الإنسان
على غِرار الديانات الكتابية الثلاث، تأثرت الديانة الإيزيدية، وإنْ بشكلٍ متأخر، أيضاً في قصة الخليقة، بِتغليب الأفضلية لِآدم (الذَكَرْ)، حيث حسب الدين الإيزيدي، أنه بعد خلقْ (آدم) و(حواء)، وقعَ جِدالٌ بينهما حول أحقية أيهما في إنجاب النسل، ولذلك قرّرا الإستمناء في جرّتَين منفردتَين. بعد مُضي (9) تسعة أشهر، تمخّضت جرّة (آدم) عن (شيت وحورية) ومنهما تناسلتْ الأمة الإيزيدية، أمّا جرّة (حواء) فتمخضتْ عن ديدان فقط! (1).
السلطة الدينية
تقتصر أعضاء المؤسسة الدينية أو الأميرية على الرجال فقط. لو نتمعن في أسماء رؤساء وأعضاء المجالس الروحانية للدين الإيزيدي عبر تاريخه، فأننا لن نجد إسم امرأة واحدة بينهم. كما أنّ مجموعة القوّالين تقتصر على الرجال فقط، دون النساء (2). هذا يُشير بوضوح الى إحتكار الرجال للسلطة والمراكز الدينية. من الجدير بالذكر أنّ مُهّمة القوّالين هي التثقيف الديني والإنشاد في الأحزان والأفراح. من جهة أخرى، يُسمح للنساء من طبقة الفقراء أن يُكرّسن أنفسهن لِخدمة ضريح الشيخ (عُدي بن مُسافر) والبابا (جاويش) وينذرن حياتهنّ له ولا يتزوجْنَ ويُحرّم عليهن الزينة أيضاً. هؤلاء النساء يقُمْنَ كذلك بإدارة شؤون الطبخ والتنظيف وتحضير الماء والمساهمة في جني الزيتون وخزنه وخزن الزيت وطبخ الحنطة وإستخراج مشتقاتها وغيرها من الأعمال التي تعارفت عليها النساء في المنطقة. كما أنهنّ يعملْنَ فتائل المصابيح الزيتية التي تضيء المعبد المُقدّس ويُشرفْنَ على إشعالها وإطفائها، حيث أنّ هؤلاء النساء المتفرغات لهذا العمل هُنّ نساء زاهدات ومتصوّفات، ممن تركْنَ الدنيا. وهن مثل الراهبات في الأديرة المسيحية.
المصادر
1. رشيد البندر. الايزيدية .. ديانة قديمة تأثرت بالمحيط وحافظت على هويتها. جريدة الحياة الصادرة في لندن عدد (12004) و (12005). تاريخ 05-01-1996؛ مجلة روز. العدد 2، صفحة 85.
2. https://www.ahewar.org/debat/show.art.asp?aid=31833&fbclid=IwAR0rg3Habwul5ArZq09msbLdWBFQxNrhZaYA25gBLeKmvhoS31-Ydvo3wrw
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 63 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 11-03-2024
Gotarên Girêdayî: 30
Dîrok & bûyer
Jiyaname
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 20-07-2021 (3 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Jinan
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 11-03-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 11-03-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 11-03-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 63 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Pirtûkxane
Lenînîsm
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
Necat Baysal
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Jiyaname
RONÎ WAR

Rast
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
05-05-2024
Aras Hiso
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Lenînîsm
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
19-05-2024
Sara Kamela
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
MEDRESEYA QUBAHAN
Babetên nû
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,055
Wêne 106,716
Pirtûk PDF 19,304
Faylên peywendîdar 97,339
Video 1,392
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Pirtûkxane
Lenînîsm
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
Necat Baysal
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Jiyaname
RONÎ WAR

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.578 çirke!